Catalog

Pazartesi 2 Ekim 2017 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: BAHADIR AKTAŞ Kayyımlar işten attı yurttaş borca battı Belediyelere atanan kayyımların ve KHK’lerin de etkisiyle işten atılan binlerce kişi borcunu ödeyemez konuma geldi. Batık kredi oranı artıyor Doğu ve Güneydoğu’daki birçok belediyeye batık miktarı ve kredi riski en fazla artan iller Doğu ve Güneydoğu kayyım atanması, son illeri oldu. Diyarbakır rasında yüzlerce çalışa Sanayici ve İş İnsanları nın işsiz kalması ve Kanun Hükmünde Karar Şehriban Kıraç Derneği Başkanı Burç Baysal’a göre istihda namelerle (KHK) ihraç ma katılım oranlarının edilmelerin de etkisiyle yurt düşük olması ve yüzlerce be taş borcunu ödeyemez duru lediye çalışanının işsiz kalma ma geldi. sı nedeniyle özellikle bireysel Tasfiye olunacak alacaklar kredi ödemelerinde sorun ya 2017 Temmuz döneminde bir şandığını vurguladı. önceki yılın aynı dönemine gö Türkiye Bankalar Birli re yüzde 23 artarak 71 milyar ği (TBB) Risk Merkezi Üye TL’ye yükseldi. Gerek bireysel si kuruluşlar tarafından keredi, kredi kartı, konut ve 2017 Temmuz itibarıyla taşıt kredilerinde son bir yılda kullandırılan nakit kredile rin toplamı bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 23 artarak 2.059 milyar TL oldu. Bir önceki aya göre ise yüzde 1.3 seviyesinde artış gerçekleşti. Nakit kredilerin 1.959 Burç Baysal Krediler ödenemiyor milyar TL’lik bölümü bankalar, 44 milyar TL’si finansal kiralama şirketleri, 30 milyar Diyarbakır Sanayici ve İş İnsanları Derneği (DİSİAD) Başkanı Burç Baysal, Doğu ve Güneydoğu’nun çok TL’si finansman şirketleri ve 27 milyar TL’si faktoring şirketleri tarafından kullandırıldı. Tasfiye olunacak ala uzun süredir finansman caklar 2017 Temmuz döne la ilgili handikapı aşmaya minde bir önceki yılın aynı çalıştığını, ancak hükü dönemine göre yüzde 23 arta met yetkililerine de so rak 71 milyar TL’ye yükseldi. runu aktarmalarına rağ 2017 Temmuz döneminde tas men bir çözüm buluna fiye olunacak alacaklar oranı madığını söyledi. Baysal, bireysel kredilerde batık oranının artmasının şaşırtıcı olmadığını vurgulayarak şu değerlendirmeyi yaptı: n Belediyelere atanan kayyımlar nedeniyle yüzlerce kişi işini kaybetti. Birçok memur ihraç edildi, öğretmenler görevlerinden alındı. Borçların ödenmesinde sorun yaşanması kaçınılmaz oldu. Ancak bireysel kredilere finansman şirketlerinde yüzde 3.1, bankalarda yüzde 3.3, faktoring şirketlerinde yüzde 5.3 ve finansal kiralama şirketlerinde yüzde 5.5 oldu. Doğu ilk sırada TBB Risk Merkezi’nin temmuz ayı bültenindeki verilere göre, bireysel kredi riski son 12 ay içerisinde en hızlı büyüyen ilk 10 il arasında altı tane Doğu ve Güneydoğu ili yer alıyor. Kredi riski en fazla artan ill yüzde 47 ile Hakkâri, yüz rağmen ticari kredilerin de 33.6 ile Şırnak oldu. Tasfi geri ödenmesinde ise ye olunacak alacaklar / Birey en iyiler arasındayız. Bu sel krediler oranı da yine ilk alandaki batık oranımız 10 il arasında altı tane Doğu çok düşük. ve Güneydoğu ili yer aldı. Bi n İstihdama katılım reysel kredide batık oranı en oranın çok düşük. Bu durum sürdürülemez. yüksek yüzde 6.8 ile Adana, yüzde 6 ile Diyarbakır’da. Ödeme riski bir yıldır artıyor Bireysel kredi kartı riski son 12 ay içerisinde en hızlı büyüyen iller yüzde 68.1 Hakkâri, yüzde 41.3 ile Bingöl oldu. Bu alanda da yine 10 ilin 8 tanesi Doğu ve Güneydoğu’da bulunuyor. Bireysel kredi kartlarında batık oranının en fazla olduğu iller Adana, Diyarbakır ve Gaziantep şeklinde sıralandı. Konut kredisi riski son 12 ayda en hızlı yüzde 83.8 ile Hakkâri’de yüzde 50.4 ile Muş’ta ve yüzde 48.8 ile Şırnak’ta büyüdü. Konut kredilerinde tasfiye olunacak alacakların en yüksek olduğu iller ise Mardin, Batman, Şanlıurfa ve Ardahan şeklinde sıralandı. Taşıt kredisi riski son 12 ay içerisinde en hızlı büyüyen 10 il arasında yedi tane Doğu ve Güneydoğu ili var. Listenin ilk sırasında yüzde 114.4 ile Hakkâri, yüzde 70.7 ile Ardahan yer alıyor. İhtiyaç ve diğer krediler ris ki son 12 ayda en hızlı büyüyen 10 şehir arasında yine Doğu ve GÜneydoğu’dan sekiz il bulunuyor. Listenin ilk sıralarında yüzde 33.5 ile Şırnak, yüzde 31.4 ile Hakkâri ve yüzde 25.6 ile Bingöl yer alıyor. Tasfiye Olunacak Alacaklar / İhtiyaç ve diğer kredilerinin en yüksek olduğu iller ise Adana ve Diyarbakır oldu. Perakende sektörü zorda 2017 Temmuz döneminde tasfiye olunacak alacaklar oranı en yüksek olan sektör; yüzde 4.5 ile toptan ve perakende ticaret sektörü oldu. Bu sektörü yüzde 4 ile inşaat sektörü takip ettti. Bireysel nitelikli kredi kullanan kişi sayısı (takipteki krediler hariç) son bir yılda 2.4 milyon artarak 29 milyon kişi olurken, ortalama kredi ba kiyesi ise 17 bin TL düzeyinde gerçekleşmiştir. Kişi başına ortalama kredi, konut kredilerinde 78 bin TL, ihtiyaç ve diğer kredilerde 8 bin TL oldu. Bekle gör dönemi Kıtlık uyarısı Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, dünyanın açlık tehdidiyle karşı karşıya olduğunu, gıdaya erişimin gittikçe zorlaşacağını belirterek, “Dünya nüfusu gelecek 33 yılda 2 milyar daha artarak 2050’de 9.6 milyara çıkacak. Bu nüfusu beslemek için gıda üretiminin yüzde 6070 artması gerekecek. Uzmanlara göre son 8 bin yılda tüketilen kadar gıda önümüzdeki 40 yılda tüketilecek” dedi. Bayraktar, yaptığı açıklamada, bütün büyük ülkelerin ve uluslararası örgütlerin dünyadaki beslenme sorunları üzerinde hassasiyetle düşünmesi gerektiğini, kaybedilecek zaman kalmadığını söyledi. Bayraktar, dünyadaki tarım alanlarının sınırlı olduğunu, bu alanların kaybedilmemesi, korunması gerektiğini, buna yönelik önlemler alınmaması halinde dünyanın çok daha vahim açlık sorunuyla karşı karşıya kalacağına dikkati çekti. l Ekonomi Servisi TİM Başkanı, Irak’a ihracatın tamamına yakınının Habur’dan yapıldığını, geçişte yaşanacak bir sıkıntının sorunlara neden olacağını söyledi Yapı Merkezi dev ihaleyi kazandı Dünyanın en büyük müteaahitleri listesinde 78’inci sırada yer alan Yapı Merkezi, Tanzanya’dan dev bir ihale aldı. Şubat ayında Portekizli ortağı ile 1.2 milyar dolarlık yüksek hızlı tren projesi işini alan Yapı Merkezi, bu kez de aynı projenin 1.9 milyar dolarlık ikinci etabını tek başına kazandı. Tan zanya Devlet Demiryolları şirketi Reli Assets Holding Company (RAHCO) tarafından yapılan açıklamada, “Tekliflerin değerlendirilmesinden sonra Yapı Merkezi’nin teknik ve finansal gereklilikleri karşıladığı görülmüştür” denildi. İhaleye 15 firma teklif vermişti. l Ekonomi Servisi Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mehmet Büyükekşi, Kuzey Irak’a ihracatın, Irak’a yapılan toplam dış satımın yüzde 25’ini oluşturduğunu söyledi. Büyükekşi, “Irak Kürt Bölgesel Yönetimi’nin referandumu kimseye fayda sağlamayacak. Özellikle Irak’a ihracatımızın neredeyse yüzde 100’e yakın bir kısmını karayoluyla, Habur Sınır Kapısı’ndan gerçekleştiriyoruz. O yüzden, eğer geçişte bir sıkıntı olursa burada başka sorunlar karşımıza çıkar. Bütün havayolları Erbil’e uçuşları durdurdu. Burada ihracatçıların ve malların ulaşımını nasıl sağlanacak? Ne olacak? Bekle gör politikası uyguluyoruz” dedi. Yüzde 8.9 artış TİM verilerine göre eylülde ihracat bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.9 artışla 11 milyar 337 milyon dolar oldu. Son 12 aylık dönemde de ise ihracat bir önceki yıla göre yüzde 9 artışla 153 milyar 24 milyon dolara ulaştı. Türkiye’nin miktar bazında ihracatı da eylülde yüzde 2.1 artarak 8.6 milyon ton oldu. Eylülde en fazla ihracat yapılan ilk 20 ülke arasında en yüksek artış ise yüzde 54 ile Rusya’yla oldu. l Ekonomi Servisi Büyükekşi ekonomi 9 Yeni ‘sağduyu’ yeni ‘merkez’ 1980’lerden mali krize kadar, ekonomi yönetiminde “sağduyu”, serbestleştirmeyi, özelleştirmeyi, vergileri indirmeyi, krizin faturasını halka çıkartmak için “kemer sıkmayı” gerektiriyordu. Kapitalizm, savunulması bile gereksiz bir hakikatti. Sosyalizm ise iflas etmiş bir dogma. Bir sosyal demokrat parti, eğer seçim kazanmak istiyorsa ağzına, bırakın sosyalizmi, devlet müdahalesi, vergilendirme, sendikal haklar gibi konuları almayacaktı. O dünya şimdi, en azından Avrupa’da, geride kalıyor. Geçen hafta İngiltere’de, Jeremy Corbyn’in İşçi Partisi konferansında, ardından da Muhafazakâr Parti lideri Theresa May’in Merkez Bankası’nda yaptığı konuşmalar, artık başka bir dünyaya ayak bastığımızı gösteriyordu. Syoensyidaelinzm ve kapitalizm Dün ağza alınamayan şeyler artık söylenebilir olmakla kalmıyor, geniş kabul görmeye başlıyor. Corbyn, sosyalist ilkeleri anımsatarak, neoliberalizmi eleştirerek, çalışanların haklarını, kamulaştırmayı, planlamayı savunarak parti liderliğine yükseldi. Bu zeminde hazırlanan parti platformu, genel seçimlerde Muhafazakâr Partiye meclis çoğunluğunu kaybettirdi, Kuzey İrlanda’nın en gerici partisinin desteğini bir milyar sterline satın almak zorunda bıraktı. Corbyn’in, konferansta yaptığı konuşma yaklaşık 1.5 saat sürdü, geniş kapsamlıydı, önerileri somuttu. Corbyn, 21. yüzyıl sosyalizmi dedi, bundan öte, su, enerji gibi özelleştirilmiş hizmetleri yeniden kamulaştıracaklarını, devletsermaye ortaklıkları projelerine son vereceklerini; sanayi, konut, eğitim, sağlık alanlarında yeni yatırımlarla ekonomiyi canlandıracaklarını; sendikaların örgütlenme hakkını güvenceye alacaklarını; siyaseti Westminister’dan (Meclis) tabana yayacaklarını, sorunları yerinde dinleyeceklerini söyledi. “Kamu çalışanlarının hizmetlerini övmek yetmez, yıllardır düşmekte olan ücretler artık artmalıdır” dedi. Grenfell Tower yangını trajedisi üzerinden neoliberalizmin, yerel halkın uyarılarına kulakları tıkamanın sonuçlarını somut biçimde anlattı. Göçmenlere ilişkin, “Ekonomiyi bunlar mı bozdu, ücretleri göçmenler mi düşürüyor” diye sordu, sonra faturayı Muhafazakâr Parti’nin kemer sıkma, sermayenin ücretleri düşürme politikalarına çıkardı. Burada da durmadı, insanların ülkelerini yıkan savaşların göçmenlik kriziyle ve terörizmle ilişkisini vurguladı. Corbyn, konuşmasının sonuna doğru, “Seçimler merkezde kazanılır diyorlar” diye devam ederken, salondakiler homurdanmaya başlayınca, “Durun, bu çok yanlış değil” dedi ve ekledi, “ancak, merkez değişkendir, şimdi merkezi ve sağduyuyu biz temsil ediyoruz”. Gerçekten de bu yeni sağduyunun, yeni merkezin izleri, Başbakan May’in bankacılara yaptığı konuşmada da görülüyordu. May, konuşmasını kapitalizmi savunmaya ayırmıştı. Ne ki bunu ancak serbest piyasanın aksaklıklarını, denetlenmesi gerektiğini kabul ederek, düzelme yollarından söz etmeye çalışarak yapabiliyordu. Artık gündemi Corbyn ve İşçi Partisi belirliyor, Muhafazakâr Parti arkasından yetişmeye çalıyor. Yeni durumun bir diğer göstergesi de İngiltere’nin TÜSİAD’ı CBI ile sendikalar konfederasyonu TUC’nin birlikte, yaptıkları, “Brexit sürecinde insanların hayatlarıyla poker oynamayınız” açıklamasıydı. Neoliberalizm iflas etti. Mali krizden bu yana yeni bir model aranıyor. Ancak tarih bize modellerin birileri tarafından bulunan şeyler değil, sınıflar arası güç dengelerinden, saldırı ve geri çekilmelerden süzülerek gelen yeni uzlaşmaların, bunlara ilişkin siyasi dinamiklerin ürünü olarak şekillendiğini gösteriyor. Yunanistan’da, İspanya’da sosyal demokrasi kendi sesini arıyordu, Portekiz’de bu yeni sesin ilk ürünleri ortaya çıkıyordu. Şimdi İngiltere’de İşçi Partisi bu dalgayı yükseltiyor. Financial Times’a göre “Bugün yeni fikirlerin öncülüğünü muhalefet partisi yapıyor”. Sanırım, sermaye de yeni bir uzlaşma arıyor. Bir başka kapitalist model arayışı, “yeni merkez” ve “yeni sağduyu” haline gelirken, bir başka dünyanın olabileceğini, savunmak artık daha kolay. KISA... KISA n Rusya Federal Havacılık Kurumu’nun açıklamasına göre, Rusya’nın en büyük charter uçuş firmalarından biri olan VIMAvia’nın iflas etmesiyle mağdur olan binlerce yolcunun taşınmasına Türk havayolu şirketi Atlasglobal de yardımcı olacak. n Antalya’ya yılda 50 bine yakın turist gönderen Almanya’daki online tur operatörlerinden Berlin merkezli JT Touristik iflasını istedi. Şirketin, şu an Antalya’da tatil yapan 2 binin üzerindeki Alman müşterisi, 31 Ekim’e kadar sigorta şirketi güvencesi kapsamına alındı. C MY B