Catalog

DUNYA ‘Erdoğan faciayı anlasın’ Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Rusya iki pilot yüzünden Türkiye’yi kaybetti” açıklamasına Rus Dışişleri sözcüsü Maria Zaharova tepki gösterdi: “Ne demek pilotlar yüzünden. Biz yurttaşlarımızı kaybettik. Bu bizim için büyük facia. Kadirov: Doruktayken bırakıyorum Rusya’ya bağlı Çeçenya’yı 2007’den beri yöneten Ramzan Kadirov, görev süresinin dolduğunu, yerine başkan bulunması gerektiğini söyledi. Kremlin’e muhalif Rus siyasi Boris Nemtsov’un öldürülmesine karışmasının yıldönümünde konuşan Kadirov “Her insanın bir doruk noktası var. Ankara’nın bunu anlaması lazım.” Kadirov Bu da benim doruk noktam” dedi. Beş yılın en sakin günüPazar28Şubat2016 dis@cumhuriyet.com.tr TASARIM: MÜGE KAYGUSUZ nilgun@cumhuriyet.com.tr 11 Suriye’de ateşkes dün yürürlüğe girdi. Rusya ateşkesi bozacak bir hataya mahal vermemek için savaş uçaklarını havalandırmadı. Cihatçılar Şam’ı roket atışına tuttu Suriye, beş yıldır ilk kez neredeyse çatışmasız bir sabaha uyandı. ABD ile Rusya’nın hazırladığı, IŞİD ve ‘Türkiye’den Kaide kolu Nusra’nın dışlandığı geçici ateşkes anlaşması, önceki gece BM Güvenlik Konseyi’nde onaylanmasının ardından geceyarısı yürürlüğe girdi. 5 yıldır süren savaştaki ilk geniş çaplı ateşkes, kuzey ve batıdaki yoğun çatışmaları büyük oranda durdurdu. Başkent Şam’da tıp okuyan 22 yaşındaki Ammar el Rai “Sessizliğin gece boyu sürmesine çok şaşırdım, sanırım ilk kez bomba sesi olmadan uyandık” dedi. Halepliler sabah sokaklarda rahat rahat dolaşmanın, çocuklar parklara doluşmanın keyfini çıkardı. Humus’ta muhalif aktivist Hasan Ebu Nuh duydukları sevinçle “Bu sabah helikopter saldırısı başlamadı. Ne yapacağımızı şaşırdık. Günlük programımız tümüyle değişti” diye dalga geçti. İhlal iddiaları Ama ihlal iddiaları eksik olmadı. Türkmen Dağı’ndaki cihatçıların hava saldırısında 3 savaşçılarının öldüğü iddiasını ordu reddetti. IŞİD, Hama’da bombalı araçla 2 asker öldürdü. Fursan El Hak Tugayı’nın Türkiye’de bulunan lideri Fares Bayuş, ordunun Hama’da bombardıman yaptığını iddia etti. Şam’ın doğusundaki varoşlara üslenen İslam Ordusu, saldırıya uğradığı iddiasıyla başkentin merkezine topçuroket atışı yaptı. Şeytan doldurur... Rusya, ateşkesin ilk gününde “olası hataları önlemek için” tüm operasyonlarını askıya aldığını duyurdu. Rus general Sergey Rudkoi, Hmeimim Üssü’nde kurulan koordinasyon merkeziyle 17 silahlı grubun iletişime geçtiğini, ateşkese uyacağını bildiren 6111 militanın ve bombalanmaması gereken 74 meskun bölgenin listelerini ABD’ye ilettiklerini, ABD’den de benzer haritalar aldıklarını açıkladı. BM Suriye Temsilcisi Staffan de Mistura, ateşkese “büyük oranda uyulursa” Cenevre görüşmelerinin 7 Mart’ta yeniden başlayacağını duyurdu. saldırdılar’ Rus uçakları kalkmadı, ama cihatçılar bir dizi bölgede saldırı düzenledi. Ateşkesi fırsat bilen IŞİD, temmuzda YPG’ye kaptırdığı Türkiye sınırındaki Tel Abyad (Girê Spî) kasabası ve çevresindeki köylere saldırdı. 200 militanın katıldığı saldırı, gece boyu süren çatışmaların ardından, dün ABD öncülüğündeki koalisyon uçaklarının düzenlediği 10 hava saldırısıyla püskürtüldü. YPG komutanı Kanî Kobanê, saldırganların bir kısmının Türkiye sınırından, bir kısmının da Rakka’dan sızdığını öne sürdü. Sınır hattında görevli YPG’li Mahmut Alişar, son 3 gündür sınır hattında elektriklerin asker tarafından kesildiğini, önceki gece de elektrik kesildikten sonra sınırdan giren çeteleri görüp müdahale ettiklerini anlattı. Halk Meclisi üyesi Ebu Ciwan da militanların sınır kapısının batı ve doğusundan iki grup halinde girdiğini, Siluk’ta iki bombalı araç patlattıklarını söyledi. Ciwan “Erdoğan Kürtlerin kazanımlarını sindiremediği için Akçakale’de 21 günlük devrelerle eğittiği IŞİD’cileri bize saldırttı” dedi. Çatışmalarda 40 IŞİD’li, 20 YPG’linin öldüğü öne sürüldü. Karşıdaki Akçakale’de mermiler düşerken zırhlı araçlarla yoğun önlem alındı. ‘Yeni Rus silahları gidişatı değiştirdi’ Independent gazetesinin Ortadoğu uzmanı Robert Fisk, Suriye ordusunun savaşın sürdüğü 5 yılda 60 binden fazla asker kaybettiğini, ama Rus askeri teknolojisi sayesinde kayıpları telafi ettiğini belirtti. Fisk, Rus T90 tanklarının Suriye’deki durumu et kilediğini, Rus donanımlı aktif koruma sistemlerinin düşman mermilerinin hareket yörüngesini değiştirebildiğini, Rus yapımı elektronik keşif araçları sayesinde ordunun dağlık bölgelerde militanların savunmasını delebildiğini aktardı. Buna göre Suriye or dusu IŞİD’den Palmira’yı geri almayı planlıyordu, ama Rus uzmanlar onları önce kuzeyde operasyon başlatarak Türkiye’den Halep’e ikmal hatlarını ve vilayeti kontrol altına almaya ikna etti. Suudi destekli cihatçılar bu teknolojiye “korkunç hazırlıksız” yakalandı. Mugabe’den aç çatlatan pasta Zimbabve’de kuraklık ve açlık fela ketine rağmen 800 bin dolarlık yaşgünü partisi veren Devlet Başkanı Robert Mugabe eleştirilerin odağında. 1980’deki bağımsızlıktan beri ülkeyi yöneten Mugabe, 92’nci yaşı için resmi tören düzenlemesinden bir hafta sonra kuraklığın vurduğu Masvingo şehrinde halkla kutlama yaptı. UNESCO Dünya Mirası listesindeki Büyük Zimbabve Harabeleri’nde on binlerin katıldığı kutlamaya eşi Grace ve çocuklarıyla giden Mugabe, 92 balonu gökyüzüne saldı. Öğrenciler şerefine şarkı ve şiirler okurken, ağırlıkları 92 kiloyu bulan çok sayıda pasta kesildi. Muhalefet “müstehcen” diye nitelediği kutlamaya harcanan parayla mısır ithal edilmesi gerektiğini belirtti. Zimbabve 1.6 milyar dolarlık gıda yardımı çağrısı yapmıştı. Göçmen deposu yapılan Yunanistan patlayacak Ekonomik iflasın eşiğinde, AB ve IMF’nin düyunu umumiyesi altında can cekişen Yunanistan, Türkiye’den AB’ye sığınmacı akınının köprüsüne dönüşmesine isyan ediyor. Avusturya’nın ardından dört Balkan ülkesinin de günde sadece 580 göçmen geçişine izin vereceklerini açıklamasıyla Yunanistan patlama noktasına geldi. Savunma Bakanı Panos Kammenos perşembe günü Yunanistan’da giriş çıkış yapmaya çalışan 20 bin göçmen bulunduğunu belirtirken, Başbakan Aleksis Çipras AB’ye çatarak “ülkenin göçmen deposu haline getirilmesine” izin vermeyeceklerini söyledi. Yunanistan’ın Makedonya sınırı, Pire limanı, Atina’nın meydanları, Selanik’in boşaltılmış askeri üsleri, Yunanistan’ın kuzeygüney otoyolu boyunca binlerce göçmen iptidai çadırlar kurarak ülkeden çıkış yapmayı bekliyor. Dün Makedonya Idomeni sınır kapısından sadece birkaç yüz sığınmacı alırken, bölgede sıkışıp kalan 6300 sığınmacı Makedonya sınırının açılması için protestolar düzenledi. Binlerce sığınmacı da otobüslerle kuzeye gidiyor. Günde 2 bin göçmenin aktığı Yunanistan, yeni gelenleri bir süre anakaraya çıkarmayıp adalarda tutmayı ve feribotları seyyar mülteci kampı olarak kullanmayı değerlendiriyor. İran’da önceki gün düzenlenen çifte seçime ilk kez oy kullanan 3 milyon seçmen de katıldı. İran’da reformcuların zaferi İran’da nükleer anlaşma sonrası düzenlenen ilk seçimlerde, anlaşmanın mimarı Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’yi destekleyen reformcular önemli kazanım elde etti. Hem meclis hem de dini lideri atayan Uzmanlar Meclisi için yapılan çifte seçime 55 milyon seçmenin 33 milyonu (yüzde 60) katıldı. Oyların yüzde 44’ü sayıldığında, Ruhani’yi destekleyen Umut Listesi, başkent Tahran’daki 30 milletvekilliğinden 29’unu kazandı. Diğer bölgelerde muhafazakârlar önde gitseler de, reformcuları destekleyen bağımsızların atılımıyla, meclisteki hakimiyetlerini kaybetme noktasına geldi. Uzmanlar Meclisi’ne de Ruhani, selefi Haşemi Rafsancani ve 11 destekçisi en üst sıradan girdi. Ruhani “Yeni sayfa açtık” dedi. Cansel ve Mustang’ın isyanı Deniz Gamze Ergüven’in bu gece yabancı dildeki Oscar adayları arasında gösterilecek filmi için “Bernarda Alba” benzetmesi yapanlar bile var. Türkiye’deki genel geçer burun kıvırmaların aksine, dünyada bu kertede beğenilen ve önemsenen bir film bu. Büyük yazar Federico Garcia Lorca’nın en ölümsüz eserlerinden biridir “Bernarda Alba’nın Evi”... İspanyol İç Savaşı’ndan az önce yazdığı oyunda Lorca, Endülüs taşrasında insanların en ücra hücrelerine dek içselleştirdiği mahalle baskısını, baskının en acımasız kurbanı olan kadınların ağdalı dramını, “kim ne der” korkusuyla sönen hayatları, sorgulamaksızın boyun eğilen otoriter toplum yapısını ve geleneklerin mutlak tahakkümünü anlatır. Cinselliği en büyük tabu kabul eden despot bir ana olan Bernarda Alba’nın 5 kızı vardır. Lorca, cinselliklerini yaşamalarına engel olan annelerinin yasalarına mahkum olan ve bu yüzden mahkum hayatı süren 5 kızın dramını anlatır. Kızlardan birinin kendisini asmasıyla son bulan dram, aileyi hatta toplumu içine çeken bir trajediye dönüşür. Yüz yıllık makas Deniz Gamze Ergüven’in “Mustang”ında da, İspanya’nın yüz yıl öncesinin şartlarına mahkum edilen 5 kız var. Gamze Ergüven’in kızları; Lorca’nınkiler gibi kızkuruları değil, ergenler. 1930’lar İspanya taşrası yerine; günümüz Karadeniz’inin cennet İnebolu’sunda yaşıyorlar. Ne var ki bu cennet doğa insanların iç dünyasına bir “cehennem” olarak yansıyor. Cennetin kıyılarında “kızlı erkekli” oyun oynarken görülen kızlar; komşular tarafından tez elden velileri konumundaki yaşlı babaanneye şikâyet ediliyorlar... Kızların anneleri babaları zaten ölmüş. Hayata Bernarda Alba gibi bakan bir babaanneyle yaşıyorlar. Ayrıca kendisini kızların mutlak efendisi yerine koyan bir de korkunç “amca” var. Babaanne ile amca, konu komşuya malzeme olan “skandaldan”(!) sonra, kızları eve kilitliyor. Ve onları görücü usulü evlendirmeye çalışıyor. Kızlar bu kadere razı olmuyor. Başkaldırıyorlar. Özgürlüğe ulaşmak isteyen genç kızlardan bu arada faydalanmak fırsatını da kaçırmayan aşağılık amca, kaş göz arasında ortanca kardeş Ece’ye halleniyor. Ece, sonra bir gün yemekte sofradan kalkıp kendini vuruyor. Bu sahneden az önce, yemek odasındaki TV’den Bülent Arınç’ın yaptığı unutulmaz konuşmayı duyuyoruz: “Nerede o yüzüne baktığımız zaman yüzü hafifçe kızaran, boynunu öne eğecek, gözünü bizden kaçırabilecek iffet sembolü, hayâ sembolü kızlarımız? Kadın iffetli olacak. Herkesin içerisinde kahkaha atmayacak. Bütün hareketlerinde cazibedar olmayacak, iffetini koruyacak.” Deniz G. Ergüven, Ece’yi intihara sürüklüyen çaresizlikten özetle sadece ırz düşmanı “amca”nın değil kadının kendisini hepten yok etmesini isteyen değerlerin ve sistemin sorumlu olduğunu söylüyor. Aynı travma Kayseri’de ailesiyle evindeyken babasının tabancasıyla birden intihar eden Cansel Buse Kınalı’nın trajedisi de Oscar vesilesiyle şimdi tekrar gündemimize düşen Mustang’ın Ece’sini anımsattı bana. 17 yaşındaki talihsiz Cansel’in öyküsünü duymuşsunuzdur. Okulda (Mustang’daki amca yerine!) matematik hocasının istismarına uğrayan Cansel, bu olaydan bir hafta sonra intihar ediyor. Cansel’in yaşadıkları hocaları tarafından duyulmuş ve örtbas edilmek istenmiş. Kayseri gibi Anadolu muhafazakârlığının en tipik örneklerinden biri olan kentte, bu tarz bir olayın reşit olmayan bir kız üzerinde yaratacağı travma meydandayken Cansel tüm dramıyla baş başa bırakılmış. O da girdiği yalnızlık ve çaresizlik sarmalından tek çıkışı, bir kurşun darbesinde bulmuş. Bir de Türkiye’de “Mustang bizi yansıtmıyor” diyorlar. Heyhat hemen her gün önümüzde Cansel örnekleri varken... Guatemala’da tarihi karar Guatemala’da ABD destekli diktatörlük döneminde yapılan Maya soykırımıyla ilgili tarihi karar alındı. Ordunun iki eski üyesi, yerli kadınlarını seks kölesi yapmak, tecavüz etmek ve öldürmekten insanlığa karşı suç işledikleri için 360 yıl hapse mahkum edildi. Morales’in eski aşkı gözaltında Bolivya Başkanı Evo Morales’in eski sevgilisi Gabriela Zapata Montano yolsuzluk soruşturması kapsamında gözaltına alındı. Montano’nun devletten 560 milyon dolarlık ihale alan Çin firmasının müdürü olması, Morales’e başkanlık referandumu kaybettirmişti. Petrobras tüm kıtaya sıçradı Brezilya’da devletin petrol şirketi Petrobras’taki muazzam yolsuzluk soruşturması diğer Latin ülkelerine uzandı. Peru Devlet Başkanı Ollanta Humala ve eski Arjantin Ulaştırma Bakanı Ricardo Raul Jaime de milyonlarca dolarlık rüşvetten soruşturma kapsamına alındı. Sinn Fein’e ana muhalefet yolu AB’nin kemer sıkma mağdurlarından İrlanda’da önceki günkü seçimde koalisyon hükümeti çoğunluğu kaybetti. IRA’nın siyasi kolu Sinn Fein oylarını yüzde 16’ya çıkarıp üçüncü parti oldu. En büyük iki parti Fianna Fáil ile Fine Gael koalisyon yaparsa, Sinn Fein ana muhalefet olacak. İran köyün tüm erkeklerini asmış İran’ın PakistanAfganistan’a komşu SistanBelucistan eyaletindeki bir köyde, erkeklerin tamamının uyuşturucu kaçakçılığından idam edildiği ortaya çıktı. BM Uyuşturucu Ofisi’ne İran’ın uyuşturucuyla mücadelesini fonlamayı durdurması çağrısı yapıldı. IŞİD’in yeni petrol ticareti IŞİD artık tek seferde 70 yerine 1000 varil satıyor. IŞİD varili 40 dolardan peşin ödeme alarak, tacirlerse toptan satıştan daha büyük kâr elde ediyor. Tankerler bombardıman ihtimali karşısında sırada beklemek yerine, verilen tarih ve saatte doluma geliyor. C MY B nilgun@