Catalog

EKONOMİ DOLAR AVRO 3.2420 3 kuruş 3.5290 0.3 kuruş Cuma 11 Kasım 2016 EDİTÖR: ŞEHRİBAN KIRAÇ TASARIM: SERPİL ÜNAY FAİZ BORSA ALTIN CUMHURİYET ALTIN 24 AYAR 9.58 0.01 puan 76.360 151 puan 889.15 10.9 lira 132.70 1.65 lira 13 Faiz düştü ama yine de yatırım yok Başbakan Yardımcısı Şimşek: Yatırımlar düşük faizlere rağmen zayıf Özellikle devlet bankalarının mev berini veren Başbakan Yardımcısı Mehmek Şimşek’ten itiraf gibi bir açıklama geldi. rasında inanılmaz bir parasal genişleme olduğuna işaret ederek, dünyada paranın rek, “Yani dünya ekonomisi sının bekleneceğini ama bunin toplamı 100 lira ise 225 li nun tam tersinin olduğundan ralık borç birikmiş. Borçları bahsederek, “Bizim gibi ülke duat faizlerini yük Şimşek, faizlerin düşük ol hem ucuz, hem de bol oldu düşük faiz, düşük enflasyon lerden para çıkışı var. Geçen sek düzeyde belir masına karşın, yatırımların ğunu söyledi. ve düşük kâr marjı dönemin yıl gelişmekte olan ülkeler lenmesini sınırla son derece zayıf olduğundan Dünyanın borçlu olduğunu de ifa etmek zordur” dedi. den 739 milyar dolar para çı yacak bir düzenlemenin gün yakındı. Şimşek, Anadolu Aslanları belirten Şimşek, Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü Para çıkışı var kışı olmuş. Bu sene öngörülen rakam 373 milyar dolar. Azal demde ol İşadamları Derneği’nin (AS (OECD) ülkelerinde devletle Bu paraları ödeyebilmek mış ama yine de büyük bir çı duğu ha KON) düzenlediği rin ortalama milli gelirlerinin için büyüme ve satışın yük kış var. Tahminlere göre bu, “Türkiye Ekonomi yüzde 116’sı kadar borçlandı sek olması gerektiğinin altı gelecek sene de devam ede si ve Güncel Geliş ğını dile getirdi. nı çizen Şimşek, normalde ge cek, gelişmekte olan ülkeler meler” konulu top Şimşek, toplam borcun dün lişmiş ülkeler büyümede zor den 205 milyar dolarlık para lantıda yaptığı konuş ya ekonomisinin yüzde 225’i landığı zaman, gelişmekte çıkışı öngörülüyor” şeklinde mada, küresel kriz son kadar olduğuna dikkati çeke olan ülkelere paranın akma konuştu. l Ekonomi Servisi BakanlığaMehmetŞimşek darbe faturası TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’ndaki Ekonomi Bakanlığı bütçesinde 15 Temmuz’un faturası olarak 112 milyon dolarlık yabancı çıkışı ve Rusya ticareti ilk sıralarda yer aldı 15Temmuz darbe girişimin ardından Türkiye’den çıkan yabancı sermaye miktarı 112 milyon dolar oldu. Karşılık lı açıklamalarla ilişkilerin geril diği Avrupa Bir liği (AB) ülkele ri Türkiye’nin en büyük tica ret ortağı olma yı sürdürüyor. MUSTAFA Türkiye’nin ihra ÇAKIR catında da ithala tında da ilk sıra da AB ülkeleri yer alıyor. TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu’nda görüşülen Ekonomi Bakanlığı bütçesindeki dikkat çeken ay rıntılar özetle şöyle: 4 15 Temmuz darbe girişimi sonrasında ilk haftada yabancı ların net varlık çıkışı 524 mil yon dolar oldu. İlk 1 ayda top lam 259 milyon dolar net men kul kıymet çıkışı gerçekleşti. 4 Yılın 9 ayında, geçen yılın ay nı dönemine göre yüzde 2.7 azalan ihracat 104.2 milyar dolara geriler ken, ithalat da yüzde 6.5 azalarak 146.3 milyar dolar oldu. 4 Ocakeylül döneminde ma kine ve elektronik sektöründe dış ticaret açığı artarak yakla şık 20.4 milyar dolar oldu. İthalat azaldı 4 Bu yılın ilk 9 ayında Türkiye’nin ithalat gerçekleştirdiği ülkelerde de ilk sırada AB ülkeleri yer aldı. AB ülkelerinden 56.9 milyar dolarlık ithalat gerçekleştirildi. 2016 yılında Çin’den ithalat yüzde 5, Almanya’dan ithalat yüzde 2 artarken, Rusya’dan ithalat ise yüzde 28.5 azaldı. Kars’tan sıfır ihracat 4 2015 yılında 81 ilin 80’inden ihracat gerçekleştirildi. İhracat yapılmayan tek il ise Kars oldu. 4 Ekonomi Bakanlığı’nın bütçesinde yeni oluşturulan Türkiye Varlık Fonu’nun ne amaçla kullanılacağı da ifade edildi. Bütçede, “Bu fon sayesinde, kamu borç stokunu artıran büyük yatırımlara kaynak oluşturmak için yurt dışına ve yabancı finansmana bağımlı olmak durumunda kalmayacağız. Devletle ya da KİT’lerle alakası olmayan, hazine garantisinin asla kullanılmayacağı, bir şirket ile bu fon tesis edilecektir” denildi. l ANKARA 1 milyonu aşkın borçlu yasal takipte İbrahim Burkay Teknosab’a 25 milyar dolar Bursa Ticaret ve Sanayi Odası (BTSO), Türkiye’nin 2023 yılı ihracat hedefine ulaşma yolundaki en önemli atılımlardan olan ve 25 milyar dolar ile kamu dışındaki en büyük yatırımı özelliği taşıyan Teknosab projesini hayata geçiriyor. BTSO Başkanı İbrahim Burkay’ın verdiği bilgiye göre yeni nesil organize sanayi bölgesi bakış açısıyla Türkiye’nin ilk yüksek teknolojili en düstriyel üretim üssü olan Teknosab’ın Bursa’nın 2023 için 75 milyar dolarlık ihracat hedefine 40 milyar dolarlık katkı yapması hedefleniyor. Burkay, Teknosab için “35 kişilik hukuk ordusu ile iki buçuk ayda kamulaştırma yaptık. Bölge için 200 milyon TL tapu işlerine ayrıldı. Şu anda 600 milyon TL’lik altyapı faaliyetlerini yürütüyoruz. Gelecek yıl sonu itibarıyla orta ve yüksek teknoloji üreten şirket ler, merkezini Teknosab’a taşıyacak. Halihazırda Türkiye’ye gelmeyi planlayan çok önemli küresel gruplar var” dedi. Burkay, “Türkiye’nin uzay temalı ilk merkezi olan Gökmen, bir Türkiye projesi. İlk astronotumuzu Bursa’dan çıkaracak ve kendi uydumuz için uzaya kendi astronotumuzu göndereceğiz. Oda olarak projeye 30 milyon TL üzerinde kaynak ayırdık” diye konuştu. l Ekonomi Servisi Bireysel kredi veya kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe girenlerin sayısı, yılın ilk dokuz ayında 1 milyon 10 bin oldu. Türkiye Bankalar Birliği’nin eylül ayı “Negatif Nitelikli Bireysel Kredi ve Kredi Kartı Raporu”na göre sayı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 4 azaldı. OcakEylül 2016’da bireysel kredi borcundan dolayı yasal takibe alınan kişi sayısı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 2 düşüşle 546 bin kişi oldu. Bireysel kredi kartı borcundan dolayı yasal takibe alınan kişi sayısı ise aynı dönemde yüzde 5 azalarak 749 bin oldu. Bankalara olan toplam borç 2002’de 6.6 milyar lira iken, bu rakam 2015 sonunda 384 milyar liraya yükseldi. Borçlu sayısı ise 25 milyonu buldu. l Ekonomi Servisi IEA: Piyasa petrole boğulacak Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü’nün (OPEC) planladığı üretim kısıntısı gerçekleşmezse gelecek yıl tüm dünyada petrol piyasasının fazla petrole boğulacağını açıkladı. IEA, ekimde küresel arzın günde 800 bin varil artışla 97.8 milyon varile yükseldiğini belirtti. Bunun ardında, OPEC üretiminin rekor düzeyde artışının yanı sıra, Rusya, Brezilya, Kanada ve Kazakistan gibi OPEC dışı üreticilerin de üretimlerini artırması yatıyor. OPEC kasım sonunda petrol üretiminin günde 32.5 ile 33 milyon varil düzeyine indirilmesi önerisini tartışacak. Ancak üyeler arasındaki görüş farklılıkları ciddi bir kısıntı ihtimaline kuşku düşürüyor. l Ekonomi Servisi Yıl 1937... ABD Başkanı Franklin D. Roosevelt, Mustafa Ke di ve bir dizi ekonomik reform ve tedbirlerle ABD ekonomisine nefes aldırmayı başardı. 4 kez başkan seçilerek mal Atatürk’e bir mektup gönderir. ABD tarihinin en uzun görevde kalan 6 Nisan 1937 tarihli mektup “Aziz başkanı oldu. Cumhurbaşkanım” diye başlar. İçe Sevgili Ata’mızı ve çiçeği burnunda riği ise şöyledir: “Birkaç akşam ön ki yeni Türkiye’ye Cumhuriyeti’ni anlat ce, Beyaz Saray’da Julien Bryne maya gerek yok. Zaten biliyorsunuz. tarafından çekilmiş filmi izledim. Yıl 2016... Çok kısa bir sürede başarmış oldu ABD 2 gün önce yeni liderini seç ğunuz olağanüstü birçok eseri seyrederken duyduğum büyük heye Trump bir sonuç...canı sizinle paylaşmak istedim. Si ti. Cumhuriyetçilerin adayı mültimilyarder emlakTV kralı Donald Trump, “Amerika’yı yeni baştan yaratacağım” zi evinizde ve plajda küçük kızınızla oynarken gösteren filmleri izle Tıpkı Erdoğan gibi...mekten özellikle mutlu oldum. Çok vaadi ile 45. ABD başkanı seçildi. Sokaklar karıştı, protesto gösterileri ülkenin her yerine yayılıyor. Kampanyası az olan dinlenme anlarımda, bana göndermek nezaketinde bulunduğunuz Türk posta pulu koleksiyonunu yük Buhran adı verilen tarihinin en büyük ekonomik çöküntüsünü yaşamak nı öfke, ötekileştirme, İslamofobi, göçmen düşmanlığı üzerine kurdu. O yalnızca söylem. Trump’ı iktida inceliyorum. Bu pullar üzerindeki man taydı. Nüfusun yüzde 25’i işsizdi ve 2 ra getiren ana neden ise halkın, hü zaraları bir gün kendi gözlerimle görme milyon Amerikalı evsiz barksız kalmış kümet politikaları, yasalar, mahkeme yi ümit ediyorum.” tı. Amerikan halkının morali son dere ler ve medya başta olmak üzere kurum Roosevelt, 1928 yılında New York ce bozuktu ve halk korku içindeydi. Ro lara olan güveninin azalması, eşitsizli eyaletine vali seçilmiş, 4 yıl valilik yaptıktan sonra da 1932 seçimlerinde ABD’nin 32. başkanı olmuştu. Roosevelt çok zor bir dönemde başkanlığa gelmişti. ABD 1929’dan beri Bü osevelt onlara şöyle seslendi: “Korkunun kendisinden başka hiçbir şeyden korkmamalıyız!”. Roosevelt, Yeni Düzen (New Deal) adıyla anılan çok yönlü bir yeniden yapılanma programı geliştir ğin artması. Önce bunu görmeliyiz. Aynı “ana neden” 2002 yılında Erdoğan’ı ve AKP’yi de iktidara getiren olguydu. Hatırlayın fırlatılan anayasa kitapçığını, hükümet krizlerini, medyanın güdümlü ha ber ve yorumlarla toplumsal algıyı nasıl yönettiğini, ekonomik krizi... Hatırlayın Erdoğan’ın vaatlerini, bu vaatleri mağdur edebiyatıyla pekiştirmesini. 14 yıldır öfke ile yönetiliyor, sürekli bölünüyor, bölünüyor, ötekileştiriliyoruz... Hükümet politikaları, yargı, medya başta olmak üzere kurumlara olan güven ise artmadı, daha da azaldı. Keza eşitsizlik de... 1930’lardan çok farklı bir dünyada yaşıyoruz. Dijital çağımız, küreselleşmeyi hızlandırdı, bilgiyi, iletişimi avucumuzun içine yerleştirdi. Ama geldiğimiz noktada dünyamız bölünmüş toplumlar, zayıf ekonomiler ve baltalanmış demokrasiler dünyası. Ve birileri sadece bunlardan besleniyor. Değiştirmek kolay değil. Beraberinde tüm küresel ekonomik düzenin değişmesi gerekiyor. Belki bu yüzden adam gibi lider çıkmıyor. Peki çare? Bilmiyorum. Ama MÖ 400’lerde yaşamış bir filozofun Platon’un sözlerine kulak verme zamanı sanırım: Demokrasi bir eğitim işidir. Eğitimsiz kitlelerle demokrasiye geçilirse oligarşi olur. Devam edilirse demagoglar türer. Demagoglardan da diktatörler... DHMİ Genel Müdürü: Ödediğimizin 10 katını aldık Elinizde tuttuğunuz Cumhuriyet’in bugünkü sayısı da onlarsız hazırlandı: Genel Yayın Yönetmeni Murat Sabuncu, Yayın Danışmanı Kadri Gürsel, Cumhuriyet Vakfı Yönetim Kurulu üyeleri Önder Çelik, avukat Bülent Utku, avukat Mustafa Kemal Güngör, okur temsilcisi Güray Öz, yazar Hakan Kara, çizer Musa Kart, kitap eki yayın yönetmeni Turhan Günay. Onlar, Silivri Cezaevi’nde yedi gündür tutuklu. Ve Cumhuriyet okurları farkında ki, bu ağır koşullar altında dahi, bir gazeteyi asıl işlevi olan haberciliğin gereklerine uygun biçimde “yapma” sorumluluğumuzu unutmuyoruz. Her zamankinden daha büyük özveri gerektiren bu çabamızın kıymetlendirildiğinin de tanığıyız. HHH DHMİ (Devlet Hava Meydanları İşletmesi) Genel Müdürü Funda Ocak aradı. Bu göreve 2 Ekim’de atanan Ocak, Hazine kökenli ve uzun yıllar hem Hazine’de hem de DHMİ’de yapişletdevret (YİD) modeli üzerine çalışmış bir bürokrat. YİD ile Kamu Özel İşbirliği (KÖİ) projelerine dair yazılarımızı dikkatle izlediklerini belirten genel müdür; son iki yazıda yer verdiğim İstanbul 3. Havalimanı ile TAV’ın işlettiği Esenboğa Havalimanı konusunda bazı veriler paylaştı. KÖİ modeliyle yaptırılan 17 projenin 7’sinin YİD, kalanının ise hazır tesislerin işletilmesi biçiminde olduğunu anımsatan Ocak, YİD projelerindeki yolcu sayısı garantisinin, yüksek yapım maliyeti nedeniyle verildiğini vurguladı. ‘Finansal modelleme yapıyoruz’ Büyük YİD projelerinde, en kritik konunun “finansal modelleme” olduğunu belirten Ocak şöyle anlatıyor: “Geleceği tahmin etmek zorundayız. Bunu yaparken de bütün paydaşlar arasında denge oluşturup en ince ayrıntıyı bile düşünüyoruz. Bir havalimanı mekânı, A’dan Z’ye değerlendiriliyor. Bir yandan rekabet gözetip diğer yandan kamu için tatminkâr değerlendirme yapıyoruz. Bu modelleme altı ayımızı alıyor.” Ocak’ın bu süreçte dikkat çektiği incelik şu: “Yolcu garantisini, inşaat dönemindeki riskin yüksek olması nedeniyle veriyoruz. Fakat yolcu sayısı, verilen garantinin üzerine çıkarsa, şirket bu geliri kamuya ödüyor.” DHMİ Genel Müdürü, bu veriden hareketle, TAV’ın işlettiği Esenboğa Havalimanı’ndaki 20062015 dönemine dair şu bilgiyi paylaştı: “Dış hatlar beklediğimiz gibi çıkmadı. Ancak iç hatlar beklenenin çok çok üzerinde gerçekleşti. Yolcu garantisi bakımından dış hatlarda kamu olarak, görevli şirkete 31 milyon 372 bin Avro ödeme yaptık. Buna karşılık iç hatlarda yolcu girişi bizim garanti ettiğimiz yolcu sayısının çok üzerinde gerçekleştiği için, şirketten 53 milyon 80 bin Avro ödeme aldık. Böylece 2015 sonu itibarıyla TAV Esenboğa’dan kamuya 21.7 milyon Avro ödeme gerçekleşti. DHMİ Genel Müdürü, inşaatını İGA’nın sürdürdüğü İstanbul 3. Havalimanı’nda da 4 etaplık projenin ilk etabının 10 milyar 240 milyon Avro olduğunu belirtti. Ocak, görevli şirketten her yıl 1 milyar Avro kira bedeli alacaklarını, görevli şirketin 25 yılda toplam 22.1 milyar Avro ödeyeceğini söyledi. 440 milyon Avro aldık Genel Müdür Ocak, porföylerindeki 17 KÖİYİD proje toplamına bakıldığında, 40 milyon Avro’yu İdare’nin ödemesine karşın, şirketlerin kamuya toplam 440 milyon Avro ödediğini açıkladı, “Ödediğimizin 10 katını, görevli şirketlerden biz aldık” dedi. Diğer yandan TAV Esenboğa Yatırım Yapım ve İşletme Genel Müdürü Nuray Demirer ile de görüştük. Demirer, DHMİ Genel Müdürü Ocak’ın aktardığı veriye ek olarak, içinde bulunduğumuz 2016 sonu projeksiyon rakamlarını da içine alan 20062016 döneminde ödenen rakamı paylaştı. Esenboğa Havalimanı İç ve Dış Hatlar Terminali’nde toplam yolcu sayısının 4.5 milyondan 13 milyona ulaşarak yüzde 185 artış gösterdiğini belirten Demirer, DHMİ’ye toplam 26.2 milyon Avro gelir ödendiğini belirtti. KISA... KISA... l General Motors, Chevrolet ve Cadillac modellerinin satışlarının düşmesi nedeniyle ABD’de bulunan 2 fabrikasından 2017’nin ilk çeyreğinde 2 bin kişiyi çıkaracağını duyurdu. İşten çıkarmalar Lordstown/Ohio ve Lansing/Michigan fabrikalarından yapılacak. l Trafiğe kayıtlı araç sayısı düştü. TÜİK verilerine göre, trafiğe kaydı yapılan taşıt sayısı eylülde aylık yüzde 15.8 azaldı. Eylül itibarıyla trafiğe kayıtlı 20 milyon 801 bin 620 adet taşıtın yüzde 53.4’ünü otomobil oluşturdu. l İngiliz devi Türkiye’de mağaza kapatmayacak. 83 mağazasını kapatacağını açıklayan Marks and Spencer’ın Türkiye’deki mağazalarına dokunmayacağını açıkladı. l Merkez Bankası 15 Temmuz darbe girişimi sonrası uygulamadan kaldırdığı döviz depo limit uygulamasını yeniden başlattı. Bu uygulamayla bankalara borçlanma maliyeti artacak. C MY B