Catalog

SAYFA CUMHURİYET 2 MART 2015 PAZARTESİ kultur@cumhuriyet.com.tr 16 Bugün sonsuzluğa uğurlanacak KÜLTÜR Cenazeden sonra anma töreni Kültür Servisi Yaşar Kemal, bugün Teşvikiye Camisi’nde kılınacak öğle namazının ardından, Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verilecek. Ardından, saat 15.30’da Lütfi Kırdar Kongre ve Sergi Sarayı’nda, ailesi ve yakınlarının ev sahipliğinde bir veda töreni düzenlenecek. Nebil Özgentürk’ün hazırladığı Yaşar Kemal belgeseliyle başlayacak törende, Zeynep Oral’ın moderatörlüğünde, Selçuk Yöntem, Cihan Ünal, Meltem Cumbul ve Tilbe Saran, Yaşar Kemal’in yazdığı “Merhaba” şiirini birlikte okuyacaklar. Sonrasında İdil Biret, Chopin’den bir eser çalacak. Tören, Yaşar Kemal’in 10 romanından pasajlar okunarak devam edecek. Bu sırada bir halk müziği sanatçısı Yaşar Kemal’in sevdiği türküleri çalacak. Törenin sonunda, Yaşar Kemal’in 17 yaşında yazdığı bir şiir, kendi sesinden dinlenecek ve hayatının farklı dönemlerinden fotoğraflardan oluşan dia gösterisi izlenecek. Protokol uygulanmayacak törende, başka herhangi bir konuşma da yapılmayacak. Yaşar Kemal’in ölümü dünya basınında ayrıntılı haberlerle duyuruldu ‘Özgürlüğün gözü pek savunucusu’ Washington Post’un haberinde, Yaşar Kemal’in, “Benim hayatım Türk diline, Türk kültürüne adanmıştır. Ben ayrı bir Kürt devleti istemiyorum, kimse istemiyor. Kürtlerin bütün istediği, evrensel insan haklarıdır, dillerini, kültürlerini ve kimliklerini koruma hakkıdır” sözlerine de yer verildi. Fazıl Say, Yaşar Kemal için yazdı ‘Şükran’ Dostlar; Bu akşam Sevilla’da konser. Programda Mozart, Debussy ve kendi eserim. Ama bütün bu sesler arası Yaşar Kemal’e “şükran” dolaşacaktır salonun akustiğinde. Dünyanın bir yerinde bir müzisyen , okumuştur onun kitaplarını, yazıyı anlamıştır belki, doğayı, insanı, toplumu. Türk halkını. Evet “şükran”... Ve müziğinde de ısrarla onu arar. Bazı yazarlar kuşkusuz büyük yazardır. Hatta dahi sanatçılardır. Ama bazı sanatçılar onun da ötesindedirler. Onlar “gökyüzü”dürler. Onlar başlı başına bir “memleket”dirler. Nazım gibi. Yaşar Kemal gibi. Mozart ve Debussy gibi... Savaş meydanında iki ordu arası bir ceylan bir o yana bir bu yana koşmaya başlar ya hani binlerce asker seyreder bu tuhaf ceylanı yanlışlıkla oraya dalmış. Yanlışlıkla? O savaş, o ordular yanlış olmasın sakın? Ceylan koşuyor hala. Kemal’in romanları ölümsüzdür. Fazıl Say Kültür Servisi Yaşar Kemal’in ölümü ve soylu eşkıyalar yaratan iki düzineden dış basında, dünyanın önde gelen gazetelefazla kitap yazmıştır” denildi. rinde de geniş yankı buldu... Fransa’dan Le New York Times, Yaşar Kemal’in KürtleMonde, İngiltere’den Guardian, ABD’den rin haklarının açık sözlü bir savunucusu ve New York Times ve Washington Post giülkesinin siyasi liderlerinin keskin bir eleşbi saygın gazeteler, “İnce Memed” yazarının tiricisi olduğunu vurguladı. Yaşar Kemal’in ölümünü, yaşamöyküsünü ve görüşlerini de dünya edebiyatını, Cervantes ve Stendhal yansıtan ayrıntılı haberlerle duyurdular. gibi yazarları yutarcasına okuduğunun vurguGuardian, haberinde, Elia Kazan ve John landığı haberde ünlü yazarın Çehov için “usBerger’ın Yaşar Kemal’le ilgili görüşleritam” dediği belirtildi. ne de yer verirken; New York Times, Yaşar New York Times, Yaşar Kemal’in, “Eğer Kemal’in Kürtlerin haklarının açık sözlü bir edebiyatı keşfetmeseydim, destanlar söysavunucusu ve ülkesinin siyasi liderlerinin leyen bir halk ozanı olurdum” sözlerine de keskin bir eleştiricisi olyer verdi. duğunu vurguladı. u Le Monde, Guardian, Washington Post: Washington Post’un Washington Post ve New Otoriteye karşı haberinde de, “Onun inYork Times gazeteleri büyük san doğasının derinlikYine, ABD’nin saygın gazelerini keşfetme ve kayazarın ölümüne geniş yer telerinden Washington Post, usrakterlerinin evrensel ayırdılar. Haberlerde, Yaşar ta romancımızın ölüm haberini özelliklerini ortaya çıTürkiye’nin En Ünlü RomanKemal’in Kürtlerin haklarının “ karma yeteneği, romancılarından Yaşar Kemal Öldü” açık sözlü bir savunucusu ve başlığıyla verdi. Gazetenin habelarının toplumun bütün kesimlerine erişebilmeülkesinin siyasi liderlerinin rinde, Yaşar Kemal’in toplumsal sini sağlamıştır” denildi. adaletsizliklere odaklanmasının keskin bir eleştiricisi Fransa’nın seçkin gazeonun ülkenin otoriteleriyle çatışolduğunu vurguladı. tesi Le Monde ise, habemasına yol açtığı belirtildi. ri, “Yaşar Kemal: Her Washington Post’un haberinŞeyden Önce Özgürlük” de, “Onun insan doğasının debaşlığıyla verdi; Yaşar Kemal’i “Solun Milirinliklerini keşfetme ve karakterlerinin evtanı” olarak tanımladı. rensel özelliklerini ortaya çıkarma yeteneği, romanlarının toplumun bütün kesimleNew York Times: Coşkulu öyküler rine erişebilmesini sağlamıştır” denildi. ABD’nin önde gelen gazetelerinden New Yaşar Kemal’in “Ben Kürt kökenYork Times, haberi, “Türkiye’nin Usta Roli bir Türk yazarıyım” sözünün vurgumancısı ve Gözüpek Politik Eleştirmeni landığı haberde, yazarın, 1990’ların ortaYaşar Kemal Öldü” başlığıyla verdi. larında özerklik isteyen Kürt gerillalarıyNew York Times’ın haberinde, “Yaşar la Türk birlikleri arasındaki çatışmalar sıraKemal’in zorba toprakağalarının, vursında sesini yükselttiği; Alman dergisi Der dumduymaz bürokratların ve adaletsizliğe Spiegel’de yayımlanan ve Türk ordusunu karşı savaşan köylü kahramanlarının coşKürt köylerini yok etmekle suçlayan bir yakulu öykülerini anlatan yapıtları, memlezısından ötürü yargılanıp aklandığı belirtilketi Güney Anadolu’daki Çukurova’da ge di. Yaşar Kemal’in, bu davada aklanmasıçer. Geniş kitlelere seslenen renkli bir annı, uzun sürecek bir mücadelede atılmış bir latımla, adaletsizliği acımasızca eleştiren adım olarak gördüğü de vurgulandı. Guardian: İki taştan bir öykü İngiltere’nin seçkin gazetelerinden Guardian da Yaşar Kemal’in ölümüne geniş yer ayırdı. Guardian’ın haberinde, Yaşar Kemal’in yakın dostu, ünlü sinema yönetmeni Elia Kazan’ın şu sözleri aktarıldı: “Yaşar Kemal geleneklerin en eskisinde, Homeros geleneğinde yazan bir romancıdır, başka hiçbir sesi olmayan insanların sözcüsüdür.” Guardian, Türkiyeli okurların yakından tanıdığı ünlü yazar John Berger’ın bir sözüne de yer verdi: “Yaşar Kemal bin kilometre boyundadır ve iki taştan sevecen ve büyüleyici bir öykü çıkartabilir.” Le Monde: Solun militanı Fransa’nın seçkin gazetesi Le Monde ise, haberi, “Yaşar Kemal: Her Şeyden Önce Özgürlük” başlığıyla verdi. Yaşar Kemal’in “Solun Militanı” olarak da tanımlandığı haberde, “Büyük yazar, solcu hayatının büyük bir bölümünü mahkeme koridorlarında kendini ve arkadaşlarını savunarak geçirdi.1966’dan 1971’e kadar kısa kısa sürekli cezalara çarptırıldı... 1996’da kendini yeniden suçlamaların ortasında buldu. Devlet Güvenlik Mahkemesi, ‘Türkiye’nin üstündeki karanlık gökyüzü’ yazısında Türklere hakaret ettiği gerekçesiyle 20 ay hapis cezasına çarptırdı ancak cezası ertelendi. Birçok ödülün dışında sonunda 2006’da Nobel ödülüne de aday gösterildi. Bir keresinde ‘Sorunları yazmıyorum, bir kitle için de yazmıyorum, kendim için de yazmıyorum, sadece yazıyorum’ demişti” denildi. Eşi Ayşe Semiha Baban, evinde taziyeleri kabul etti Sanatçı dostları akın etti Zeynep Oral ve Nebil Özgentürk. İSTANBUL (AA) Yaşar Kemal’in eşi Ayşe Semiha Baban, Üsküdar Vaniköy’deki evinde taziyeleri kabul etti. Sanatçılar Zülfü Livaneli, Suavi, İdil Biret, Zeynep Oral, Gürer Aykal ile CHP Genel Başkan Yardımcısı Sezgin Tanrıkulu, eski Diyarbakır Bağımsız Milletvekili Akın Birdal’ın aralarında bulunduğu çok sayıda kişi Yaşar Kemal’in evine taziye ziyaretinde bulundu. Yaşar Kemal’in doğduğu eski Hemite olan Gökçedam köyü muhtarı Hüsnü Cömert ve beraberindeki köylüler de evi ziyaret ederek yazarın ölümünden duydukları üzüntüyü dile getirdi. Cömert, usta yazarın Türk ve Kürtlerin kardeşliği için mücadelesini anımsatarak “Onu çok erken kaybettik” dedi. Baba evinden toprak götürülecek OSMANİYE (DHA) İstanbul’da hayatını kaybeden usta yazar Yaşar Kemal için doğduğu Osmaniye’nin Gökçedam (Hemite) Köyü’nde hüzün var. Çocukluk arkadaşları ve köylüleri Yaşar Kemal’in arkasından gözyaşı döküyor. Köyde sela verilirken, defnedileceği Zincirlikuyu Mezarlığı’ndaki kabrine konulmak üzere baba evinden toprak alındı. Yaşar Kemal için bugün köyde gıyabi cenaze namazı da kılınacak. Yaşar Kemal’in 1923 yılında dünyaya geldiği Gökçedam Köyü’nde yaşayanlar, hemşerilerini kaybetmenin acısını yaşıyor. İnce Memed Anıtı, Yaşar Kemal Kültür Evi ve Yaşar Kemal Parkı’nın da bulunduğu Gökçedam Köyü, yazarın yasını tutuyor. Yaşar Kemal için Gökçedam Köyü Camisi’nde sela verildi. Bugün de Teşvikiye Camisi’nde cenaze namazı kılınırken, hemşerileri de aynı anda onun için saf tutup gıyabi cenaze namazı kılacak. Doğduğu GökçedamHemite köyünde hüzün var ‘En başarılı öğrenciydi’ Okuduğu okulun müdürü Mustafa Baraklı ‘Doğduğu toprağa gömülseydi’ Ünlü yazarın adına kurulan Yaşar Kemal Çukurova Kültür Derneği Başkanı Mehmet Özer, ünlü yazarı kaybetmenin üzüntüsünü yaşadıklarını söyledi. Yaşar Kemal’in köylerinde defnedilmesini istediklerini, ancak vasiyetinin olduğunu öğrendiklerini ifade eden Özer, “Yaşar Kemal’imizi doğduğu, büyüdüğü bu topraklarda görmek isterdik ama en son aldığım habere göre vasiyeti varmış, birinci eşi Tilda Hanım’ın yanına gömülmesini istemiş. Yapacak bir şey yok. Yaşar Kemal bu topraklara gelemedi, biz de kendisinin doğup büyüdüğü bahçeden aldığımız toprakla yola çıkıyoruz. Yarın (bugün) bu toprağı mezarına serpeceğiz. Bu topraklarla beraber Yaşar Kemal’in mezarında çayır çimen yeşerecek, kendisi yeşerecek, ruhu şad olacak. Köylülerimiz kültür evinde birbirine taziyede bulunuyor” dedi. ‘Duyunca çok ağladım’ Ünlü yazarın köydeki çocukluk arkadaşlarından 92 yaşındaki Ahmet Koşar ise Yaşar Kemal’in çok iyi bir insan olduğunu belirterek, duygularını şöyle anlattı: “Yaşar Kemal beni ‘Sarı Ahmet’ diye bilirdi. İyi bir çocuk, temiz biriydi. Ağzından kötü bir kelime çıkmazdı. Okula giderken yolları çamurluyken bacaklarını çemrer (katlar) öyle giderdi. Vefatını öğrenince çok ağladım. Kendisi buraya geldiği zaman hemen bizi çağırır ve kucaklaşırdık. Cenazesinin buraya getirilmesini istedik ama getirmediler. Allah rahmet eylesin” dedi. OSMANİYE (AA) Osmaniye’nin Kadirli ilçesinde Cumhuriyet İlkokulu’nda okuyan yazar Yaşar Kemal, kayıtlara göre ders notları yüksek başarılı bir öğrenciydi. Okul Müdürü Mustafa Baraklı, Yaşar Kemal’ın 10.06.1938 yılında mezun olduğunu, ders notlarının başarılı olduğunu ve kayıtlarını muhafaza ettiklerini belirtti. Kadirli Eğitim ve Kültür Vakfı Kadirli Şubesi Başkanı İbrahim Boysal ise Yaşar Kemal’in ilk romanı “İnce Memed”i Harkaçtığı köyünde yaşayan üvey kardeşi Recep Songül’ün yanına geldiği zamanlarda yazdığını söyledi. Boysal, İnce Memed’in asıl adının Safiye Memed olduğunu öne sürerek, “Kemal’in bu romanı yazdığı yere Harkaçtığı Köyü Eğitim ve Kültür Müzesi açtık. Bahçesinde İnce Memed’in heykeli ve müze içerisinde adını verdiğimiz kitapları bulunan bölüm açtık. Bu arada eskiden soyadı olmadığı için çocukların annesiMustafa Baraklı nin adı ile yazılırdı. İnce Memed yani Safiye Memed’in mezarı ise Yusufizzettin Köyü mezarlığındaki annesi Safiye Tapan’ın yanındır. Allah rahmet eylesin” diye konuştu. C M Y B Zülfü Livaneli İdil Biret