Catalog

5 OCAK 2015 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KÜLTÜR 15 İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) 4 Ocak 1921’de, İzmir’in Yunan ordusu tarafından işgali sırasında, Türkiye’ye karşı savaşmayı reddettikleri için kurşuna dizilen 200 Yunan komünist asker, Balçova İnciraltı sahilinde Barış Manço Köprüsü’nde şiirlerle ve karanfillerle anıldı. Şair Tuğrul Keskin’in çağrısıyla düzenlenen etkinliğe CHP İzmir Milletvekili Alaattin Yüksel, Balçova Belediye Başkanı Mehmet Ali Çalkaya, eski Dikili Belediye Başkanı Osman Özgüven, Yenikuşak Köy Enstitüleri Derneği Başkanı Kemal Kocabaş’ın da olduğu çok sayıda sanatçı, yazar ve İzmirli katıldı. Etkinliğin açılış konuşmasını Komünist askerler şiirlerle anıldı yapan şair Tuğrul Keskin, “Buradaki temel sorun bir tarihin, mazlumların tarihin karanlık raflarda kalmasından duyduğum üzüntü. Çünkü mazlumların kanı, ne yazık ki tarihin karanlık sahnelerinde yok olup gidiyor. Ben ‘Yaşasın İsyan’ kitabıyla, unutulan bu kanı hatırlatmak istedim” dedi. Birtakım efendilerin kâr hırFotoğraf: METE KIZIK BARIŞ MANCO KÖPRÜSÜ’NDE ŞİİRLER OKUNDU DENİZE KARANFİLLER BIRAKILDI Sanat ve direnişle geçen 40 yıl... FAZIL SAY, PİYANOYLA TANIŞMASININ 40. YILINI DOSTLARIYLA KUTLADI u Çağdaş sanat iletişim ağı ArtSlant’in, geçen yıl sanata karşı işlenmiş suçlarla ilgili raporunu sunuyoruz. Raporda, bu suçların, büyük ölçüde kültürel cehaletten kaynaklanan barbarlıklar olduğu belirtiliyor. Sanata karşı 10 suç sı yüzünden iyi insanların kaybedildiğini vurgulayan Keskin, “Bütün bunların son bulmasını arzulayarak, insanı kendi barışçıl dünyasına geri çağırmak istiyorum. Umuyorum ki bu anma, yaşadığımız karanlığın dağılmasına bir nebze katkıda bulunur. İstedim ki dünya yeniden karanlık bir dönemden geçerken, bu 200 güzel komünist insanın dünyaya bıraktığı barış ve isyan çığlığı karşılık bulsun ve bu karanlıktan bir an önce kurtulunsun, bu mücadele azmine bir katkı olsun” diye konuştu. Etkinliğin sonunda, katılımcılar Barış Manço Köprüsü’nün üzerinden denize karanfiller bıraktı. Kültür Servisi Besteci Fazıl Say, ilk kez piyanonun başına oturmasından sonra geçen 40. yılı, önceki gece IKSV Salon’da, dostlarıyla kutladı. Geceye, Say’ın babası Ahmet Say ve kızıyla birlikte, aralarında İbrahim Yazıcı, Cihat Aşkın, Seranat Bağcan, Selçuk Yöntem, Can Dündar, Zeynep Altıok Akatlı, Naci Özgüç, Zeynep Oral’ın olduğu yüze yakın sanatçı dostu katıldı. İlk kez 3 Ocak 1975 günü Mithat Fenmen’in evinde piyanonun başına oturduğunu belirten Say, bunca yıllık piyano aşkını dile getiren bir konuşma yaptı, “Bizler müziksiz yaşayamayan insanlarız” dedi. Gecenin başlangıcında, Nebil Özgentürk’ün hazırladığını mini belgesel izlendi, ardından Say, Seranat Bağcan eşliğinde “İlk Şarkılar” albümünden şarkılar seslendirdi. Sonrasında keman virtüözü Cihat Aşkın ile sahneyi paylaşan Say, dostlarına mini bir konser verdi. Fazıl Say, sosyal medya üzerinden yaptığı açıklamada da “Gerçek şu ki, 40 yıl önceki ‘piyano başına ilk oturuş’ emin olun ki daha salt ve korkusuzdu. 40 yıl az değil. Yola devam... Büyümek, anlamak, mutlu olmak konuları... O sınavdan sıvışmak da yok... Acı çekmemek de yok... İnsan mutlu doğup mutsuz mu ölüyor? O ‘sorun’ ve o ‘soru’ bizi yola sürüklüyor. ‘Belki’ler ile yaşıyoruz. Müzik ile tedavi ederek kendimizi ve her şeyi” dedi. Tepkisizliğin Dayanılmaz Ağırlığı... Bu topraklarda yetişebilmiş ender ‘Rönesans’ insanlarından biri olan Doğan Kuban, geçen cuma gazetemizin Bilim ve Teknoloji ekinde çıkan “Soru Sormayan Cahil Kalabalıklar” başlıklı yazısına şu satırlarla başlamış: “Bu yazıyı akıllı, okumuş ve sorumlu insanlara yazıyorum. Hiçbir soru sormadan ve hiçbir soruya yanıt aramadan patates çuvalı gibi yaşayanlara değil! Türkiye’de son birkaç aydır işittiğimiz olaylar nasıl bir devlet sistemi içinde yaşadığımızı düşündürüyor mu acaba insanlara?” Hayır. Büyük çoğunluğa düşündürmüyor. Ve düşündürmediği içindir ki ülke çoktandır bir ülkeden çok patates çuvalları ile dolu bir depoyu andırıyor. Ve düşündürtmediği, sordurtmadığı içindir ki, Doğan Kuban’ın yazısının bir başka yerinde yaptığı şu saptama da bu ülke bağlamında acı gerçeğin ta kendisi: “Ortada hiçbir ciddi tartışma yok. Hiçbir ciddi yorum yok! Hiçbir toplumsal analiz yok! Herkes röportaj yapan gazeteci gibi. Toplumun beyni tümüyle boşaltılmış olamaz. Bütün değişikliklere karşın cehaletin mirasçısı olmakta nasıl devam edilebilir?” Yalnızca saptamanın sonundaki soruya verilecek yanıt bile durumun, durumumuzun ‘vahametini’ sergilemeye yeterli. Evet, epey uzun zamandır gidilmekte olan yol, ancak cehaletin, hem de gittikçe daha derinlere kök salan, kök salması için her şeyin yapıldığı bir cehaletin yolu. Üçüncü bin yılın başında, ancak olguların ve gerçeklerin yerine tarihin çöplüklerini eşeleyip ortaya çıkartılan dogmaları geçirmekle, düşünce karşısında inançların egemenliğini ilan etmekle ulaşılabilecek bir ‘derin’ ve ‘yaygın’ cehalet! Evet, özellikle ‘yaygın’ bir cehalet, çünkü başka türlü olması da beklenemez. “Ortada hiçbir ciddi tartışma yok. Hiçbir ciddi yorum yok! Hiçbir toplumsal analiz yok! Herkes röportaj yapan gazeteci gibi...” diyor Kuban. Burada televizyon kanalları aracılığıyla her gün ‘maruz’ kaldığımız röportajları ve açık oturumları gözümüzün önüne getirip bazı soruları dürüstçe yanıtlamaya çalışalım. Acaba kullandığı üç Türkçe sözcükten birini, yabancı sözcüklerin ve adların da neredeyse tümünü yanlış söylemeyen, başka deyişle kanallarını birer ‘yanlış Türkçe konuşma’ okuluna çevirmeyen kaç sunucumuz var? Açık oturumlara katılan konuşmacılardan kaçı kendini göstermek için ağzına geleni geldiği gibi söylemek yerine ‘ciddi’ tartışmaların veya yorumların kapısını açabiliyor? Bu sorulara dürüst yanıtlar verdiğimiz takdirde ortaya çıkacak fotoğrafta herhangi bir ‘toplumsal analiz’in neden hiçbir zaman yer alamayacağı da kendiliğinden ortaya çıkar! Ve son olarak ‘soru sormama’ meselesi “Hiçbir soru sormadan...” diye başlamış cümlesine Doğan Kuban. Bunu okuyunca, yıllar önce Türk tiyatrosunun en büyüklerinden Ayla Algan’ın bir sözünü hatırlamadan edemedim: “Sorusu olmayan insanlar, beni hep korkutur…” Korkmakta elbet haklı sevgili Ayla Algan. Çünkü ‘soru sormak’, ancak düşünen insan’ın harcıdır. Düşünmek ve soru sormak ise insana yakışacak bir hayatın iki temel taşıdır. Mademki üç bininci yılın başına layık değiliz, o halde iki bin beş yüz yıl geriye gidip Sokrates’ten medet umalım: “Üzerinde düşünülmeyen bir hayat, yaşanmaya değer bir hayat değildir!” ‘ArtSlant’ 2014 yılında sanata karşı girişilen barbarlıkları açıkladı ni kaptığı gibi yere bıraktı, vazo parçalara ayrıldı. Caminero, bu “eylem”inin, müzenin yerel sanatçılara yer vermemesine karşı bir protesto olduğunu söylediyse de salonun bir köşesinde çok fazla olmasa da yerel sanatçıların yapıtları duruyordu. Gerçi Caminero sonradan özür diledi, ama kamu hizmeti cezasından ve 10 bin dolar para cezasından kurtulamadı! ‘Selfie’ çekerken heykeli kırdı Kovboylara özendi, ‘Bizon’u devirdi Eleştiri uğruna kanını akıttı! Kültür Servisi 2014’ün son günlerinde, yıl boyunca Türkiye’de yaşanan sanat skandallarını, AKP hükümetinin tiyatrodan baleye, müzikten edebiyata pek çok alandaki “icraat”ını bu sayfalarda sıralamıştık. Uluslararası sanat ortamına çevriİskandinav sanatçılar Elmgreen ile miçi hizmet veren “artnet”in hazırGüney Peru’daki Nazca Çölü’nde, bazı Istvan Kantor adında bir sanatçı, Jeff Koons’un Dragset’ in, Batı Texas’taki bir karaladığı, yıl boyunca dünyada yaşanmış Gümüş Tavşanları’nın arkasında duvara kocaman canlı ve hayvan biçimlerini betimler tarzyolu üzerinde, bir Prada mağazasına 10 sanat skandalı da bu sayfalarda yer bir kırmızı X işareti çizdi. da yere çizilmiş çizgilerden oluşan Nazbenzeterek yaptıkları “Prada Marfa” almıştı. ca Çizgileri, UNESCO tarafından Dünçok yüksek fiyatlara satmasıyla tanınır. enstalasyonu saldırıya uğradı. 2015’in şu ilk günlerinde de çağya Mirası Sit Alanı ilan edilmişti. İS 400“Balon Köpek” adlı yapıtı 2013’te Enstalasyonun üzeri mavi püskürtme daş sanat iletişim ağı ArtSlant’ten Rob 650 yılları arasına tarihlendirilen sit ala58.4 milyon dolara alıcı bulmuştu. Kimi boya, TOMS Goyanes’in hazırladığı “2014’te Sananı, hassaslığı dolayısıyla ziyasanat eleştirmenlerince “öncü” olarak tamarka ayakkata Karşı İşlenmiş 10 Suç”u sunuyoruz rete tümüyle kapatılmıştı. nımlanırken kimilerince de kendini çok bıların afişleri, okurlarımıza. Sanat yapıtlarına karşı giriÇevreci sivil toplum kuruiyi pazarlayan bir sanatçı olarak nitelenir. “bütün bunlaşilen ve büyük ölçüde kültürel cehaletten luşu Greenpeace’in aktivistle2014’te Koons’un Whitney Amerikan rın palavra olkaynaklanan barbarlıklar bunlar. ri yasak bölgeye girip Nazca Sanatı Müzesi’ndeki çok tartışılan retrosduğunu” söyleÇizgileri’nin üstüne çevrecilipektifi sırasında, Istvan Kantor adında yen broşürlerle ği savunan bir flama serince, bir sanatçı, Koons’un Gümüş Tavşanlarıkaplandı. büyük tepki çektiler. nın arkasında duvara kocaman bir kırmızı Saldırıyı gerHiçbir zarar vermedikleriX işareti çizdi. Üstelik bunu kendi kanıyçekleştiren Joni öne sürmelerine karşın, sit ‘Prada Marfa’ enstalasyonu. la yaptığı söylendi. seph MagnaBir öğrenci, Milano’daki Brera Güalanında ayak izlerinin kaldığı Kantor, yapıtları çok para eden ayrıcano “bir fırsatını zel Sanatlar Akademisi’nde sergilenen ortaya çıkınca da, tekrar tekrar bularak yapıyı bir tuvale dönüştürdübir GrekRoma heykeline tırmandı ve gü lıklı sanatçılara verdiği destekten ötürü özür dilediler! Whitney Müzesi’ni eleştirmek için kendi ğünü, amacının Prada Marfa’ya zarar nümüzün dayanılmaz modasına uyarak kanını akıtmıştı! vermek olmadığını, günümüz kültü“selfie” çekmek isterken heykelin bacarüyle ilgili, kamuya açık bir yapıt oluşğını kırdı. Kimileri, GrekRoma sanatıturmak istediğini” söyledi. na gösterdiği bu “yakın ilgi”den ötürü bu “Prada Marfa” onarılıp eski durumugenci “kutlamak gerekir” diye düşünna getirildi ama hiç kimse Magnano ile Son yıllarda sanat fuarları aşırı ticarimeden edemedi! Picasso’nun elinden çıkma 85 bin dosanat arasında bir bağlantı kuramadı! leşmekle, stantlarının bayağılaşmasıyla lar değerinde bir gümüş tabak, Miami Saeleştiriliyordu. nat Fuarı’nda Leslie Smith Galerisi’nin Geçen yıl, Miami’deki son Art Basel standından çalındı. “Yüz ve Eller” adlı fuarıyla birlikte, geleneksel sanat fuarlatabak, İspanyol ustanın yaptığı 20 gümüş rının artık tümden son bulduğu; sanat futabaktan biriydi. ABD’nin Kuzey Dakota eyaletindeki arının, düzenleyiciler, galeriler ve sanatKışkırtıcı çalışmalarıyla tanınan 69 yaSalonda güvenlik kamerası bulunmaFargo’da, çayır manzaraları ve Yerli moçıların sanatı bir statü göstergesi olarak şındaki ABD’li sanatçı Paul McCarthy, dığı, tanık da olmadığı için hırsız yakayı tifleriyle bezeli cam elyafından bir bizon gören büyüyen burjuva sınıfının sırtınkurtardı. Ama biraz daha dikkatli olsaydı, Paris’in Vendôme Meydanı’na “Ağaç” heykeli bulunduğu yerden sökülüp devidan para kazanmalarının bir aracı haliçaldığı tabağın hemen altında duran rildi. ne geldiği ileri sürüldü. tabağın 300 bin dolar değerinde olKamu sanatının bir parçası olan bu yaduğunu fark edebilirdi! pıta şiddet girişiminde bulunan kişinin kimliği belirlenemedi. Ama bir zamanlar Ortabatı’da kement atıp sığırları yere deviren kovboyların geleneğini sürdürmek IŞİD, tapınakları, camileri, anıtları isteyen biri olduğu sanılıyor! havaya uçurup dozerlerle dümdüz edeKendisinin de sanatçı olduğurek, Irak ve Suriye’de sayısız sanat yanu söyleyen Maximo Caminepıtı ve objesini yok ederek insanlığın ro, Miami’de yeni açılmış olan kültür mirasını ortadan kaldırmayı sürPérez Sanat Müzesi’nden içeri girdürüyor. Bağnaz IŞİD militanları, paha di. Müze, ünlü Çinli çağdaş sanatçı ABD’li sanatçı Jeff Koons, paslanmaz biçilmez sanat yapıtlarını el altından, Ai Weiwei’nin “Neye Göre?” adGreenpeace’in aktivistleri yasak bölgeye girip çelikten ayna yüzeyli balon hayvanlar gilı sergisiyle açılmıştı. Caminero, Ai Nazca Çizgileri’nin üstüne çevreciliği savunan bir karaborsada satarak terörist eylemlerine bi sıradan nesnelerin röprodüksiyonlarını flama serince, büyük tepki çektiler. para sağlıyorlar. Weiwei’nin boyalı vazolarından biri ‘Prada Marfa’ya saldırı adını verdiği soyut bir şişme heykel yerleştirdi. Dev bir tıpayı andıran heykelin, tüketim ekonomisinin cinselliği kullanma yollarına göndermede bulunduğu söyleniyordu. Ne ki, bazı tutucular, Paris kentini aşağıladığını ileri sürdükleri şişme heykelin havasını boşalttılar ve kablolarını kestiler. Sanatçı, “değerbilmez” bir Parisliden tam üç tokat yediği gibi, heykelini de meydandan kaldırmak zorunda kaldı! Greenpeace’çilerin gafı! Maximo Caminero, Ai Weiwei’in vazosunu kırmıştı. UNESCO Genel Direktörü Bokova, Türkiye’yle ilgili önemli açıklamalar yaptı Picasso’nun gümüş tabağını çaldı Yeni kapitalizm sanata karşı Tutucular ‘Ağaç’tan tahrik oldu! Ai Weiwei’nin vazosunu kırdı Uygarlık düşmanı IŞİD Kültür Servisi Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Teşkilatı (UNESCO) Genel Direktörü Irina Bokova, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun davetiyle 57 Ocak’ta Türkiye’ye yapacağı ilk resmi ziyaretinde, ağırlıklı olarak kültürel miras, biyoçeşitlilik, eğitim gibi alanlarla UNESCOTürkiye arasındaki işbirliğin artırılması konularının gündemde olacağını söyledi. Dünyada çatışma olan bölgelerde UNESCO’nun kültürel mirası koruma görevi olduğunu hatırlatan Bokova, AA muhabirine yaptığı açıklamalarda, özellikle Suriye ve Irak’taki duruma değindi. Bokova, bölgedeki kültürel mirası koruyabilmek için Türkiye’den destek alacaklarını belirterek “Bölgede şu an büyük bir trajedi yaşanıyor. Kültürel açıdan çok zengin bir coğrafyadan bahsediyoruz. 11. yüzyıla kadar uzanan bir kültürel miras var. Başta camiler ve diğer ibadethaneler olmak üzere tüm bu zenginlikler büyük tehdit altında. Bunlar hepimizin ortak mirası. UNESCO olarak oradaki kültürel mirası korumak zorundayız. Bu konuda Türkiye’den destek alacağız” dedi, Bokova, Filistin’in UNESCO’ya tam üyeliğiyle ABD’nin örgüte katkısını durdurmasından sonra mali anlamda zor günler geçirdiklerine işaret ederek UNESCO’nun bütçe sıkıntısının hâlâ devam ettiğini kaydetti. Türkiye’nin pozisyonu çok önemli C M Y B