Catalog

2 OCAK 2015 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 11 İlk günden büyük zam u Hükümet, 2014’e olduğu gibi 2015’e de özel tüketim vergisiyle ilgili kararnamelerde değişiklik yaparak başladı. Alkollü içki ve sigaraya vergi zammı geldi. Üretici firmalar yakın zamanda zamlı fiyatları ürünlerine yansıtacak. Rakıda yüzde 15, cin ve votkada yüzde 12 ÖTV artışı oldu. Bu ürünlere yüzde 10 ile 25 arasında zam olarak yansıyacak Kurtulmuş TÜSİAD’ı absürd buldu İstanbul Haber Servisi TÜSİAD ile Cumhurbaşkanı Recep Tayyip arasında “muhatap” gerilimine Başbakan Yardımcısı Numan Kurtulmuş da katıldı. Kurtulmuş “Bunu anlayamaydık. ‘Cumhurbaşkanımız muhatabımız değildir’ sözü, hiçbir maksada hizmet etmeyen, TÜSİAD’ın çıkarlarını hiçbir şekilde korumayan ve Türkiye’deki demokratik sistemin içerisine katkı sunmayan anlamsız hatta ‘absürd’ bir cümledir” dedi. Vefa İlim ve Kültür Derneği’nin düzenlediği “İlim Yayma Ailesi Geleneksel 1 Ocak Buluşması”nda gazetecilerin sorularını yanıtlayan Kurtulmuş, TÜSİAD Başkanı Haluk Dinçer’in “Cumhurbaşkanı muhatabımız değildir” açıklamasını değerlendirdi. Kurtulmuş “Talihsiz, anlamsız bir açıklama oldu. Hangi amaçla söylenmiş olursa olsun hiçbir amaca hizmet etmeyen son derece anlamsız bir cümledir” değerlendirmesinde bulundu. Açıklamanın garip ve çelişkili olduğunu söyleyen Kurtulmuş, şunları söyledi: “Türkiye’de devletin bütün yönetiminden sorumlu olan, Bakanlar Kurulu’ndan da devletin diğer idari mekanizmalarından da hepsinden sorumlu olan, devletin bütün üst düzey mekanizmalarının yürütülmesinde birinci derecede sorumlu olan Sayın Cumhurbaşkanımızdır. Nihayetinde Cumhurbaşkanımızın Türkiye’deki bütün derneklerin, vakıfların çalışmalarını kolaylaştıracak tedbirlerden de sorumlu olduğu ortadadır. Burada hem aklın gereği hem de Türkiye’deki anayasal sistemin gereği bütün sivil toplum kuruluşlarımızın bu anlamda kendi çalışmalarını güçlendirmek için o çalışmalar içerisinde Cumhurbaşkanımızı görmek istemeleridir. Bunu anlayamaydık. Eğer TÜSİAD bunu, Cumhurbaşkanımızı ‘tanımıyoruz’ manasında söylüyorsa kusura bakmasınlar Cumhurbaşkanımız da TÜSİAD’ı tanımaz. O zaman burada tartışma konusu olan Cumhurbaşkanımız olmaz, TÜSİAD olur.” Rakının vergisi 107 lirayı aştı Biradaki 0.74 lira olan maktu tutarı 0.85 liraya çıkarıldı. Köpüklü şaraplarda 26 lira 83 kuruş olan vergi tutarı 31 lira 2 kuruşa yükseldi. Özellikle rakı, lükör ve votka gibi ürünlerde, vergi oranlarındaki artış dikkat çekti. Rakının vergi tutarındaki artış 18 lira 60 kuruş oldu. Yani rakının 89 lira 11 kuruş olan vergi tutarı 107 lira 72 kuruşa yükseldi. Cin ve votkada 16 lira 39 kuruşluk bir artış oldu. Yani 94.09 lira olan vergiler 110.48 liraya yükseldi. Geçen yıl da sigara ve alkollü içki yapılan zamlar çok konuşulmuştu. Bu yıl da hükümet geleneği bozmadı ve yılbaşından itibaren sigara ve alkole zam geldi. Ekonomi Servisi Türkiye yeni yıla zamlarla girdi. Bakanlar Kurulu alkollü içki ve tütün ürünlerinde Özel Tüketim Vergisi’ni (ÖTV) çeşitli oranlarda artırdı. Uzmanlar, vergi artışının alkollü içki fiyatlarına yüzde 10 ile yüzde 25, sigara fiyatlarına da yüzde 3 ile yüzde 15 arasında yansımasını bekliyor. Tüketiciye yansıyacak zamlarla ilgili kararların, üretici firmalar tarafından kısa süre içinde alınması bekleniyor. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yer alan karara göre, hem alkollü içkilerde hem de sigarada vergi oranları aynen korunurken, asgari maktu vergi oranlarında artış oldu. Alkollü içki ürün grubunda yer alan rakıda asgari maktu vergi tutarı yüzde 15, cin ve votkada yüzde 12, malttan üretilen biralar, üzüm şarabı, köpüklü şarapları, alkol derecesi hacim itibarıyla yüzde 18 veya daha az olan içkiler ile fermente edilmiş diğer içecekler, tarifenin başka yerinde belirtilmeyen veya yer almayan fermente edilmiş içeceklerin ka rışımları ve fermente edilmiş içeceklerle alkolsüz içeceklerin karışımlarında yüzde 10, üzüm şarabı veya üzüm cibresinin damıtılması yolu ile elde edilen alkollü içkiler de ise yüzde 5 artırıldı. Bakanlar Kurulu, bazı tütün mamullerinde uygulanan ÖTV’de de artışa gitti. Buna göre, tütün içeren ve uçları açık purolar, sigarillolar, tütün içeren sigaralar, enfiye ve çiğnemeye mahsus tütün, içilen tütün ürün gruplarında maktu vergi tutarı 0.1366 liradan 0.1866 liraya yükseltildi. Tütün mamulleri için asgari maktu tutarı da 0.1971 lira oldu. Sigara başına alınan asgari maktu tutarı bir paket için hesaplandığında 3.942 lira yapıyor. Buna maktu vergi de eklendiğinde tütün ürünlerinden alınan ÖTV paket başına 4.1286 liraya çıkıyor. Öte yandan Bakanlar Kurulu, işlenmemiş tütün ithalatından alınan tütün fonu tutarını ton başına 1200 dolardan 900 dolara indirilmesine karar verdi. Türkmenistan’da akaryakıt yüzde 60 zamlandı Dünyada akaryakıtın en ucuz olduğu ülkelerden Türkmenistan’da 2015’in ilk gününde akaryakıta yüzde 60 civarında zam geldi. Kurşunsuz benzinin litresi 62 tengeden (22 sent) 1 manata (35 sent) çıktı. Devlet Başkanı Gurbangulı Berdimuhamedov, 2007’de göreve geldikten sonra 2 sent olan benzin fiyatını 22 sente yükseltmiş, aylık araç başına 120 litre ücretsiz benzin dağıtımı uygulaması başlatmıştı. Bu uygulamaya ise haziranda son verilmişti. Ekonomi Servisi Jeopolitik riskler ve döviz kurlarındaki gelişmelerin yanında, en büyük pazar olan Avrupa ekonomisindeki yavaş toparlanmanın etkisiyle yıllık ihracatta hedefler tutturulamadı. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) verilerine göre aralık ayında Türkiye’nin ihracatı geçen yılın aynı ayına göre yüzde 1.1 artışla 13 milyar 137 milyon dolar oldu. Böylece 2014’te ihracat yüzde 4 artışla 157.6 milyar dolara çıktı ve Orta Vadeli Program’da 166.5 milyar dolar olan hedefin 8.9 milyar dolar gerisinde kaldı. Türkiye’nin 2014’te ihracat şampiyonu 22 milyar 270 milyon dolarla otomotiv sektörü oldu. Bu sektörü 18.7 milyar dolarla hazır giyim ve konfeksiyon ile 17.8 milyar dolarla kimyevi maddeler sektörleri izledi. İhracatta hedefler tutmadı u 2014’te ihracat yüzde 4.0 artışla 157.6 milyar dolara çıktı ve Orta Vadeli Program’da 166.5 milyar dolar olan hedefin 8.9 milyar dolar gerisinde kaldı. TİM Başkanı Büyükekşi “Jeopolitik gerginlikler ihracatımıza yaklaşık 4 puan negatif katkı yaptı” dedi. 2014 yılında en fazla ihracat artışını yüzde 38.0 ile mücevher, yüzde 31.2 ile fındık ve mamulleri ve yüzde 18.7 ile tütün ve mamulleri sektörleri ile aynı oranda artış yakalayan savunma ve havacılık sektörleri yakaladı. 2014 yılında en fazla ihracat yapılan 5 ülke sırasıyla Almanya, Irak, İngiltere, İtalya ve İran oldu. 2014’te en fazla ihracat yapılan 30 ülke arasında, en yüksek ihracat artışı yüzde 60.8 ile Suriye’ye oldu. Suriye’yi yüzde 57.4 ile İran ve yüzde 17.9 ile Türkmenistan izledi. Irak’a ihracat ise yüzde 10.1 geriledi. TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, “Tüm bölgesel ve jeopolitik gerginlikler dikkate alındığında bu değişimlerin ihracatımıza yaklaşık 4 puan negatif katkı yaptığını görebiliyoruz. Bunlar yaşanmasaydı bugün yüzde 89 bandında genel bir ihracat artışını ve GSMH büyümesine 1 puan ek katkıyı konuşuyor olacaktık. 2015’te şartlar en az 2014 kadar zorlu olabilir, temkinli ancak iyimser olarak ihracatta karşımıza çıkacak fırsatları değerlendirmemiz ve yeni fırsatlar yaratmamız gerekiyor” dedi. Önümüzdeki dönemde döviz kurlarındaki oynaklığın da sürebileceğini vurgulayan Büyükekşi, “Dolayısıyla AB’ye ihracatta fiyat tutturmak daha da zorlaşacak. Kurla oynayanın eli yanar... Kur lokması zehirli lokma. İhracatçılarımız pariteyle oynamasın. İhracatçılara mesajımız şu: ‘Riskini hedge et. Kendini hiç etme.’ Ayrıca ihracatçılarımız ihracat sigortası imkânlarından sonuna kadar faydalansınlar. Bu zorlu geçen senede, zaten sınırda olan kârlarını kur hareketlerine feda etmesinler” ifadesini kullandı. AKP’den yurttaşa kayıp kaçak çalımı Ekonomi Servisi Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun, kayıp ve kaçak bedellerinin haksız olduğu ve yurttaşlara geri ödenmesine yönelik kararına karşı AKP hükümetinin, kayıp ve kaçak bedellerinin dürüst kullanıcılardan tahsil edilmesi için harekete geçtiğini duyurdu. EMO’nun açıklamasına göre, l Bugüne kadar yurttaşların geri aldıkları kayıp ve kaçak bedelleri de geriye dönük olarak mahkeme giderleri dahil olmak üzere yeniden tarifelere yansıtılacak. l Hazırlanan yasa taslağıyla, ‘TekHünik ve teknik olmayan kayıplara ilişkümetin kin maliyetler dağıtım tarifelerinde hazırladığı yer alır ve tüketicilere yansıtılır’ düzenlemesi getiriliyor. Kayıp yeni yasa ve kaçak hedeflerinin tespitaslağına göre ti ve bu bedelin tüketicilere yansıtılması çalışmalarıkayıp ve kaçak gerçekleştirecek. bedelleri maliyet nı EPDK l Kayıp ve kaçak bedeunsuru olarak fatu linin ‘vergi, resim ve harç’ ralara yansıtılacak. olmadığını ileri süren ve unsuru’ olarak taUygulamaya karşı ‘maliyet nımlayan yasa çalışmasınyurttaşların dava da, yurttaşların hukuki müaçmaları, tüketici cadele hakkı şöyle engelleniyor; kurul kararları yühakem heyetrürlükte olduğu müddetçe, lerine başvurkararlar uyarınca yapılan uygulamalar, maddi hatalar hamaları da riç düzenleyici işlemin iptalinyasaklana den bağımsız olarak dava konusu edilemez ve tüketici hakem hecak. yetlerine müracaat edilemez. l Yasa taslağına eklenen bir geçici madde ile devam eden davalar da geçersiz kılınıyor. Buna göre, tüketici hakem heyetlerine başvuru ya da tüketici mahkemeleri ile icra müdürlüklerinde devam eden her türlü icra takibi, dava ve başvurular da düşecek. TESK Genel Başkanı Bendevi Palandöken ise “Ülkemizde 34 milyon 866 bin 57 abone var. Vatandaşların son 10 yıllık alacakları hesaplanarak gelecek dönem faturalarından düşürülmelidir” dedi. Litvanya’da Avro dönemi başladı Litvanya dün itibarıyla Avro’ya geçti. Böylece 28 üyeli Avrupa Birliği’nde resmi para birimi Avro olan ülkelerin sayısı 19’a çıktı. Hükümet yet kilileri, Avro’nun yatırımları güçlendirirken Batı’yla da entegrasyonu derinleştireceğini söylüyor. Litvanya Merkez Bankası Başkanı Vitas Vasiliauskas, “Mevcut jeopolitik duruma bakınca Avro’ya geçmek için en uygun za man” dedi. Litvanya ekonomisinin 2015’te yüzde 3.1 büyümesini bekleniyor. Rus ya’daki ekonomik krizin Litvanya’yı da etkilemesinden endişe ediliyor. Zeytinyağı cep yakıyor Ekonomi Servisi Zeytinyağında rekoltenin önceki yıla göre yüksek olmasına rağmen oluşturulan yanlış algı ve fiyat yüksekliği nedeniyle ihracatta sıkıntılı bir döneme girilirken fiyatlardaki artışın yerli tüketiciyi de kaçıracağı belirtiliyor. Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre zeytin ve zeytinyağı ihracatı aralıkta yüzde 9.3, ocakaralık döneminde ise yüzde 48.1 azaldı. Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi Yönetim Kurulu Üyesi Yılmaz Dönmez ise, AA’ya yaptığı açıklamada, “Şu an zeytinyağının kilogramı 10 lira civarında. Geçen yıl bu rakam 5 liraydı, yani iki katı bir artış var. Bu artış nedeniyle şu an ihracata ürün gönderemiyoruz. Türkiye’de ise kişi başı yılda 1.5 kilo tüketim var. Bu çok düşük. Bu rakam Yunanistan’da 20, İspanya’da 18 kilo civarında. Fiyatlar düşmezse yılda 1.5 kilo tüketen vatandaşımız da zeytinyağından uzaklaşacak” dedi. Türkiye’de yaklaşık 70 milyonu yeni 160 milyon zeytin ağacı bulunduğunu söyleyen Dönmez, “Geçen sezon yaklaşık 135 bin ton zeytinyağı rekoltesine ulaşıldı. Bunun 2025 bin tonu ihraç edildi. Bu yıl 190 bin ton civarında rekolte tahminimiz var ancak şu ana kadar sadece 2 bin ton civarında zeytinyağı ihraç ettik” diye konuştu. Migros’ta imzalar tamam Ekonomi Servisi Anadolu Grubu, Migros’un yüzde 42.25 hissesini almak için BC Partners’la anlaşmaya vardı. Migros’tan Kamuoyu Aydınlatma Platformu’na yapılan açıklamada Anadolu Endüstri Holding’in 2 Ekim 2014’te Migros’un yüzde 40.25 hissesini almak üzere İngiliz BC Partners ile yaptığı ön anlaşmanın tamamladığı ifade edildi. Hisse devri, ilgili kurumlardan alınacak izinlerin ardından gerçekleşecek. Taraflar arasında imzalanan sözleşmeye göre, hisse satışı nedeniyle BC Partners’a ödenecek tutarın hesaplanmasında daha önce açıklandığı üzere bir adet Migros pay fiyatı 26 TL’ye denk gelecek şekilde hareket edilecek. Gerekli izinlerin alınmasını takiben pay devirleri tamamlandığında, Migros’un yüzde 50 hissesine sahip olacak olan MH Perakendecilik’in yüzde 80.5 oranındaki hissesi Anadolu Grubu tarafından, yüzde 19.5 oranındaki hissesi ise BC Partners tarafından kontrol edilen Moonlight Capital tarafından sahip olunacak. Migros’un geri kalan paylarının yüzde 30.5’ine Moonlight Capital sahip olacak, kalan yüzde 19.5 hisse ise halka açık paylardan oluşacak. Akbank’ta sürpriz istifa Ekonomi Servisi Akbank 2014’ü sürpriz bir istifayla kapattı. Genel Müdür Yardımcısı Galip Tözge, Akbank’la yollarını ayırdı. Akbank tarafından Kamuoyunu Aydınlatma Platformu’na yapılan duyuruda “Bireysel Bankacılık İş Birimi Genel Müdür Yardımcısı A. Galip Tözge, 31.12.2014 tarihi itibarıyla görevinden ayrılmıştır. Yeni atama yapılana kadar yerine KOBİ Bankacılığı Genel Müdür Yardımcısı Bülent Oğuz vekâlet edecektir” denildi. A. Galip Tözge, Akbank’a Eylül 2002 tarihinde Perakende Bankacılık Dağıtım Kanallarından Sorumlu Bölüm Başkanı olarak katılmış ve Aralık 2007’de Genel Müdür Yardımcısı olarak atanmıştı. Tözge, Akbank’a katılmadan önce Citibank Türkiye’de Genel Müdür Yardımcılığı yapmıştı. Türkiye ucuz üretim cenneti u BCG’nin araştırmasına göre Türkiye, liranın değer yitirmesi, düşük işçi maliyetleri ve diğer ülkelere kıyasla daha az olan kurumsal vergilerle ucuz üretimde 30 ülke arasında yedinci sıradaki yerini korudu. Ekonomi Servisi The Boston Consulting Group (BCG) tarafından yayınlanan İmalat Sanayii Maliyet Endeksi’ne göre Türkiye; düşük maaşlar, TL’nin dolar karşısında değer yitirmesi ve düşük kurumsal vergi oranı nedeniyle ucuz üretimde Çin’i yakalar seviyeye geldi. En büyük 30 ihracatçı ülkeyi imalat sanayiinde üretim maliyeti rekabetçiliğine göre inceleyen çalışmaya göre Türkiye, 97 endeks değeri ile Çin ve Tayvan’la başa baş rekabet ederek dünya klasmanında yedinci sıradaki yerini koruyor. Türkiye’nin rekabet avantajını sağlayan en önemli faktörler olarak ise düşük maaşlar ve TL’nin dolar karşısındaki değeri öne çıkıyor. Diğer yandan Tür Galip Tözge kiye, yaklaşık yüzde 20 seviyelerindeki kurumsal vergi oranı ile birçok ülkeden avantajlı durumda. Türkiye’nin dezavantajları ise pahalı elektrik ve doğalgaz. Araştırmaya göre ucuz üretimde Çin kan kaybederken ABD yükselişe geçti. Endonezya 83 endeks puanı ile ilk sırada yer alırken onu Hindistan, Tayland ve Meksika takip ediyor. Dünyada ucuz üretim denince ilk akla gelen ülke olan Çin ise beşinci sıraya kadar gerilemiş durumda. Sıralamada ABD 9, İngiltere 13, Japonya 15, Almanya ise 20. oldu. Listede yerini koruyan Türkiye ise birçok büyük marka tarafından bölgesel üretim merkezi olarak tercih edilmeye devam ediyor. C M Y B