Catalog

22 HAZİRAN 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 CHP’nin raporuna göre enerji faturası 4.5 milyar dolar kabaracak, toplam maliyet 8.5 milyar doları bulacak IŞİD ekonomiyi vurdu Ekonomi Servisi Cumhuriyet Halk Partisi (CHP), Irak’ta yaşanan krizin Türkiye’ye faturasını hesapladı. CHP Ekonomik Görünüm raporuna göre, petrolün varil fiyatının artmasıyla Türkiye’nin enerji faturası 4.5 milyar dolar kabaracak, bölgeye yapılan ihracat 2.5 milyar dolar azalacak, ihracata bağlı taşımacılık hizmetleri ve krizin Türk müteahhitlerinin işlerine yapacağı etkiyle fatura 8.5 milyar doları bulacak. CHP Genel Başkan Yardımcısı Faik Öztrak’ın koordinasyonunda hazırlanan “Irak Krizi ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Olası Etkileri”nin değerlendirildiği 96. Ekonomik Görünüm Raporu’na özetle şunlara dikkat çekildi: * Musul’daki kriz nedeniyle TL, dolar karşısında, 1018 Haziran tarihleri arasında yüzde 2.2 değer yitirdi. 1018 Haziran arasında Borsa İstanbul yüzde 4.4 de 11 Haziran’da, IŞİD’in Musul Konsolosluğu’na saldırması ile başlayan süreçte Türkiye’de para ve sermaye piyasalarında yaşanan gelişmelerin ele alındığı rapora göre TL, dolar karşısında, 1018 Haziran arasında yüzde 2.2 değer yitirdi. Borsa İstanbul yüzde 4.4 değer yitirdi, şirketlerin piyasa değeri aynı dönemde 22.5 milyar TL eriyerek 568 milyar TL’ye indi. ğer yitirdi, şirketlerin piyasa değeri aynı dönemde 22.5 milyar TL eriyerek 568 milyar TL’ye indi. * Türkiye’nin uluslararası risk primi, 919 Haziran arasında yüzde 11 arttı. Brent tipi petrolün varil fiyatını 103.2 dolar olarak öngörülmesine karşın, Irak’taki gelişmelerin etkisiyle petrol fiyatları 818 Haziran arasında yüzde 5 artarak 114 dolara ulaştı. Petrol fiyatı da son 9 ayın zirvesine çıktı. * Petrol fiyatlarında her 10 dolarlık artışın enflasyonda ilave 0.40.5 puan artış getirdiğinin vurgulandığı raporda, ertelenen enerji zamlarının yarattığı baskıya ilave petrol fiyatlarından gelecek 0.5 puanlık baskı da göz önüne alındığında gelişmelerin enflasyonu yüzde 9’un üzerine taşımasının sürpriz olmayacağı öne sürüldü. * 2014’te 4546 milyar dolar civarında net enerji faturası tahmin edildi. Brent tipi petrolün varil fiyatında görülecek 10 dolarlık sapmanın Türkiye’nin enerji faturasına kabaca 44.5 milyar dolar yük getirecek. * Irak, Türkiye’nin ikinci büyük ticaret ortağı olmuştu 2013 itibarıyla toplam ihracatın yüzde 8’i sadece bu ülkeye yapıldı. Bu ihraç pazarında yaşanan olaylar Cari açığa yük gelecek nedeniyle Irak’a ihracatta yüzde 10’luk bir kayıp cari açığa ilave 1.4 milyar dolar yük getirecek. * Irak’ın aynı zamanda Ortadoğu’daki diğer pazarlara erişim açısından rolü de düşünüldüğünde fatura daha da kabaracak. Irak dışında Ortadoğu pazarına yapılan ticaretin de yüzde 10 daralması durumunda ilave kayıp 1 milyar dolar civarında olacak. * Tüm bu etkiler ve müteahhitlik sektöründe yaşanacak sıkıntılarla birlikte hesaplandığında Irak krizinin derinleşmesi veya uzaması durumunda cari açık üzerinde yaratacağı ilave toplam yük GSYH’ye oran olarak 1 puana kadar, yani 88.5 milyar dolara ulaşacak. * Ancak işin daha da kötüsü ekonominin dengeleri bu şoku emecek manevra alanına sahip değil. Hükümet yerel seçimler öncesi izlediği popülist politikalarla bütçede hareket alanı bırakmadı. AKP Turnusol KâğıdıAKP iktidarı toplumda ayıraç, belirteç oldu, turnusol kâğıdı işlevi gördü. Kişilerin, kurumların gerçek rengini, gerçek niteliğini gösterdi. Sorunların nerden kaynaklandığının görülmesinin de önünü açtı. “Ülkeler arasında farkı, insan kalitesi yaratır. Ülke, insanı ile gelişir, güzelleşir. Beşeri sermaye, insan, ülkenin gerçek zenginliğidir. Ülkelerin zenginliğinin temelinde insan vardır. Bunlardan yoksunsanız ülke gelişemez.” “Kötü para iyi parayı dolanımdan kovar” şeklindeki Gresham kanunu yalnız ekonomik değil, toplumsal bir kanundur. Fizikteki bileşik kaplar kanunu, toplumlar, kurumlar için de geçerlidir. Kaplardan birinin su düzeyini diğerlerine kıyasla yükseltemezsiniz, dengeyi değiştiremezsiniz. Bu yazıları, gözlemleri AKP iktidarı doğruladı, kanıtladı. Yaşananlar, olaylar kişisel zaafları gözler önüne serdi. “Kişilere fazla güvenemezsiniz, sizi nerede, nasıl, ne zaman satacakları belli olmaz. Toplumda iki, hatta çok yüzlülük yaygındır. Kişiler bulundukları ortama göre renk alır, görüntü verirler. Bukalemun yalnız bir canlı türü değil, insan davranışlarının bir karakter yapısının ifadesidir.” “Kişiler genelde çıkarcıdır... Ödlek değilse bile ürkektir. Baskının olmadığı dönemlerde cesur, atak görünürler. Baskı, tehdit başladığında sinerler, pısarlar. Toplu harekette öncü, katılımcı izlenimini verirler. Hareket başladığında kaçmanın yollarını ararlar.” Bazen kendimi sorgularım, bu nitelemeler benim topluma kötümser bakışım mı? Geçenlerde bir sürücü ile konuşuyorum, sürücü bir süre de bir kurumda ücretle çalışmış. “Ücret düşük, verilen zam yetersiz, çoğu zaman ek işler veriyorlar, fazla mesai ücreti de ödemiyorlar. Bunun üzerine arkadaşlar toplandık. İşletme müdürüne çıkıp durumu anlatalım diye anlaştık.” Konuştuğum sürücü arkadaşın ağzı halk deyimiyle laf yapıyor ve atak. Onu da temsilci seçmişler. “Müdürün odasının önünde toplandık, ben önden girdim, bir de arkaya baktım kimse yok. Müdür durumu anladı. Haydi görevinin başına dedi, beni gönderdi” diye arkadaş başkaldırının sonucunu özetliyor. “Bence doğal. Başka türlü sonuçlansaydı, bunca deneyimden, gözlemden kuşkulanmak gerekirdi” dedim. HHH Yabancıların gizli ve açık şekilde destekledikleri kişilerden, örgütlerden özellikle kuşku duymak gerekir. Yabancılar boşuna, iyice irdelemeden, araştırmadan destek vermezler ya da karşı çıkmazlar. Ülkede vatan hainliğinden çok söz edilir, kişiler suçlanır. Kişiler kendi çıkarları için tehlikeli gördükleri kişileri vatan haini ilan ederler. Hainliği bilmem, ama kişiliksizlik, alalama, niteliksizlik toplumda yaygındır. Bileşik kaplar kuralı, niteliksizler koalisyonu hemen oluşur. Tersine ayrımcılıkla, negatif seleksiyonlar, daha nitelikli, farklı olanlar ayıklanır, dışlanır. Dış güçlerce el altından da olsa desteklenenler, bazen aynı güçlerce eleştirilirler. Burada amaç dizginlerin kendi ellerinde olduğunu anımsatmak... Emellerine daha iyi hizmet edecekler bulunduğunda tasfiye edilecekleri konusunda uyarmaktır. Bazen dış güçler destekledikleri kişi ve örgütle aralarında bir çelişki olduğu izlenimini yaratırlar; iç politikada da destekledikleri kişilere takıyye yapma olanağını sağlarlar. Dincilerin asıl amacının İslamiyeti öğretmek, İslamiyeti ululamak (yüceltmek), insanları düzgün davranmaya özendirmek değil, politik çıkar sağlamak olduğu bu dönemde yadsınamaz biçimde kanıtlandı. Giyim tarzı bile çıkar beklentisi amaçlı kullanıldı. Çarşafı tesettür açısından, başörtüsünü geleneklerimiz açısından anlıyorum. Peki başına bez bağlamanın, bandana geçirmenin, türbanın anlamı ne? Davranışlarda bile inanç, içtenlik yok, gösteri güdüsü egemen. Özgüveni olmayan, özsaygısı olmayan, yapmacıklı davranan, olduğundan farklı görünen, takıyyeden çıkar uman, övüngen, sürekli yüksekten konuşan kişilerle sorunları çözme, toplumu geliştirme olanağı yok. AKP iktidarının bu gerçeği gözler önüne serilir, toplum uyarılabilirse son on yılı aşkın süre tümüyle de heba olmamış sayılabilir. Hem işsiz hem mutlu! 1100 gün sonra COŞKUN YAMAN CHP Manisa Milletvekili Hasan Ören, hükümetten ücretli, emekli ve çiftçinin memnun olup olmadığını sordu. TÜİK’ten işsizlerin yüzde 41’inin mutlu, 100 kişiden 73’ünün gelirinden memnun olduğu yanıtı geldi. Ekonomi Sevrisi CHP, işsizlerin mutlu olup olmadıklarını sordu. Yanıt TÜİK’ten geldi. TÜİK, iş bulamayan 100 kişiden 41’inin mutlu, 24’ünün mutsuz, 35’inin de ne mutlu ne mutsuz olduğunu açıkladı. CHP’li vekil, “Evine ekmek götürecek parayı kazanamayan mutluymuş! Siz vatandaşla dalga mı geçiyorsunuz? AKP işin kolayını bulmuş, herkesi mutlu ilan etmiş tir. İşçi, memur, emekli aldığı maaştan memnun değildir. Esnaf, çiftçi kazancından memnun değildir” dedi. CHP Manisa Milletvekili Hasan Ören, Kalkınma Bakanı Cevdet Yılmaz’ın yanıtlaması istemiyle bir soru önergesi verdi. TÜİK’ten gelen yanıtta, Memnuniyet Araştırması’nda bu kesimlere yönelik özel bir soru bulunmadığı bildirildi. Ancak ücretli, maaşlı, yevmiyeli olarak çalışan 100 kişiden 73’ünün aldıkları ücret miktarında sorun olmadığını belirttikleri vurgulandı. Aylık hane halkı gelirinden memnuniyeti incelendiğinde, yüzde 47.5’inin memnun olduğu ifade edildi. Bu kadar ciddiyetten yoksun araştırma olamayacağını dile getiren Ören, sonuçların kurumun ciddiyetine gölge düşürdüğünü dile getirdi. işe döndüler BALIKESİR Balıkesir’de 2011 yılında Türkİş’e bağlı Teksif sendikasına üye oldukları için işten atılan İşbir Sentetik işçileri, işe geri dönmek için 1098 gündür verdikleri hukuk mücadelesini kazandı. Mahkeme heyeti, işten atılanların taşeron firmaların değil, İşbir’in işçisi olduğunu vurgularken, davacı işçilerin işe iadesine karar verdi. Ayrıca işçilere tazminat ödenmesini karara bağladı. TEKSİF sendikası kararı davul zurnalı basın açıklamasıyla kutladı. İşçiler, “1098 gün yılmadık, yıkılmadık, dik durduk, kazandık”, “yaşasın adalet”, “sendikasız İşbir işçisi kalmayacak”, “direne direne kazandık” pankartları açtılar. Kimisi zorunluluktan, kimisi sosyalleşmek için, kimisi de bir iş hallederken yemeği de aradan çıkarmak için dışarıda yiyor... 30 günlük iftarın maliyeti 1.346 lira Ekonomi Servisi Türkiye İstatistik Kurumu’nun resmi verileri ile piyasa rakamlarından yola çıkılarak, Türkiye KamuSen tarafından yapılan araştırmaya göre, ramazan ayı boyunca 4 kişilik bir ailenin oruç açmasının günlük iftar bedeli 44.88 lira, ramazan ayı boyunca ise 1.346.40 lira olarak hesaplandı. Türkiye KamuSen Genel Başkanı İsmail Koncuk, ortalama memur maaşının 2.159,1 lira olduğunu belirterek, “Yalnızca oruç açmak için bir memur, maaşının yüzde 62.4’ünü ayırmak zorunda. Memurlara enflasyon farkı ödemesi yapmak zorunlu hale gelmiştir” dedi. Yılda 50 milyar lirayı dışarda yiyoruz kısı ile ev dışı tüketim pazarında konaklama kanalından sonra ikinci en büyük ciroyu yapıyor. Ev dışı Tüketim Tedarikçiler Derneği (Etüder) Ipsos işbirliği çerçevesinde Ipsos araştırma şirketi tarafından yönetilen ve Türkiye ev dışı tüketiminin ağırlıklı kısmını temsil eden 7 ili kapsayan “Foodservice Monitor” çalışmasının tam ölçekli sokak taraması sonunda İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa, Antalya ve Muğla illerinde 90 bine yakın mekân saptandı. Çalışma bu mekânların sadece sayılarını değil, envanter bilgilerini ve sınıflamalarını da belirlemek üzere mekân yetkilileri ile yüz yüze görüşülerek yapıldı. Bu mekânların tahmini cirosu ise 50 milyar TL. Çalışma, ev dışı ye me mekânlarının işyerleri ve askeri kantinler dışında akla gelebilecek tüm kanal tipleri kapsıyor. Çalışmada saptanan 90 bin civarındaki noktanın yüzde 80’i yemeiçme, kalan 18 bin noktayı da hastane, yemek şirketi, konaklama, ulaşım, yemek şirketi gibi işletmeler oluşturuyor. OLCAY BÜYÜKTAŞ Ev dışı tüketimi mercek altına alan bir araştırmaya göre, tüketici yılda 50 milyar lirayı dışarıda harcıyor. Ev dışı tüketimin en ağırlıklı yapıldığı noktalar ise fastfood restoranlar ve yeme içme mekânlarında harcanıyor. Ev dışı tüketim kanalına yatırım yapan üretici firmalar için fastfood en öncelikli kanallardan biri. Yemeiçme mekânlarının yarısından fazlasını restoranlar oluşturuyor; restoran segmenti içinde ise fastfood restoranlar sayıca en yüksek mekânlar. Ciro olarak da özellikle zincir fastfood’ların kat Araştırmada ortaya çıkan sonuçlar özetle şöyle: lYemeiçme mekânları içinde sayıca yarısından fazlasını (yüzde 44) alkollü, alkolsüz ve fastfoodlar olmak üzere restoranlar oluşturuyor. l Fastfood restaurantlar yüzde 24 ile sayıca en yüksek mekânlar. Bu mekânların yüzde 22’si modern fastfood olarak, yani AVM içinde ya da şubesi olan hamburger ve pizzacılar olarak tanımlanıyor. Kalanı da döner, pide, mantı gibi geleneksel fastfood mutfağını yapan tekil fastfood restoranlardan oluşuyor. l Fastfood restoranlar ciro olarak da yüzde 14.9 pay alarak ev dışı tüketim pazarında konaklamadan sonra en büyük ikinci payı alıyor. Modern fastfoodlar geleneksellere göre 3 kat daha fazla aylık ciro elde ediyor. l Alkolsüz restoranların sayısı az ancak yüzde 13.7 ile fastfoodlara yakın ciro payına sahip. Çünkü, burada hesap 11 TL civarında oysafastfoodarda ortalama 1 kişilik hesap 8 TL. l A sınıfı restoranlarda 1 kişilik hesap 20 liradan başlarken mekânın alkollü olması durumunda ödenen hesap 30 lira aralığına yükseliyor. l Kimi haftada 34 kez, kimi yılda bir çıkıyor. Haftada 34 çıkan da var Yaz kampı Kidzmondo’da Kidzmondo, 711 yaş arası çocukların yaz tatillerini renklendirecek. Trump Alışveriş Merkezi’nde yer alan, mimarisiyle gerçek Tü dünyanın küçültülmüş hali olan Mutf rkiye Ankastre a ve 40 farklı meslek ünitesinin yer rün k Ürünleri sektöde faaliye aldığı Kidzmondo çocuk şehteren Silve t gösrinde çocuklar yaz tatili süAnkastre, rline T resince hem eğlenecekler quality De urhem de hayal ettikleri mestek Progra sleği keşfetme şansı bulacaklar. mı’na Silverline Ank astr Turquality’ye e katıldı Godiva’da Elsarky dönemi Yıldız Holding bünyesinde bulunan Godiva Üst Yöneticiliği’ne (CEO), şirketin Uluslararası Operasyonlar Başkanı Mohamed Elsarky getirildi. Elsarky, CEO’luk görevinin yanı sıra Uluslararası Operasyonlar Başkanlığı görevini de sürdürecek. Yıldız Holding Yönetim Kurulu Başkanı Murat Ülker, Elsarky’nin atama duyurusunu “Mohamed Elsarky, geçtiğimiz dört yıl içinde Godiva’nın uluslararası alandaki varlığını artırmasında ve kârlı büyümeye ulaşmasında yönetici ekibin kritik üyelerinden biri oldu. Elsarky’nin bundan sonra da Godiva’yı daha iyi bir aşamaya taşıma konusunda başarılı bir liderlik örneği göstereceğine yürekten inanıyorum” dedi. Türk savunma sanayii Paris’te Almanya’da görücüye çıkacak Galvanni, 2015 ilkbahar yaz koleksiyonunu Almanya’da görücüye çıkarıyor. 810 Temmuz arasında Berlin’de düzenlenecek Panorama Moda Fuarı’na katılacak olan firma, hem önümüzdeki yılın siparişlerini alacak hem de dünyanın dört bir yanındaki distribütör, acente ve temsilcilikleriyle bir araya gelecek. dahil old Türkiye’nin u. catta ilk 5 ihra00 ması aras firın yerini alan da kıtada 60 ve 5 ülk ihracat ge eye leştiren SilvrçekTurquality erline, ’n diği 5 yıllık in versüresi son destek u ülkeye ihra nda, 100 bir dünya cat yapan mark mayı hede ası olfliyor. Burgan B Türkiye İç D ank, ti m E n s ti eneta ra fı n d a ntü s ü Savunma ve Havacılık Sanayii zenlenen İç d ü Deİhracatçıları Birliği (SSI) ve ve Sa netim Fa rk vunma ve Havacılık Tanıtım Gru lık Ödülle ındari bu, sektörünün en büyük organi ödül bird ’nde 2 e n kazanzasyonlarından biri olan “Paris dı. İlk ö d Eurosatory 2014” fuarına katıl netim üle iç dek dı. 16 20 Haziran tarihleri ara ce ala alite güvenn sında düzenlenen fuarda, Türk rısı n ında ki başae savunma sanayii ürünleri ser görü deniyle layık le n banka, ik gilendi ve yeni ihracat pazarla ci inö rı için gerekli çalışmalar yapıl ra dülü ise uluslara s ı deneti dı. Toplam firma katılımın sa fi ka sınavları m sertiyısının 1456 olduğu fuarda, 36 lik eğitim na yöneTürk firması yer aldı ve Türkisem re katılım ora inerleye firma katılım sıralamasına lışanlarının nı ve çagöre 10 basamak yükselerek e v erdiği önem ğitimine yedinci oldu. nedeniyle aldı. Burgan Bank’a iki ödül İş Bankası’na aracılık izni Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, Türkiye İş Bankası’na hızlı para transfer işlemlerine aracılık edilmesi izin verdi. Resmi Gazete’nin dünkü sayısında yayımlanan kurul kararına göre Türkiye İş Bankası’na para transfer işlemlerine aracılık edebilecek. Siemens’ten yaz indirimi Siemens Ev Aletleri’nin CookControl68 fırın, indüksiyonlu ocak ve sessiz davlumbaz ürünlerinden oluşan yeni ankastre serisi tanıtıldı. Şirket, haziran ayı boyunca farklı ürün gruplarından 3 Siemens ankastre ürün alana birinci üründe yüzde 10, ikinci üründe yüzde 15, üçüncü üründe yüzde 20 indirim sağlıyor.