Catalog

5 OCAK 2014 PAZAR CUMHURİYET SAYFA kultur@cumhuriyet.com.tr KÜLTÜR Ahmet SAy’ın öyküSünden uyArlAnAn oyunun müZİklerİ FAZıl SAy’A Aİt 15 Yılların tiyatro, sinema oyuncusu Onan devletten emeklilik hakkını istiyor 36 yıl emek verdi, u Sayısız oyun, film ve dizide rol almış olan Fuat Onan, bu mesleği yıllardır yaptığını devlete kanıtlamaya çalışıyor. Oyuncular Sendikası, aynı durumda pek çok oyuncu olduğunu, Onan’la ilgili kazanımın hepsini etkileyeceğini vurguluyor. ASLI ULUŞAHİN emekli olamadı u Tiyatro Kumpanyası’nın yeni oyunu, Türkiye’nin bugünkü gündemine gönderme yapıyor. “7000 Yıllık Uçan Halıya Ters Binen Hırcar” adlı oyun, dini kendisine araç ederek ticareti hırsızlık ile bağdaştıran kurnaz ve dolandırıcı bir tüccarın öyküsünü anlatıyor. CEREN ÇIPLAK ğını belirtti. Oyunun adında yer alan “Hırcar”la ilgili olarak da “Hırcar’ın anlamını oyunu izlediğinizde göreceksiniz, fakat anlamlarından Yolsuzluk operasyonuyla çalkalanan gündebir tanesi de devenin arka ayağından ağaca mimize “paralel” bir oyun sahneleniyor! Oyun, bağladıkları ipin adı” dedi. zamansız bir hikâye üzerinden hareket etse Oyunun müziklerini besteleyen Fazıl Say “Türk de Türkiye’nin bugünkü gündemine göndermotifli ritimleri, makamları olan kulakta kalame yapıyor... cak parçalar” dedi. Fazıl Say, “Oyunun konuTiyatro Kumpanyası, Yücel Erten’in, müzik su, yapısı ve deştiği konular itibarıyla bir hıreğitimcisi ve yazarı Ahmet Say’ın “İpek Halıya sızlık, yolsuzluk eseri bir anda tiyatro eseri Ters Binen Kedi” öyküsünden uyarladığı, Faolarak tesadüfen bu tarihte yer alıyor” diyerek zıl Say’ın da müziklerini bestelediği yeni oyunu sözlerini şöyle sürdürdü: “Babam bu öyküyü “7000 Yıllık Uçan Halıya Ters Binen Hırcar” yazdığı sırada 12 yaşındaydım. Evde, birkaç ile ocak ayı boyunca İstanbul sahnelerinde olaayda bu kitabı yazdıcak. Oyunun ilk gösterimi ğını hatırlıyorum. Ki10 Ocak saat 20.30’da tap 1986’da da AlmanŞişli’deki Ali Poyrazoğlu caya çevrildi. Aynı kiTiyatrosu’nda yapılacak. tabı Almancadan da Oyunun tanıtım topokumuştum. 2009 yılantısı ise dün Ali Poylında bu kitabın tiyatrazoğlu Tiyatrosu’nda roya uyarlanması koyapıldı. nusu konuşulduğun12 Eylül döneminin sida babam çok heyeyasal atmosfer basıncan duyacağını söycının altında öyküsü lemişti.” nü yazan Ahmet Say, Tiyatro Kumpanyatoplantıda, “Şimdi, 12 sı kurucusu, aynı zaEylül’den daha da kamanda oyunda da rol ranlık bir dönemdeyiz, alan Kemal Kocatürk Türkiye olarak zifir kaise oyunu “Ticaretin ranlık içindeyiz” dedi. Yücel Erten, Ahmet Say, Fazıl Say 7 bin yıllık serüveniAhmet Say, öyküsünde ne kahkahalarla eşlik “Hırsız mı tüccar mı?” edeceğimiz ibretlik bir masal” olarak tanımladı. sorusunu vurguladığını söyledi. “Hırsızlık ola(Oyun; 11 Ocak’ta Ali Poyrazoğlu Tiyatrosu’nda, rak ticaret”, “Ticaret olarak hırsızlık” ekseni 13 Ocak’ta Kozyatağı Kozzy G.Özcan/G.Ülüzerinden şekillenen oyun dini kendisine araç kü Sahnesi’nde, 17 Ocak’ta Ortaköy Afife Jaederek ticareti hırsızlık ile bağdaştıran kurnaz le Sahnesi’nde, 21 Ocak’ta Ataköy Yunus Emre ve dolandırıcı bir tüccarın öyküsünü anlatıyor. K.M.Turhan Tuzcu Sahnesi’nde saat 20.30’da izOyunun yönetmenliğini de üstlenen Yücel Erlenebilecek) ten oyunlaştırmanın ilk taslağını 2009’da yaptı Ticaretin 7 bin yıllık serüveni Türkiye’de oyunculuk mesleği, 26 Aralık 2013 günü Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğle “tanım” kazandı; buna karşın pek çok oyuncu, yıllardır bu mesleği yaptığını devlete kanıtlamaya ve geçmişe yönelik haklarını kazanmaya uğraşıyor. Onlardan biri tiyatro ve sinema oyuncusu A. Fuat Onan. Fuat Onan, 36 yıllık mesleğinden “resmen” emekli olmak için mücadele yürütüyor. “Çiçek Abbas” (1982), “Tabutta Rövaşata” (1996) gibi sayısız sinema filmi, televizyon dizisi ve tiyatro oyununda rol almış Onan adına, üyesi olduğu Oyuncular Sendikası tarafından, 11 Mart 2013 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumu’na gönderilen dilekçede, oyuncunun “fiilen hak etmiş olduğu emeklilik hakkının kendisine tanınması” talep edilerek, Türkiye’de sanatçıların karşı karşıya olduğu sorunlar anlatılıyor. Dilekçedeki bilgilere göre, Fuat Onan 36 yıl aralıksız çalışmasına karşın, yalnızca 700 günlük (yaklaşık 2 yıllık) sigorta primi yatırıldı. Oysa hizmet akdiyle sigortalılığı zorunlu kılan “5510 sayılı yasa uyarınca, 4/A üzerinden” sanatçının sosyal güvenlik primlerinin yapımcı firmalar tarafından ödenmesi gerekiyordu. İşverenlerin yükümlülüğe uymadığının belirtildiği yazıda, Türkiye’deki birçok sanat emekçisinin maruz kaldığı durum aktarılıyor: “Devletin ilgili birimleri gerekli kontrolleri yaparak sorumlu kişiler üzerinde herhangi bir yaptırım uygulamadıkları için, sanatçı ömrünün en rahat geçmesi gereken yaşlılık yıl larında, sağlığı için gerekli olan yemek miktarını yemekten dahi acze düşmüş, vücudu iflas etmiş, ameliyat olmak üzere kaldırıldığı hastanede, masraflarını karşılayamadığı noktada sendika duruma el koymak zorunda kalmıştır.” Sendikanın dikkat çektiği diğer nokta telif haklarına ilişkin. “Sanatçıların telif haklarının yapım şirketleri ve yayıncı kuruluşlar tarafından gasp edildiğinin” söylendiği dilekçenin devamında şu ifadeler bulunuyor: “Üyemiz, 19762012 yılları arasında geçen oyunculuk hayatında, üretim sırasındaki sigorta, fazla mesai gibi haklarını alamadığı gibi, üretim sonrası telif haklarını da alamadan çalışmak zorunda bırakılmıştır. Üyemiz, değişik TV kanallarında yüzlerce kez gösterilen ‘Çiçek Abbas’ filminden bile alması gereken telif hakkını alabilseydi, belli bir aylık geliri olacak, hastanede kendisine uzatılan ameliyat ücretinin senediyle baş başa kalmayacaktı.” Mesai ücreti de yok, telif de Fuat Onan İşverenler sigorta yapmadı Oyuncular Sendikası, “gerekli prim ödemesi yapılmamış olmasına karşın” Onan’a emeklilik talebini, anayasanın 64. maddesine dayandırıyor: “Anayasanın 64. maddesindeki ‘sanatın ve sanatçının korunması’ başlıklı maddesi devletin anayasal bir görevinden söz etmektedir. 36 yıllık bir sanatçının durumu ise şüphesiz anayasa ile güvence altına alınmış bu korumanın birincil örneğini teşkil etmelidir.” Anayasal zorunluluk ‘Onan gibi onlarca sanatçı var’ Oyuncular Sendikası Örgütlenme Birimi Sorumlusu Yeşim Girgin, gönderdikleri dilekçeye SGK’den, “5 yıl öncesine ilişkin, zamanaşımı nedeniyle işlem yapılamayacağı” yanıtını aldıklarını söylüyor. Oysa Onan’ın işverenlerinin kolayca tespit edilebileceğini kaydeden Girgin, sendikanın geçmişe yönelik hakların kazanılması ve oyunculara emeklilik hakkının tanınması için alternatif yollar aradığını aktarıyor. Sendikanın hukuk departmanı şimdi, süreçte etkili olabilecek emsal kararlar üzerine çalışıyor. Girgin, isimlerinin açıklanmasını istemeseler de Fuat Onan’ın durumunda onlarca sanatçı olduğunu, Onan’la ilgili kazanımın hepsini etkileyeceğini vurgulayarak, “Sosyal Güvenlik Kurumu’nun prosedürlerine uymayabilirler, ancak oyuncuların yasal boşluklardan yararlanılarak sigortasız çalıştırıldığı biliniyor ve kurum isterse inisiyatif kullanabilir” diyor. Manu Katche ‘Manu Katche’ (ECM) Tarzlar arasındaki sınırları silen, Sting’den Peter Gabriel’e, Joni Mitchell’dan Jan Garbarek’e uzanan kariyeriyle ve kelimenin tam anlamıyla çağdaş bir müzisyen. Avrupa’nın huzursuz soğukluğu ile üçüncü dünyanın canlı sıcaklığı arasındaki aşk evliliğinin mutlu çocuğu. Fransa doğumlu Fildi şili davulcu Manu Katche; Didier Drogba’nın müzikteki izdüşümü. Toplamda beşinci, ECM için yaptığı dördüncü albüm sadece kendi adını taşıyor. Yumuşak baladlardan modal funk’a, melodik cümlelerden armonik sololara uzanan ve 10 orijinal kompozisyondan oluşan bu çalışma, mükemmel sideman’liğinin dışında Manu’nun (ki davulcularda az bulunan bir özellik olarak) iyi bir besteci ve orkestra şefi olduğuna işaret ediyor. Kendi ses alanını genişletecek müzisyenleri tercih eden Manu, bassız bir dörtlü oluşturmuş; İngiliz piyanist Jimmy Watson (aynı zamanda iyi bir Hammond’cı), Norveçli usta trompetçi Nils Petter Molva er ve saksofoncu Tore Brunborg ile. Gerçek bir centilmen olarak varlığını sürdürüyor; başrolü piyaniste bırakmış, Molvear’ın meditatif Miles losyonları ile yol almış. Daha önceki solo albümlerinde rastlanmayan cinsten bir olgunluk sergiliyor. Geleneklere bağlı, bir o kadar da şehvetli ve zarif. magnus öström ‘Searching For Jupiter’ (ACt) Esbjörn Svensson Trio’nun davulcusu Magnus Öström, ikinci solo albümünde de genç yaşında yaşama veda eden piyanist dostuna tanrılar katında mesajlar göndermeye devam ediyor. Jüpiter Romalılar için tüm tanrıların kralı; “Searching For Jupiter” adını taşıyan bu ağıt ise kaçınılmaz olarak Esbjörn için. Mamafih bir ölünün ardından yakılan ağıtlar dan ibaret değil “Searching For Jupiter”; beraberinde yaşama gülücükler atan aydınlık bir yüzü de var. Karanlık minimalizm yerini açık mavi tonlu yaşam formlarına ve iyimser bir melankoliye bırakmış gibi görünüyor. İlkine göre kasvet sisleri biraz dağılmış. Toplamda tüm ipuçları şunu gösteriyor: Hayat devam ediyor ve zaman her şeyin ilacı. Adamımızın doğru yolda olduğuna dair çokça delil var. Tematik açıdan ruhların buluşmasına sabitlenmiş. Ruhsal esin kaynaklarını Pink Floyd’dan Pat Metheny’ye değin genişletmiş; gi tarcı Andre as Hourdakis, basçı Thobias Gabrielson ve muhteşem piyanist Daniel Karlsson ile çok sağlam bir topluluk oluşturmuş. İsveçli müzisyen artrock, progresif indie, postrock ve elektronika ile modern cazı buluşturan bir çizgide karar kılarken, çocukluk arkadaşı Esbjörn’ün hipnotik çizgisi halen en büyük esin kaynağı. muratbeser@muratbeser. com hAtİCe eZGİ öZCelİk’İn SerGİSİ İFSAk’tA AKLA ÇARPAN Nihat Ateş Şiir KİTAPÇILARDA Yitik Ülke Yayınları Genel Dağıtım: PUNTO KİTAP www.yitikulkeyayinlari.com ‘Di’li Geniş Zaman’ Kültür Servisi İFSAK, yeni yıla Hatice Ezgi Özcelik’in “Di’li Geniş Zaman ve Tanık” adlı solo sergisiyle başladı. Türkiye’de 54 yıldır fotoğraf ve sinema sanatının öğrenilmesi, yaygınlaşması ve gelişmesini sağlamak için çalışan İFSAK’ta ocak ayı boyunca Hatice Ezgi Özcelik’in Di’li Geniş Zaman ve Tanık başlıklı solo sergisinden, Özkan Samioğlu’nun Fotoğraf Gösterisi ve Müzik Dinletisi’ne kadar pek çok etkinlik yer alacak.