Catalog

SAYFA CUMHUR YET 22 ŞUBAT 2011 SALI 10 KAVŞAK ÖZGEN ACAR DIŞ HABERLER dishab@cumhuriyet.com.tr Çatışmalar Libya’nın başkentine sıçradı. Hükümet ve televizyon binaları ateşe verildi Birleşik Arap Emirlikleri (1) siyah“abaya”ları ile dolaşıyorlar. DUBAİ Tunus’un ardından Dubai’de bir bulvar Mısır’da diktatörler tepetaklak lokantasında yan masadan gittiler. Libya’da kan gövdeyi birinde altı Avrupalı kadından götürüyor. Yemen’de, Bahreyn’de birinin giydiği sutyensiz ayaklanmalar sürüyor. Arap elbisesinden taşan göğüslerine dünyasındaki domino sürecinin kimse aldırmazken, bir başka yaşandığı ortam Birleşik Arap masada “abaya”sız üç Arap Emirlikleri’nde (BAE) dikkatle kadını da blucinleri ve gömlekleri izleniyor. Suudi Arabistan, Kuveyt, ile yemeklerini yiyorlardı. Bu Katar, Cezayir, Fas dururken arada yakındaki plajdan çıkan bir olaylar BAE’ye sıçrar mı? yabancı kadın bikinisinin üzerine Başkent Abu Dabi ve ikinci geçirdiği ipek gömlekle ve önemli kenti Dubai’de bacakları açık olarak gelip bir gözlemlediğim, bu olayların masaya kurulmuştu. Kimse kimin BAE’ye sıçrama olasılığının ne giyeceğine karışmıyor, baskı bulunmadığı yönünde… Daha yapmıyor. “Abaya”, yerel kadınlar önce gördüğüm Tunus, Mısır, arasında oldukça az kullanılıyor. Suudi Arabistan ve Lübnan ile Otel, lokanta, bar, gece kıyasladığımda BAE’nin Arap kulüplerinde ve ruhsatlı yerlerde dünyasının hem içinde, hem alkol serbestçe tüketilirken, gece dışında oluşu; kendine özgü bir yaşantısı hiçbir Avrupa kentini toplumsal, dinsel, ekonomik aratmıyor. Rus ve Etiyopyalı yapısının varlığı anında göze kadınların fuhuş dünyasında başı çarpıyor. çekmelerine karşılık, eşcinsellik BAE Arapları, öteki soydaş öteki Arap ülkelerine kıyasla ülkelere kıyasla ticarette, hoşgörüden de öte bir konumda. Yahudilerle rahatlıkla aşık atacak BAE’nin en bir özelliğe övünülecek yanı, kavuşmuşlar. suç oranının yok BAE Arapları için denecek kadar az rahatlıkla dinleri oluşu. Bununla de imanları da birlikte Rus, İran, “para” diyebiliriz. Hint ve Türk Arkeolojik mafyaları da kazılarda 5500 burada varlıklarını yıl öncesine koruyorlar. giden sınırlı 1990’lara kadar sayıdaki küçük Abu Dabi Emiri Halifa Bin süren altın yerleşmeler kaçakçılığına Zayed Al Nahyan dışında, yörenin karşılık İran’a içki, aşırı sıcaklığı ve Rusya’dan kadın su kaynaklarının ticareti önde geliyor. yetersizliği, insanoğlunun bu yöreye yerleşmesini engellemiş. BAE’de Fortune dergisinde yer Dubai Müzesi’ni gezdiğinizde halkın “bedevi (köylü)” yaşamdan alan “Dünyanın 500 dev şirketinden” 410’unun şubesi son 50 yılda “medeni (kentli)” bulunuyor. Şirketlerde mutlaka yaşama geçtiği bir çırpıda Araplara yer verilmesi temel görülüyor. koşul. Arap çalışanlar, öteki Bir çamur evin içinde, bir ocak, yabancılara kıyasla daha yüksek iki su küpü, bir kerevet, üç keçi, ücret, daha az saat çalışma iki deve… Ya da balıkçılık ve inci hakkına sahip. Araplar işe istediği avı için bir ilkel kayık… zaman gelir, istediği zaman Müzeden çıkınca Ferrari, giderler. Yabancılar ise Lamborghini, Maserati, Corvette, “sözleşmeli yerleşmeci” Hummer’lerin birbirleri ile yarışı niteliğindeler. Yasak olduğu ve Nev York’ta Manhattan halde bazı Arap işverenler, Adası’na fark atmaya başlayan istediklerini yaptırmak, az ücret yüzlerce gökdelen… Nev York’la farkı ikiz kentten oluşan Dubai’de vermek için pasaportlara el koyabiliyorlar. Yabancılara biriki bulvar ve caddeler yerine 45 yıllık çalışma vizesi veriliyor. şeritli karayollarının varlığı… Hatta BAE’de doğmuş 30 Denizde görkemli yatlar ve boy yaşındaki bir Hint bile BAE boy sürat tekneleri… vatandaşlığını alamıyor. Dünyada petrol üretiminde 6. BAE, Abu Dabi, Dubai, Acman, sırada olan BAE’nin yüzde 47’sini Füceyre, Resul Hayme, Ummül oluşturan petrol ve doğalgaz Kavvetn adlı yedi emirlikten gelirinin en önemli bölümünü Abu oluşuyor. Devlet Başkanı Abu Dabi alıyor. Dubai’nin payı ise Dabi Emiri Halifa Bin Zayed Al petrolde yüzde 6, doğalgazda Nahyan, Yardımcısı ve yüzde 2. Öteki beş emirliğin payı Başbakanı ise Dubai Emiri yok denecek kadar az olduğu için Muhammed bin Raşit El yoksullar. Abu Dabi emiri, bu Mahdum… emirliklere altyapı için 4.4 milyar 16. yüzyılda balıkçılık ve dolarlık destek vermiş. özellikle inci avcılığı ile geçinen 1.8 milyon nüfuslu Dubai’nin halk, Japonya’nın inci ticaretinde eski emiri baba Raşit’in akıllı öne çıkması ile 1930’dan sonra davranışı ile bu kent, ticaret, bu önemli geliri yitirmiş. turizm, inşaat ve 17 serbest Fazla eski değil, 1966’da Abu bölge ile, 900 bin nüfuslu Abu Dabi Emirliği’nde bulunan petrol Dabi’nin petrol zenginliği ile nedeniyle çölde hurma denklik sağlamış. ağaçlarının İşsizlik yüzde 4, yerinde kuyular enflasyon yüzde 2. mantar gibi Dünyada çoğalmış. Bu yabancıların olay, ülkedeki ziyaret ettiği gerek nüfus kentler azlığı, gerek sıralamasında 8. yeterli işçi sırada olan Dubai bulunmaması için nedeniyle başta Dubai Emiri Muhammed “Ortadoğu’nun Hindistan olmak Alışveriş Başkenti” bin Raşit El Mahdum üzere işçi deniliyor. Yedi göçüne yol yıldızlı otellerde açmış. bile turist dolu. 1963’te BAE’nin 95 binlik 20089 ekonomik bunalımı toplam nüfusu, 2010’da 5.7 inşaat sektörünü vurunca pek milyona ulaşmış. Bugün ülke çok gökdelenin yapımı durmuş, nüfusunun yüzde 50’sini aralarında Türklerin de Hindistan, Pakistan, bulunduğu bazı inşaat firmaları Bangladeş’ten gelenler alacaklarını alamayınca işleri oluşturuyor. Öteki Arap ülkeleri yarım bırakarak çekilmişler. Ülke ile İran’dan gelenler yüzde 23, toprağının yüzde 5’ine sahip Avrupalı, Filipinli, Endonezyalılar Dubai Emiri’nin 69 milyar dolarlık ise yüzde 8. borcunun tecil edilmesi ve Abu Ülkede resmi dil Arapça Dabi Emiri’nin maddi desteği ile olmakla birlikte sokakta Babil bunalımın aşıldığı gözleniyor. Kulesi’ndeki gibi çeşitli diller konuşuluyor. Ancak herkesin BAE, 40 üyeli Ulusal Birlik ortak dili İngilizce… Bu olgu öteki Meclisi’nin yarısı emirlerin Arap ülkelerinde görülmüyor. O atamaları ve gerisi de iki yıllığına ülkelerde nüfusun çok önemli yörelerden seçilip gelen yalnızca bölümü Arap iken BAE’de bu “danışma görevlisi” niteliğindeki oran topu topu yüzde 19! bir siyasal yapılanmadan Resmi din İslamiyet. Ülkede 30 oluşuyor. Abu Dabi ve Dubai’nin kilise, bir Buda tapınağı var. “veto” hakları bulunuyor. Arap Sokaklarda Arapçaİngilizce dünyasındaki olaylardan sonra ortak reklam afişlerinden sonra emirler arasında “BAE halkının sırayı Hintçe afişler almakta, kimliği” konusunda görüşmeler hatta bazı semtlerde insan dikkati çekiyor. kendisini Hindistan’da bir Azınlıktaki Arapların az saat sokakta sanabiliyor. Aile çok ücret; yabancıların kendi hukukunda “şeriat”, bunun ülkelerine kıyasla daha yüksek dışındaki hukukta ise “laiklik” gelire sahip olmaları, her zaman geçerli. iş bulabileceklerine inançları ve Okuma oranının yüzde 100’e en ufak bir girişimde ülkeden yaklaştığı BAE’de erkekler beyaz kovulacakları olgusu, BAE’de “kandura”ları ile, kadınlar ise domino etkisini pek yalnızca gözlerinin görüldüğü düşündürmüyor. Trablusgarp yanıyor Dış Haberler Servisi Libya’da yönetim lışan Fransız vatandaşları olduğu belirtildi. Trablusgarp’ta Güney Kore’nin işlettiği bir karşıtlarıyla yandaşları arasındaki çatışmalar başkent Trablusgarp’a sıçradı. Kentte savaş inşaat sahasının bazıları silahlı yüzlerce kiuçaklarının göstericilere ateş açtığı ve bazı şi tarafından basıldı, çıkan çatışmada 3 Gübölgeleri bombaladığı bildirdi. El Cezire ney Koreli ile 1 Bangladeşli yaralandı. Merkezi New York’ta bulunan İnsan HakTrablusgrap’taki ölü sayısının 250’ye yaklaştığını açıkladı. Ülkenin 42 yıllık lideri Mu ları İzleme Örgütü dün yaptığı açıklamada, ammer Kaddafi’nin kaçtığı iddia ediliyor. geçen perşembe gününden beri ölenlerin saBinlerce protestocuyla Kaddafi yandaşla yısının 233’ü bulduğunu duyurdu. rı dün Trablusgarp’ın merkezindeki Yeşil Meydan’da çatıştı. Geçen haftadan beri ilk kez Kaddafi kaçtı iddiası başkentte yoğun silah sesleri duyulduğu, Libya lideri Kaddafi tarafından tutulan paprotestocuların devlet kontrolündeki El Ce ralı askerlere 30 bin dolar ödeme yapıldığı, mahiriye televizyonu ayrıca vurdukları her ile El Şababiya radyokişi için de 10 bin sunu basarak yağmaladolar aldıkları bildidığı, her iki kurumun rildi. Kaddafi’nin önda yayınlarını kestiği ceki gece gizlice kaçbildirildi. Başkentte tığı da iddia edildi. Devrim Komiteleri biİngiltere Dışişleri Banaları ile rejim yanlısı kanı William Hauge, gösterilere ve resmi “Kaddafi’nin Venetoplantılara ev sahiplizüella’ya gittiğini” ği yapan Halk Konfeiddia ederken Venerans Merkezi’nin de züella bu iddiayı yayandığı öğrenildi. lanladı. Trablus’ta savaş Kamu binaları saldırıya uğruyor. (AP) Polisin önceki gün uçaklarının birçok bölZaviye kentinden çegeyi bombaladığı ve göstericilere ateş açtı kildiği, kentte Kaddafi yanlıları ile karşıtlağı bildirildi. El Cezire televizyonuna konu rı arasındaki çatışmaların 2 gündür sürdüğü şan Adil Muhammed Salih adlı bir görgü ta bildiriliyor. Uluslararası İnsan Hakları Fenığı, “Bugün tanık olduklarımız tarif edi derasyonu Başkanı Süheyra Belhasan, balemez. Savaş uçakları ve helikopterler zı ordu birliklerinin çekilmesinin ardından, birçok bölgeyi ayrım gözetmeden bom aralarında Bingazi ve Sirte de olmak üzere birbalıyor. Çok fazla ölü var. Hareket halin çok kentin göstericilerin eline geçtiğini söydeki herkes vuruluyor” dedi. ledi. Görgü tanıkları ise bunu yalanladı. ÖzDün akşam Libya’ya ait iki savaş uçağı ile gür Ulema Ağı adlı din adamları grubu da reiki helikopter Malta’ya indi. Savaş uçakları jime karşı ayaklanma çağrısı yaptı. Kurina ganı kullanan pilotların sivil halka ateş açma zetesi, Adalet Bakanı Mustafa Muhamları yönünde emir aldıkları ve bu emre uy med Ebud el Celil’in muhaliflere karşı aşımadıkları için ülkeden kaçtıkları bildirildi. He rı güç kullanılmasını protesto etmek için islikopterdekilerin ise bir petrol kuyusunda ça tifa ettiğini bildirdi. Kaddafi’ye petrol zırhı Dış Haberler Servisi Zengin petrol yataklarıyla Batılı dev şirketlerin “gözbebeği” ülkelerden Libya’da protestoların kanlı bastırılması dünya genelinde tepki görürken Kaddafi yönetimini hedef alan açıklamaların temkinli olmasında “ticari çıkar” ilişkilerine vurgu yapılıyor. BM Genel Sekreteri Ban Kimun’un, dün Libya lideri Muammer Kaddafi ile telefon görüşmesi yaptığı ve ülkedeki şiddetin derhal sona ermesi gerektiğini söylediği bildirildi. BM sözcülüğü, genel sekreterin Libya’da herkesi itidale davet ederek ülkedeki yetkililere, “halkın meşru kaygılarını giderecek şekilde onlarla geniş tabanlı diyaloğa girmeleri yönünde çağrıda bulunduğunu” belirtti. AB dışişleri bakanları, Kuzey Afrika ve Ortadoğu’daki halk hareketlerini tartışmak üzere önceki akşam bir araya geldi. Birliğin ortak açıklamasında Libya lideri Kaddafi, halkının meşru beklentilerine yanıt vermeye ve barışçı gösteri yapanlara karşı şiddete başvurmaktan derhal vazgeçmeye çağrıldı. Göstericilere ateş açılmasının kınandığı açıklamada, çok sayıda kişinin katledilmesinin kaygı verici olduğu belirtildi. Açıklama öncesinde toplantıda Kaddafi’ye nasıl bir tavır alınacağı İtalya, Fransa, İngiltere gibi Libya ile dev ekonomik anlaşmalara imza atan üye ülkelerin olduğu AB içinde bölünmeye yol açtı. Finlandiya ve diğer bazı İskandinav ülkeleri AB’nin Belarus Devlet Başkanı Lukaşenko örneğinde olduğu gibi Kaddafi’ye mal varlığının dondurulması ve seyahat yasağı gibi yaptırımlar isterken Çek Cumhuriyeti ve İtalya, Kaddafi’nin devrilmesi halinde daha büyük felaketler olabileceğini savundu. Belçika Dışişleri Bakanı Steven Vanackere, Kaddafi’nin AB’yi, “göstericilere destek açıklamalarını sürdürmesi halinde yasadışı göçle mücadelede işbirliğini durdurmakla” tehdit etmesini “gülünç” buldu. Vanackere, Libya’daki durumun Tunus ve Mısır’da yaşananlarla karşılaştırılamayacağını savunarak “Ortalama gelir daha yüksek. Bence insanları meydanlara çıkaran siyasi ve bireysel özgürlüklerin yetersizliği” dedi. Kaddafi’ye yaptırım uygulaması yönündeki çağrıların “iyi bir fikir olmadığını” söyleyen Vanackere, “Bu sayede ona karşı uluslararası bir komplo kurulduğu düşüncesi doğar ve tam ters yönde etki doğurur. (Devrilirse bile) Ona benzer biri yerine geçecekse iyi bir çözüm olmaz” şeklinde konuştu. ‘KARDEŞ DEĞİLİZ’ Aşiretlerden petrol tehdidi Dış Haberler Servisi Libya’da Kaddafi rejimi karşıtı cepheye ülkenin önde gelen aşiretleri de katıldı. Ülkenin doğusundaki El Züveyye aşireti lideri Şeyh Faraj el Züvey El Cezire’ye önceki gün yaptığı açıklamada yetkililerin protestoculara yönelik baskıları durdurması, aksi halde Batı ülkelerine petrol ihracatını kesecekleri tehdidinde bulundu. El Züveyye aşireti şiddetin en yoğun görüldüğü yerlerden Bingazi’nin güneyinde etkin. Başkent Trablusgarp’ın güneyindeki El Varfala aşireti liderlerinden Ekrem el Varfalli ise Kaddafi’ye atıfta bulunarak, “Kardeşimize, bundan sonra artık kardeşimiz olmadığını, ülkeyi terk etmesini söyledik” ifadesini kullandı. Libya’nın eski hükümet sözcüsü Muhammed Baayu, liderliğin muhaliflerle diyalog başlatması ve ülkede bir anayasanın kaleme alınması konusunu görüşmesi gerektiğini söyledi Bir ay öncesine kadar hükümet sözcülüğü görevini yürüten Baayu, Libya’yı yöneten elit kesim içinde itilaf olduğunu ortaya koyan açıklamasında, yönetimin muhaliflere şiddetle gözdağı vermesinin yanlış olduğunu belirtti. Öte yandan Libya’nın Arap Birliği temsilcisinin, ülkesindeki “eylemcilere yapılan zulmü” protesto için istifasını sunduğu bildirildi. El Cezire’nin haberinde, halka yapılanları “katliam” olarak nitelendiren temsilcinin istifa ederek “devrime katıldığı” belirtildi. Libya’nın Hindistan Büyükelçisi Ali el Essavi de protestoların şiddetle bastırılmasına tepki göstererek istifa etti. İngiliz yayın kuruluşu BBC’ye konuşan El Essavi, 200’ü aşkın kişinin yaşamını yitirdiği olaylara ilişkin olarak ayrıca hükümeti protestoculara karşı yabancı paralı asker kullanmakla da suçladı. Berlusconi suçlanıyor Libya liderini birçok kez kırmızı halıda ağırlayan İtalya Başbakanı Silvio Berlusconi’nin hafta sonunda yaptığı “Kaddafi’yi rahatsız etmemek için aramıyorum” yönündeki sözleri, ülkede tartışmalara neden oldu. İtalya’da muhalefet Berlusconi’yi, insan hakları karnesi zayıf Kaddafi ile dev ihalelere onay vererek çıkar işbirliği yapmakla suçluyor. Bu arada İtalya Dışişleri Bakanı Franco Frattini, Libya’nın bölünerek doğu kısmında bir “İslam emirliği” kurulması ihtimalini son derece tehlikeli bulduğunu söyledi. Libya’da ulusal uzlaşıyı desteklemeleri gerektiğini belirten Frattini Avrupa’nın bu ülkeye kendi tarzı bir demokrasi ihracı yapmaması çağrısında bulundu. Washington ise Libya’da göstericilere şiddet uygulanmasını kınarken Kaddafi rejiminin değişmesi gerektiği yönünde bir açıklama yapmadı. Libya’da şiddete son verilmesini isteyen Arap Birliği Genel Sekreteri Amr Musa, Arap halkının reform ve değişim taleplerinin meşru olduğunu ifade etti. Kaddafi yönetimi, Roma’daki gösterilerde de protesto edildi. (Fotoğraf: AP) ngiltereKaddafi ilişkileri sorgulanıyor Dış Haberler Servisi Libya’da yaşananlar İngiltere’de tartışmalara neden oluyor. İngiltere Dışişleri Bakanlığı göstericilere şiddet uygulanmasını kınarken basında Tony Blair’in başbakanlığı döneminde Kaddafi ile yakın ilişkileri masaya yatıran yorumlar dikkat çekiyor. Blair geçen yıl Libya’ya giderek Kaddafi ile bir araya gelmiş, ardından İngiliz şirketlerine Libya’da yatırımlar konusunda tavsiyelerde bulunduğu basına yansımıştı. İngiliz Daily Telegraph gazetesinde yer alan haberde İngiltere’nin geçen 5 yılda Libya’ya 2 milyon sterlin yardımda bulunduğuna dikkat çekildi. Ayrıca ABD’nin İngiltere Büyükelçisi Louis Susman’ın Londra’nın politikalarının, Kaddafi’ye dünya siyaset sahnesinde daha fazla boy göstermesine hizmet ettiğini söylediği belirtildi. İngiltereLibya ilişkileri son olarak bir önceki İşçi Partisi hükümeti döneminde, İskoçya’nın Libyalı ajan Abdülbasit el Megrahi’yi serbest bırakmasıyla gündeme gelmişti. Libya’da başta BP olmak üzere, çok sayıda İngiliz petrol şirketi bulunuyor. Elmek: ozgenacar@gmail.com Belgegeçer: 0312. 442 79 90 C MY B C MY B