Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 28 AĞUSTOS 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ AKP İktidarında Memur Yoksullaştı 1980 sonrasının “devleti küçültme” hedefli neoli- beral politikalar, son 30 yılda kamuda istihdam edi- len işçi ve memur sayısında önemli düşüşlerle so- nuçlandı. Bugün vardığımız yerde kamunun (KİT’le- ri ve belediyeleri ile birlikte) çalışan sayısı 3 milyon dolayında. Bunların yüzde 15’i işçi statüsünde, yüz- de 85’i ise “kadrolu personel-sözleşmeli personel vb.” statüsünde. Kamu istihdamının yüzde 8.5’i KİT’ler- de, yüzde 11.5’i belediyelerde... Dolayısıyla, “mer- kez”de çalışan yüzde 80-85 kamu çalışanı, grevli TİS hakkını kullanamıyor. Bunun sonucudur ki kamu çalışanlarının ulusal ge- lirden aldıkları pay, son yıllardaki büyüme sürecine karşın artmadı, azaldı. Bugünlerde sürdürülen ve hü- kümetin 2+2, sendikaların yüzde 11 diye dayattığı zam oranları, hiçbir şekilde bu kayıpları telafi edecek ra- kamlar değil. Türkiye ekonomisi, özellikle 2001 krizi sonrası, AKP’nin de iktidarına denk düşen 2002-2008 dö- neminde yıllık yüzde 6’yı aşkın büyüdü. Dünyadaki likidite bolluğunun yarattığı “Lale devri” irili ufaklı ser- mayeye birikim imkânı sunarken çalışanlar, bu dö- nemden pay alamadı. Harcamalara göre GSYİH ve- rileri büyüme eğrisiyile, devletin cari harcamaları için- de yer alan “maaş ve ücretler” eğrisinin çok fark- lı olduğunu gösteriyor. 2002-2008 döneminde milli gelir pastası ortalama yıllık yüzde 6.2 büyürken, ka- mu çalışanlarının gelirleri ancak yıllık yüzde 1 arttı. Do- layısıyla “büyüme”yi, kamu çalışanları hissedeme- di, durumları değişmedi, hatta geriledi. Kamu emekçilerinin yoksullaşması olarak yorum- lanabilecek bu süreçte IMF ile AKP iktidarının icra ettiği politikaların omurgasını oluşturan “mali disiplin” prensibi, esas rolü oynadı. IMF’nin, “faiz dışı fazla” hedeflerini gerçekleştirmeye çalışan iktidar, kamu har- camalarını kısarken maaşları da reel anlamda dü- şürdü. TÜİK’in büyüme verileri şunu gösteriyor; IMF ile geçen 1998-2008 döneminin başlarında yüzde 7 dolayında olan kamu emekçilerinin ulusal ge- lir içindeki “maaş ve ücretlerinin” payı, özellikle AKP iktidarı döneminde hızla geri çekildi ve 2008’de yüz- de 4.9’a kadar geriledi. Bu veriler, açıkça gösteriyor ki 3 milyona yaklaşan kamu çalışanı, son 10 yılda büyümüş görünen ulu- sal gelirden pay alamamış, tersine başlarda, bu pas- tada yüzde 7 dolayında olan payları, dönem sonunda 2 puan geriletilerek yüzde 5’in altına çekilmiştir. Yok- sullaşma, ağırlıkla AKP iktidarında yaşanmıştır. So- nuç ortaya koymaktadır ki bu dönemde kamu sen- dikacılığı da hiç iyi bir sınav verememiştir. Kamu emekçilerinin, bu hak kaybını telafi etme- leri elbette, grevli toplusözleşme haklarını talep et- meleri ve fiilen kullanmaları ile mümkün olur. Aksi- ne, geyik muhabbetlerinin ötesine gitmeyen sözde müzakereler, hele ki bu kriz koşullarında, kamu emek- çilerinin hak kayıplarını telafi etmeye yetmez. Çün- kü bugünün koşullarında, 6 ayda 23 milyar açık ve- ren ve açık tutarı yıl sonunda 50 milyarı geçecek olan bütçeden, gürleyip yağamayan sendikalara “kapik ça- lışmaz!”... Hele ki yeniden IMF kontrolüne girecek ekonomide, kamu çalışanlarına, yoksullaşmalarını yavaşlatacak anlamlı bir zammın lütfunu beklemek safdillilik olur. Gerçek şu ki: Mücadele etmeyen, direnmeyen biraz daha yoksullaştırılacak... Kimseye ihsan dağıtma imkânı kalmadı bu iktidarın... Düzeltme: 24 Ağustos Pazartesi tarihli yazımda, ko- nut kredisi verileri, birikimli yıllık yerine aylık gibi al- gılanıp değerlendirilmiştir. Bunu düzelten bir yazıyı ya- kında kaleme alacağımı belirterek okurdan özür dili- yorum... mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr Toplu görüşmelerden çõkan memura yüzde 2+2 zam teklifine sendika ve sivil toplum kuruluşlarõndan tepki yağdõ ANKARA/İSTAN- BUL (Cumhuriyet Bü- rosu) - Kamu İşveren Ku- rulu’nun 15 Ağustos’tan bu yana sürdürdüğü toplu görüşmelerde hükümetin 2010 için yüzde 2+2 ma- aş artõşõ teklifine çeşitli memur sendikalarõndan ve sivil toplum örgütle- rinden tepkiler geldi. Önerilen zammõ değer- lendiren kuruluşlar hükü- metin verdiği zamla, me- murla alay ettiği görüşün- de birleşirken, görüşme- lere katõlan Devlet Baka- nõ Hayati Yazıcı, krizi gerekçe göstererek ancak bu miktarõn verilebilece- ğini dile getirerek, hükü- metin geri adõm atmaya- cağõ mesajõnõ verdi. Hak-Sen Genel Başka- nõ Ayhan Çivi ile Ba- ğõmsõz Eğitimciler Sen- dikasõ (BES) Genel Baş- kanõ Gürkan Avcı ayrõ ayrõ açõklamalarõnda me- mura 2010 yõlõ için yüzde 2+2 maaş artõşõ teklifi ya- pan hükümetin “hem sen- dikalarla hem de me- murlarla alay ettiğini” kaydettiler. Teklifi, Bağõmsõz Kamu Görevlileri Sendikalarõ Konfederasyonu Genel Başkanõ Resul Akay “utanç verici”, Tüm Sağ- lõk-Sen Genel Başkanõ Okay Erözgün ise “ço- cuğa söylenen yalanla eşdeğer” olarak niteledi. AÇLIK SINIRI 741 LİRA Türk-İş, ağustosta 4 kişilik bir ailenin açlõk sõnõrõnõ 741, yoksulluk sõnõrõnõ 2 bin 413 TL olarak hesap- ladõ. Konfederasyondan yapõlan açõklamaya göre, gõda ile birlikte yapõlma- sõ zorunlu olan kira, ya- kacak, elektrik, su gibi konut, ulaşõm, giyim, sağ- lõk, eğitim ve benzeri har- camalar da dikkate alõn- dõğõnda, “insan onuruna yaraşõr bir yaşama düze- yi” sağlamak için yapõl- masõ gereken miktarõn 2 bin 413,35 liraya ulaştõ. Yapõlan hesaplamaya göre, dört kişilik ailenin sadece beslenebilmesi için yap- masõ gereken harcama tutarõ yürürlükteki asgari ücretten 195 lira fazla. TARİHİN EN DÜŞÜK ZAMMI Hak-Sen Başkanõ Ayhan Çivi, yaptõğõ yazõlõ açõklamada, “memurlara teklif edilen oranın Cumhuriyet tarihindeki en dü- şük maaş artışı olduğunu” be- lirterek “Daha önceki yıllarda yüzde 2.5 maaş artışına imza atan sendikalara bu defa yüzde 2 önerilmesini yadırgamadık. Sonunda memura iki kere iki de reva görüldü” dedi. ‘MUMLUK GİBİ DURDULAR’ BES Başkanõ Gürkan Avcõ şu değerlendirme- yi yaptõ: Yekili sendikalar hükümetin tavrõ kar- şõsõnda mum gibi oturdular. Tepkisiz kaldõlar. Toplusözleşme ve grev hakkõnõ işler kõlmak için onurluca mücadele etmek yerine, iktidara biat ve itaat etmeyi ter- cih etmişlerdir. Bu beceriksizliği fõrsat bilen hükümet de, elektriğe, suya, ula- şõma, iletişime, yüzde 20 zam yapar- ken memura 2+2 zammõ uygun gördü. ‘TEKLİF UTANÇ VERİCİ’ BASK Başkanõ Resul Akay yaptõğõ açõk- lamada, “Ancak 2010 yılı için yüzde 2+2’lik zam öneren hükümet diyalog ve uzlaşı sürecini sa- bote ederek masaya oturan sendikalara sokağı işaret et- mektedir. Yüzde 2+2 oranın- daki maaş zammını utanç ve- rici olarak görüyoruz” de- ğerlendirmesinde bulundu. ÖNERİLEN RAKAM YÜKSELTİLSİN Türkiye Esnaf ve Sanatkârlarõ Konfederasyonu Genel Başkanõ Bendevi Palandöken, 2+2’lik zam ile piyasalarõn düzelemeyece- ğini söyledi. Palandöken’in görüş- leri şöyle: Önerilen zammõn derhal yükseltilmesi gerekir. Hükümetin önerdiği zam 5.3’lük enflasyon ora- nõndan da düşük. Hedeflenen en- flasyonun altõnda yapõlacak olan zam, herkesi zor durumda bõrakõr. Ekonomi Servisi - Samsung ana distribütör Kont Bilişim Teknolojileri Genel Müdürü Okay Nasır, 2009’da 300 milyon dolarlõk ciro, 2012 için de yüzde 20’lik global pazar payõ hedeflediklerini belirtti. Yeni ürünlerini tanõtmak üzere yapõlan basõn toplantõsõnda konuşan Nasõr, “2002 ile 2008 yılları arasında Türkiye elektronik sektörü yüzde 533 oranında büyüdü. Fakat küresel krizde en fazla olumsuz etkilenen sektörlerden biri oldu. 2009 yılının ilk altı ayında, geçen yıl aynı döneme oranla adet bazında yüzde 32 küçülme yaşandı. Pazardaki daralmaya rağmen Samsung 4 puan büyüyerek yüzde 26’lık pazar payına ulaştı. Yani satılan her 4 makineden biri Samsung” dedi. “Columbus” serisinde çift LCD ekran, 12.2 megapiksel CCD özelliklerine sahip ST550 ve ST500 ve Bluetooth 2.0- Wi-Fi bağlanõrlõk özelliği olan ST1000 modelleriyle pazar payõnõ büyütmeyi hedefleyen Samsung, yeni modellerini eylül ayõnõn ortasõnda satõşa sunacak. Yeni ürünler 699 ile 999 lira arasõnda satõşa sunulacak. TAV Makedonya çalõşmalarõnõ erteledi ÜSKÜP (AA) - Makedonya Ulaştõrma ve İletişim Bakanlõğõ, TAV Havalimanlarõ Holding’in işletme hakkõnõ kazandõğõ Üsküp’teki “Alexander the Great” ve Ohrid’deki “St Paul the Apostle” uluslararasõ havalimanõ ile yapõmõnõ üstleneceği Shtip Kargo Havalimanõ projesinin 2010 yõlõ mart ayõna ertelendiğini açõkladõ. Açõklamada, projenin daha önce de ertelendiği hatõrlatõlarak, TAV ile yapõlan anlaşmanõn iptal edilmediği bildirildi. Makedonya Ulaştõrma ve İletişim Bakanõ Mile Yanakievski, toplam değeri 200 milyon Avro’yu bulan projenin başlama tarihinin küresel krizin yarattõğõ finans sorunlarõ yüzünden geciktiğini söyledi. Ekonomi Servisi - Toplu Konut İdaresi (TO- Kİ), 27 Ağustos’ta yeniden gerçekleştirdiği Sey- rantepe ihalesini İdare Payõ Toplam Geliri yeter- li bulunmadõğõ gerekçesiyle iptal etti. TOKİ’nin yaptõğõ açõklamada, “En kısa süre- de Seyrantepe’de yapılacak spor kompleksi ya- pım işi Kamu Mevzuatı hükümle- rine tabi olarak hak ediş ödemek suretiyle iha- leye çıkılarak inşaat işi bir yıl içerisinde TO- Kİ tarafından tamamlanacak” denildi. Öte yandan Galatasaray Kulübü Başkanõ Ad- nan Polat ihalenin iptal edildiğine sevinerek “Şü- kürler olsun ki Seyrantepe bir devlet güvencesi altında inşa edilecek ve öyle sanıyorum ki ge- lecek yıl bu aylarda bizde orada yeni futbol se- zonuna merhaba diyeceğiz” dedi. Seyrantepe Spor Kompleksi ihalesine katõlan fir- malardan Aşçõoğlu İnşaatõn Yönetim Kurulu Başkanõ Yaşar Aşçıoğlu da iptalin TOKİ’nin tak- diri olduğunu belirterek “Saygı duyuyoruz. Çok iyi bir teklif verdiğimize inanıyorum” dedi. Modamerkezinegidenyollar‘birleşti’ Ekonomi Servisi - Türkiye için son derece önemli bir üretim ve ih- racat dalõ olan tekstil, konfeksiyon ve hazõr giyim sektörü, birbirinden ay- rõ düzenlenen iki farklõ etkinlikle şim- diye kadarki en büyük uluslararasõ atõlõmõnõ gerçekleştiriyor. Birbirine rakip iki girişim olarak başlayan İs- tanbul Fashion Days (IFD-İstanbul Moda Günleri) ile İstanbul Moda Fuarõ, hazõrlõk sürecinde işler tatlõya bağlandõğõ için aynõ günlerde ulus- lararasõ alõcõlarõn karşõsõna çõkacak. İstanbul Hazõr Giyim ve Konfek- siyon İhracatçõlarõ Birliği (İHKİB) ile Moda Tasarõmcõlar Derneği işbirli- ğiyle gerçekleştirilen IFD, dün Dev- let Bakanõ Zafer Çağlayan’õn katõl- dõğõ törenle başladõ. Çağlayan, Tür- kiye İhracatçõlar Meclisi (TİM) Baş- kanõ Mehmet Büyükekşi, İHKİB Başkanõ Hikmet Tanrıverdi, İstan- bul Deri ve Deri Mamulleri İhracat- çõlarõ Birliği Başkanõ Lemi Tolunay ve İFD Komite Başkanõ İsmail Kut- lu ile birlikte açõlõşõ gerçekleştirdi. Sunset Mayo’nun defilesi ile baş- layan etkinliğe, Ramsey, Avva, Pi- erre Cardin Weekend, BNG, QUE, Gizia defile ve stant, Koton da defi- le ile katõlacak. İnci Ayakkabõ, De- sa Deri, Collezione, Penti, Mavi Je- ans ve Silk&Cashmere stant ile ko- leksiyonlarõnõ sergileyecek. Bahar Korçan, Arzu Kaprol, Hakan Yıl- dırım, Hatice Gökçe, Özlem Süer, Mehtap Elaidi, İdil Tarzi, Gamze Saraçoğlu, Deniz Mercan, Simay Bülbül, Özlem Kaya, Özgür Ma- sur, Günseli Türkay ve Müge Er- sin tasarõmlarõnõ sergileyecek. Üç gün boyunca 2010 yaz koleksiyonlarõnõ içeren 18 defile düzenlenecek et- kinlik, bundan sonra ilkbahar - yaz ve sonbahar - kõş sezonlarõna yöne- lik yõlda iki kez gerçekleştirilecek. Söz konusu etkinliğe paralel ola- rak CNR Expo tarafõndan organize edilen İstanbul Moda Fuarõ da bugün saat 11.00’de TİM Başkanõ Mehmet Büyükekşi’nin katõlõmõyla kapõlarõ- nõ açacak. Tek tip stand kullanõlacak fuarõ, yaklaşõk 20 bin kişinin ziyaret etmesi bekleniyor. 200 firmanõn katõldõğõ fuarda yak- laşõk 51600 alõcõnõn, satõn almak is- tedikleri ürüne göre “seçilmiş” üre- ticilerle buluşmasõ ve kaliteli ürünü rasyonel fiyatla satõn alabilmeleri he- defleniyor. Almanya, Avusturya, İngiltere, Fransa, İspanya, ABD, Çin, Brezilya, Avustralya, İsrail, Yunanistan, Hollanda, Portekiz, Po- lonya, KKTC, Tunus, Fas, İsveç, İran, Irak, Ürdün, BAE, Kuveyt ve Romanya fuarõn ziyaretçi ülkeleri arasõnda yer alõyor. BP Clothing LLC (ABD), Bo- uchra (BAE), Euro Immo Hilver- sum B.V (Almanya), Ellus (Bre- zilya), Fashion Finder (İngiltere), Difusion Moda International (İs- panya), Tapex Textile (UAE), C&A (Almanya), Fashion Avenue (Yu- nanistan), Superteks Oy (Finlandi- ya), Cambrioni (Hollanda), Andica International (İngiltere), Cristina Lozana (İspanya), Sentier by San- dra Stone (Avustralya) da alõcõ markalar arasõnda bulunuyor. İstanbul’u moda merkezi yapmak hedefi ile yola çõkan birbirine rakip iki girişim, sonunda işi tatlõya bağladõ. Dün başlayan İstanbul Moda Günleri’nin ardõndan bugün de İstanbul Moda Fuarõ sahne alacak. İstanbul Moda Günleri kapsa- mında gerçekleş- tirelen defilede 2010 mayo ve bi- kini modelleri ta- nıtıldı. Tuğçe Ka- zaz pırlantalı “mayokini”siyle ilgi çekti. Defileyi izleyenler arasın- da bulunan bazı Arap erkeklerin Kazaz podyuma çıktığı sırada baş- larını önlerine eğerek gözlerini kapattığı görül- dü. Bazı Araplar ise salondan çıktı. Yapõ market zinciri Tekzen, 31’inci mağazasõnõ 29 Ağustos’ta Te- kirdağ Maxi AVM’de açmaya hazõrlanõyor. Mobilyadan elektrik aydõnlatmalarõna, beyaz eşyadan inşaat malzemelerine kadar 40 bin çeşit ürünü aynõ çatõ altõnda tüketicilerle buluşturacak olan Tekzen açõlõşa özel kampanyalar da düzenleyecek. TEKZEN’DEN 31. MAĞAZA TEKİRDAĞ’A AKARYAKITTA TABAN FİYAT KALKTI Enerji Piyasasõ Düzenleme Kurumu (EPDK), akaryakõtta tavan fiyat uygu- lamasõnõ bitirdiğini açõkladõ. EPDK’nin haziran ayõnda başlattõğõ uygulama so- nucu akaryakõt fiyatlarõ önce gerilemiş, ancak kõsa süre sonra hükümet akar- yakõtõn ÖTV’sini arttõrõp, farkõ gelir ola- rak bütçeye aktarmõştõ. EPDK’nin, ön- ceki gün akaryakõttaki tavan fiyatlarõ benzin ve motorinde 1 kuruş, yükseltti- ğini açõklamasõ “Madem kalkacaktõ, ni- çin bir gün önce yeni ayarlama yapõl- dõ?” sorusunu gündeme getirdi. MASTERCARD AVRUPA’YA TÜRK YÖNETİCİ MasterCard Avrupa’ya bağlõ “Hõzlõ Bü- yüyen ve Gelişmekte Olan Pazarlar Ürün Müdürlüğü” görevine Onur Kur- şun atandõ. MasterCard’dan yapõlan açõklamaya göre Kurşun, yeni görevi kapsamõnda aralarõnda Türkiye, Rus- ya, Macaristan, Polonya, İsrail, Ro- manya, Çek Cumhuriyeti, Ukrayna gi- bi ülkelerin de bulunduğu 40’õn üze- rinde ülkede, MasterCard ürünlerinin geliştirilmesi ve bu pazarlarõn büyü- tülmesinden sorumlu ekibi yönetecek. TOYOTA 95 BİN ARACI GERİ ÇAĞIRACAK Toyota’nõn, 95 bin 700 otomobili, fren sorunlarõ ne- deniyle geri çağõracağõ bildirildi. Toyota’nõn geri ça- ğõracağõ modeller arasõnda, Coralla ile Matrix tiple- rinin 2009-2010 modelleri ile Scion xD tipinin bazõ 2008 ve 2009 modelleri yer alõyor. Araçlarõn sorunlarõ ko- nusunda fren sistemine sõzabilecek olan nemin, düşük sõcaklõkta donarak fren gücünü azaltabileceği belirtildi. BİODER AVUSTURYA’YA İDDİALI GİRDİ İstenmeyen tüyleri azaltõcõ çözümler sunan Bioder, bu yõl girdiği Avusturya’da, sektörün seçkin eczacõ der- gilerinden Apotheker Kro- ne tarafõndan yapõlan araş- tõrmaya göre 2009 yõlõnõn ilk çeyreğinde, kozmetik sektöründe ciro bazõnda en iyi çõkõş yapan marka olarak değerlendirildi. Fotoğraf: VEDAT ARIK TÜRK-İŞ Samsung hedef büyüttü Seyrantepe’de finali TOKİ yapacak Memur temsilcileri, önerilen zammõn 25 liralõk fark yaratacağõnõ ve bunu bayramda çocuklara dahi veremeyeceklerini söylediler. Durumu ‘utanç verici’ bulan sendikalar, teklifin 29 Ağustos’ta düzeltilmesinden yana. ‘Hükümetalayediyor’ Araplar kaçtõ