Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 24 NİSAN 2009 CUMA 12 EKONOMİ CMYB C M Y B YORUM ÖZTİN AKGÜÇ Bağımsızlık Savaşı Bitti mi? Ulusal bağımsızlık günü olarak ilan ettiğimiz TBMM açılışından bu yana seksen dokuz yıl geçmiş. Şu soruların yanıtını aradım. Gerçekten egemenlik ka- yıtsız şartsız ulusun mu? Ulusal bağımsızlık savaşı kazanıldı, bitti mi? Her iki soruya da olumlu yanıt ve- remedim. Egemenlik sözde ulusun; halkımız oyun mankeni, ikinci sorunun yanıtı ise ulusal bağımsız- lık savaşımız henüz sonuçlanmadı. Olanak ölçüsünde, sürücülerle, kapıcılarla, gar- sonlarla, işyerindeki görevlilerle konuşur, onların görüşlerini öğrenmeye, kendi düşüncelerimi de an- latmaya çalışırım. Çoğu ile aram iyidir. Genelde “Öz- tin Abi” derler. Baba diyenler, biraz mesafeli davra- nıp hocam diye hitap edenler de vardır. Açıkçası, bel- li kişi ve amaçlara hizmet eden yanlış bilgilendirme kanallarında, taşıdıkları sıfatlar ne olursa olsun bilgi düzeyleri sınırlı kişilerin tek yönlü geyik muhabbeti- ni izlemektense, halkla konuşmayı yeğlerim. Halk dal- kavukluğu yapmak istemem ama, onların bu ülkeye sahip çıkmalarını, ülkeyi benimsemelerini, kişilikli, dü- rüst hareket etmelerini beklerim. Yarım ağız, sahte bir tavırla demokrat gözükmek için, “Egemenlik ulusundur, bu ülkenin sahibi halkıdır” demem. Ger- çekten halkın aydınlanarak egemenliğine, bağım- sızlığına, ülkesine sahip çıkmasını amaçlarım. Tür- kiye’nin ancak bu yolda kurtulacağına, tam bağım- sızlığına kavuşacağına inanırım. Geçenlerde bir sürücü ile konuşuyordum. Aynı du- rağın taksilerine bindiğimden, sürücülerin çoğu ile ta- nışığız. Sürücü bana, “İngilizler, Fransızlar, Batılılar sa- dece askerlerini çektiler; işgal niyetinden vazgeç- mediler. Türkiye’den ellerini çekmediler” dedi. Bu dü- şünce benim de savunmaya çalıştığım görüşle ör- tüşüyordu. Bir ülkeyi, askeri güç kullanarak işgal et- mek hem riskli, hem maliyeti yüksek, hem demok- rasi, insan hakları söylemi ile çelişkili, hem de gö- rüntüsü çirkin, işgalcinin itibarını da kırıcı. Bu nedenle yerli işbirlikçilerle, yerli uzantılarla, ülkeyi istenilen doğ- rultuda yönetmek, yönlendirmek hem daha kolay ve daha ucuz hem de demokrasi(!) kurallarına uygun. Türkiye’de elli yılı aşkın bir süredir, kamuda, çeşitli üniversitelerde, özel sektörde görevler aldım. Göz- lemim, Türkiye, en hafif deyişle yabancıların güdü- münden kurtulamamış durumda. Yabancı güçler, bir- takım cemaat ve tarikat, sivil toplum örgütleri, der- nekler aracılığıyla ve özel olarak destekledikleri ki- şilerle, en azından kültür emperyalizmi ile Türkiye’yi yönlendiriyorlar. Ekonomiye egemenler, yandaşları ile eğitim kurumlarını bürokrasiyi büyük ölçüde ele geçirmiş durumdalar; istedikleri siyasi akımı iktida- ra getirebilecek güce sahip izlenimini veriyorlar. Yayılmacı güçlerin çıkarı açısından, halkın aydın- lanmasının önlenmesi ve bağımsızlıktan, halkın ay- dınlanmasından yana olanların da bir şekilde tasfi- ye edilmesi gerekiyor. Yıllardır yazmaya, anlatmaya çalışıyorum, yayılmacı (emperyal) güçler açısından Atatürk, Karl Marx’tan daha tehlikelidir. Atatürk ba- ğımsızlığın, bir başkaldırışın, bir meydan okuyuşun sembolüdür. Atatürk’ü silmeye en azından bir isim, bir büst, bir merasim mankeni konumuna düşürmeye çalışıyorlar. Türkiye’de son yaşanan olaylara, dalgalara, si- yasal gelişmelere bu açıdan bakmak gerekir. Hal- kımızın aydınlanmasından egemenliğine, bağım- sızlığına sahip çıkmasından korkuluyor. Biliyorlar ki halkımızın haklarına sahip çıktığı gün, emperyal güçler ve onların destekledikleri yerli işbirlikçilerin Türkiye sahnesinde yerleri olmayacaktır. Öyle an- laşılıyor ki halkımız egemenliğine, bağımsızlığına sa- hip çıkıncaya kadar, ulusal bağımsızlık savaşımız silahla olmasa da sürecek. DOĞAL RENKLİ PAMUK GELİYOR Ege Üniversitesi’nde (EÜ) görevli uzmanlarca õslah edi- len Devetüyü-176 ve Kahve-171 numaralõ doğal renkli pa- muk türleri tescil edildi. EÜ Mühendislik Fakültesi Biyo- mühendislik Bölümü, EÜ Ödemiş Meslek Yüksekokulu ve EÜ Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü’nde görevli pa- muk õslahçõlarõ Yrd. Doç. Dr. Hüseyin Akdemir, Prof. Dr. Aynur Gürel ve Prof. Dr. Şükrü Hazõm Emiroğlu tarafõn- dan õslah edilen Devetüyü-176 , “Akdemir”, Kahve-171 “Emirel” adlarõyla Tarõm Bakanlõğõ Milli Çeşit Listesi’nde yer aldõ. Doğal renkli pamuklar; boyama işlemini gerek- tirmiyor, su ve enerji tasarrufu sağlõyor. OYAK’IN ŞAMPİYONU İSKENDERUN’DAN OYAK Grubu’nun Matematik Yarõşmasõ’nda 17 ilde dü- zenlenen il birinciliği sõnavlarõna katõlan 1972 öğren- ci içinden Hatay İskenderun Tosçelik Fen Lisesi öğ- rencileri Şampiyon oldu. Bu yõl 7’ncisi gerçekleştirilen yarõşmada, 20 Nisan 2009’da TÜBİTAK tarafõndan ha- zõrlanan sorular ile İTÜ Gümüşsuyu Kampusu’nda 17 ilin birincileri yarõştõlar. İkinciliği Sivas Fen Lisesi, üçün- cülüğü Batman Fen Lisesi kazandõ. 20 Nisan’daki ödül töreninde yarõşmaya katõlanlara çeşitli hediyeler da- ğõtõldõ, şampiyon okula 15 bin TL değerinde karma la- barotuvar kurulacak. ŞİMŞEK BAHAR TOPLANTILARI İÇİN ABD’DE Devlet Bakanõ Mehmet Şimşek başkanlõğõndaki bir heyet, Uluslararasõ Pa- ra Fonu (IMF) ve Dünya Bankasõ Grubu’nun Bahar Toplantõlarõ’na ka- tõlmak üzere ABD’ye gitti. THY’ye ait uçakla New York’a geçen Şimşek ve beraberindeki heyet, Washington’da Bahar Toplantõlarõ sõrasõnda, diğer ülke yetkilileri, uluslararasõ kuruluşlarõn üst düzey temsilcileri, reyting ku- ruluşlarõ ve uluslararasõ yatõrõmcõlarla da temaslarda bulunacak. Bu kap- samda, aralarõnda G20 ülke bakanlarõ, IMF Başkanõ Dominque Straus Kahn ve Birinci Başkan Yardõmcõsõ John Lipsky ve Dünya Bankasõ Başkanõ Ro- bert Zoellick’in de bulunduğu üst düzey yetkililer ile görüşmeler yapõlacağõ öğrenildi. Ayrõca, Şimşek başkanlõğõndaki heyetin, IMF ile yürütülen prog- ram görüşmelerine Washington’da devam edeceği bildirildi. Ersin Özince: Krizden çõkõş için tasarruf şart ANKARA (AA) - Küresel finansal krizde di- bin henüz görülmediğini belirten İş Bankasõ Ge- nel Müdürü Ersin Özince, “Kara, yüzerek gö- rünür. Durduğunuz yerde dalgaların sizi götürmesini bekleyerek karaya ulaşamazsı- nız” dedi. Harcayarak değil cumhuriyetin ilk dönemle- rinde olduğu gibi tasarruflarõ bilmenin önemi- nin gittikçe arttõğõnõ söyleyen Özince, “Kriz ne- deniyle daha az miktarda kaynak geleceği an- laşılıyor. Kaynak yalnız az olmakla kalma- yacak, daha seçici davranacak. Yani herkes, her Türk kuruluşu istediği kadar, istediği va- deyle ve fiyatla dış kaynak bulamayacak” di- ye konuştu. Bankacõlõkta uluslararasõ boyuttaki sõkõntõla- rõn önümüzdeki dönemde de olabileceğine dik- kat çeken Özince şunlarõ söyledi: “Türkiye gö- receli olarak ihtiyaçları sınırlı bir ekonomi. Geçen yıllarda 10 milyar dolar ve katları se- viyesindeki sermaye girişleri bizi olumlu etkiledi. Bugün Türkiye’nin her şeyden önce kendi insanının ta- sarrufuna, kendi insanının ser- mayesine sahip çıkmalı. Türk- lere ait, Türkiye Cumhuriyeti hükümeti vatandaşlarına ait yurtdışındaki finansal iş- lemleri de ülkeye çekme- ye çalışmak lazım.” K R İZ GÜN LÜĞÜ ŞİRKETLERDEN iPhone Apple’õ ihya etti UBS sonunda kâra geçti Küresel ekonomik krize karşõn Apple’õn çeyrek yõl kârõ, güçlü iPhone satõşlarõ sayesinde yüzde 15 arttõ. Kaliforniya merkezli Apple’õn iPhone satõşlarõ ise 2. çeyrekte, geçen yõlõn aynõ dönemine göre iki kattan fazla artarak 3.8 milyon olurken Apple’õn 2. çeyrek kârõ 1.21 milyar dolara çõktõ. Geçen yõl aynõ dönemde Apple, 1.05 milyar dolar kâr elde etmişti. Põnar en bilinen marka ACN’nin yaptõğõ ‘En Çok Bilinen Markalar 2009’ Araştõrmasõnda Et ve Süt Kategorisinin En Çok Tanõnan markasõ seçilen Põnar Sucuk, yüzde 14 ciro payõyla pazar liderliğine oturdu. Araştõrmaya göre Türkiye’de, her 10 haneden 3’ü Põnar’õ tercih ediyor. Sarar yaz sezonunu açtõ Sarar’õn ilkbahar/yaz sezonu için hazõrladõğõ yüzde 100 yün ve ince kumaşlar, koton ve keten karõşõmlõ ceket ve pantolonlar tüketicilerin beğenisine sunuldu. Siyah, gri, marengo tonlarõnõn öne çõktõğõ takõm elbiselerin yanõ sõra yõla özel tasarõmlarõyla ipek kravatlar da dikkat çekiyor. Hükümet: Yõl sonuna doğru toparlanõrõz. IMF: En az yüzde 4 küçülürsünüz İngiltere kumar oynuyor Ekonomi Servisi - İngiltere’de önceki gün açõklanan 2009 bütçe- si, ekonomi çevrelerini karõştõrdõ. Maliye Bakanõ Alistair Darling’in açõkladõğõ bütçeye ilişkin dün ay- rõntõlõ ekler çõkaran birçok gazete- de, hükümetin büyüme tahminleri ‘hayalperest’, yeni vergi oranlarõ ise ‘sınıf savaşlarına geri dönüş’ olarak yorumlandõ. Darling, ülke ekonomisinin 2009 yõlõ sonunda bü- yümeye başlayacağõnõ iddia etme- sine karşõn IMF, İngiltere’de eko- nominin bu yõl yüzde 4.1 küçüleceği tahmininde bulundu. Darling’in ni- sandan itibaren yõlda 150 bin ster- linden fazla kazananlar için yeni vergi oranõnõ yüzde 50 olarak açõk- lamasõnõ manşetine taşõyan Daily Telegraph, bu adõmõn sõnõf savaş- larõna geri dönüş anlamõna gelece- ğini vurgularken; Guardian yazarõ Jonathan Freedland de, verginin sõnõf siyasetine geri dönüş olduğu- nu yazdõ. Financial Times: “Dar- ling, hızlı bir ekonomik düzelme üzerine kumar oynadı ve borç- lanma rakamları rekor seviyele- re çıkarken kamu harcamaları- nı kısma kararı aldı.” Guardian: “Bütçe, gelecek se- çimlerin mali bir kâbus olacağı- nı teyit etti. Partilerin vergiler ve harcamalar üzerinde uzlaşır gö- ründükleri dönem sona erdi.” Times: “Gelir vergisini yüzde 50’ye çıkarma kararı bazı ban- kacıları cezalandırmış olacak.” Küresel kriz nedeniyle dõşarõdan kaynak girişlerinin azaldõğõna dikkat çeken Özince’ye göre finansal sõkõntõlarõ aşmak için, Türkiye kendi insanõnõn sermayesine sahip çõkmalõ. Petrol arayana teşvik verilmeli NERİMAN ÖZCAN Şimdiye kadar açtõğõ bazõ kuyu- larda petrol ve doğalgaz bulmayõ ba- şaran Merty Enerji’nin Yönetim Kurulu Başkanõ Ongun Yoldemir, Türkiye’nin gerçek petrol potansi- yelini ortaya çõkarabilmek için 10 yõl- da 40 milyar dolarlõk yatõrõm ihtiyacõ olduğunu belirterek Petrol Kanu- nu’nun en kõsa zamanda değiştirile- rek sektörde altyapõ oluşturulabilmesi için yerli şirketlerin teşvik edilmesi gerektiğini söyledi. Yoldemir, “Tür- kiye’de bugüne kadar 3 bin 584 kuyu açıldı. Ama ‘petrol var veya yok’ diyebilmek için en az 50 bin kuyu açılmalı ki gerçek potansiyeli öğrenelim. Bu da 25 yıl sürer. O zamana kadar da herkes hidrojen enerjisine geçmiş olacak. Bu ne- denle teşvik şart” dedi. Ankara merkezli ilk Türk özel arama şirketi olmanõn yanõ sõra TPAO dõşõnda sismik veri toplayan tek kuruluş olan Merty Enerji, Edir- ne’de açtõğõ 5 kuyuda doğalgaz, Aralõk 2008’de de Manisa Alaşe- hir’de “Sarıkız-2” kuyusunda yük- sek kaliteli petrol buldu. Kuyuda 31- 37 API arasõnda gravitesi yüksek 10 ile 20 milyon varil arasõnda petrol ol- duğu tahmin ediliyor. Alaşehir’deki çalõşmalara 3.5 mil- yon dolar para harcadõklarõnõ belir- ten Yoldemir, şöyle devam etti: “Bu alana toplamda 40 milyon do- larlık yatırım yapacağız. Bugün- kü petrol fiyatlarına bakarsanız, eğer bu 10 milyon varilin tümünü 7-8 yılda çıkarabilirsek yaklaşık 400 milyon dolar alabiliriz. TPAO’nun daha önceki çalışma- larını değerlendirdik, yani bir risk aldık ve başardık. Petrol ara- ma yüksek risk demek. Bankalar kredi vermiyor. Onun için de cid- di bir teşvik politikası gerekiyor.” MERTY ENERJİ BAŞKANI ONGUN YOLDEMİR: HAVELSAN YÜKSEK TEKNOLOJİ SATIYOR HİZMET KESİMİ DE TEŞVİK ALACAK Ekonomi Servisi - Türk savun- ma sanayiinin en önemli kuruluş- larõndan biri olan Havelsan, Türk Hava Kuvvetleri’nin ihtiyacõ için 10 yõl önce kurup geliştirdiği Elek- tronik Harp Eğitim Sahasõ (EHES) Projesi’ni Kore’nin ihtiyacõ için de gerçekleştirmek amacõ ile yaklaşõk 100 milyon dolarlõk bir sözleşme- ye imza attõ. Havelsan’õn gerçek- leştireceği EHES Projesi, Havel- san’õn Kore’ye ilk ihracatõ olan CN-235 Tam Uçuş Simülatö- rü’nden sonra ikinci önemli ihra- catõ olacak. Şirket daha önce de Pa- kistan Hava Kuvvetleri için bir EHES ihracatõ gerçekleştirmişti. İmza töreninde konuşan Havel- san Yönetim Kurulu Başkanõ Emekli Korgeneral Hayrettin Uzun, EHES Projesi ile ilgili şun- larõ söyledi: “Dünyada üç ayrı ül- ke için böylesine yüksek tekno- lojik bir sistemi gerçekleştirebi- lecek tek şirket Havelsan. Proje 3 yılda tamamlanacak. Sistem, gerçek hava eğitim saha eğitim- lerinde gerçek ve sanal ortamı eş- zamanlı olarak birbirine enteg- re edebiliyor.” KOSGEB esnafõ da destekleyecek ANKARA (AA) - Sanayi ve Ti- caret Bakanõ Zafer Çağlayan, TBMM Genel Kurulu’nda kabul edilen “Küçük ve Orta Ölçekli Sanayi Geliştirme ve Destekleme Başkanlığı Kurulması Hakkın- daki Kanun” ile artõk sadece sa- nayilerin değil, bakkal, manav, berber gibi hizmet esnafõnõn da KOSGEB desteklerinden yarar- lanabileceğini belirtti. Çağlayan, yaptõğõ yazõlõ açõkla- mada, “devrim” olarak nitelediği yeni düzenleme ile kanunda yer alan “sanayi” ibaresinin, “işlet- meleri” şeklinde değiştirildiğini belirtti. Böylece imalat sektörünün yanõ sõra hizmet ve ticaret sektör- lerinde faaliyet gösteren işletmelere de KOSGEB desteklerinden ya- rarlanma yolu açõldõ. Bakan Çağ- layan şu bilgileri verdi: “KOS- GEB, 2007-2008 döneminde 6 bin 257 işletmeye, 35,2 milyon li- ra destek sağladı. Şimdi KOS- GEB’in hedef kitlesi 300 binden 2 milyonu aşkın işletmeye ulaş- tı. KOSGEB’in 2009 için bütçe- si yüzde 48 arttırıldı ve 329 mil- yon liraya çıkarıldı.” 2009 bütçesi ‘hayalperest’ diye nitelenen ülkede, yeni vergiler adil bulunmadõ. Maliye Bakanõ’nõn hõzlõ düzelme senaryosunu, IMF tahminleri sarstõ. Merty Enerji’nin Yönetim Kurulu Başkanı Ongun Yoldemir’in verdiği bilgilere göre Türkiye’de üretilen petrolün yüzde 80’i düşük graviteli. Bu yüzden çıkan petrolün büyük çoğunluğu sadece asfalt ve fueloil üretmeye yarıyor. Bu da arama maliyetlerini daha da arttırıyor. Şirketin şu anda 1’i Irak’ta çalışan 4 sismik ekibi var. Türkiye’nin taranabilmesi için 25 sismik ekibin 10 yıl boyunca 25 yıl çalışması ve 40 milyar dolarlık arama yatırımı yapılması gerekiyor. Yoldemir, devletin tek başına bu riske girmesini anlamsız buluyor. ARAMAYA 40 MİLYAR DOLAR GEREKİYOR TNT’den açlõkla mücadele çağrõsõ Dünya üzerinde her 5 saniyede bir çocuğun açlõktan ölmesi nedeniyle küresel açlõkla mücadele “Dünya Gõda Programõna” 47 milyon Avro’luk destek veren TNT, yeryüzündeki nüfusu doyuracak kadar gõda üretildiğine vurgu yaparak bu konuda tüm sivil toplum kuruluşlarõnõn harekete geçmesini istiyor. Bolivya Devlet Başkanõ Evo Morales, Dünya Bankasõ’nõn geçmişte ülkesine “Ancak özelleştirmeye evet demesi durumunda yardõm yapma sözü verdiğini, ancak son yõllarda tutumunu olumlu yönde değiştirdiğini” belirtti. BM Genel Kurulu’nun New York’taki Dünya Günü toplantõsõna katõlan Morales, mali krizin ve kapitalizmin içinde bulunduğu krizin “teşvik paketleriyle” sisteme fazla para akõtõlarak çözüleceğine inanmadõğõnõ da söyledi. ‘DÜNYA BANKASI DOĞRU YOLU BULDU’ Daily Telegraph, yeni vergi oranlarının sınıf sa- vaşlarına geri dönüş anlamına geleceğini yazdı. Şimdiye kadar Trakya’da 5 kuyuda doğalgaz, Alaşehir’de de petrol bulan Merty Enerji’nin Başkanõ Ongun Yoldemir, “Türkiye’de petrol var mõ yok mu diye anlayabilmek için bu tempo ile 25 yõl gerekiyor. O zaman da iş işten geçer. Bu yüzden arama yapacak Türk şirketleri teşvik edilmeli” diyor. Kore’ye elektronik harp sistemi Alman lastik devine protestolar şiddetleniyor Ekonomi Servisi - Alman lastik de- vi Continental’in bu yõl sonunda başta Hannover olmak üzere bazõ fabrikalarõ kapatma kararõ almasõnõn ardõndan dü- zenlenen protesto gösterileri artarak de- vam ediyor. Hannover kentindeki Con- gress Centrum (HCC) önünde yapõlan yaklaşõk 3 bin işçinin katõldõğõ gösteri- lerde yönetimin bazõ fabrikalarõ kapat- ma kararõndan vazgeçmesi istendi. Gös- terilere Fransa’daki Continental işçile- ri de destek verdi. Continental işçi tem- silcisi Birol Demir, “Bundan önce iki protesto daha düzenledik. Amacımız fabrikanın kapatılmaması. Kimse işi- ni kaybetmek istemiyor. Mutlaka bu- nun bir yolu vardır. Bugün Conti- nental hisse sahiplerinin HCC’de bir toplantısı var. Bu gösteriyle inşallah sesimizi duyuracağız” dedi. Bu arada Fransa’nõn Claroix kentin- deki fabrikada ise işçiler yöneticilerin bü- rolarõndaki kapõ, pencere, masa ve san- dalyeleri kõrdõ ve lastikleri ateşe verdi. Fransa’nõn en büyük sendika örgütü olan CGT’nin sözcüsü Xavier Matthi- eu, krizin bedelini çalõşanlarõn ödemek istemediğini söyledi. Kredi krizi sõrasõnda en fazla varlõk silen Avrupa Bankasõ olan UBS, 2009’un ilk çeyreğinde 1.7 milyar dolar kâr etti. İsviçreli UBS yatõrõm bankacõlõğõ bölümündeki güçlü yenilenmenin ardõndan çeyrek yõlda kâra geçmeyi başardõ. UBS, 2008 yõlõ son çeyreğinde 10 milyar dolardan fazla zarar açõklamõştõ.