Catalog

ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Küresel mali krizin etkilerine karşõ tedbirler içe- ren ilk paketin Meclis’ten geç- mesinin ardõndan Hükümet, ikinci bir paket daha hazõrlõyor. Demir-çelik, turizm, müteah- hitlik ve denizcilik başta olmak üzere şirketler için sektörel ted- birler paketi, hafta başõnda Eko- nomi Koordinasyon Kurulu’nda görüşüldü. Devlet Bakanõ ve Başbakan Yardõmcõsõ Nazım Ekren, Zi- raat Bankasõ şubesinin açõlõşõ için gittiği Yunanistan’õn Atina ken- tinde gazetecilerle yaptõğõ soh- bette, çalõşmayõ, rakamsal bo- yutu hariç bitirdiklerini belirte- rek, “Pazar günü Ankara’ya döndüğüm zaman arkadaş- larla bir daha görüşeceğiz, mali disiplini bozmayacak bir paketi de yakın bir dönem içinde Meclis’e sevk etmiş ola- cağız” dedi. 4 ayaklõ olacağõnõ belirten, ancak yeni paketin ayrõntõlarõ hakkõnda bilgi vermeyen Ekren, durgunluğu aşmak için bütçeden piyasaya aktarõlan ilave kayna- ğõn 2009’da 16 milyar TL ola- cağõnõ belirtti. Ekren, şunlarõ söyledi: “Eximbank’ın kulla- nacağı kredi miktarını bir miktar daha arttıracağız. Hem vergilerle ilgili, hem SSK’yla ilgili, hem Eximbank’la ilgili, sektörlerin ortak bir şekilde yararlanacağı bir alt paydayı oluşturmaya çalışıyoruz.” ekonomi@cumhuriyet.com.tr 20 ŞUBAT 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 13 CMYB C M Y B Rakamsal boyutu henüz netleşmeyen ikinci planda SSK primi ve vergide erteleme de gündemde. Amerikan Şirketler Derneği’nin araştırmasına göre, hükümet halen krizin boyutlarını ve piyasa etkilerini doğru algılayıp gerekli önlemleri almaktan uzak bir anlayış içinde. Bu yüzden Hindistan ve Çin gibi ülkeler hâlâ yatırımcı çekerken Türkiye’dekiler tamam mı devam mı diye düşünüyor. İstanbul Sanayi Odası Başkanı Tanıl Küçük’ün açıkladığı “Ekonomik Durum Tespit Anketi”ne göre 2009’un ilkyarısında işletmeler; yüzde 59.8’i üretimde, yüzde 61.7’si iç satışlarda, yüzde 56’sı dış satışlarda, yüzde 51.2’si ise çalıştırdıkları işçi sayısında azalma bekliyor. 2008’in ilkyarısından itibaren işletmelerdeki karşılıksız çek ve protestolu senetlerin toplam satışlar içindeki payı yükseliyor. Amerikalı şirketlere göre ülke krizde hükümet inkârda Ekonomi Servisi - Türkiye’de geçir- dikleri 2008 yõlõnõ “kayıp yıl” olarak nite- lendiren Amerikan şirketleri, hükümeti krizi görmezden gelmekle suçladõ. Ameri- kan Şirketler Derneği’nin (ABFT) “Tür- kiye’deki İş ve Yatırım İklimi 2009” araş- tõrmasõnõn sonuçlarõna göre, “Ülke krizde ancak hükümet inkârda.” AIG, Deloitte, General Electrics gibi Türkiye’de faaliyet gösteren 60’tan fazla Amerikan şirketinin üye olduğu Amerikan Şirketler Derneği adõ- na GfK tarafõndan gerçekleştirilen araştõr- maya göre, Türkiye’deki yatõrõm ortamõnõn 2008 karnesi zayõf. Hiçbir sektör desteklenmedi Hükümetin krizi yok saydõğõ ve krizin çö- zümüne dönük bir adõm atmadõğõ vurgula- nan araştõrmada önemli sektörlerin hiçbi- rinin desteklenmediğine dikkat çekildi. Araştõrma sonuçlarõna göre, hükümet halen krizin boyutlarõnõ ve piyasa etkilerini doğ- ru algõlayõp gerekli önlemleri almaktan uzak bir anlayõş içinde. Türkiye’deki kõrõl- gan yapõ kõsa sürede telafisi güç ve zaman alacak sorunlar doğurabilir. Singapur’da var sizde niye yok? ABFT Başkan Yardõmcõsõ Jeffrey Kem- precos, 2008 kriz yõlõ olmasõna karşõn bir- çok ülkede yatõrõmlarõn devam ettiğine işaret ederek, “Hindistan, Çin ve Singa- pur gibi ülkelerde yatırım yapılırken, Türkiye’de neden yapılmıyor, durup düşünmek lazım” dedi. Amerikan şirket- lerinin Türkiye’deki yatõrõmlarõnõ arttõr- mayõ düşünmediklerinin altõnõ çizen Kem- precos, Türkiye’de fikri mülkiyet haklarõ, mevcut yasalardaki eşitsiz uygulamalar ve vergi yasalarõnõn ülkenin rekabet gücünü sõ- nõrladõğõna dikkat çekti. Türkiye’de yatõrõm ortamõnõn iyileştirilme- sini sağlayacak reform- larõn gidişatõ konusunda hayal kõrõklõğõ yaşadõk- larõnõ belirten Kempre- cos, hükümetin gerekli reformlarõ hayata ge- çirme konusunda yavaş olduğunu dile getirdi. Sanayicilere göre bu yõl 2008’den daha kötü geçecek Ekonomi Servisi - İstanbul Sanayi Oda- sõ (İSO) tarafõndan 500 sanayi şirketiyle ger- çekleştirilen “Ekonomik Durum Tespit Anketi”ne göre, 2009’un ilkyarõsõ için üretim, satõş ve istihdam göstergelerine yönelik beklentiler, ekonomide önemli ka- yõplarõn yaşandõğõ 2001 yõlõndaki endeks gerçekleşme değerinin bile altõna indi. Bu- na göre, 2009’un ilk yarõsõnda işletmeler; yüzde 59.8’i üretimde, yüzde 61.7’si iç sa- tõşlarda, yüzde 56’sõ dõş satõşlarda, yüzde 51.2’si ise istihdamlarõnda azalma bekliyor. Ankete göre, 2008’in ikinci 6 aylõk dö- nemindeyse söz konusu göstergeler, 1998’den beri yapõlan anketler arasõnda 2001 yõlõ ilkyarõsõndan sonraki ikinci en olumsuz seviyesine indi. Buna göre, katõ- lõmcõ şirketlerin yüzde 23.8’i 2008’in ikin- ci yarõsõnda zarar ettiğini belirtirken yüzde 69.9’u ise finansman darboğazõnda oldu- ğunu söyledi. İstanbul Sanayi Odasõ Başkanõ Tanıl Küçük tarafõndan açõklanan ankete göre, iş- letmelerin yüzde 31.4’ü bu yõlõn ilkyarõsõ- na yönelik iç piyasadan alõnan siparişlerde, yüzde 19.1’i ise dõş piyasadan alõnan sipa- rişlerde iptaller olduğu belirtildi. Şirketler; yüzde 45.1’i ise kârlõlõk oranlarõnõn 2008’in ikinci yarõsõnda, bir önceki yõlõn aynõ dö- nemine göre düştüğünü ifade ederken yak- laşõk yüzde 60’lõk bir kesim de sabit sermaye yatõrõmõ yapmadõğõnõ kaydetti. Ankette ayrõca 2008’in ilk çeyreğinde yüzde 6.7 olan büyüme hõzõnõn, ikinci çey- rekte yüzde 2.3’e, üçüncü çeyrekte yüzde 0.5’e gerilediği, dördüncü çeyrekteyse eko- nominin durgunluktan küçülmeye doğru yol aldõğõ belirtildi. Türkiye yüzde 2.6 daralır Ankette, işletmelerin bu yõl GSYH’de yüzde 2.6 oranõnda daralma beklediği ifa- de edildi. İşletmelerin 2009 için ÜFE tah- mini ortalamasõ yüzde 9.8, TÜFE tahmini ortalamasõysa yüzde 10.1 oldu. 2009 için ön- görülen enflasyon oranõ yüzde 7.5 olmasõ- na karşõn işletmelerin enflasyon beklentileri daha yüksek. İşletmelerin 2009 yõl sonu do- lar kuru tahmini 1.67 TL, Avro kur tahmi- ni ise 2.26 TL düzeyinde oldu. Kriz yılı 2001’de durum tespit anketine katılan işletmelerin yüzde 73’ü finansman darboğazı içinde olduklarını bildirmişlerdi. Daha sonra ekonomideki olumlu gelişmeler doğrultusunda yüzde 50’ler civarında seyreden bu oran 2008 yılının ilk yarısında yüzde 60.2’ye yükseldi. 2008’in ilk yarısında 105 olan üretim endeksi, 2008’in ikinci yarısında 64.7’ye geriledi. Bu, 2001’in ilkyarısı hariç 1998’den bu yana karşılaşılan en düşük değer olarak belirtiliyor. 64.7’lik endeks değeri, üretimde yaşanan darboğazın boyutunu açıkça ortaya koyuyor. Bu bulgu, üretimde olumsuzluk yaşayan işletmeler oranının çok yüksek düzeylere ulaştığını gösteriyor. Üretim endeksindeki düşüş eğilimi, tüm ölçekler için geçerlidir. 2008 ikinci yarıda üretim endeksi, küçüklerde 63.5, ortalarda 70.2, büyüklerde 57 ile 2008 ilkyarı değerlerinin oldukça altındadır. TEB GENEL MÜDÜRÜ CİVİL: KGF yeniden yapõlandõrõlsõn Ekonomi Servisi - Türkiye Ekonomi Bankasõ (TEB) Genel Müdürü Varol Civil, Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) yeniden yapõlandõrõlõp, serma- yesinin arttõrõlmasõ ve daha aktif hale getirilme- si gerektiğini söyledi. KOBİ’lerin finansman sorunlarõnõ çözmeye yönelik kurulan TEB KO- Bİ Kulüp’ün tanõtõldõğõ toplantõda konuşan Civil, KOBİ’lerin KGF’nin en aktif kullanõcõlarõndan bi- ri olduklarõnõ belirterek, “Şu anki mevcut KGF’nin yapısı belli. Eğer yeniden sermaye- lendirilse, ekonomide daha aktif hale getiril- se ülke ekonomisi için çok daha hayırlı olaca- ğı kanaatindeyim” dedi. TEB Ticari ve KOBİ Bankacõlõğõ Genel Müdür Yar- dõmcõsõ Turgut Boz şimdilik 36 büyük tedarik- çi firmanõn KOBİ Kulüp sistemine dahil olduğunu belirterek, yõl sonuna kadar 500 bin KOBİ’ye ulaş- mayõ beklediklerini söyledi. Boz, “Yüzde 50’ye varan indirimler sunan KOBİ Kulüp kartı ile hizmet sektöründeki firmalar yıllık en az 20 bin TL, imalat sektöründeki firmalar ise en az 26 bin TL tasarruf sağlayabilecek” diye konuştu. PEGASUS’A YENİ BOEING Pegasus Havayollarõ, 2 uçakla başladõğõ yolculuğunu son model Boeing 737-800’lerin de içinde bulunduğu 18 uçaktan oluşan bir filoya dönüştürdü. Pegasus’un kanat- lõ at olarak nitelediği 189 yolcu kapasiteli Boeing 737-800 tipi uçaklarõn dördüncüsü de Seattle’dan filoya katõldõ. Pe- gasus Havayollarõ, yeni dönemdeki hedefleri doğrultusunda, 6 yõl içinde filosunu 20 yeni uçakla daha da güçlendirecek. ‘KÖMÜR DEĞİL İŞ, AŞ İSTİYORUZ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Tarõm ve Köyişleri Bakanõ Mehmet Mehdi Eker, Tür- kiye Ziraatçõlar Derneği (TZD) tarafõndan Gürkent Otel’de düzenlenen “8. Ulusal Ta- rõm Kongresi”ne katõldõ. Eker, AKP hükümetinin tarõma verdiği destek ve yardõmlarõnõ anlatõrken Veysel Mõhlõ adlõ çiftçinin tepkisiyle karşõlaştõ. Çiftçi Mõhlõ,“Siz bize ne yar- dõmõ yaptõnõz? Biz yardõmõnõzõ görmedik. Yardõm diye kömür dağõtõyorsunuz. Bir o yar- dõmõnõz var. Ben kömür istemiyorum, iş istiyorum, aş istiyorum. Ecevit’in krizinde hay- van başõna 20 milyon alõyorduk. Sizde o da yok” diye tepkisini dile getirdi. Paketlerin biri yetmedi ikincisi yolda T E Ş V İ K S İ S T E M İ S İ L B A Ş T A N TBMM Genel Kurulu’ndan önceki gün ge- çen krize dönük yasaya göre 49 ilde uygula- nan ve süresi 2008 sonunda sona eren teşvik uygulamasõnõn süresi 2009 sonuna kadar uza- tõldõ. Yasada “önlem” olarak alõnan diğer bazõ düzenlemeler de şöyle:  Hükümet, il gruplarõnda kurumlar vergisini yüzde 90’a kadar indirimli uygulayabile- cek. Ancak bu miktar, yatõrõ- ma katkõ oranõnõn yüzde 25’ine, 50 milyon lirayõ aşan büyük ölçekli yatõ- rõmlarda ise yüzde 45’ine ulaşabilecek.  Tekstil, konfeksiyon ve hazõr giyim, de- ri ve deri mamulleri sektörlerinde üretim te- sislerini 31 Aralõk 2010’a kadar teşvikli illere taşõyan ve en az 50 kişilik istihdam sağla- yanlar, 5 yõl kurumlar vergisi oranõnõ yüzde 75 indirimli ödeyecek.  Hükümet’in, zor duruma düşen işlet- melere, işten çõkarmadõklarõ her çalõşan için vereceği kõsa çalõşma ödeneğinin miktarõ yüz- de 50 arttõrõlacak ve ödeme süresi 3 aydan 6 aya çõkarõlacak.  31 Aralõk 2013’e kadar AR-GE alanõn- da çalõşan personelden doktora yapanlarõn ücretinin yüzde 90’õ, diğerlerinin yüzde 80’i vergiden muaf olacak. Yabancõsõ da yerlisi de karamsar İş dünyasõna göre krizin biriktirdiği sorunlar sahipsiz kalõnca beklentiler de bozuldu. Kimsede üretim ve yatõrõm isteği kalmadõ  NE DİYORLAR? Hükümet makamlarõ karar al- mada yavaş. Kararsõz hükümet ve görüş eksikliği teknoloji transferi, büyük yeni yatõrõmlar ve is- tihdam genişlemesi önün- de engel. Makroekonominin en za- yõf olduğu yanlardan bi- ri dõş ilişkilerin iyi yöne- tilememesi. Dünyanõn geri ka- lanõyla karşõlaştõ- rõldõğõnda görünen ekonomik teşvikler yok. Kamu ve özel sek- tör arasõnda bilgi boşluğu var. Enerji altyapõsõ ye- tersiz. Enerji dev- letin bütçe açõğõnõ ka- patmak için kullandõğõ bir kaynak olmaktan çõkarõlmalõ. Sosyal sigorta ver- gisi hileyi cesaretlen- direcek kadar yüksek. Kemprecos Nazım Ekren Hande Akdağ Galip Sukaya Rahşan Cebe