Catalog

Ekonomi Servisi - Türkiye Metal Sanayicileri Sen- dikasõ (MESS) 50. yõlõnõ kutluyor. MESS’in inter- net sitesinde yapõlan açõklamada “Kuruluşumuzdan bugüne daha çağdaş, daha rekabetçi, daha eğitimli ve üretken bir toplum için hizmet veriyoruz. 50 yıldır ‘İnsanlarla ba- şarõya doğru’ ilkesiyle çalışma hayatı ve en- düstri ilişkilerinin ge- lişmesine katkıda bu- lunuyoruz. Bugün MESS olarak, Türkiye ekonomisine yön veren sanayi kuruluşlarını temsil etmenin guru- runu yaşıyoruz. Ama- cımız değişimin öncüsü olmak, Türkiye’nin çağ- daş dünyayla bütünleşme sürecine katkıda bu- lunmaktır” denildi. ekonomi@cumhuriyet.com.tr SAYFA CUMHURİYET 17 EKİM 2009 CUMARTESİ 12 EKONOMİ CMYB C M Y B PARA-META-PARA MUSTAFA SÖNMEZ Ne Toparlanması?.. Medyadaki cahil cühela ile hükümet yardakçısı ekonomi ulemaları üzülecekler ama, açıklanan her gösterge, bu yılın ikinci yarısında beklenen toparlanmanın hiç de gerçek olmadığına, temmuz-eylül dönemini kapsayan üçüncü çeyreğin de önemli bir hüsranla kapandığına işaret ediyor. Eylül ayı kapasite kullanımına ilişkin gösterge kötü geldi. Kapasite kullanımında geçen yıl eylülde ağustosa göre yüzde 4.7 olan artış, bu yıl yüzde 0.6’da kaldı. Yani ortada çok ciddi bir yavaşlama var. Bu gelişme sonucunda kapasite kullanım oranında geçen yılla olan fark ağustos ayında 6.5 puana kadar inmişken, eylülde yeniden 9.7 puanlık farka çıktı. Anlaşılan, geçen yılla olan fark, ekim ve kasımda da sürecek. Kapasite kullanımında ağustosa göre yalnızca yüzde 0.6’lık artış olması karşısında, imalat sanayii üretiminde de aynı düzeyde artış olacağını varsayarsak, üretimin üçüncü çeyrekteki gerilemesinin yüzde 9.5’ten aşağı olmayacağı anlaşılıyor. İmalat sanayii üretimi, yılın ilk çeyreğinde 2008’in aynı dönemine göre yüzde 24.5 daraldı. GSYH kapsamındaki imalat sanayiinin daralması ise bu dönemde yüzde 20.2 oldu. İkinci çeyrekte imalat sanayiinde 2008’e göre kaydedilen daralma yüzde 16.9 olarak gerçekleşti. GSYH kapsamında ölçülen daralma ise bu kez yüzde 8.7 oldu ve toplamda GSYİH’nin yüzde 7 daralmasında en önemli rolü oynadı. İmalat sanayiinde üçüncü çeyrekte ortaya çıkacak yüzde 9-10’luk üretim daralmasının, GSYİH hesaplarına, yüzde 6 küçülme şeklinde yansıması bekleniyor. Bunun da üçüncü çeyrek GSYİH’nin en az yüzde 4 küçülmesine yol açacağı söylenebilir. Kaynak; TÜİK; 2009 3. Çeyrek Tahmin Yılın son mevsiminde, yani dördüncü çeyrekte, baz etkisiyle de yüzde 1-2’lik bir büyüme yaşansa da yılın tamamında küçülme yüzde 7’nin üstünde gerçekleşecek gibi görünmektedir. Oysa, Hükümet, Orta Vadeli Plan’da (OVP) küçülmeyi yüzde 6, IMF ise kendi projeksiyonlarında yüzde 6.5 olarak öngörmüştü. Hazırlıklı olalım, bu yılın küçülmesi yüzde 7’nin üstünde gerçekleşebilecek ve tarihi bir daralma yaşamış olacak Türkiye... Simit, çiçek, çiklet, oyuncak vodvili, iç piyasayı canlandırmaya yetmemiş, ücretleri, bırakın reel olarak, nominal olarak bile gerileyen ücretli sınıf, mutfak dışına harcayacak parayı bulamamakta, varsa elde avuçtaki üç-beş kuruşu da haklı olarak saklamakta, harcamamaktadır. Ekim 2008’den bu yana, işlerini kaybeden kayıtlı ücretlilerden hâlâ 200 bine yakını işine dönememiştir. Yani global krizin dalgalarının bizim kıyılara vurmasından bu yana, 3 milyonu aşkın işsize yeni iş kapılarının açılması şöyle dursun, 200 bin kişi daha kaybettiği işlerine geri dönememiştir. İç piyasada hareket olmadığı gibi, ihracat da yüzde 30’un üstünde daralmış durumda. İhracatın yüzde 50’den fazlasının odaklandığı Avrupa pazarında yeniden talep başlamadıkça, sanayinin çarkları da dönecek gibi görünmüyor ve kapasite kullanım oranı da düşük seyrediyor. Merkez Bankası’nın durmadan faiz indirmesi ve gösterge faizini yüzde 6.75’e çekmesi, bankalara 3 milyar TL’lik bir kredi kullandırma imkânını sağlayacak düzenlemeye gitmesi ile umulan ekonomiyi canlandırma çırpınışları ne işe yarayacaktır, bekleyip göreceğiz. Ama akılda tutulması gereken bir şey var. Faiz, enflasyon hesaba katıldığında, mevduat sahipleri için artık “sıfır”dır. Faiz geliri ile hanehalkı bütçesinin eksiğini tamamlayanların, şimdi sıfırlanmış faiz karşısında, paralarını tüketime yönlendirip harcamaya yönelecekleri beklentisi ne kadar gerçekçidir? Paranın yeni yönelişi altın ve gayrimenkul olur mu, bankalar tüketici kredisi faizlerini indirerek iç talebi uyarabilir mi, faiz indirimleri kredi faizlerini aşağı çekerek yatırıma cesaretlendirebilir mi, bunların hepsini yaşayarak göreceğiz. Ama indirilen faizden devlet tahviline, borsaya gelen sıcak paranın pek mutlu olmayacağı açık. Sıcak para çekildiği anda da, IMF parasına muhtaçlık durumu hükümeti anlaşmaya zorlar ki, bunun da çeşitli bedelleri var. mustafasnmz@cumhuriyet.com.tr Maliye Bakanlõğõ iptal kararõnõn ardõndan piyasalarda sorun yaratmayacak bir düzenleme yapõlacağõnõ açõkladõ YerliveyabancõyaeşitvergiEkonomi Servisi - Anayasa Mah- kemesi tarafõndan CHP’nin itirazõ üzerine alõnan kararla yerli ve yaban- cõ yatõrõmcõlarõn menkul kõymetler piyasasõ kazançlarõnõn eşit vergilen- dirilmesinin önü açõldõ. Yabancõ yatõrõmcõlarõn borsa ve Ha- zine kâğõdõ gibi yatõrõm araçlarõndan elde ettikleri kazancõn yerli yatõrõmcõlar gibi vergilendirilmesinin önü açõldõ. Şu anki uygulama kapsamõnda yerli ya- tõrõmcõya yüzde 10 stopaj uygulanõyor. Mahkeme, hükümete bu konuda yeni düzenleme için 9 aylõk süre tanõdõ. Anayasa Mahkemesi aynõ kararõyla ge- lir vergisindeki yüzde 35’lik dilimin ücretlilere uygulanmamasõna da hük- metti. Mahkeme bu düzenleme için de 6 aylõk süre tanõdõ. Kararõn ardõndan açõklama yapan Maliye Bakanõ Mehmet Şimşek, ye- ni düzenleme yapõlana kadar mevcut durumun süreceğini, piyasalar açõ- sõndan bir sorun yaşanmayacağõnõ söyledi. Maliye Bakanlõğõ’ndan bir yet- kili, Reuters’a yaptõğõ açõklamada Anayasa Mahkemesi’nin kararõnõn ardõndan piyasalarda sorun yaratma- yacak bir düzenleme yapõlacağõnõ ak- tardõ. Türkiye Sermaye Piyasasõ Aracõ Kuruluşlarõ Birliği (TSPAKB) Başkanõ Nevzat Öztangut, Anayasa Mahke- mesi’nin yayõmladõğõ yerli ve yaban- cõ yatõrõmcõdan alõnan vergilerle ilgi- li kararõn eşitlik ilkesine yönelik bir dü- zenleme olduğunu, bono ve döviz va- deli işlem kontratlarõ piyasasõnõ etki- leyeceğini söyledi. Öztangut, Anaya- sa Mahkemesi’nin kararõnõn ardõndan hükümetin vergi oranlarõyla ilgili ya- pacağõ açõklamaya bakõlmasõ gerekti- ğine dikkat çekerek, “Bu karar son- rasında hükümetin alacağı yeni ver- gileme kararı veya bu kararın yü- rürlüğe girmesinden önceki düzen- lemeye bakmak gerekir. Bu karar karşısında Hazine’nin borçlanma dengeleri söz konusu, vergi gelirle- ri söz konusu. Bütün bunlara ilişkin hükümetin hesap, kitap yapıp bir açıklama yapmasını beklemek lazım. Az bilgiyle spekülatif bir şey söyle- mek doğru olmaz” diye konuştu. Yerli ve yabancõ yatõrõmcõlara sto- pajõn eşitleneceği yönündeki haberle- rin ardõndan 50.500 seviyelerine kadar gerileyen İMKB 100, Maliye yetkili- lerinin piyasalarda sorun yaratmaya- cak bir düzenleme yapõlacağõ açõkla- malarõnõn ardõndan hafif toparlandõ. Halk Yatõrõm Araştõrma müdürü As- lıhan Balaban, “Piyasalar stopaj konusundaki haberle çok zamansız karşılaştı. Anayasa Mahkemesi’nin kararı hemen yürürlüğe girmese de piyasada hemen fiyatlanmaya başladı” dedi.  Anayasa Mahkemesi, CHP’nin itirazõ üzerine yabancõ yatõrõmcõlara sõfõr stopaj öngören düzenlemeyi iptal etti.  Yerli ve yabancõ yatõrõmcõlarõn menkul kõymetler piyasasõ kazançlarõnõn eşit vergilendirilmesinin önü açõldõ. Ceyhan’õn kaymağõnõ AKP yemek istiyor Durak, “Yeni Adana” dedikleri bölgede Türkiye’nin en büyük ko- nut şantiyesini kurduklarını, 3 bin hektarlık alanda 200 bin konutluk hedefe yaklaştıklarını anlattı. Durak, 14 kilometrelik metro hat- tının tamamının açılışını da yılbaşında yapacaklarını bildirdi. MURAT GÜLDEREN ADANA- Adana Büyük- şehir Belediye Başkanõ Aytaç Durak, AKP hükümetinin Ceyhan-Yumurtalõk serbest bölgesine şu ana kadar Çalõk Grubu dõşõnda hiçbir yatõ- rõmcõya rafineri lisansõ ver- mediğini belirterek “Başba- kan buralar benim olmalı şeklinde davranıyor” dedi. Durak, Adana’nõn gele- cek vizyonu ve projelerini anlattõğõ basõn toplantõsõnda devletin bu bölgedeki yatõ- rõmlarõ teşvik etmesi duru- munda ciddi yatõrõmlarõn sõ- rada beklediğini kaydede- rek şöyle konuştu: “Kalka- van Grubu’nun da burada ciddi yatırımları var. Hep- si şu anda bölgede yatırım yapmaktan gitgide uzak- laşıyor. Bölgenin yatırım alması için hiç olmazsa bir bakanınızı bir ay görev- lendirin. Kimlerle görüş- mesi gerekiyorsa görüş- meleri yürütsün.” Çalõk Grubu’nun rafineri yatõrõmõnõn olacağõ bölgenin imar planõnõn İl Genel Mec- lisi’nde onaylanmasõ gerekti- ğine de işaret eden Durak, “Ancak Çalık Grubu hü- kümetten aldığı güçle, boş bir dosyayla müracaatta bulundu. İl Genel Meclisi milletin iradesiyle seçilmiş, yok sayamazsınız. ‘Bu dos- yanõn içini doldurun, ondan sonra bu konuyu konuşalõm’ dediler. Bu nazım imar pla- nı geçtikten sonra sanırım 2010 yılı içinde Çalık Gru- bu orada bir rafineri yatı- rımına başlamayı planlı- yor” dedi. Durak, bölgenin gerek do- ğalgaz gerekse ham petrol boru hatlarõnõn kesişme nok- tasõnda bulunduğunu, bu yö- nüyle bölgenin, rafineri, pet- rokimya, petrol ürünleri ve termik santral alanlarõnda ya- põlacak yatõrõmlar için ciddi bir potansiyele sahip olduğu- nu söyledi. Adana’da 5. kez belediye başkanõ seçildiğini anõmsatan Durak, “halen seçimin ha- zımsızlığının devam ettiği- ni” savundu. Adana Büyükşehir Belediye Başkanõ Aytaç Durak 20 milyar dolarlõk yatõrõm potansiyeline sahip Ceyhan-Yumurtalõk enerji bölgesine şu ana kadar Çalõk Grubu dõşõnda hiçbir yatõrõmcõnõn rafineri lisansõ alamadõğõnõ, işadamlarõnõn bölgeden soğutulduğunu söyledi. MESS 50 yaşında Açlık, yoksulluk, bir de adaletsizlik Dünya Gõda Günü Türkiye’de kutlamalar yerine açlõğõn adaletsiz bölüşümüne odaklandõ Ekonomi Servisi / MERSİN (Cumhuriyet) - Birleşmiş Milletler Gõda ve Tarõm Örgütü’nün (FAO) kuruluş yõldönümü olan 16 Ekim tarihini Dünya Gõda Günü’nde, Türkiye’de, kutlama gü- nü olmanõn ötesinde açlõk, yoksulluk ve açlõğõn adaletsiz bölüşümü değerlendiriliyor. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odasõ (ZMO) Başkanõ Gökhan Günaydın, açlõğõn tek nedeni- nin adaletsiz bölüşüm olduğunu belirtti. Türki- ye’deki gõda sorununa değinen Günaydõn, 28 yõl- da nüfusunu 27 milyon arttõran Türkiye’nin, orta dönemde 90 milyonun üzerindeki bir nüfusla, Avrupa’nõn en kalabalõk ülkesi olacağõnõn öngö- rüldüğünü, bu bağlamda, artan nüfusun doğura- cağõ ek gõda talebinin nasõl karşõlanacağõna yö- nelik planlarõn bugünden yapõlmasõ gerektiğini vurguladõ. Türkiye’de nüfus artõşõna paralel bir üretim artõşõ yakalanamadõğõnõn altõnõ çizen Gü- naydõn, 2002-2008 döneminde temel tarõmsal ürünlerde büyük üretim kayõplarõnõn olduğunu belirtti. TMMOB Gõda Mühendisleri Odasõ Yö- netim Kurulu Başkanõ Atakan Günay da Türki- ye’de 40 bine yakõn gõda üretim yerinin yaklaşõk yüzde 50’sinin kayõt dõşõ olduğunu açõkladõ. Gü- nay, “Gelişmiş ülkelerin savaş bütçeleri, özel banka ve finans kuruluşlarını kurtarmak adı- na büyük bütçe ayrılmasını öngören politika- larını bir an önce terk etmeleri ve buralara aktarılan kaynakların açlığa çözüm için har- canması için çağrıda bulunuyoruz” dedi. Zira- at Mühendisleri Odasõ Mersin Başkanõ Mehmet Ateş, “İhracata giden tarım ürünlerinde yapı- lan sağlık denetimleri, iç tüketime giden tarım ürünlerinde de yapılmalıdır” diye konuştu. Tüketici Dernekleri Federasyon (TÜDEF) Ge- nel Başkanõ Ali Çetin, küresel krizin tüketiciler için hayati önemi olan gõda güvenliğini de yok ettiğine dikkat çekti. Artan fiyatlar dar gelirliyi vuruyor DOĞAN YAYIN HOLDİNG Ekonomi Servisi - İstanbul 9. Vergi Mahkemesi Doğan Grubu’nun yürütmeyi durdurma talebini oybirliği ile reddetti. Doğan Yayõn Holding AŞ, Doğan Pro- düksiyon Hizmetleri AŞ tarafõndan İstan- bul 9. Vergi Mahkemesi’nde “yürütme- nin durdurulması” talebiyle açõlan dava- da, mahkemenin verdiği ara kararõnda tale- bin kabul edilmediğini, bu karara karşõ iti- raz hakkõnõn kullanõlacağõnõ duyurdu. Doğan Yayõn Holding AŞ’nin Kamuyu Aydõnlatma Platformu’nda (KAP) yayõm- lanan özel durum açõklamasõnda, şirketin dolaylõ bağlõ ortaklõğõ Doğan Prodüksiyon Hizmetleri AŞ tarafõndan İstanbul 9. Vergi Mahkemesi nezdinde yürütmenin durdu- rulmasõ talebiyle açõlan davada, mahkeme- nin almõş olduğu ara kararda, yürütmenin durdurulmasõ talebinin kabul edilmediği- nin dolaylõ olarak öğrenildiği belirtildi. Açõklamada, şunlar kaydedildi: “Bu ka- rar, ara karar niteliğinde olup 9. Vergi Mahkemesi nezdindeki dava süreci ha- len devam etmektedir. Mahkemenin al- mış olduğu bu karara karşı yasal itiraz hakkı süresi içerisinde kullanılacaktır. Bağlı ortaklıklarımız tarafından vergi dairelerince gösterilmesi talep edilen te- minat ile ilgili olarak, yürütmenin dur- durulması talebi ile dava açıldığının öğ- renildiği de 6 Ekim 2009 tarihinde ka- muya açıklanmıştır.” Haciz bankalara yazılan yazıda öğrenildi Doğan Yayõn Holding AŞ, ilgili vergi dairelerince, Doğan TV Holding AŞ ile dolaylõ bağlõ ortaklõklarõ D Yapõm Rek- lamcõlõk ve Dağõtõm AŞ, Doğan Prodüksi- yon Hizmetleri AŞ ve Alp Görsel İletişim Hizmetleri AŞ’nin banka hesaplarõndaki mevcut tutarlarõna ihtiyati haciz işlemi te- sis edilmiş olduğunu, bankalara yazõlan yazõlar vasõtasõyla dolaylõ olarak öğrendik- lerini açõkladõ. Doğan Yayõn Holding, medyada yer alan “Doğan hisselerinin bloke edilmesi” ifa- desinden ne kastedildiğinin ise tam olarak anlaşõlmadõğõna dikkat çekerek bu konuda bir yorum yapmaktan kaçõndõ. Ekonomi Servisi - Türkiye Ziraat Oda- larõ Birliği (TZOB) Başkanõ Şemsi Bay- raktar, gõda güvencesinin sağlanmasõnõn önemine işaret ederken, gõda güvencesi- nin sağlanmamasõnõn, sağlõk, istikrar, ba- rõş ve geleceğe güvenin yok olmasõ anla- mõna geldiğini vurguladõ. Bayraktar, artan gõda fiyatlarõnõn kent- lerdeki yoksul ve dar gelirlileri vurduğuna işaret ederek, “Önümüzdeki dönemlerde küresel gıda krizlerinin tekrarlanması göz ardı edemeyeceğimiz bir olasılıktır. Türkiye doğal kaynaklar bakımından zengin, tarım alanlarının elverişliliği ve ürün çeşitliliği ile gıda arzı ve süreklili- ğini sağlama açısından büyük bir po- tansiyele sahiptir. Biz de ülkemizde bu potansiyeli sürdürülebilir bir şekilde kullanarak, olası krizlere karşı gıda gü- vencesini sağlamak zorundayız” dedi. Bayraktar, dünyadaki tüketim taleplerinin karşõlanabilmesi ve fiyat artõşlarõndan en asgari düzeyde etkilenmek için, Türki- ye’nin geleceğe yönelik üretim hedefleri- ni belirleyip bu hedeflerin gerekleştirile- bilmesi amacõyla uygun politikalarõ ortaya koymasõ gerektiğini vurguladõ. Bayraktar, “Tarımsal üretimi arttırmak ve üretici- leri desteklemek zorundayız. Aksi hal- de gıdaya erişimin bile maliyeti çok yüksek olacaktır” diye konuştu. Şemsi Bayraktar Yürütmeyi durdurma talebi reddedildi