Catalog

ekonomi@cumhuriyet.com.tr 30 OCAK 2009 CUMA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 11 CMYB C M Y B Devlerişçikıyımınadoymuyor Obama’nınpaketineilkonay Hava trafiğindeki düşüş 5 bin 500 kişinin daha işten çıkarıl- masını neden olabilir. Obama, paketin kabul edilmiş olmasından ötürü “minnettar” olduğunu söyledi. ASLI KAYABAL MİLANO - Aralarõnda Boeing, Sony, Toshiba, Starbucks’õn da bulunduğu altõ dev firma 30 bine yakõn işçiyi işten çõkaracağõnõ açõkladõ. Ayrõca, İtalyan Sanayi Odasõ’ndan yapõlan açõklamada hükümetin acil önlem almamasõ durumunda İtalya’da otomotiv sektöründe 300 bin, yapõ sektö- ründe 250 bin kişinin gelecek al- tõ ay içinde işsiz kalabileceği vur- gulandõ. Hava trafiğindeki düşüş ve sa- vunma bütçelerindeki baskõ ne- deniyle Chicago merkezli Bo- eing, 5 bin 500 kişiyi daha işten çõ- karacağõnõ açõkladõ. Japon Toshi- ba, mart ayõ sonuna kadar 4 bin 500 kişiyi işten çõkaracağõnõ du- yurdu. Dünyanõn en büyük kahve zin- ciri olan Starbucks da 7 bin kişi- yi işten çõkarmayõ ve 200’ü ABD’de olmak üzere toplam 300 şubesini kapatmayõ planlõyor. Dünya genelinde 185 bin çalõşa- nõ bulunan Sony, yeniden yapõ- lanma tedbirleri nedeniyle 8 bin kişiyi işten çõkaracağõnõ duyurdu. ABD’li elektronik parça üreticisi Jabil Circuit ise, 3 bin kişiyi işten çõkaracak. Time Warner Inc’in AOL bölümü maliyet kõsmak için 700 çalõşanõnõn işine son verecek. ELÇİN POYRAZLAR WASHINGTON - ABD Başkanõ Barack Obama’nõn ekonomiyi can- landõrma amacõyla hazõrladõğõ 819 milyar dolarlõk teşvik paketi Kon- gre’nin alt kanadõ Temsilciler Mec- lisi’nde kabul edildi. 188’e karşõ 244 oyla onaylanan pakete hiçbir Cum- huriyetçi üye destek vermedi. Temsilciler Meclisi’nin ardõndan Senato’dan da onay almasõ gereken paketin genişletilerek oylamaya su- nulmasõ bekleniyor. ABD Senatosu Finans Komisyonu’nun orta sõnõfa yö- nelik 70 milyar dolar vergi indirim- lerini onaylamasõnõn ardõndan pake- tin toplam maliyetinin 900 milyar do- lara yaklaşmasõ söz konusu. Oylama öncesinde Kongre’de yoğun lobi faa- liyetleri yürüten Obama, paketin ka- bul edilmiş olmasõndan ötürü “min- nettar” olduğunu söyledi. Obama ekonomik kriz karşõsõnda kaybedecek zamanlarõ olmadõğõnõ kaydederek, bu paketin 3 milyondan fazla kişi için istihdam yaratacağõnõ ifade etti. Senato’da pakete yönelik pazarte- si başlamasõ beklenen görüşmelerde Cumhuriyetçilerin değişiklik talep- leriyle gelmesi bekleniyor. Paket halk ve işletmeler için 275 milyar do- lara varan vergi indirimlerinin yanõ sõ- ra yol, köprü, okullarõn yenilenmesi ve teknoloji yatõrõmlarõ gibi kamu pro- jelerini öngörüyor. Kõsa çalõşma ödeneği 6 aya çõkarõldõ ANKARA (Cumhuri- yet Bürosu) - Çalõşma ve Sosyal Güvenlik Ba- kanõ Faruk Çelik, kõsa çalõşma ödeneğinin alt sõnõrõnõ 266 TL’den 400 TL’ye, üst sõnõrõnõ da 533 TL’den 800 TL’ye, ödeneği ise 3 aydan 6 aya çõkara- caklarõnõ açõkladõ. Çelik, “Aktif İstihdam Tedbirleri Projesi-2” ile ilgili toplantõda yap- tõğõ konuşmada yõl so- nu itibarõyla işsizliğin yüzde 10.3-10.5 aralõ- ğõnda gerçekleşeceği tahminini belirtti. Bugüne kadar lider- lerin ve CEO’larõn özel helikopteriyle uçtuğu zirveye bu yõl helikopterle katõlan- larõn sayõsõ bir hayli düştü. Aldõklarõ du- dak uçuklatan maaş- larla uzun süre gün- demi meşgul eden dünyanõn en büyük şirketlerinin CEO’la- rõnõn bile helikopter- ler yerine ciplerle çõktõğõ zirveye Baş- bakan Recep Tayyip Erdoğan helikopter- le uçtu. DAVOS’TAN Koç Holding CEO’su Bülent Bul- gurlu, topluluğun 2008 kombine ci- rosunun yüzde 13 büyümeyle 82 mil- yar liraya, faaliyet kârõnõn da yüzde 9 artõşla 5.9 milyar liraya çõktõğõnõ söy- ledi. Bulgurlu, 2010 yõlõ başõnda kü- resel ekonomide iyileşme başlayabi- leceği öngörüsü çerçevesinde Türki- ye’de 2009’da yüzde 1-2 büyüme tahmin ettiklerini söyledi. Bulgurlu, 2008’i ise 3. çeyrekten iti- baren iç ve dõş pazarlardaki daralma- ya karşõn hedefleri paralelinde ta- mamladõklarõnõ açõkladõ. Bulgurlu, IMF ile yapõlacak stand-by anlaşma- sõnõn bankalarõn ve reel kesimin borç çevirmesi açõsõndan çok önemli ol- duğuna da değindi. Koç’un cirosu 82 milyar TL’ye çõktõ BULGURLU AÇIKLADI: Fiba Holding Yönetim Kurulu Baş- kanõ Hüsnü Özyeğin, 2009 için öngörülen olumsuz senaryolara katõldõğõnõ belirterek en önem- li göstergelerin ABD’de konut fiyatlarõ ile satõş rakamlarõ ol- duğunu, ancak bu göstergeler- de iyileşme olmadõğõnõ belirtti. Özyeğin, ABD bankalarõnõn üze- rinde ağõr yükler bulunduğuna işaret ederek İngiltere’de de mortgage’lar (tutsat) açõsõndan tablonun parlak ol- madõğõnõ dile getirdi. 18 ay içinde ba- zõ yabancõ bankalarõn Türkiye’den çekilebileceğini anlatan Özyeğin, IMF’yle görüşmelere ilişkin de “Gü- ven tesisi açısından önemli. Ayrıca sermaye girişi azalacak, finansman açığı büyüyecek” dedi. Anlaşma Türkiye için önemli Financial Times Başyazarõ Martin Wolf, Türkiye’nin gelişen ülkeler arasõnda iyi konumlandõğõnõ belirterek, “Türkiye’nin sermaye piyasalarına erişimi için güveni tesis etmesi lazım. IMF ile anlaşması bu anlamda olumlu bir gelişme olur” dedi. Wolf şunlarõ söyledi: “Türkiye’nin ser- maye piyasalarına erişimi için gü- veni tesis etmesi lazım. Türkiye’nin kısa vadede çözüm getirecek ön- lemlerle uzun vadedeki mali istik- rarını bozmamak arasındaki den- geyi koruması çok önemli. İyileşme önümüzdeki yıl başlarsa bundan Türkiye de nasibini alacaktır.” Wolf: Güven tesisi için IMF gerekli TÜRKİYE’YE TAVSİYE Turkcell CEO’su Süreyya Ciliv, Makedonya ve Kosova pazarlarõnõ yakõndan incelediklerini söyledi. Ci- liv, Davos’ta CNBC-e’ye yaptõğõ açõklamada, “Ekiplerimiz iki gündür Makedonya’da. Oradaki pazarı in- celiyorlar. Durumu inceledikten sonra teklifi verip vermeme konu- sunda bir karar vereceğiz” dedi. Ci- liv ayrõca, Turkcell olarak bu yõl 2008’e nazaran iki misli yatõrõm ya- pacaklarõnõ kaydetti. Turkcell, Ma- kedonyalõ telekom şirketi Cosmo- fon’u satõn almak için bağlayõcõ ol- mayan teklif vermişti. Turkcell iki pazarõ gözlüyor YATIRIMI KATLAYACAK İkizõtkutupbilebirleşti:Bukrizburadabitmez 2008 yõlõnõn mayõs ayõndan bu yana süren belirsizlik, Fon yeni maddeler isteyince Davos’ta da giderilemedi IMF sõkõyor, AKP kaçõyor Ekonomi Servisi - Küresel kriz, dün- yanõn bir numaralõ para spekülatö- rü ile ünlü muhalif ekonomistini aynõ yorumda buluşturdu. ABD’li ünlü yatõrõmcõ George Soros, ekonomik canlandõrma planlarõnõn yetersiz olduğunu söyledi. Ban- kalarõn tekrar kredi verebilmesi için devletleş- tirmenin ‘kaçınıl- maz’ oldu- ğunu savu- nan Soros, “Ge- lişen ülkelere krizin etkisi çok büyük ve bu konu he- nüz tartışılmıyor bile” dedi. Dünya Eko- nomik Forumu’nun yapõldõğõ Davos’ta CNBC’nin yayõnõna katõlan Soros şunla- rõ söyledi: “Finansal sistemin çöküşünün bu boyuta ulaşacağını öngörmemiştim. Ekonomiyi toparlamak için bankalar yeniden sermayelendirilmeli, mortgage sistemi düzenlenmeli ve krizin uluslar- arası sonuçlarıyla ilgilenilmeli” diye konuştu. Soros şunlarõ söyledi: “700 mil- yar dolarlık kurtarma programının yarısı boşa gitti, diğer yarısı ise açılan delikleri tıkamaya kullanılıyor. Ban- kacılık sistemini kurtarmak için 1.5 trilyon dolar gerekli.” Davos zirvesine katõlan bir diğer isim olan Columbia Üniversitesi Profesörü ve Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz ise “Dünyanın en büyük ekonomisi ABD’nin ekonomik durumu o kadar be- lirsiz ki, tahmin yapmak güç. Oba- ma’nın planı işe yarayacak mı bilinmi- yor. Çoğu ekonomist, gelecek yıl bu za- manların şimdikinden daha kötü olacağı görüşünde” dedi. Gelişen ülkelere olan sermaye akõşõnõn üçte iki oranõnda azala- cağõnõ söyleyen Stiglitz, Türkiye’nin IMF ile anlaşmasõnda dikkatli davranmasõ ge- rektiğini kaydederek, şunlarõ kaydetti: “Türkiye, kararını, IMF’nin önerdiği anlaşmanın şartlarına gö- re vermeli. Kötü bir an- laşma yapmaktansa, hiç yapmamak daha iyi... Türkiye’nin hem bütçe açığı, hem de za- yıf olan bir Avrupa’ya yakınlığı endişe nedeni. Ancak, Türkiye geçmiş birkaç yılda güçlü bir ekonomi- ye sahip ol- duğunu gös- terdi.” Fon, ‘daha fazla mali disiplin ve faiz dõşõ fazla’ konusunda bastõrõrken, ilişkilerin geleceği, Washington’da Dominigue Strauss-Kahn ile görüşmeye kaldõ. Ekonomi Servisi - Ulus- lararasõ Para Fonu (IMF) ile görüşmelerde Türkiye’nin, ekonomiyi canlandõrõcõ program üzerinde õsrar et- tiği, IMF tarafõnõn ise daha sõkõ bir mali disiplin ve fa- iz dõşõ fazla istediği öğre- nildi. Türkiye, IMF’nin ekonomiyi daha da daral- tacak olan bazõ yeni ko- şullarõna karşõ çõktõ. Türk yetkililerin, IMF Başkan Yardõmcõsõ John Lipsky ile görüşmelerde, Türkiye’nin IMF’nin son anlaşma yaptõğõ diğer ül- kelerin ekonomilerine ben- zemediğini belirtti. Lipsky ile yapõlan görüşmenin ar- dõndan dün Davos’ta soru- larõ yanõtlayan Baş- bakan Recep Tay- yip Erdoğan, “Bitme nokta- sında yeni maddeler ge- lince rahatsız olduk. IMF’nin istediği şekilde halletmemiz mümkün de- ğil” dedi. IMF’nin isteği ile görüşmelere ara verdikle- rini ancak bir hafta sonra tekrar bir araya gelecekle- rini kaydeden Erdoğan, “2009’da anlaşma umu- yorum, ancak anlaşma olmazsa dünyanın sonu değil. Kaynak dağıtımını Hazine belirleyecek” diye konuştu. Son anda getirilen iki konu mali kural ile mer- kezi yönetim dõşõnda kalan, KİT ve yerel yönetimleri de içeren, diğer kamu alanõna ilişkin reformlar. Bu arada IMF sözcüsü anlaşma sağlanamayan ko- nularõ görüşmek üzere Şu- bat’ta Türkiye’ye heyet ge- leceğini açõkladõ. Başbakan Erdoğan, Davos’ta Rusya Başbakanı Vladimir Putin ile de bir araya geldi. Davos’ta Türkiye ile yapõlacak olasõ stand-by anlaşmasõnõ değerlendiren IMF Başkan Yardõmcõsõ John Lipsky, “Geniş görüşmeler yürütüyoruz, ilerleme sağlanıyor” dedi. Lipsky, görüşmelerin birkaç gün içerisinde sonuçlanõp sonuçlanamayacağõ yönündeki soruya “Bir zaman vermek mümkün değil, görüşmeler verimli” karşõlõğõnõ vermekle yetindi. IMF Başkanõ Dominigue Strauss-Kahn ile Washington’da görüşecek olan Lipsky’nin Türkiye’nin önerilerini anlatarak, IMF yönetiminden onay almaya çalõşacağõ belirtiliyor. Ekonomi Servisi - Eski komünist ülkeler Rusya ve Çin, ABD başta olmak üzere kapitalist ülkeleri dünyayõ krize sü- rüklemekle suçladõ. İsviçre’nin Davos kentindeki Dünya Ekonomik Foru- mu’nda “Geçen sene bu kürsüden ABD ekonomisinin ne kadar sağlam ve istikrarlı olduğunu söyleyenler, bugün Wall Street’in gururu banka- ların teker teker devrilmesini seyre- diyorlar. Ancak hasar Wall Street’in ötesine geçti ve dünyaya yayıldı” diyen Rusya Başbakanõ Vladimir Putin dolara fazla güvenmenin “tehlikeli” olduğunu söyledi. Zenginlerin sorumluluğu Çin Başbakanõ Ven Ciabao ise krizin sorumlusunun ABD olduğunu düşün- düğü konusunda en ufak bir şüpheye yer bõrakmayan konuşmasõyla dikkat çekti. Yüksek tüketim ve çok az tasarruf ile pompalanan ABD ekonomisine, finan- sal sistemin körlüğü ve başarõsõzlõğõ da eklenince bugünlere gelindiğine işaret eden Ven Ciabao Rusya Başbakanõ Vla- dimir Putin ile dünyada “yeni ekonomik düzen” kurulmasõ için çağrõda bulundu. Forumda, zengin ülkelerin, yoksul ülkelere yardõm ederek, dünyadaki ekonomik krizde “sorumluluklarını üstlenmelerini” isteyen Ciabao, “Ay- nı zamanda adil, hakkaniyetli, sağ- lam ve istikrarlı yeni bir ekonomik düzen kurulması için çalışmalıyız” di- ye konuştu. CEO’lar ABD’yi bõrakamadõ Ekonomi Servisi - Bugüne kadar şa- tafatlõ partileri ve zengin mönüsü ile iş dünyasõnõn buluşma noktasõ olan Davos zirvesinde gözler dev şirketlerin CEO’larõnõ aradõ. Ancak Wall Street CEO’larõ, bu yõl zirveye gelmek yerine ofislerinde oturmayõ tercih etti. BBC edi- törü Tim Weber’e göre, bugüne kadar liderlerin “geyik muhabbeti” yaptõğõ bir festivalden öteye geçmeyen Davos zir- vesi bu yõl kasvet festivaline dönüştü. Weber, CEO’larõn zirveye katõlma- masõnõ bu kasvetli havaya bağlayarak, “Bu havayı görünce bankacıların neden bu zirveye ilgi göstermedikle- rini de anladım. Wall Street’in zir- vesindeki CEO’lar New York’taki of- islerini bırakamamışlar” ifadesine yer verdi. Financial Times’tan John Gapper ise yazõsõnda, bugüne kadar Davos’un yõl- dõzõ olan ancak kendi şirketlerini bile batmaktan kurtaramayan CEO’larõn dünya ekonomisiyle ilgili karar verme sürecinde yer almalarõnõn ne kadar yan- lõş olduğunu vurguladõ. Avrupa Birliği Komisyonu Başkanı Jose Manuel Barroso, Avrupa genelin- de faaliyet gösteren Euronex Borsası’nın açılış çanını Davos’ta Dünya Eko- nomik Forumu’nda kurulan özel platformda çaldı. Lipsky: İlerleme var ama... Soros Stiglitz Krizin sorumlusunun ABD olduğunu söyleyen Çin ve Rusya başbakanlarõ, daha adil, sağlam ve istikrarlõ yeni bir ekonomik düzen çağrõsõnda bulundular. HÜSNÜ ÖZYEĞİN: Rusya ve Çin kapitalistleri suçladı CEO’lar indi, RTE bindi Kurtarõcõlar değişti BM’nin dul kesesi Postallõ Bedri Başbakan Youtube’da Önceki senelerde dev- letlerin şirketlerin peşinden koştuğu zir- vede, bu yõl “Bizi kurtarõn” diyen CEO’lar liderlerin peşini bõrakmadõ. Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Ban Ki-mun, Filistinlile- rin acil 613 milyon dolara ihtiyacõ ol- duğunu vurgulaya- rak, liderlerden yar- dõm istedi. Dünya Ekonomik Fo- rumu’nda giydiği botlarla dikkat çe- ken Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgü- tü (OPEC) Genel Sekreteri Abdullah El-Bedri, petrol fi- yatlarõnõn istedikle- ri düzeyde olmama- sõndan endişeli. Pet- rol üreticilerinin, yatõrõmlarõ gerçek- leştirebilmek için tercihen 50 dolarõn üzerinde “makul bir fiyata” ihtiyacõ ol- duğunu söyledi. Başbakan Recep Tay- yip Erdoğan, Youtu- be’da yayõmlanmak üzere Davos için özel hazõrlanan web ka- mera sistemi aracõlõ- ğõyla dünyaya gö- rüntülü mesaj verdi. Erdoğan’õn mesajõ yaklaşõk 9 aydõr çe- şitli yasaklarla erişi- mi engellendiği için Türkiye’de izlene- meyecek. Obama’ya seslenen Erdoğan, “Ben Sayõn Oba- ma’dan da Ortado- ğu’ya yönelik gerek sessiz yõğõnlarõn sesi, gerekse kimsesizle- rin kimi olmasõnõ bekliyorum” dedi.