Catalog

CMYB C M Y B 15 OCAK 2009 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ 11ekonomi@cumhuriyet.com.tr Dün sabahtan akşama televizyon kanallarında Ergenekon davası kapsamında nereye oturtula- cağına bir türlü karar verilememiş Tuncay Güney’in ifadeleri, kasetten canlı yayın olarak verildi... Yar- gılamayı izleyen haberci arkadaşlara sordum. Davanın ortaya çıktığı günden bu yana, medya- da ipliği pazara çıkarılmış ifadelerin ekran görün- tülüsü olduğunu söylediler. Bir numaralı tanık mı, yoksa aynı zamanda sanık mı, MİT’in elemanı mı, hasta bir kafa, din adamı mı, büyük güçlerin en kir- lisinden ajanı mı?.. Ne olduğuna karar verileme- yen, yine de iddianamenin odağına oturtulmuş Gü- ney’in sorgusunun görüntülü ifadelerinin yargıla- manın bu aşamasında yayımlanıyor olması tabii ki suç. Ama sanık avukatlarına verilip onlar kanalıy- la medyaya iletildiği pozisyonu olunca, savcılık medyaya servis yapma sorumluluğundan kurtul- muş oluyor... Bizler, sizler, sabahtan akşama bu görüntüler ve ifadelerin bombardımanında, asla gerçeklere ula- şamamış olarak çok fena etkileniyor, çarpılıyoruz. Zaten bir iki gün öncesinde de sabahtan akşama, Ankara’da kazılan toprağın altından çıkan silahlarla çarpılmıştık. Gerçi kimileri gıcır gıcır, etkinlikleri, bo- yutları üzerinde her kafadan bir sesin çıktığı si- lahların Susurluk kökeninden silah kaçakçılığı ti- caretine uzanan bir zincirin ortak ya da çok fark- lı halkalarını oluşturuyor olmaları olasılığı çok yüksek... Ne fark eder ki Başbakan Erdoğan, “Da- ha neler neler çıkacak.. karanlıklar” diyerek bizle- ri fazlası ile korkutuyor... Yıllar sonra bu silahların işlevleri, odakları, toprak altına gömülme neden- leri, tuzak olarak konulmuş ya da gerçekten Er- genekon adı verilen çok tehlikeli bir örgütün ma- lı olsunlar... Yıllar sonra çıkacak ya da hiç çıka- mayacak gerçeklerin, hak, hukuk, yargısız infaz, sivil darbe girişimleri amaçlarına ulaştıktan son- ra gelecek adaletin, ne işlevi, anlamı olabilir ki... Önemli olan bu kazılar, çıkan silahlar görüntü- leri eşliğinde yazılan senaryolarla üzerimizde es- tirilen terör, bilinçaltımıza kazılan korkular... Keş- ke evlerinde bulunan krokilerle yapıldığ savlanan kazıların sahipleri sanıklarla bu silahlar arasında- ki gerçek suç ilişkisi, Ergenekon yargılaması kap- samında hızla ortaya çıkarılsa... Biri kirli silah ticareti ya da ileriye dönük terör eylemi planları izlenimi veren, diğeri Susurluk bağlantısı nedeniyle de da- ha çok ABD kaynaklı gladyo terör örgütünün ka- lıntıları olabilecek çetelere ilişkin ciddi bir yargılama gündeme gelebilse. Bu ülkede toplumun gözü önündeki kilit kamu görevlerinden, sivil toplum ör- gütlenmelerine, basına uzayan bir geniş halkada, ülkesini seven, Atatürk devrimleri, Cumhuriyet, la- ikliğe sahip çıkan birey ve örgütler suçlu, zan al- tında kalmaktan, yargısız infaz, suçsuz cezalan- dırma, insan hakları mağduru olmaktan kurtarıl- salar... Devlet içinde barınan gizli çeteler, derin devlet çatısı altında işlenen insan hakları suçlarına dönük anlamlı bir ya da birçok operasyonla, herkes, dev- letin kendisi, rejimin güvencesi kurumlar ve aydınlar şaibe altında olmaktan kurtulsalar. Bu arada AKP, Başbakan Erdoğan, Cumhurbaşkanı başta, tüm sorumlu liderlik kadroları da sivil darbe ope- rasyonu yapıyor şaibesinden kurtulabilseler, gü- vensizlik, yargıya baskı yapma suçlamasının çem- berinin dışına çıkabilseler, aklanabilseler.. Ama Anayasa Mahkemesi kararıyla Cumhuriyet, laiklik için tehdit oluşturma suçları sabit, bu davada yargıya karşı savaş ilan edenler, yüzde 47 oy ço- ğunluğunu devleti ele geçirme hakkı, gücü olarak görenler, Ergenekon’da, birbirleriyle ilişkilendiri- lemeyen sanıklar, örgütler, kanıtlar gerçeği orta- da dururken, insan hakları ihlallerinde hukuk ayaklar altına alınmışken, çok duyarlı konumda ki- şiler ve kurumlar karalanmışken, kendilerini Er- genekon davasının savcısı ilan edebiliyorlarsa çok şey değişiyor. Hele de Almanya’da yolsuzluktan mahkûm olmuş Deniz Feneri davasının ucu par- tilerine, yandaşlarına, kilit görevlerdeki adamları- na uzanmışken, bu davanın Türkiye ayağında ayak diretmişlerse.. şaibeli iktidar gücünü olumsuz, ya- sadışı kullanma konumları katlanıyor... En önemlisi Türkiye’nin gerçek gündemi, teğet geçtiği ilan edilmiş krizin onbinlere çalışanı na- sıl sokağa döktüğü, Gazze’de öldürülen çocuk- lardan baş sorumlu, dünyanın 1 numaralı teröristi Bush’la iktidara getiriliş başta çıkar ittifakları, ik- tidar icraatlarına ilişkin kabaran dokunulmazlık zır- hının arkasındaki kirlilikler.. her şey, gündem dı- şında kalıyor.. İŞÇİNİN EVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Çok Bildik, Çok Bayat... soner@cumhuriyet.com.tr Ukrayna ve Rusya birbirini suçlamaya devam ederken AB yasal işlem başlatabileceğini açõkladõ Doğalgazda sinirler gerildi Doğalgaz krizi Avrupa’yõ ayağa kaldõrdõ. Bulgaristan’da halk sokağa dökülürken Macaristan dava açtõ. AB Komisyonu Başkanõ Barroso sert uyarõ yaptõ. Ekonomi Servisi - Do- ğalgaz krizinde taraflar bir- birini suçlamaya devam eder- ken Avrupa sert uyarõ yaptõ. Ukrayna’nõn şirketi Naf- togaz, Rus doğalgazõnõn Av- rupa’ya sevkõyatõnõ başlat- mayacağõnõ açõklayarak bun- dan Gazprom’un koyduğu şartlarõ sorumlu tuttu. Gazp- rom ise Ukrayna’yõ transit sevkõyatõ ülke içindeki hat- larõna hizmet veren diğer is- tasyonlara yönlendirmekle suçladõ. AB Komisyonu Başkanõ Jose Manuel Barroso, AB’nin, Gazprom ve Nafto- gaz aleyhinde Avrupalõ ener- ji şirketlerince yasal işlem başlatabileceği uyarõsõnda bulundu. Barroso, krizi “ka- bul edilemez” ve “güven ze- deleyici” olarak nitelendirdi. Rusya ve Ukrayna arasõnda- ki gaz krizinden olumsuz et- kilenen AB üyesi ülkelerin li- derleri Rusya ve Ukrayna’da sorunun aşõlmasõ için temas- larda bulunurken, Nafto- gaz’õn Rus gazõnõ göndere- meyeceği açõklamasõ lider- lerin soruna kõsa sürede çö- züm bulunmasõ umudunu azalttõ. Bulgaristan’õn 2 gün- lük rezervi kalõrken, Slo- vakya da hemen gaz veril- memesi halinde Sovyetler Birliği’nden kalan nükleer santralõ yeniden faaliyete ge- çireceğini açõkladõ. Çözüm Nabucco AB dönem başkanõ Çek Cumhuriyeti Başbakanõ Mi- rek Topolanek, AB’nin enerji konusunda “en önem- li önceliğinin” Nabucco pro- jesi olmasõ gerektiğini söy- ledi. Topolanek, Hazar De- nizi’nden gelip, Türkiye üze- rinden geçerek Avrupa’ya ulaşacak Nabucco doğalgaz hattõ inşasõnõn, AB’nin en öncelikli projesi olmasõ ge- rektiğini söyledi. Bu arada Rusya Devlet Başkanõ Dmitry Medvedev, Gazprom’un şimdiye kadar 1.1 milyar dolar zarar ettiği- ni açõkladõ. Başbakan Vla- dimir Putin de Avrupa ül- kelerinin iki ülke arasõndaki gaz anlaşmasõnõn rehinesi haline geldiğini söyledi. Türkiye ise aldõğõ tedbir- lerin etkisiyle tüketimi gün- lük 130 milyon metreküp yerine 110-115 milyon met- reküp düzeyinde tutuyor. Bulgaristan’da halk hükümet politikalarını ve son olarak doğalgaz krizine karşı önlem alınmaması- nı protesto etti. Hükümeti duyarsız davranmakla suçlayan Bulgar protestocular polisle çatıştı. (AP) TÜDEF: FATURA KABARDI SUDA 4 YOLLA GÖKÇEK SOYGUNU ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) - Tüketici Dernekleri Federas- yonu (TÜDEF) Genel Başkanõ Ali Çetin , Ankaralõlarõn su faturalarõnda 4 usulle soyulduğunu söyledi. Çetin düzenlediği basõn toplantõ- sõnda Melih Gökçek yönetiminde- ki ASKİ’nin fahiş fiyatlarla su sa- tarak tüketici haklarõnõ ihlal ettiği- ni kaydetti. Çetin, yöntemleri “her ay düzenli yapılan zam”, “okuma gün sürelerini uzatma yoluyla yapılan zam”, “kademelerin in- dirilmesi yoluyla yapılan zam” ve “güvence alma yoluyla el konulan tutar” olarak sõraladõ. Buna göre ASKİ’nin Anakent Belediyesi Mec- lisi’nin kararõna dayanarak geçen ağustosta yaptõğõ ve iki ay sonra or- taya çõkan tarifesindeki kademe- lendirme değişikliğinin yanõ sõra su faturalarõnõn kesim süresinin 45 günü geçmesi faturalarõn kabarma- sõna neden oluyor. Daha önce “0- 10,10-30 ile 30 ve üzeri metreküp” olarak uygulanan kademelendirme oranlarõ “0-10, 10-20 ile 20 ve üze- ri metreküp” olarak belirleyen ASKİ’nin fatura kesim aralõğõnõn 45 günün de üzerinde tutmasõ, 1 fatu- ra döneminde daha fazla su tüket- mek zorunda kalan abonelerin faz- la ücret ödemesine yol açõyor. Koç Hol- ding’in MEB’le sürdürdüğü “Meslek Li- sesi Memle- ket Mesele- si Proje- si”nde 81 il- de, 258 okulda, meslek lise- si öğrencile- rine destek sağlandı. Bursiyerle- rin yüzde 50’si kız öğ- renci. Koç’tan 8 bin meslek lisesi öğrencisine destek Ekonomi Servisi - Koç Holding, “Meslek Lisesi Memleket Meselesi Projesi” çerçevesinde 81 ilde, 258 okul- da, 8.000 meslek lisesi öğrencisine staj destekli eğitim bursu, koçluk ve kişisel gelişim olanaklarõ sağlayarak eğitim ve istihdama destek sağlõyor. Koç Holding Yönetim Kurulu Başkanõ Mustafa Koç, “Gençlerimize, kendilerini yetiştir- dikleri sürece, iş dünyasında onlara yer olduğu mesajını vermeye çalışıyoruz” dedi. Koç, projenin 2006-2007 öğ- retim yõlõnda başlamasõnõn ardõn- dan meslek liselerinin tercih edil- me oranõnõn yüzde 30 arttõğõna dikkati çekti. MEB işbirliğiyle yürütülen projenin değerlen- dirme toplantõsõnda konuşan Koç, istih- damdaki sorunlarõ şöyle sõraladõ: İşgücüne katõlõmõn düşüklüğü, işsiz sayõsõnõn yük- sekliği, işgücünün yeterli niteliğe sahip olmamasõ, düşük işgücü katõlõm oranõ, is- tihdam üzerindeki vergi ve prim yükle- ri ile kayõtdõşõnõn yaygõnlõğõ. “Çözüm için ilgili tüm tarafların uyumlu bir işbir- liği içinde çalıştığı, uzun vadeli bir ulu- sal istihdam stratejisi gerekmekte- dir” diyen Koç projeyi bu çerçevede ele aldõklarõnõ belirterek şu bilgileri verdi:  Bursiyerlerde yüzde 31 ile bilişim teknolojileri ilk sõrada. 2008’de meslek liselerine başvuruda yüzde 30 artõş oldu. Bu yõl burs için başvurular geçen yõla gö- re yüzde 60 oranõnda arttõ.  Bursiyerlerin yüzde 50’si kõz öğ- renci. Üç yõlda toplam bursiyer sayõsõ 5 bin öğrenciyi aştõ. Risklerinden arõnmaya çalõşan Citigroup yapõlanma telaşõnda 600 milyar dolarlık bomba Ekonomi Servisi - Dünyanõn en büyük finans şirketlerinden Ci- tigroup’un “iyi banka-kötü ban- ka” olarak da adlandõrõlan bir ya- põlanma yoluna giderek, iş mode- lini küçültmeyi planladõğõnõ be- lirtildi. Buna göre, banka isten- meyen varlõklar ve karmaşõk borç- lar gibi bazõ faaliyetlerini ayrõ bir yapõya aktarmayõ planlõyor. Ci- tigroup’un “kötü bankasında” bankanõn bilançosunun üçte biri- ne denk gelen 600 milyar dolara yakõn sorunlu varlõk yer alacak. Kötü bankanõn varlõklarõ zaman içinde ya satõlacak, ya da bilan- çodan ayrõlacak. Citigroup’un ku- rumsal bankacõlõk, yatõrõm banka- cõlõğõ ve perakende bankacõlõk alanlarõna odaklanmasõ ve al-sat bi- rimini nispeten daha küçük tutmasõ da bekleniyor. ABD hükümetinden ekimde 25 milyar dolar, kasõmda ise 20 mil- yar dolar yardõm alan Citigro- up’un hisseleri son bir yõlda yüz- de 78 değer kaybetmiş, piyasa değeri de 32 milyar dolara kadar gerilemişti. Akbank’õn yüzde 20 ortağõ konumunda olan Citigroup, Morgan Stanley ile aracõlõk bi- rimlerini birleştirecek anlaşma- nõn ayrõntõlarõnõ açõkladõ. Buna göre Citigroup, Smith Barney, Smith Barney Avustralya ve Quil- ter birimlerinin yüzde 49’unu elin- de tutup, geriye kalan hisseleri 2.7 milyar dolara Morgan Stanley’ye devredecek. İletişim devi iflas etti Kanadalõ iletişim devi Nortel Networks, ABD’de iflas koruma başvurusunda bulundu. 1967’den buna Türkiye’de de özellikle te- lefon santrallarõ alanõnda faali- yette bulunan Nortel ve 12’den fazla iştiraki ABD Delaware İflas Mahkemesi’nden iflas korumasõ is- tedi. 2000’li yõllarõn başõnda 250 milyar dolarlõk büyüklüğü olan Nortel’in piyasa değeri, 200 mil- yon dolarõn altõna geriledi. Nortel, dünyadaki müşterilerine hizmet amacõyla 2007’de İstanbul Ümra- niye’de Küresel Yüksek Teknoloji Operasyon Merkezi açmõştõ. Akbank’õn ABD’li ortağõ Citigroup, sorunlu varlõğõndan kurtulmaya çalõşõyor. 42 yõldõr Türkiye’de olan Kanadalõ Nortel ise iflas etti. Otomotiv sektörü toz duman Ekonomi Servisi - Zor du- rumdaki Amerikan şirketleri için olumsuz haberler birbirini kovalõyor. Dün bütün gün piya- salarõ meşgul eden Chrysler’le il- gili haberler, daha sonra şirket yetkililerince yalanlandõ. Rena- ult-Nissan ve Cerberus Capital Management şirketinin sahibi ol- duğu Chrysler’in Başkan Yar- dõmcõsõ Tom La Sorda, “gö- rüşmelere yakın kaynaklara” dayanõlarak verilen “Jeep”in Renault-Nissan’a, Illinois eya- letindeki Belvidere’de bulunan ve “Dodge Caliber”, “Jeep Compass” ve “Jeep Patriot” modellerinin üretildiği montaj fabrikasõnõn da Kanadalõ Mag- na International’a satõşõnõ amaç- layan görüşmelerin gerçeği yan- sõtmadõğõ söyledi. La Sorda, Chrysler’in fabri- kasõnõ satmak için görüşmedik- lerini, yasalara göre 100 milyon dolarõn üzerindeki bir satõşõn hükümetin onayõnõ gerektirdiğini söyledi. CHERY DE DİĞER ALTERNATİFMİŞ Henüz doğrulanmayan haberlere göre Chrysler’in, “PT Cruiser” modelinin satõşõ konusunu Çinli otomotiv üreticileri “Chery” ve “Guangzhou Automobile” ile de değerlendirmeler yapõyor. Mag- na International ve Chrysler’in uzun bir işbirliği süreci var. Mag- na International’a bağlõ Magna Steyr, Avusturya’da Chrysler için minivan ve diğer modelleri üretiyor. Magna International, Da- imler 2007 yõlõnda satõşa çõkardõğõ Chrysler’e talip olmuştu. Obama’nõn paketi kurtarmaz Ekonomi Servisi - Nobel Ekonomi Ödüllü Pa- ul Krugman, Obama döneminde Ekonomik Da- nõşmanlar Konseyi’ne başkanlõk edecek Christina Romer ve Obama’nõn başekonomisti olacak olan Jared Bernstein’õn hazõrladõğõ bir raporun sonuç- lara dayanarak “Obama’nın planı maksimum et- kisini 2010’un son çeyreğinde gösterecek. Planın etkileri 2010’dan sonra hızla kaybolacak. Planın uygulanmasıyla, işsizlik oranı 2011’in son çey- reğinde yüzde 6.3, gelecek üç yılda ise ortalama yüzde 7.3 olacak” dedi. Gaz krizi isyan ettirdi Macaristan’dan Ukrayna’ya dava M acaristan’da hizmet veren doğal gaz şirketi EMFESZ, Rusya’dan gelen doğalgazõn dağõtõmõnõ engellediği gerekçesiyle Ukrayna doğalgaz şirketi Naftogaz hakkõnda dava açtõ. AA’nõn haberine göre, Macaristan doğalgaz şirketi EMFESZ Genel Müdürü İstvan Goczi, yaptõğõ açõklamada, Ukrayna doğalgaz firmasõ yüzünden hem milyonlarca dolar zarar ettikleri hem de zor durumda bõrakõldõklarõgerekçesiyle Macaristan mahkemesine başvurduklarõnõ söyledi. Goczi, daha önce de buna benzer bir dava açtõklarõnõ ve üçüncü bir ülkeye karşõ açõlan bu davayõ kazandõklarõnõ anõmsattõ. Goczi, Rusya’nõn, Ukrayna şirketi yüzünden 14 günden bu yana Avrupa’ya doğalgaz akõmõnõ durdurduğunu, AB’nin bir an önce, Ukrayna doğalgaz şirketi Naftogaz’õ cezalandõrarak yaptõrõm uygulamasõ gerektiğini kaydetti. Zor durumdaki ABD’li oto devleri için olumsuz haberler yoğunlaşõyor. Chrysler, bazõ varlõklarõnõ satmak istediği yolundaki haberleri yanõtlarken, “Bu çapta satõş hükümetin iznine bağlõ” dedi. Ekonomi Servisi - Japan Tobacco International (JTI) Türkiye, 2009-2011 yõllarõ arasõnda toplam 200 milyon dolarlõk yatõrõm yapacak. JTI Türkiye Ge- nel Müdürü Bilgehan Anlaş, geçen yõl vergi yoluyla devlete 1.7 milyar dolar katkõ sağladõklarõnõ, 2009’da bu katkõyõ 2.1 milyar dolara çõkarmayõ he- deflediklerini söyledi. Çin üçüncü ekonomi olacak Ekonomi Servisi - Çin, ABD ve Japonya’nõn ar- dõndan dünyanõn 3. büyük ekonomisi olacak. Ulusal İstatistik Ajansõ’nõn revize ettiği 2007 ve- rilerine göre, Çin’in gayri safi yurtiçi hasõlasõ 2007 döviz kuru ile 25.7 trilyon yuan bir başka deyişle 3.5 trilyon dolar oldu. Hesaplamalara göre, böylece Çin daha önce dünyanõn 3. büyük ekonomisi olan Almanya’yõ geçmiş olacak. Japan Tobacco’dan yeni yatõrõm Chrysler’in Renault-Nissan ve Magna ile görüştüğü yalanlandõ