Catalog

SAYFA CUMHURİYET 4 OCAK 2007 PERŞEMBE 10 DIŞ HABERLER dishab?cumhuriyet.com.tr BM’nin yeni genel sekreteri, kurumun geleneksel politikasıyla çelişen açıklamalar yaptı Ban’dan idama örtülü destek Dış Haberler Servisi Yeni BM Genel Sekreteri Ban KiMoon, Irak eski Devlet Başkanı Saddam Hüseyin’in idamına üstü kapalı destek verdi. Bugüne kadar ölüm cezasına karşı çıkan kurumun yeni genel sekreterinin açıklamaları şaşkınlık yarattı. Birleşmiş Milletler Genel Sekreterliği görevini 1 Ocak 2007’de Kofi Annan’dan devralan Güney Koreli Ban KiMoon, ölüm cezasının her devletin kendi karar vereceği bir konu olduğunu söyledi. Önceki gün gazetecilerle konuşan Ban, Irak’ın devrik lideri Saddam Hüseyin’in idam edilmesiyle ilgili sorular üzerine, Saddam’ın Irak halkına karşı utanç verici suçlar işlediğini söyledi. Saddam Hüseyin’in kurbanlarının hiçbir zaman unutulmaması gerektiğini kaydeden Ban, “Ölüm cezası her devletin kendisinin karar vereceği bir konudur. BM Genel Sekreteri olarak suç işleyenlerin cezadan muaf olmasına kesinlikle karşı çıktığım gibi, uluslararası toplum üyelerinin uluslararası hukukun her yönüne gereken saygıyı göstermesi gerektiğini düşünüyorum’’ diye konuştu. Ban, Saddam’ın idam edilmesinin Irak’a istikrar getirip getirmeyeceği sorusuna ise “Irak halkı ve hükümeti geçmişleriyle ilgili bir adım attı. Umarım uluslararası toplum da hukukun üstünlüğünü hem ? Görevi 1 Ocak’ta Annan’dan devralan Ban KiMoon, Saddam’ın idamıyla ilgili olarak “Ölüm cezası her devletin kendisinin karar vereceği bir konudur. BM Genel Sekreteri olarak suç işleyenlerin cezadan muaf olmasına kesinlikle karşı çıktığım gibi, uluslararası toplum üyelerinin uluslararası hukukun her yönüne gereken saygıyı göstermesi gerektiğini düşünüyorum’’ diye konuştu. ulusal hem de uluslararası düzeyde yerleştirmeye çalışır’’ yanıtını verdi. Montas, Genel Sekreter’in Saddam’ın Irak halkına karşı işlediği suçların kurbanlarının unutulmaması gerektiğini belirterek adalet duygusunu dile getirdiğini, ancak aynı zamanda devletlerin uluslararası hukuk kurallarına da uyması gerektiğini vurguladığını söyledi. Saddam Hüseyin’in idamına ve idam görüntülerinin yayımlanmasına tepkiler gelmeye devam ediyor. Fransa Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü JeanBaptiste Mattei, “İdam görüntülerinin yayımlanması, Irak’taki topluluklar arasında farklılıkları körükleme riski BM: Duruşumuz değişmedi Ban’ın BM Sözcüsü olarak atadığı Michelle Montas ise önceki günkü basın konferansında BM’nin ölüm cezasına karşı duruşunda bir değişiklik olmadığını söyleyerek yeni Genel Sekreter’in sözlerine “açıklık getirmeye” çalıştı. Montas, Genel Sekreter’in açıklamasında ölüm cezası konusunun BM’ye üye devletlerin kararına bağlı olduğunu ve bu konuda farklı uygulamalar bulunduğunu hatırlattığını vurguladı. taşıyor, bu durum çok üzüntü verici’’ dedi. Irak’ta bir dönemin kapandığına işaret eden sözcü, “Irak halkı bundan sonra ulusal birlik içinde geleceğe bakmalı’’ diye konuştu. İtalya’nın Saddam’ın idamına yönelttiği yoğun eleştiriler ise Irak hükümetini kızdırdı. Başbakan Romano Prodi, küresel idam yasağı için BM’de kampanya başlatacağını bildirirken İtalyan diktatör Benito Mussolini’nin torunu sağcı milletvekili Alessandra Mussolini, Saddam’ın idamını “iğrenç” ve “utanç verici” olarak nitelendirdi. Eski Başbakan Silvio Berlusconi de “Siyasi ve tarihi hata” dedi. Prodi, hiçbir suçun bir kişinin diğerini öldürmesini haklı göstermeyeceğini söylerken, halen BM Güvenlik Konseyi’nin 10 daimi olmayan üyesinden biri olan İtalya, BM’de küresel idam yasağı için kampanya başlatacak. Vatikan’ın yayın organı L ’Observatore Romano da, Saddam’ın yaşamının son anlarının bir şova dönüştürülmesini temel bir insan hakkı ihlali olarak nitelendirdi. Irak hükümeti ise, İtalya’dan gelen yoğun eleştirilere kızarak İtalyan diktatörü Mussolini’nin öldürüldükten sonra Milano’daki bir meydanda ayaklarından asıldığını anımsattı. Barzan İbrahim el Tikriti (sağda) ve Avad el Bender’in bayram sonunda idam edileceği açıklanmıştı. (Fotoğraf: AFP) Irak’ta yine idam hazırlığı Dış Haberler Servisi Du zaret eden yetkililerden biri ceyl davasında Saddam Hü olduğunu ve konuyla ilgili seyin ile birlikte ölüm ceza sorgulandığını söyledi. sına çarptırılan iki eski yetkiIrak televizyonu, yetkililer linin cezalarının ne zaman in tarafından verilen ve Saddam faz edileceği konusunda çeliş Hüseyin’in idam anıyla idam kili açıklamalar geliyor. İdam sırasındaki konuşmalarını içerların bugün gerçekleştirilebi meyen görüntüleri yayımlaleceği belirtiliyor. El Arabi mış, ancak daha sonra cep teya televizyonu ve Iraklı Şiile lefonu kamerasıyla kaydedirin El Furat televizyonu, eski len ve idam sırasında gerçekIrak Devlet Başkanı Saddam leşen konuşmaları da içeren Hüseyin’in üvey kardeşi ve görüntüler televizyon ve interistihbarat örgütü Muhabarat’ın net sitelerinde yayımlanmışeski şefi Barzan İbrahim el tı. Başta Irak’taki Sünniler ve Tikriti ile eski Devrim Mah tüm dünyanın tepkisini çeken kemesi Başyargıcı Avad el görüntülerin ortaya çıkması Bender’in bugün idam edi üzerine El Maliki’ye yakın leceklerini duyurdular. isimler dün, Başbakan’ın göBasına konuşan bir hükümet rüntüleri çekip televizyon ve yetkilisi de televizyon kanal internet sitelerine ulaştıranlalarının dün yayımladıkları ha rın bulunması için İçişleri Baberleri doğrulayarak El Tikri kanlığı’na talimat verdiğini, ti ve El Bender’in evrakları sorumluların cezalandırılacanın hazır olduğunu ve bugün ğını bildirmişlerdi. idam edileceklerini söyledi. Adının açıklanmasını istemeyen yetkili, hükümlülerin halen El Maliki: Bir daha ABD ordusunun elinbaşbakan olmam de bulunduğunu, idamların yapılacağı yerin Dış Haberler Servisi Irak ve saatin ise henüz belBaşbakanı Nuri el Maliki, li olmadığını ifade etti. görev süresinin bir an önce Yetkili, El Tikriti ve El dolmasını istediğini ve ikinci Bender’in ilk başta Sadkez başbakanlığı kabul dam’la beraber idam etmeyeceğini söyledi. El edilmelerinin planlandıMaliki, ABD’de yayımlanan ğını, ancak “o gün vaWall Street Journal kit kalmadığı için’’ gazetesiyle yaptığı söyleşide idamların bugüne kalikinci kez başbakanlığı kabul dığını belirtti. edip edemeyeceğine ilişkin Cep telefonu kaydı soruya “İmkânsız’’ yanıtını verdi. Başbakanlık görevini için ilk tutuklama olağan görev süresi dolmadan Irak Başbakanı Nubırakmak istediğini belirten ri el Maliki’nin danışEl Maliki, Irak halkına üst manı Sami el Askari düzey bir devlet adamı olarak haberleri yalanladı ve değil, “meclis aracılığıyla ya “Bu doğru bir bilgi da doğrudan halkla değil. Büyük olasılıkçalışarak’’ hizmet etmek la Kurban Bayraistediğini belirtti. mı’ndan sonra, geleEl Maliki, önceki gün cek hafta idam edileyayımlanan, ancak Saddam cekler’’ dedi. El TikriHüseyin’in idamından bir ti ve El Bender’in hafta önce gerçekleştirilen idamları hakkındaki söyleşide, “Bu görevi çelişkili açıklamalar, üstlenmek istemiyordum. Saddam Hüseyin’in Yalnızca ulusal çıkarlara idamından önce yaşahizmet edeceğini nanları hatırlattı. düşündüğüm için kabul Saddam Hüseyin’in ettim ve tekrar kabul idamının gizlice cep etmeyeceğim’’ diye konuştu. telefonuyla kaydedilGörevde bulunduğu 7 ay mesiyle ilgili olarak bir boyunca zor günler yaşadığını kişinin tutuklandığı bilsöyleyen El Maliki günün dirildi. Başbakan El birinde Irak’a huzur Maliki’nin yardımcıgeleceğine dair umutlu olup larından biri, tutuklaolmadığı sorusuna ise “Çok nan kişinin Saddam umutluyum’’ yanıtını verdi. Hüseyin’in idamına ne AMERİKAN SİVİL ÖZGÜRLÜKLER BİRLİĞİ DAVA AÇIYOR Rumsfeld’e Guantanamo için yargı yolu göründü Dış Haberler Servisi Amerikan SiSavunma Bakanlığı Sözcüsü Joe Carvil Özgürlükler Birliği (ACLU), ABD’nin penter, FBI raporundaki unsurların yeni Guantanamo üssünde tutsaklara yapılan olmadığını, ancak yapılan değerlendirkötü muamelede doğrudan rolü bulun melerde, sorgu sırasındaki tutumun işduğu gerekçesiyle eski ABD Savunma kence kapsamına girmediğinin tespit edilBakanı Donald Rumsfeld aleyhine da diğini savundu. Başkan George Bush, va açıyor. ACLU’nun dava açma kararı, Ekim 2006’da, sert sorgulama taktikleriABD’nin Guantanamo askeri üssündeki ni onaylayan bir karara imza atmıştı. tutuklulara yaptığı muameleye ilişkin Fe FBI’ın Guantanamo’da olanlara ilişkin deral Soruşturma Bürosu (FBI) tarafın kayıtları, kurumun 2004 yılında kendi dan hazırlanan raporların açıklanmasın içinde yaptığı bir araştırmanın sonuçları dan sonra ilan edildi. olarak toparlandı. FBI tarafından bu hafta açıklanan raFBI, 493 çalışanına, kurumun politiporlarda, Kuran okuduğu için kalarıyla tutarlı olmayacak Guantanamo’daki bir tutukderecede saldırgan muameCLU’nun lunun kafasının paket banleye tanık olup olmadıkları dıyla sarıldığı, bir başkası isteği üzerine, FBI sorusunu yöneltti. 26 kişi, nın aşırı sıcak bir odada tubu tip uygulamalara tanık olGuantanamo tulmaktan çektiği acı yüzün raporunu açıkladı. duğunu ifade etti. Raporda, den kendi saçlarını yolduğu bir FBI ajanının, bir tutukluRaporda, FBI gibi ayrıntılar yer alıyor. Ranun İsrail bayrağı çekilmiş bir çalışanları tanık porlarda, kadın bir gardiyaodada, aşırı yüksek sesli münın, tutukluların cinsel böl oldukları saldırgan zik ve yoğun ışık altında tugelerine ve yüzlerine âdet tulduğunu gördüğü de yer muameleyi kanı sürdüğü, tutukluları soraldı. Bir başkası, esirlerin elanlatıyor. gulayanlardan birinin Katoleri ve ayaklarından zincirlenlik bir rahip gibi giyinerek bir tutukluyu miş şekilde cenin pozisyonunda bazen “vaftiz ettiği’’ örneklerine yer verildi. 24 saate kadar kaldıklarını anlattı. FBI ajanlarına bilgi veren bazı askeri FBI raporunda, Guantanamo’da sorgu yetkililer ve Pentagon’a sözleşmeli ola sırasındaki tutumun yasalara karşı olup olrak iş yapan kuruluşların çalışanları, sor madığı yönünde bir ifade bulunmuyor. gulama tekniklerinin ABD Savunma Ba FBI Sözcüsü Richard Kolko, bütün bilkanlığı tarafından onaylandığını ve onay gilerin Pentagon’u denetlemekle sorumlayan isimlerin başında Rumsfeld’in de lu müfettişe gönderildiğini kaydetti. Bir bulunduğunu söylediler. federal yargıç, ACLU’nun Rumsfeld’i FBI’ın soruşturmasının sonuçları, AC dava edip edemeyeceğine karar verecek. LU tarafından talep edilmesinin ardın ABD’de hükümet görevlileri, yaptıkları işdan kamuoyuna açıklandı. le ilgili davalara karşı korunuyor. A FBI raporunda tanıklıklarına yer verilen kişilerden biri, esirlerin cenin pozisyonunda ellerinden ve ayaklarından zincirlenerek, bazen bu şekilde bir güne yakın durmaya zorlandıklarını anlatıyor. Guantanamo, bütün dünyada tartışılmaya devam ediyor. (Fotoğraf: AP) Yabancı Düşmanlığı Yılı nsan Hakları Moskova Bürosu, Rusya’daki yabancı düşmanlığının geldiği boyutları ortaya koyan bir rapor yayımladı. Rapora göre, 2006 yılında Rusya’da ırkçı saldırılar sonucu 51 kişi hayatını kaybederken 310 kişi de yaralandı. Raporda, ırkçılık temelinde işlenen suçların artık Rusya’da “sıradan olaylar” olarak algılandığı vurgulandı. Yabancılara yönelik suçların yarısı Moskova’da işlendi: Yıl boyunca 27 kişi öldürüldü ve 120 kişi yaralandı. İkinci sırada Petersburg geliyor: 5 ölü, 48 yaralı. Yabancılar arasında saldırılara en çok hedef olanlar, Azerbaycan yurttaşları (5 Azeri öldürüldü, 45’i yaralandı). Ardından Tacikler ve Afrikalılar geliyor. Trajedinin önemli bir boyutu da, bu tür suçları işleyenlerin bir bölümünün, mahkemeler tarafından ya serbest bırakılması veya çok az bir cezaya çarptırılması. Bu arada Moskova’da evini kiralayanların “Yalnızca Ruslara kiralanır” diye ilan vermesi veya bazı restoranların kapısına “Kafkasyalılar giremez” yazılması da, burada yaşadığımız olaylardan. Çeçen savaşının başlamasından ve 11 Eylül’den sonra Rus milliyetçiliği şahlanışta. Bazı yorumcular, iktidarın ırkçı ve faşist örgütlerin üzerine bilerek gitmediğini, yıl sonundaki parlamento ve ardından başkanlık seçimlerinde “Irkçılara karşı tek alternatif biziz” türü bir propaganda yapmayı planladığını öne sürüyor. PERŞEMBENİN GELİŞİ HAKAN AKSAY [email protected] İ Gazprom İçin İyi Olan... ir zamanlar General MoB tors’un Genel Müdürü Charles Wilson, “General Motors için iyi olan, ABD için de iyidir!” demişti… Galiba şimdi de “Gazprom için iyi olan, Rusya için de iyidir” anlayışının geçerli olduğu bir çağdayız. Doğalgaz ihracatı, Rusya dış politikasının temel araçlarından biri haline geldi. “Artık kimseye Sovyet usülü yardım ve yok pahasına gaz vermek yok!” diyen Rusya, komşu ülkelere doğalgaz fiyatlarını piyasa şartlarına göre ayarlayacağını ve “si ür ki, onu Mutluluk öyle bir parfümd zaman sizin başkalarına sürdüğünüz a düşer. de üstünüze birkaç daml Ralph Waldo Emerson artacak. BakuTiflisErzurum Boru Hattı’nın Avusturya’ya kadar uzatılarak Rusya’nın by pass edilmesini amaçlayan Nabucco projesi, haziran ayında Viyana’da imzalandıktan sonra fazla gelişme kaydedemedi. Rusya, bir yandan Baltık Denizi’nin altında geçecek ve 2020 yılında devreye girecek bir boru hattı ile Almanya’ya gaz götürmeyi hedeflerken diğer yandan da Karadeniz altından Türkiye’ye uzanan Mavi Akım’ın Macaristan’a kadar uzatılması için Budapeşte ve Ankara’ya cazip teklifler hazırlıyor. Rusya’dan gelen gazın önemli bölümünü aracısız alan Türkiye’nin durumu Avrupalı devletlerden biraz farklı. Gazprom, hem Avrupa’ya uzanan ek hatlar hem de İsrail’e uzanacak boru hattı için Türkiye’yi olası stratejik ortak kabul ediyor. Bu arada İran’ın zaman zaman Türkiye’ye verdiği gazda kısıntı yapması sonucu zorluk yaşayan Ankara, genellikle Moskova’nın, Mavi Akım Hattı’ndan verdiği ek gazla rahatlıyor. Sebzeler... Başkan Putin, yanında Başbakan Fradkov ve bakanlarla birlikte restorana gider: Ben et istiyorum. Peki ya sebzeler?.. Onlar da et istiyorlar! kika kala Rusyasi değil ticaya’ya neredeyri” davranacase koşulsuz ğını açıklamışteslim olarak, tı. Gazprom, bir yıl önce Ukbirkaç yıl içinde rayna’nın başıbütün ülkelere na gelen gaz gaz ihraç fiyatvanalarının kalarını aşağı yupatılması akıkarı aynı düzeDünyanın beşinci büyük betinden kurye getirir mi, bişirketi olan Gazprom’un tulabildi. Anlaşlinmez; ama şu maya göre, anki durum “oldeğerinin, 27 Aralık 2006 Rusya dört yıl dukça siyasi” itibarıyla 270.1 milyar dolar içinde Belagörünüyor. olduğu açıklandı. rus’un transit Türkiye de gaz şirketi olan Beltransgaz’ın, içinde Avrupa’ya gaz fiyatı bin yani ülkeden geçen gaz boru metreküp için 300 dolar sınırıhattının yarısına sahip olacak. na dayanmışken, Rusya’nın baKremlin, kısa süre önce de zı eski Sovyet cumhuriyetleriGazprom aracılığıyla, Rusya’nın ne 2007 doğalgaz fiyatları şöyuzak doğusundaki 22 milyar le: Estonya (260 dolar), Gürcisdolarlık petrol ve gaz projesi tan ve Azerbaycan (235’er doSahalin2’nin aslan payını, Rolar), Letonya (217 dolar), Lityal Dutch Shell ve Japon şirketvanya (210 dolar), son aylarda lerinden almayı başarmıştı. Moskova’ya karşı yumuşayan Rusya’nın gaz ihracatının yüziki devletten Moldova’ya 170, de 40’ı Avrupa’ya. Bu, AvruUkrayna’ya 130 dolar, Ermepa’nın gaz ihtiyacının dörtte binistan’a 110 dolar ve Belarus’a rinin Rusya’ya bağlı olması an100 dolar. lamına geliyor. Deutsche Bank 31 Aralık’a kadar gazı 46.68 öngörülerine göre, önümüzdedolardan alan Belarus, yeni yıki 15 yıl içinde bu oran daha da lın başlamasına sadece iki da eçen günlerde Rusya, Gürcistan’ın başkentindeki askeri birliğini geri çekti. Ve Tiflis’te bunun bir zafer olduğu ilan edildi. Ancak son dönemde RusGürcü ilişkileri o kadar karmaşık bir hal aldı ki, zaferlerle yenilgiler birbirine karıştı. Rusya’nın doğalgaz fiyatını yüzde 100’ün üstünde bir zamla 235 dolara çıkarmasından sonra Tiflis, Rus gazından vazgeçme kararı almıştı. Ancak ihtiyacı olan gazı ne İran’dan alabildi ne de Şahdeniz’de bulabildi. Sonuçta Rusya’nın şartlarına boyun eğdi. Aynı günlerde Gürcü lider Saakaşvili, doğum günü dolayısıyla Rusya Başkanı Putin’den nazik bir kutlama mesajı aldı. Rus birlikleri Tiflis’i terk edince de, bu kez Saakaşvili Ruslara teşekkür etti. Hatta ayrılmakta olan Rus askerlerine “İsterseniz kalın, sizi Gürcü vatandaşı ve askeri yapalım” diye bir çağrı bile yaptı. Gürcü Savunma Bakanlığı yetkilileri ise 1799 yılından beri Tiflis’te olan Rus askerlerinin bölgeden çıkarılmasını ulusal bayram ilan etti. Tiflis üssü boşaldı boşalmasına, ama bu, bölgede hiç Rus askeri kalmadığı anlamına gelmiyor. Acaristan’da, üç bin Rus askerinin görev yaptığı Ahalkalaki ve Batum’da bulunan üslerin boşaltılması süreci 2008 sonuna kadar tamamlanacak. Rusya, Gürcistan’da bulunan dört askeri üssünden ikisini de daha önce kapatmıştı. Ancak varlıkları hiçbir anlaşmayla düzenlenmeyen iki önemli bölgede daha Rus üssü var. Tiflis’in başının belada olduğu, Güney Osetya ve Abhazya ile sınır bölgelerinde de barış gücü olarak Ruslar görev yapıyorlar. RusGürcü Nezaketi G CUMHURİYET 10 K