Catalog

8 MAYIS 2006 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA KÜLTÜR kultur?cumhuriyet.com.tr HAYATIN ÖTE YAKASI 15 FERİDUN ANDAÇ Bir okuma biçimi aramak Bazen hayatın dışına düştüğümü sanırken, kendi yazarlarıma dönüp tutunuyorum. Bu da benim için iyileştirici bir süreç oluyor. Duras’a dönmemde hem bu var; hem yazımı süren romanımın esini, hem de ‘‘Yaşama Tutunmak’’a yeniden dönme isteği... Onunla yol alırken bu iki romanın duygu tonunu yakalamaya çalışacağım. Daha ilk adımda bu tınıyı hissettim. Yazı ve okuma öylesine bir labirent ki, gezindiğiniz alanlara mayın döşüyorsunuz kimi kez. Ateşleyicisi bazen kendiniz, bazen başkaları oluyor kaçınılmaz biçimde... Susmak istemediğim için yazıyorum ben de... Yolculuğum ise bir arayışı içeriyor... Sızılardan geçiyorum çünkü. Orada her şey var. Yazdıklarıma/yazılanlara bakınca görebiliyor insan... Duras’ın bana anlattığı da biraz bu... Titreşen, tutuşan sözcüklerin ardına bir yazarla birlikte düşmek ateşleyici geliyor bana. Bilincimin gözeneklerinin açıldığını hissediyorum tıpkı şu an Duras ile yaptığım gibi. Benim yazı yazma yolum törensel bir yolculuktur. Kavuştuğum masa(lar)/nın şenliğini ayrıca anlatmak gerek... Dışavurumun rengi/sesi OKUMA ÖNERİLERİ *Marguerite Duras: Moderato Cantabile, Çev: Bertan Onaran, 1998, 84 s.; Somut Yaşam, Çev: Bertan Onaran, 1997, 1355.; Yazmak, Çev: Aykut Derman, 1997, 106 s.; Sevgili, Çev: Tahsin Yücel, 1992, 112 s.; Bahçe, Çev.: Müntekim Ökmen, 1995, 88 s.; Bir Kış Günü Öğleden Sonra, Çev.: Adnan Benk, 1989, 110 s.; Kuzey Çinli Sevgili, Çev.: Hülya Tufan, 1992, 239 s.; Mavi Gözler Siyah Saçlar, Çev.: Roza Hakmen, 1987, 126 s., Can Yayınları. Normandiya Kıyısının Yosması, Çev.: Ali KarabayramSerhat Günaydın, 2000, 85 s., Dost Yay. *Yann Andrea: M. D., Çev: Sevim Akten, 1992, Afa Yay., 152 s.; O Aşk, Çev.: Aysel Bora, 2000, Can Yay., 149 s. *Alain Vircondelet: Marguerite’den Duras’a, Çev.: İsmail Yerguz, 1998, Güncel Yay., 140 s. meye çalışır. Onun anlattığı Lol V. Stein’ın öyküsü benzersizdir. Anlatıcı başka birinin anlattığından yola çıkarak kurar öyküsünü: ‘‘Tatiana’nın dediğine göre Lol V. Stein güzeldi, insanın elinden su gibi kaçıverdiği halde okulda paylaşamazlardı onu, çünkü ondan elinizde kalan o azıcık şey, uğraşmaya değerdi. Bir parçası hep sizden ve o andan uzaklaşma halinde olsa da, Lol eğlenceliydi, çok ince ve yola gelmez bir alaycıydı. Nereye giderdi? Yeniyetme düşlerine mi? Hayır, diyor Tatiana, hiçbir yere, tam da bu işte hiçbir yere gibi gelirdi insana. Burada olmayan yüreği miydi?’’ Yazdıklarıyla baş başa kalmak BELLEK KUTUSU ‘‘İnsan yazı yazarken, bir içgüdü karışıyor sanki işe. Yazılmış olan, çoktan orada, karanlığın içinde. Yazmak, insanın kendi dışında, zamanların birbirine karışmasında sanki: Yazmakla yazmış olmak, yazmış olmakla daha yazmak zorunda olmak, olup biteni bilmekle bilmemek, dopdolu anlamdan yola çıkmak, onun içine girerek anlamdışı olana ulaşmak arasında. Dünyanın ortasında dikilen kara yığın imgesi rasgele bir imge değil.’’ Marguerite Duras ğunuz sözlerin. Kayırıcı değil, kışkırtıcı, bazen de uysallaştırıcı kesilirsiniz o anlarda. Bu, hem kendinize iyi gelir, hem de yazdığınız metne. Yazıda beklemeyi öğreten bir yazardır Duras benim için... Bakışınızı eğitir, içsesinizin yansısını dindirir, sözcüklerin akrabalığına bakarak yeniden yeniden yazmaya yönelirsiniz. Bir yer, bir mekândan yola çıkarak yazmayı gösteren yazarlarımdandır hem Duras. Sızılar(ınız)ı eğitirsiniz onunla... Her sözün bir anlatıya kapı aralayacağı gibi; yaşadığınız her anın bir gün karşınıza yazılması istenilen bir ‘‘metin’’ olarak çıkıp gelebileceğini hissettirir. Duras, kendinden, yaşayıp yazdıklarından söz ettiği Somut Yaşam’da, bir yazarın gezindiği dünyanın içsel zamanlarını anlatır aslında. O ki, sürekli bir yerde duramaz. Gezinmesi, kendini bir yere ait hissetmemesinden belki! Yazdıklarına yansıyan o parçalanmış evren, sızısıyla, iniş çıkışlarıyla bir insanın dünyasından yansıları getirir elbette. Duras’ın yazısının kaynağında yaşam var; yaşanmışlık ivme katar kurduğu metinlere. Bunlardan yola çıkarak yazdıklarının izini sürerseniz, yanılabilirsiniz. Çünkü, onun yazı ustalığı, dönüştürücü gücündedir... Yaşanılanı belirsizleştiren bir bakışın anlamını kurar önce. Kıyılarda gezindirir, başka seslerde buluşturur sizi. Onu ayakta tutan yazma isteği yaşama arzusuyla buluşunca, gitmekle savrulmayı, içte yaşamakla dışa açılmayı, kaçınılmaz tutamacı olarak görür hayatının. Bazen, Duras’ın yazarak sağaldığını bile düşünebilirsiniz. Onun ‘‘söz otoyolu’’nda geziniyorum nicedir. Neredeyse yapıtlarının tümüyle buluşmak içimi ısıtıyor. Yazdıklarında kadınca bir duyarlığın ötesinde düşünce tözü buluyorum. Duras, düşündürürken sizi de hiçleştiriyor. Unutuyorsunuz konumunuzu/kimliğinizi. Çünkü o, insani duruşların, hayatın dip dalgalarında gezinmenin, uyumla uyumsuzluğun içgözü olarak gelip karşınızda duruyor. Bu anlamda sarsalayıcıdır. Yaşadığını hissettirir elbette. Ama bu kendine baktırmak, acısını göstermek eylemi değildir. Yazıyla gidilebilecek uçların resmini çizerek hayatı anlamanın yollarını göster Yazıda dışavurumun rengini/sesini görebilme yolculuğunda masalar benzersiz tanıklarımdır. Dıştaki sözden uzaklaşır, kendi sözünüze dönersiniz burada. Karşınızda duran, yarattığınız imgelemdir, içsesinizin yanılsamasıdır. Sözcüklerinize tutunarak yol almanız ise kaçınılmazdır. Ne adına konuştuğunuzu bu süreçte yakalarsınız aslında. Adım adım örülür çünkü her söz. Anlam örüntüsü kendi içinden çıkar kurdu Sıklıkla kesintiye uğrattığımız hayatımızın sıradanlığına bakarak ürküyoruz... Görmek istemiyoruz belki de bunları, nedenlerini düşünmek ise öylesine uzak ki... Duras’ın yazdıklarıyla baş başa kalınca, bir okuma biçimi arıyorum kendime. Yazıp anlattıklarının, dile getirdiklerinin labirentlerine giriyorum. Okudukça yazmak, başka seslere göçmek istiyorum. Onun sözlerine tutunarak yol almayı deneyecekler için işte bir alınlık: ‘‘Geriye kalanı, unuttum. Ve bütün gün yolculuk boyunca bu durum değişmedi. O benim yanımda benden ayrı kaldı, uçurum ve kardeş... Bence bilinmez olduğunu bildiğime göre, Hiç bu kadar bilmiş miydim bir şeyi? benim ona yakın olduğum kadar yakın olunamaz hiçbir insana; somut yaşamından öylesine durmadan geçip giden kendisinden de yakınım kendisine. Benden sonra da bunu bilen başkaları gelirse kabulümdür, gelsinler.’’ H A F TA N I N S A N AT Ç İ Z E L G E S İ ? Yossi Lemel ‘Patlayıcı Fikirler’ 13 Mayıs’a dek Garanti Galeri. (0 212 233 22 38) ? Orhan Algök heykel 18 Mayıs’a dek Karsu Tekstil Sanat Galerisi. (0 212 288 33 89) ? Hakan Esmer Semih Kaplan resim 12 Mayıs’a dek Bakraç Sanat Galerisi. (0 216 362 18 26) ? Nejdet Vergili 17 Mayıs’a dek Artisan. (0 212 247 90 81) ? Mehmet Karaman, Asuman Savuk 15 Mayıs’a dek Eylül Sanat Galerisi. ? Ahmet Albayrak, Turan Aksoy, Motoko Dobashi, Holger Schulz, Koray Kantarcıoğlu ‘Görünmez Manzaralar’ 27 Haziran’a dek Siemens Sanat Galerisi. (0 212 334 11 04) ? ‘Çağın Tanığı Bir Ressam: Nuri İyem’ resim 923 Mayıs Evin Sanat Galerisi. (0 212 265 81 58) ? Ayça Ersoy 20 Mayıs’a dek İstanbul Sanat. (0 212 236 68 53) ? Alev Ermiş Mavitan resim ‘Ufuk Çizgisi 2’ 23 Mayıs’a dek Kızıltoprak Sanat Galerisi. (0 216 418 38 06) ? Zeynep Güçbilmez Selma Özdemir resim 30 Mayıs’a dek cafe cerpe diem. (0 216 463 00 99) ? Server Demirtaş ‘Sathı Müdafaa’ 30 Mayıs’a dek Galeri Binyıl. (0 212 244 91 41) ? Yakut Ayverdi heykel ve resim 15 Mayıs’a dek Müzayede. (0 212 233 65 50) ? Birim Aksüyek suluboya resim 9 Mayıs’a dek Artev Sanat Galerisi. (0 216 449 46 75) ? Işıl Özışık resim 17 Mayıs’a dek Doku Sanat. (0 212 246 24 96) ? Selçuk Togul resim 17 Mayıs’a dek artsumer. (0 212 263 56 23) ? Ali İhsan Kırıcı resim 31 Mayıs’a dek Artiris. (0 212 423 32 09) ? Mehmet Özet 14 Mayıs’a dek Erenus Art Gallery. (0 216 386 34 56) ? Bedri Baykam ‘Oto Retro Sergi: 1957 1987’ 4 Haziran İstanbul Modern Sanatlar Galerisi. (0 212 288 48 48) ? Hikmet Çetinkaya resim 2 Haziran’a dek Toprak Sanat Galerisi. (0 212 326 35 80) ? Hasan Kale ‘Filiz Gibi’ 4 Haziran’a dek Ada Antik. (0 212 247 33 24) ? Halis Karakurt resim 11 Mayıs’a dek Cream Art Gallery. (0 212 358 37 45) ? Ömer Uluç ‘Aralıkta Gidip Gelmeler’ Yapı Kredi Kazım Taşkent Sanat Galerisi 2 Haziran’a dek. (0 212 252 47 00) ? ‘Hazhavuzu’ karma sergi 20 Mayıs’a dek Terakki Vakfı Sanat Galerisi. (0 212 351 00 60) ? Asuman Dağılan seramik ‘Çanakkale Esintileri’ Beşiktaş Belediyesi Sergi Salonu. ? Guido 15 Haziran Ma Art Gallery. (0 212 343 85 40) ? Cevdet Batur ‘60 Sanat Yılı 60 Sergi’ 18 Mayıs’a dek Atatürk Kültür Merkezi Sanat Galerisi. (0 212 243 69 23) ? Yılmaz Eneş ebru 15 Mayıs’a dek Atatürk Kitaplığı Sanat Galerisi. (0 212 293 65 35) ? Recep Garip, Nesrin Çaylı, Fulya Y. Çelebioğlu, Bayram Muz resim 13 Mayıs’a dek CRR Konser Salonu Fuayeleri. (0 212 232 98 30) ? Senem Demirhan, Küdem Katerina, Nil Wanly 15 Mayıs’a dek resim Tarık Zafer Tunaya Kültür Merkezi Sanat Galerisi. (0 212 293 12 70) ? Mustafa Asım Anısına resim 18 Mayıs’a dek TC Ziraat Bankası Tünel Sanat Galerisi. (0 212 251 42 48) ? Hilmi Özbay resim 18 Mayıs’a dek TC Tünel Ziraat Bankası Sanat Galerisi. (0 212 251 42 48) ? Deniz Üster, Burcu Yağaoğlu, Ece Kalabak 17 Mayıs’a dek Kargart. (0 216 330 31 51) ? Ahmet Özel resim 31 Mayıs’a dek Kare Sanat Galerisi. (0 212 240 44 48) ? Oylum Öktem İşözen heykel 20 Mayıs’a dek Dirimart. (0 212 291 34 34) ? Serap Başol resim ‘Sevdiklerim Sevmediklerim’ 31 Mayıs’a dek Serap Başol Atölyesi. (0 216 324 86 35) ? Yıldız Baykal, Deborah Semel 20 Mayıs’a dek Çatı Sanat. (0 212 247 74 17) ? Beatrice Dreux, Franz Graf, H.R. Giger, Anabelle Hulaut, Robert Jelinek, Jonothan Meese, Heimo Zobernig, Arl Alpert, Derya Altınel, Esat Başak, Burak Delier, Extramücadele, Gamze Fidan koop art, Arhan Kayar, İrfan Önürmen, Gülay Semercioğlu ‘Sabotaj’ 28 Mayıs’a dek Pi Art Works. (0 212 236 68 53) ? Adnan Varınca 30 Mayıs’a dek TEM Sanat Galerisi. (0 212 247 08 99) ? ‘Baksı Müzesi İzlenimleri: Ayrılık Resimleri’ 25 Mayıs’a dek Cey Güzel Sanatlar. ? Timurtaş Onan fotoğraf 1 Haziran’a dek İFSAK. (0 212 292 42 01) ? Sadun Ersin 13 Mayıs’a dek Kadir Has Üniversitesi. ? ‘Mahrum ve Boş: Akropolden Mezara’ 9 Mayıs 17 Haziran Platform. (0 212 293 23 61) ? Mustafa Köseoğlu suluboya resim 20 Mayıs’a dek Galeri Oda. (0 212 259 22 08) ? Abdurrahman Öztoprak, Saim Bugay, Hale Eryaman, Bahri Genç, Kayhan Erkan, Koray Gelişen, Yeşim Şahin Öç, Çağatay Odabaş ‘Gerçekçi İzah Yansımaları’ 27 Mayıs’a dek Nelli Sanat Evi. (0 212 227 73 75) ? Natür Mort 13 Mayıs’a dek Galerist. (0 212 233 23 38) ? İstanbul Devlet Tiyatrosu Büyük Salon’da bugün ‘Kuvayi Milliye’; Cevahir Sahnesi’nde ‘Yaşasın Barış’ adlı oyunları sahneleyecek. (0 212 251 56 00/372) ? Bakırköy Belediye Tiyatroları çarşamba, perşembe günü saat 20.30’da ‘Sezuan’ın İyi İnsanı’, cuma günü saat 20.30’da ‘Günün Adamı’, cumartesi günü saat 11.00’de ‘Barış Ormanında Yarış’, saat 20.30’da ‘Günün Adamı’, pazar günü saat 11.00’de ‘Çiçek, Patron ve Böcek’, saat 15.30’da ‘Günün Adamı’ adlı oyunları sahneleyecek. (0 212 661 38 95) ? Semaver Kumpanya çarşamba günü saat 19.00’da ‘Onikinci Gece’ adlı oyunu Koç Üniversitesi’nde, cuma günü saat 20.30’da ‘Süleyman ve Öbürsüler’ adlı oyunu Çevre Tiyatrosu’nda sahneleyecek. (0 212 585 59 35) ? Akbank Sanat’ta cuma günü saat 20.00’de, cumartesi günü saat 17.00 ve 20.00’de ‘Ördek Muhabbetleri’ sahnelenecek. (0 212 252 35 00) ? Oyuncular Tiyatro Grubu’nun ‘Rüya’ adlı oyunu her cumartesi günü saat 20.30’da Cem Safran Sahnesi’nde izlenebilir. (0 212 245 13 14) ? AKM’de Friedmann Riehle yönetimindeki İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası’nın cuma günü saat 19.30 ve cumartesi saat 11.00’de vereceği konserlerin solistleri Zuzka Mikova (vokal), Nikoleta Spalasova (vokal), Gabina Urbankova (vokal), Frantisek Hoenig (bateri). (0 212 251 56 00) ? CRR’de bugün saat 20.00’de Roland Batik (piyano), çarşamba günü saat 20.00’de Hakan Şensoy’un yöneteceği, Peter Jablonsky (piyano), Cem Sevgi’nin (trompet) solist olarak katılacağı İstanbul Oda Orkestrası, perşembe günü saat 20.00’de İstanbul Türk Müziği Topluluğu, cumartesi günü saat 20.00’de Jose Ferreira Lobo’nun yöneteceği, Filomena Schettino (soprano), Nejat Işık Belen’in (bariton) solist olarak katılacağı CRR İstanbul Senfoni Orkestrası’nın konserleri dinlenebilir. (0 212 232 98 30) ? Boğaziçi Üniversitesi Albert Long Salonu’nda çarşamba günü saat 19.30’da Halit Turgay (flüt), Junko Nakamuro (piyano) konser verecek. (0 212 359 58 00/134) ? Akbank Sanat’ta perşembe günü saat 20.00’de Selen Gülün (piyano), Patrick Zambonin’in (bas) konseri dinlenebilir. (0 212 252 35 00) ? Galatasaray Lisesi Tevfik Fikret Salonu’nda bugün saat 19.30’da Trio Kamerata’nın konseri dinlenebilir. ? Babylon’da yarın saat 21.30’da Sam Brishe&One Soul, çarşamba günü saat 21.30’da Atmosfer, perşembe günü saat 21.30’da Depeche Mode Party, cuma günü saat 23.00’te Nil Karaibrahimgil, cumartesi günü saat 22.00’de Oldies But Goldies dinlenebilir. (0 212 292 73 68) ? AKM’de İstanbul Devlet Opera ve Balesi yarın saat 20.00’de ‘Sihirli Flüt’ operasını, çarşamba günü saat 20.00’de ‘Emrah ile Selvihan’ balesini, perşembe günü saat 18.30’da ‘Carmen’ operasını, cuma günü saat 19.30’da ‘Folklorama’ müzikli gösterisini, cumartesi günü saat 11.00’de ‘Mutlu Prens’ müzikalini sahneleyecek. (0 212 251 56 00) ? Akbank Sanat’ta çarşamba günü saat 19.00’da Güneş Par’ın ‘Saba Melikesi Belkıs’ın Ülkesi: Yemen’, cuma günü saat 13.30’da Semih Sirmen’in ‘Mozaik Dünyası’ konulu dia gösterileri izlenebilir. (0 212 252 35 00) ? Osmanlı Bankası Müzesi’nde perşembe günü saat 19.00’da Metin Çorabatır’ın ‘Göç Yönetimi; İnsani Çözümler’ konulu konferansı dinlenebilir. (0 212 334 22 70) CUMHURİYET 15 K