Catalog

SAYFA CUMHURİYET 5TEMMUZ2005SALI GEZI Sfyanüriealtın arayanşirkeüer, Bergama'dan sonmgözünü antikkenûeriyle dikkatçeken Vşak'a diktikr KışlaDam'nı zehirleyeceklerEROLOZKAN Ç evre sorunlan ülkenüzde gıderek büyüyor. Son yıl- larda hi2İa betonlaşan kı- yılanmız, yok edilen or- manlık alanlarla, kuruyan göllerin yanı sıra sit alanlannın yok edilme acısı bir yana, esasen siyanür- cü altın şııketlerinın yajattıklan bü- yük kaos ve tehlike yadsınılamayacak kadar acı bir gerçek maalesef. Ve ülkenin en büyük dertlerinden birisı de bu! Şu geçen 5 Haziran Dün- ya Çevre Günü'nde artık daha da ke- sinlik kazanan bırgerginlik, Bergama Çamköy'de yaşandı. 15 yıldırsürge- len bir çevre kavgasının odak nokta- sı Bergama günümüzde...Ve Berga- ma'nın ardından altın hırsıyla daha da • El değmemiş kültür mirası ve antik kentleriylegörenleri büyüleyen Kışla Dağı siyanürle altın arayan şirketlerin istilasına uğramış. Yabancı maden şirketleri greyderler ve damperli kamyonlarla aylardırKışla Dağı'm köstebek yuvasına çevirdiler. Kaylan şaşhnlıkla izleyen köylüler kızgın. saldırganlaşan yabancı şirketlerin, Ege bölgesinde ikınci hedef köşesi ise ar- tık Uşak ilıne bağlı Eşme ilçesinın yanı başındakı Kışla Dağı... Ve kim ne derse desin, Kışla Dağı büyük patlamalara gebe günümüz- de... Düne kadar kimsenin adını sa- nını bile duymadığı, ilgilenmedığı bu köşe yine son yıllarda o yörede altı- nın izlerini keşfeden altın şırketlen- nın sondajlan ile dikkati çektı ve Kış- la Dağı ön plana çıktı. Yörük köyle- rinin yıllar yılı sessizce yaşamlannı sür- dürdüklen o yörede bır anda köylü- lerden arsalar, tarlalar alındı... İnsan- lar şaşınverdıler. Önceleri sessiz bır kıpırdanış sezinlenirken, ardından bü- yük saldın ve "faafiyet" sıntmaya baş- ladı... Tıpkı Bergama-Ovacık'ta ol- duğu gibı "alüna hücum"un bır baş- ka versıyonu, Kışla Dağı'ndakı ufa- cık Ovacık köyünde sahneye kondu ve oynanmakta günümüzde oralar- da... Lamı cım'ı yok, Kışla Dağı ola- lıben ne böyle bir hareketlılığı gördü ne de yaşadı... Ancak gözünü al- tın hırsı bürümüş yabancı maden şır- ketlennın tozlu cıplen ıle greyderler ve damperli kamyonlar aylardır ora- lan hallaç pamuğu gıbı atmaya baş- layınca yöre ınsanının canı sıkıldı ve yüzlerasıldı... tlk öncelen her şeye meraklı göz- lerle bakan sessiz köylüler de sonun- da başlanna geleceklen anla- dılarve"ElEleHan> ked"nın bir başka zinciri, Eşme'de kendıliğın- den oluştu. Olay bu!Anadolu tarihinde ilk kez altın parasının basıldığı Sart an tik kentıne hıç de uzak sayılmayan Kış- la Dağı, Tmolos DağTnın rüzgânnı al- mış, Paktalos Çayı'mn bereketıyle yeşermiş bir yer aslında... Bugün ise siyanür lıçı yöntemıyle altın arayan şirketlerin cirit attığı, sokulduğu birköşe Batı Anadolu 'da... Çünkü Kışla Dağı'nda altın var. Tıpkı Bergama'da olduğu gıbı, burada da bir Ovacık köyü var ve al- tın izleri de bu köyün altında yatıyor... Altın değiltarihfişkınyor K ışla Dağı aslında garip bir dağ. Adına dağ bile denemeyecek kadar yassı, bodur, peşpeşe iri yayvan tepelerden oluşan yükseltıler dızisi demek daha doğru olur orası için... Ve aynca yan yana tespih taneleri gibi dızılen küçük küçük köyler çevırır eteklerini bu dağın... Yörede herkesin admı ezbere bildiği Hacet Kalesi ise Kışla köyünün hemen üstündeki yükseltide uzakJardan bile seçiliyor... Aslında Klannoudda antik kentinin yeri burası. Kışla köyünün biraz yukansındaki tepelerde kınk çanak çömlek kınntılan ve köy evlerinin duvarlannda rastlanan düzgün kesme taşlar ilk işaretleri venyor. Ve insan ansızın meraklanıyor, acaba yukanlarda neler var diye. PAĞI KEMİRİYORLAR Öteden beri Hacet Kalesi olarak adlandınlan Klannoudda yerleşmııne Kışla köyünden değil de, dağın öte yüzünde kalan Gümüşkol köyünden bir ikindi sıcağında tırmandık Uğur Sümer ve Gümüşkollu yaşlı bir çoban ile... Ve şaşkılığımız iki katına çıktı. Çünkü pek az kişınin gördüğü, yayınlara geçmemiş duvar izleri ile bir kutsal alan ve oradaki yatınn başuıda dikilı duran kabartmalı riz parçası insaru müthiş heyecanlandınyor... Uğur durmadan fotoğraf çekerken, Gümüşkollu çoban ise buraya civar köylülerin yağmur duası içın çıktıklarmı anJatıyor... Ve akrapol tepesıne çıkıp da sur duvarlanndan aşağılara baktığımızda ise altın madencilerinin çalıştığı tepeleri görüyoruz... Dağın böğürlerine sokulmuş koca kepçeler, adeta dev böcekler gibi dağı yiyip kemirip bitiriyorlar... KÖYLÜLER TEPİRCİN Uğur öfkeli. Kafasmı yüreğini bu Kışla Dağı'na takmış duygulu bir çevreci o. Ve Eşme'deki El Ele Platformu'nun en etkin kişisi... Klannoudda ören yerinden aşağılara sarkıyoruz sonra... Deliceler, pırnallar arasından bir keçi yolu bizi GümüşkoFa çıkanyor... Oradan ve maden alamnın içinden hızla geçip bu defa Düzköy'de soluklanıyoruz. Yörük obalanndan birisi de burası. Evlerbomboş... "Kırkiııler''deki kaya mezarlannı göz ucuyla görüp köylülerle dertleşiyoruz... Herkes öylesine tedirgin ki hiç sormayın. Kışla Dağı ve etrafi bir değişimin sancılan içinde bugün... Doğanın içine el değmemiş anıtlar, mezar odaları, kayadan oyma basamaklar çok şey söyler gibi... Biz ise susuyoruz... Yollara vuruyoruz... Klannoudda antik kentinin olduğu yerde bir yatınn başında bulunan friz parçası antik kerrtin sıriannı yansıtryor. KÛTAHYA AFYON OENtZU Kışla Dağı'nın yakınında bulunan Blaundos'taki Claudius tapınağına art sütunlu anrtsal giriş yeri. Blaundos görenleri büyülüyor nadolu'nun Lidya bölgesi son derece ü- ginç antik kentterie gjzemîni günümüz- de bite koruyor... Kışia Dağı'nın etrafin- da irili ufakli pek çok yerleşim var, Ve ancak bunlardan bir tanesl gerçekten sözü ediimeye ve görüimeye değer özeHikJeriyte dikkat çekks.. Blaundos Xantik kenti, bu sözünü ettiğimiz yer. Bu ören yeri, Uşak'ın Hçe merkezi Ulubey'in güney-batı yakmında, Sütûmenli köyün- den 2km. „_ ka- Blaundos ~ antik kentinin ünlü kemer ;' kapısı dar kuzeyde bulunuyor. Oraya bir ilk- yaz sabahtmn serinfiğtnde Uğur Sû- mer'le gittiğimde şaşırmışttm, Hâiâ da- ha anıtiann sapa sağlam ayakta kaldjğı böyle bir ören yerini geç keşfetmenin şaşkınhğı He olsa gerek, iki kutu filmi çarçabuk brrJrivermiştJm. Blaundos'ta insanı kerrtin simgesi gibi olan ünlü ke- mer-kapt karşıiar... Onun hemen arka- sındakJ ion düzeninde tapınak kafıntısı- nın büyüsünden kurtulup da biraz yürü- düğunüzde Ise HeHentstik çağdan kal- ma iç kale ile karşılaşırsınjz, Eğer orada oyalanmayıp da biraz daha Herierseniz bu defa karşınıza ünlü Roma Imparatoru Claudius adına yapılmış olan tapınak çı- sktır. O da başka büyük şaşkınbk... Sağa sola dağılmış kabartmalar ve ya- zrtiarfa tapınak frizleri insanı bayağı et- kiler... 1995 yıltnda Uşak Müzesitarafırv- ; dan başlatian kazjlarla bu taptnak orta- ya çıkanlmış olup çaltşmalar hâiâ sür- mekte orada.., Aynca bu mimari anrtın önünde uzayıp gkten sütunlu yof ve giriş yeri ise antik kent aiamnda en çok dik- kat çeken ve ayakta duran kalınfciardan bir başkası... Bugün değişik yapı grup- lan, mezartar ve bir de Stadion'u da olan Biaundosta tarih insanın başıni dön- rürür adeta. Ören yerinde saaüerce doiaşırken sanki üdya çağınt yaşar gibi olur insan... Ve ünlü kemer-kapmtn aftm- da soluklanıp Kışla Dağı'ren siluetine ve duşlere daiansmız ister istemez... SALI ORHAN BURSALI Inan köyündeki Osmanlı köprüsü. ABD ve Açıktoplum - 2 ABD ne zamandan beri ve niçin "açıktoplum- cu" kesildi başımıza! Ve bu nasıl bir açıktoplum- culuktur ki, dünyada açıktoplumculuğun şampi- yonluğunu yap, ama dünya toplam mahkûm sa- yısının yüzde 22'sine sen sahip ol ve 2 milyon va- tandaşını hapishaneye tık! ABD'nin "açıktoplumcu" ideolojisi, neoliberal ekonomi temelli parlamenter sisteme dayalı bir toplum modeli. Tabii, hemen fark etmişsinizdir, bw modelin ABD'yı en çok ilgilendiren yönü, "neoM- beral ekonomi". Peki, bir zamanlann Amerika'sı, her renkte re- jimle, askeri diktatörlükler dahil, al takke-ver kü- lah halindeyken, ve insan hakları, parlamenter sis- tem, demokrasi vb. sorunlan yokken.. nasıl oldu da ve niçin şimdi liberal demokrat oldu? Bu sorular önemli, çünkü (Soros ve Genişletil- miş Ortadoğu Projesı dahil!) günümüzü ve ABD po- litikasını anlamanın ipuçlan burada! Yeni liberal demokrat-eski solcular ve oldukça geniş bir kesim, "Fena mı, ABD diktatöriükleriyı- kıyor, demokrasi istiyor, insan haklannt savunuyor, açıktoplumu dayatıyor" diyerek, ABD'ye tam des- tek veriyor.. Çünkü kim istemez açık ve şeffaf top- lumu? • • • ABD neden liberal demokrasi istiyor dünyada? ABD, Sovyetler"le rekabet halindeyken ilişki kur- duğu hükümetlerin niteliğine bakmadı, hatta libe- ral demokrasileri, parlamenter sistemleri yıktı, as- keri diktatöriükleri kurdu ve destekledi. Sovyetler Birliği'ne kıyasla, herhalde daha kanlı diktatöriük- leri VVashıngton'un hanesine yazmak gerekiri 1990'lardan itibaren, Moskova'nın sistemi çö- künce, ABD'de de tedrici bir değişim başladı. Kü- resel yeni liberal düzen ve gereksinimlerine uygun olarak, çeşitli dünya ekonomik örgütleri de araç ola- rak kullanılarak, bütün dünyanın yeniden biçim- lenme, tasarlanma, düzenlenmesi sürecine giril- di. Bu sistemin üst siyasal giysisi de neoliberalizm olmak zorunda. Büyük ideolojik düşmanın olma- dığı yerde, askeri diktatöriükleri desteklemenin düşünsel zemini de kaybolmuştu. Artık bütün mer- kezilikler kahrolacak, yerel iktidarlar yüceltilecek, bütün toplum-devlet ve ülke, küreselleşmenin gü- dücülerine açık hale getirilecektir. Amaç, güçlülerın giremediğı, girmediği hiçbir kapalı delik bırakmamaktır! "Açıktoplumcu", ne- olibera) ideolojiye hizmet eden bir dizi sivil demek vb. ABD'nin bu küresel liberalizminin siyasal sivil kanadını oluştururken, askeri kanat Pentagon'un ta kendisi.. Tek amaçta birleştiler ve bütünleşti- ler; aralannda tali aynlıklar ve görüş farklılıklan ol- sa bile... • • • ABD için liberal küresel demokrasi bir amaç de- ğil, ABD'nin siyasal ve ekonomik egemenliğine ve yaygınlaşmasına en iyi hizmet eden "liberal demok- rasi" kuşudur. Bu "kuş"u yakalamak içın, her şeyi denemek- tedir. Soros'larla ayna amaçta bütünleşerek, Sov- yetler Biriiği'nin alttaki yumuşak karnını, banşçı- kadife darbelerle ele geçiriyor. Irak gibi "sert çekirdek"lere karşı da ülkeyi iş- gal ve savaş planlannı devreye sokuyor. Suriye, Iran, Güney Kore gibi diğer sert çekir- dekleri de, liberal demokrasi yoluna girmez ve ül- kelerini ABD'ye açmazlarsa, işgal silahıyla kırma planlannı saklamıyor. Oyle ki, has dostu Suudi Arabistan'ı bile gün- demine alabiliyor. Özetiersek: Amerikan tarzı neoliberalizm, an- cak ABD amaçlanna hizmet eder. Amerikan tarzı demokrasi, Pazar yazısında belirttiğimiz gibi, an- cak geniş hapishaneler politikası desteğinde sür- dürülebilir. • • • Gelelim bize: AKP, tam da ABD'nin ve neolibe- ral küresel ekonominin geç kalmış partisidir. Bu- nun için her şeyi, kendi seçmeni ve kendi yoksul- lannın umudunu bile siyasal ve ekonomik olarak peşkeş çekmeye hazır olduğunu göstermektedir. ABD neden ılımlı Islam istiyor? Türkiye'yi AKP'den daha iyi bir şekilde, kendi istekleri doğrultusunda her yönden biçimlendirecek bir başka güç mü kal- dı bu iilkede!?? Peki, ABD'ye hizmet etmeyecek bir demokra- si, şeffaf ve açıktoplum bir düş mü? AB kendi de- mokrasini "kurtaramaz", "kuramaz" mı? Bizim ka- derimiz ABD demokrasisi mi? obursali@cumhuriyet.com.tr Dağ kazılıyor yurttaşlar çaresiz B laundos'tan yola çıkıp badem toplayarak ve su şınltılannı dinleyerek göz açıp kapa- yıncaya kadar înay köyüne inmek ise hiç de zor sayılmaz... Iplik iplik derecıklenn sulayıp gittiği bereketli vadilerin dibindeki çaylar, K^la Dağı'nın şiirselliğidir... Inan Dere'si ise en ünlü- sü bu çayların... Kıvnla büküle Înay köyünde bir yay çizerek oradan Adıgüzel Barajı'na dökülür gi- der... înay köyünde ise çağlar önce bu dereye gü- nümüzde de gürül gürül akan buz gibi suyuyla çok eski bir çeşme karşılar adamı. Afallarsınız. Antik çağda o çeşmenin bulunduğu yerde çok ünlü, önünde kat kat havuzlan olan anıtsal bir çeşme (Nymphaion) vardı. Ve bu çeşmeden dolayı antik çağda burası adeta kutsanmıştı ve "nais* denmiş- tı buraya...Naıs eski Hellen dilinde "superia" de- mekmiş. tnan köyü su şınltıh sessizliği içinde, kavaklann yeşerdiğı bereketli bir köşe... Bugün kendi halinde akıp duran înay dereciği- nin ilerde siyanürlü sularla kirleneceği kesin... Belki de zamanla ortada dere bile kalmayacağına bahse girerim. Bugün köyün üstündeki yola vur- duğunuzda ise yol kenarlanna açılmış su kanalla- nnın içine kilometrelerce çelik su borulan döşe- niyordu biz oradan geçerken... Evet Kışla Dağı' nın eteklerine kanallar kazılıyor, yollar yapılıyor son hızla... Toz içınde madenci cipleri gelip gidiyor... Başlannda baretleri olan asıkyüzlü madenciler için- de araçlann... Kışla Dağı'nın çaresiz insanlan her şeye şaşkın bakıyor...