Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2025
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 20 ŞUBAT 2005 PAZAR
12 PAZAR KONUGU leyla.tavsanoglu(a>cumhuriyetcom.tr
i§ Türk askerleri,
Afganların gönlünde sağlam
biryeredindl Türkiye'yi
dost, halkımızı da kardeş
olarak görüyorlar.
($ ISAF'ın temel işlevi,
Afgan halkına ve
makamlarına güvenliği
sağlama konusunda
yardımcı olmaktır.
Afganistan, NATO'nun
terörle mücadele ve dünyaya
barış ve istikrar getirme
çabaları açısından gerçek bir
sınav alanı olmuştur. %
ı Türkiye'den geliyor olmak
işimi kolaylaştınyor.
Afganların derin bir
Türkiye sevgisi var. Her
kesimden destek var.
'Afganistan'da başanlı olmalıyız'
Afganistan 'daki üst düzey NATO Sivil Temsildsi olarakgörevyapan Hikmet Çetin ile konuştuk.
ISAF'ın Afganistan 'da işgalgücü olmadığını belirten Çetin, Amacımız halkayardımcı olmak
9
dedi
SÖYLEŞİ
LEYLA TAVŞANOĞLU
11 Eylül saldırılan sonrasında ABD'nin
ilk müdahalesi Afganistan'aydı. Derken
Irak sıraya girdi. Şimdilerde Afganis-
tan'da sıılar sanki duruluyor gibi. Eski
dışişleri bakanlanndan Ilıkmet Çetin de
Afganistan'daki üst düzey NATO Sivil
Temsılcisi olarak canla başla görev ya-
pıyor; halkın ıçınde bukmmaya özen gös-
teriyor. Terörle ve uyıışturucu kaçakçılı-
ğı ve üretimiyle ilgili çok ciddi mücadele
edilmesi gerektiğine inanıyor. Çünkü bu
iki nokta Afganistan'ın ve o bölgenin is-
tikrarı açısından çok önemli. Birde sırada
ülkede yapılacakolan seçimler var. Bun-
lar söylendiği gibi crtelenecek mi, yok-
sa zamanında mı yapılacak? NATO'nun
oradaki askeri rolü nedir? Türk Birliği
neler yapmaktadır? Çetin'le bu noktalan
tek tek ayrıntısıyla konuştuk.
-Sayın Hikmet Çetin, sizNATO'nun
Afganistan 'daki kıdemli sivil temsilci-
sisiniz. NATO 'nun alandışı hareketpo-
litikası hakkında bilgi verir misiniz?
ÇETİN - Soğuk savaşın sona ermesi,
güvenliği küresel boyutta tehdit eden
uluslararası terör, etnik çatışmalar, göç,
uyuşturucu, insan kaçakçılığı, kitle im-
ha silahlannın yayılma riski gibi sorun-
lar NATO'yu hem konu, hem de coğra-
fi alan bakınıından yeni görev ve sorum-
luluklar üstlenmeye ilmiştir.
Asinıetrik tehditler, alandışı çatışma-
lar ve küreselleşen güvenlik ve lerör so-
runlan, tüm Avrupa-Atlantik alanını da
dolaylı ya da doğnıdan etkilemeye baş-
ladığı için, NATO alandışında da müda-
halede bulunmaya ve önalmaya (pre-
emptıon) yönelmiştır. Bu bağlamda Bal-
kanlar, NATO içın yeni güvenlik düze-
ninde bir sınav alanı olmuş, ancak NA-
TO, alandışı ilk görevini Avrupa-Atlan-
tik alanından çok u/aklarda Afganis-
tan'da Ağustos 2003 'te üstlenmiştir. Bu-
nu 11 Eylül'den sonra BM kararlanyla
oluşturulan Uluslararası Güvenlik Yardım
Gücü'nün (ISAF) komutasını üstlenmek
suretiyle yapmıştır.
Afganistan öncelikll konu
BM ve NATO kararlan temelinde Af-
ganistan'da meşru bir dayanakla bulu-
nanNATO öncülüğündeki ISAF'ın temel
işlevi, Afgan halkına ve makamlanna
güvenliği sağlama konusunda yardımcı
olmaktır. NATO/ISAF Afganistan 'da bir
işgal gücü değildir. Afgan yetkilileri ve
halkı NATO/ISAF'ın bu işlevinin bilin-
cindedir ve NATO'ya olunılu bakmakta-
dır. Daha fazla sorumluluküstlenmesini
beklemektedirler. Afganistan iki ayağı
üzerinde duracak ve kendi güvenliğini sağ-
layabilecek bir aşamaya geldiğinde, NA-
TO Afganistan misyonunu tamamlamış
olacaktır. NATO ve uluslararası toplum
Afganistan'ın bu noktaya gelebilmesı
için büyük bir çaba göstermekte ve kat-
kı yapmaktadır. Ancak bunun ne zaman
gerçekleşeceği şimdiden söylenemez.
Bugün Afganistan, uluslararası toplu-
mun ve özellikle de NATO'nun terörle mü-
cadele ve dünyaya barış ve istikrar getir-
me çabalan açısından gerçek bir sınav ala-
nı haline gelmiştir. Afganistan'ı günde-
minin birinci ve öncelikli konusu olarak
değerlendiren NATO'nun bu ülkede ba-
şarmaktan başka bir seçeneği yoktur.
- NATO 'nun Afganistan 'dakifaaliyet-
leri/hedefleri nelerdir?
ÇETÎN-NATO/ISAF, güvenliği sağ-
lama gibi temel işlevinin yanı sıra BM 'nin
belirlemiş olduğu ve 5 alandan oluşan Gü-
venlik Sektörü Reform Çalışmaları'na
da destek sağlamakta ve katkı yapmak-
tadır. Bu beş alan ve bu alanlarda öncü-
lük yapan ülkeler şunlardır: Ulusal ordu-
nun kûrulması ve geliştirilmesi (ABD),
Ulusal polisin kûrulması ve güçlendiril-
mcsi (Almanya), Silahsızlandırma, Ter-
his ve Topluma Kazandırma (STTK) (Ja-
ponya), Hukuk Reformu (îtalya) Uyuş-
turucuyla mücadele (tngiltere)
Secimler güvenlik Içlnde
yapıldı
NATO öncülüğündekı ISAF, ülkede
milis ve bölgesel güçlerin elinde bulunan
tüm ağır silahlann toplanması, depolan-
ması ve Afgan resmi makamlanna tes-
lim edilmesine doğrudan katkı sağlamış-
tır. NATO, tstanbul Zirvesi'nde aldığı ka-
rar doğrultusunda, 9 Ekim 2004'te yapı-
lan devlet başkanlığı seçimlerinde söz
verdiği ek güvenlik desteğini Afganis-
tan'daki kara ve hava gücünü arttırarak
sağlamıştır. Afgan ordusu, polis ve Ko-
alisyon Güçleri'yle gerekli işbirliği ve
eşgüdüm yapılarak seçimler güvenlik
içinde gerçekleştirilmiştir.
Kâbil'deki varlığına ek olarak NATO,
Afganistan'ın kuzeyinde 9 ili kapsayan
bil havaalanı, artık yabancı sivil hava-
yollan şirketlerinin de 7 gün, 24 saat ve
her tür hava koşulunda iniş ve kalkışına
hazır hale gelecektir.
- Kâbil yakmlarına düşen uçak ko-
nusunda neler söyleyebilirsiniz?
ÇETÎN - Afganistan ve Kâbil, hava
trafiği açısından oldukça zor. Bu yıl bu-
na bir de son 6-7 yıldır görülmeyen ağır
kıs koşullannı ekîemek gerekiyor. Bize
ulaşan bilgilere göre Heral-Kâbil seferi-
ni yapan özel bir şirkete ait bir uçak 3 Ocak
2005 tarihinde Kâbil'e iniş yapmaya ha-
zırlandığı sırada Kâbil' in 20-25 kilomet-
re güneyinde 3400 metre yüksekliğinde
bir dağa çarptığı anlaşılıyor. Olaydan he-
men sonra, NATO/ISAF güçleri, Afgan
makamlan ve Koalisyon Güçleri eşgüdüm
içinde arama faaliyetlerini başlattı. An-
cak ağır kış koşullan ve dağlık arazi ne-
deniyle helikopterler bölgeye hemen ula-
şamadı. Bölgenin mayınlı arazi olnıası bu
müdahaleyi güçleştirmektedir. Ancak
olaydan iki gün sonra düştüğü yer bulu-
nabilen uçakta 9'u da Türk olmak üzere
toplam 104 kişi bulunuyordu.
- Afganistan 'da yaşamm normale
kontrol etmek oldukça zor.
Henüz Afgan güçleri kendi sınırlarını
yeterli düzeyde denetleyebilecek boyuta
ve etkinliğe ulaşamadı. El Kaide, Taliban
ve Hizbi Islami (Hikmetyar'ın partisi)
liderlerin de bu bölgede oldukları ve iki
ülke sınmnda sürekli yer değiştirdikleri
yöniinde bılgiler alınmaktadır. Ancak bu
örgütlerin yoğıın bir saldın yapabilecek
güçlerinin kalmadığı düşünülmektedir.
Tlcaret hacml arttı
üüvenlık ve sosyo-ekonomik kalkın-
ma birbiriyle doğrudan ilgili. Güvenlik
arttıkça Afganıstan'a gelen yabancı ya-
tınm ve sivil toplum örgütlerinin sayısı
da artıyor. Normalleşme tıcarı faaliyet-
leri de arttınyor. Son 3 yıldakı olunılu ge-
lişmeler sonucu dış ticaret hacmi 2.5 mil-
yardolarayaklaştı. Yabancı yatırımmık-
tarı ve üstlenilen taahhüt işlen tutan yak-
laşık 1 milyardolardolayınaulaştı.
21. yy dünyasında, insanın ve insanlı-
ğın karşı karsıya bulundugu en önemli teh-
dit, uluslararası terördür. Küresel bir te-
rörle karşı karşıyayız. Teröre karşı ulus-
bilecektir. Bu konu NATO'da sivil ve as-
keri makamlarca değerlendirilmektedir.
Özet olarak, meşruiyet konusunda bir
sorun söz konusu değil.
- Irak 'taki gelişmeler Afganistan 'ı
nasıl etkiliyor?
ÇETİN - Irak Afganistan'ı başlıca ve
üç bakımdan etkiliyor. Birincisi Irak sa-
vaşı nedeniyle Afganistan'da istenilenden
daha az sayıda uluslararası güvenlik gü-
cü bulundurulabilmektedir. Ikincisi Irak,
Afganistan'a verilebilecek mali yardım
miktannı da olumsuz etkilemektedir. Bu,
zaman zaman Afganistan'a daha az ilgi
gösterilmesi şeklinde de yorumlannıak-
tadır. Üçüncü konu ise Irak'ta görülen
çaüşmalar, terör faaliyet ve yöntemleri Af-
ganistan'daki terör güçlerine örnek ola-
bilmekte ve bu örgütleri Irak benzeri ey-
lemlere ıtebilmektedir.
llginç bir durum da Afganistan'da ya-
pılan başkanlık seçimınin Irak'ta yapılan
seçimlere örnek olarak gösterilmesidir.
Başkan Karzai, Irak halkına seçimlere
katılma ve demokratık haklannı kullan-
ma çağnsında bulunmuşrur.
- Afganistan 'daparlamento seçimle-
P O R T R E
HİKMET ÇETİN
Afgan halkıyla iyi ilişkilerinin olduğunu söyleyen Hikmet Çetin, "Afganistan'a NATO adına ve Türk
kimliğimle yardım ediyor olabilmek benim için büyük bir mutluluk" dedi. (Fotoğraflar: VEDAT ARIK)
1937, Diyarbakır-Lice doğumlu. Yük-
seköğrenimini A. Ü. Siyasal Bilgiler Fa-
kültesi Iktisat ve Maliye Bölümü'nde
tamamladıktan sonra DPT'ye uzman
yardımcısı olarak girdi. ABD'de kalkın-
ma ekonomisi üzerine yüksek lisans
eğitimi aldı. 1968'de California'da
Stanford Üniversitesi'nde planlama
modelleh üzerinde araştırma çalışması
yapmasının ardından DPT'de Iktisadi
Kalkınma Dairesi Başkanlığı görevini
üstlendi. 1977'de CHP'den Istanbul
milletvekili oldu. 1978-79 Ecevit azınlık
hükümetinde Devlet Bakanı ve Başba-
kan Yardımcısı olarak yer aldı. 12 Eylül
darbesinden sonra danışmanlık yap-
mak üzere Kuzey Yemen'e gitti. 1987
ve 1991 genel seçimlerinde SHP'den
milletvekili seçildi. 1991 seçimlerinden
sonra DYP-SHP koalisyon hükümetin-
de Dışişleri Bakanlığı'nı üstlendi.
1993'teki DYP-SHP koalisyonunda da
aynı görevini sürdürdü. SHP ve
CHP'nin 1995'te bütünleşme kurulta-
yında CHP'nin genel başkanı oldu.
1997-99 arasında TBMM Başkanı ol-
du. Geçen yıl NATO'nun Afganistan
Üst Düzey Temsilciliği'ne atandı.
5 il imar lakımına komuta etmektedir. II
imar takımları sayesinde, Afgan merke-
zi hükümetinin tüm Afganistan'da etkin
olması ve Afganistan'ın tüm bölgelerin-
de güvenlik sağlanması ve yeniden ya-
pılanmanın hızlandınlması amaçlanmak-
tadır. NATO önümüzdeki aylarda Afga-
nistan'ın batısındaki dört ilde de iki ye-
ni il ıman takımı kurarak ve mevcut iki
ABD ıl imar takımının komutasını üst-
lenerek görev alanını Batı'ya da geniş-
letmeyı öngörmektedir.
Öte yandan NATO, kurulmasına öncü-
liik ettiği bir Yönlendirme Komıtesı'yle
Kâbil Uluslararası Havaalanı'nın rehabi-
litasyonuna da doğrudan katkıda bulun-
maktadır. NATO adına benım, Afganis-
tan adına da Dışişleri Bakanı Sayın Ab-
dullah Abduüah'ın eşbaşkanlığını yürüt-
tüğümüz komite sayesinde yıllardır savaş
alanı olmuş, bakımı yapılamamış, bir-
çok donanımdan yoksun, mayın ve en-
kaz dolu Kâbil havaalanının onanmı, eş-
güdüm sağlanarak yoğun bir şekilde yü-
rütülüyor ve 2005 yılı ortasına doğru İCâ-
dönmesine hiç kuşkusuz terör engel
oluyor. örneğin Usame bin Ladin, Giil-
bettin Hikmetyar gibi isimler buluna-
madı. Bunların nerede oldukları ko-
nusunda bilgi alınıyor mu?
Irak'tan daha güvenll
ÇETİN - Afganistan'da güvenlik sağ-
lanması konusunda önemli mesafeler
alındı. Bu aşamadaNATO'nun görev ala-
nına giren Kâbil ve ülkenin kuzeyi, gö-
receli olarak oldukça güvenli hale geldi.
Dünyanın her yerinde olduğu gibi Afga-
nistan'da da saldınlar, rehin ahnalar, pat-
lamalar olabilıyor. Ama bunlar, örneğin
Irak'la karşılaştınlamayacak kadar az.
Terör olaylan daha çok ABD liderlığin-
dekı Koalisyon Güçleri'nin görev alanı-
na giren ülkenin güneyinde ve doğusun-
da yoğunlaşmaktadır. Güney ve Doğu
bölgelerinin Pakistan'la çok uzun sınm
bulundugu gibi yer yer güçlükle ulaşıla-
bilen dağlardan oluşmaktadır. Bu dağlık
bölgeyi ve Pakistan- Afganistan sınınnı
lararası işbirliği içinde küresel birmüca-
deleyi sürdürmek zorundayız.
- Afganistan 'da terörle mücadele Ko-
alisyon Güçleri (KG) tarafmdan yürü-
tülüyor. KG'nin statüsü nedir?
ÇETİN - Afganistan'da güvenlik ala-
nında önemli bir diğer aktör de, 11 Ey-
lül'ü takiben BM onayıyla kurulan ABD
öncülüğündeki Koalisyon Güçleri'dir. Bu
aşamada NATO, Kâbil ve Afganislan'ın
kuzeyinin güvenliğine destek sağlarken;
Batı, Güney ve Doğu Afganistan ope-
rasyon ve terörle mücadelede Koalisyon
Güçleri'nin sorumluluğundadır. Koalis-
yon Güçleri özellikle ülkenin güney ve
doğusunda görev yapmakta ve terör odak-
larına karşı operasyonlannı sürdürmek-
tedir. NATO ve Koalisyon Güçleri ayn gö-
rev yönergelerine ve sorumluluk alanla-
nna sahip olsalar da, ortak amaç doğrul-
tusunda üst düzey bir eşgüdüm içinde
çalışmaktayız. NATO'nun Afganistan'da-
ki sorumluluk alanı genişledikçe, Ko-
alisyon Güçleri ile ISAF'ın tek bir komu-
ta altında birleştınlmesi de söz konusu ola-
rinin yeniden ertelenebileceği söyleni-
yor? Bu istikrarsızlıkyaratmaz mı?
Parlamento seçlmlerl
ÇETİN - I Iazırlıklar henüz tamamla-
nabılmiş değil. Öngörüldüğü gibi 20 Ma-
yıs 2005'ten önce yapılması oldukça zor
görülmektedir. BM ve Afgan makamla-
n, gecikmenin kaçınılmaz olduğunu be-
lirtiyorlar. Biz NATO olarak gecıkme ol-
ması halinde seçimlerin en geç temmuz
ayının ilk haftasına kadar yapılmasını
öngörmekteyiz. Ağustos ayı ISAF'ta ko-
muta değişimi ve devır teslim yapılaca-
ğından uygun olmayacaktır. Ben, tüm se-
çimlerin (Halk Meclisi, Senato, İl ve tl-
çe Meclisi seçimlerinin) birlikte ve Ha-
ziran ayında yapılmasının, Afganistan'ın
seçim atmosferinden bir an önce çıkan-
larak, yeniden yapılanmaya yoğunlaş-
ması, seçimlerin kısmen veya tamamen
geciktirilerek seçim masraflannın arttı-
rıhnasının engellenmesi açısından yarar-
lı olacağını düşünmekleyim.
Afganların Türkiye'den beklentileriyüksek
- Bir NA TO ülkesinin gücü veISAF'/« üyesi ola-
rak, TürkSilahh Kuvvetlerişu anda neleryapıyor
Afganistan 'da?
ÇETİN -Bilindiği gıbı Osmanlı döneminde ve özel-
likle cumhuriyetın ilk yıllannda askeri alanda Tür-
kiye ile Afganistan arasında önemli işbirliği yapıl-
mıştır. Bunun derin ve olumlu izleri hâlâ Afganis-
tan'da görülmektedir. Bunun da etkisiyle her kesim-
den Afgan halkı, Türkiye'ye ve Türk askenne çok
sıcak bakmakta ve Türkiye'yi yakın dost, halkımı-
zı da kardeş olarak görmektedir. Bu Türkiye'den
beklentilere yol açmaktadır.
Hatırlanacağı gibi en duyarh bir nokta da, ISAF'ın
ikinci dönem komutasını Türkiye ulusal bir görev
olarak üstlendi. Bugün ISAF-2, Türk askerleri ve
ISAF-2 komulanı Akuı Zorlu Paşa burada takdir ve
övgüyle anılmaktadır. Türk askerleri, Afgan yöne-
timi ve halkının gönlünde sağlam bir yer edinmiş-
tir. Dolayısıyla ISAF-7'nin komutasını 13 Şubat
2005 'te NATO adına uluslararası bir görev olarak üst-
lenen tstanbul'daki NATO'ya tahsisli Üçüncü Ko-
lordu'dan(NATO-Acil KonuşlandınlabilirGücü) da
büyük bir beklenti var. Öncü ülke ABD olsa da,
özellikle Afgan ulusal ordusunun kûrulması ve eği-
timi konusunda Afganlar, Türkiye'den de önemli bir
katkı ve destek beklemektedirler. Bu arada bir ko-
nuya da açıklık getirmekte yarar bulunmaktadır.
ISAF-2 Türkiye adına ulusal bir görevdi. Buna kar-
şılık ISAF-7 Türkiye'deki NATO Acil Konuşlandır-
ma Gücü'nün NATO adına üstleneceği uluslararası
bir görevdir. ISAF-7'yle birlikte ISAF'taki Türk as-
keri sayısının 1600 civannda olacağı anlaşılmakta-
dır. Türkiye, bununla hem NATO'ya hem Afganis-
tan'a çok önemli bir katkıda bulunmaktadır.
- NA TO/ISAF 'ın önümüzdeki dönemdeyoğun-
laşacağı alanlar nelerdir?
ÇETİN - NATO öncelikle sorumluluk alanındaki
bölgelerde güvenliği sağlamaya ve güvenlik sektö-
rü reformlanna katkı yapmaya devam edecektir. Ay-
nca önümüzdeki dönemde NATO özellikle iki ko-
1
nuya yoğunlaşacaktır. Bunlardan birincisi, görev ve
sorumluluk alanı Batı Afganistan'ı da kapsayacak
şekilde genişleyecektir. Ikincisi de parlamento se-
çimlerine ek asker ve hava gücüyle güvenlik deste-
ğini sağlayacaktır.
NATO, Afganistan'ın kuzeyinde 9 ili kapsayan 5
il imar takımı kurdurmuştur. Bu ıl imar takrmlan-
nın ikisi için tngiltere (Mezan Şerif ve Maymana),
diğer ikisi için Almanya (Kunduz ve Fayzabad) bi-
ri için de F^ollanda (Bağlan) NATO adına öncülük
yapmışlardır. Böylelikle NATO'nun genişleme stra-
tejisinin ilk aşaması olan kuzeye genişietne tamam-
lanmış bulunmaktadır. îkinci aşama genişleme ise
Batı'daki dört ili kapsayacaktır. Bu, Ilerat ve Fa-
rah'taki Amerika öncülüğünde kurulan iki il imar ta-
kımının NATO'nun sorumluluğuna alınması ve iki
ilde (Badgis ve Gor) yeni il imar takımlannın ku-
rulmasıyla gerçekleşecektir.
Uyuşturucuyla mücadele
- Dünyadaki afyon üretimininyüzde 75 'i, Avru-
pa 'da satılan eroinin yüzde 90 'ı Afganistan kay-
naklu Bu konuda ne gibi önlemler alınıyor?
ÇETİN - Afganistan açısından bakıldığında, af-
yon üretimi, 1.7 milyon çiftçiye doğrudan, Afgan hal-
kının yarısına da dolaylı olarak gelir sağlayan bir alan-
dır. 4.5 milyar dolarlık Afgan ulusal gelirinin yan-
sından fazlası haşhaş üretimi ve trafiğinden sağla-
nıyor. Bu yasadışı gelir, kısmen bölgesel ya da kışi-
sel ordulan finanse edebiliyor ve merkezi devletin
gücünün yayılmasını da olumsuz etkiliyor. Öte yan-
dan Afgan halkı arasında da uyuşturucu kullanımı
giderek artma eğilimi gösteriyor. NATO çevrelerin-
de, kabul edilebilir alternatif gelir kaynakları sağ-
lanmadan, Afgan makamları bu alanda sağlam bir
kunımsal yapı oluştunîiadan, NATO/ISAF'ın doğ-
rudan bu alana girmesinin ters etki yapabileceği yö-
nünde endişeler bulunmaktadır. Yukarıda da belirt-
tığim gıbı Ingiltere, BM Uyuşturucu ve Suç Ofisi'yle
işbirliği içinde uyuşturucuyla mücadele konusunda
önemli adımlar atmış olup belli bir mücadele zemi-
ni oluşturmuştur. Yeni Karzai hükümeti Uyuşturu-
cuyla Mücadele Bakanlığı kurmuştıır. Uzun dönem-
de uyuşturucu sorunu çözülmeden Afganistan'da
gerçek güvenlik ve istikrar sağlanamaz.
- Gündelikyaşamınız hakkında bilgi verebilirmi-
siniz? Afganistan 'da halkla ilişkiniz nasıl?
ÇETİN - Güne 25 yıllık alışkanlığım olan yürü-
yüşle başlıyorum. Hiç aksatmadım. Her gün her ko-
şulda bir saat yürümeye çahşıyorum. Gün boyu NA-
TO/ISAF toplantılanna katılıyorum, askerlerle iç
içe çahşıyorum, Afgan makamlanyla sürekli görü-
şüyorum. Türkiye'den geliyor olmak işimi Afganis-
tan 'da elbette kolaylaştınyor. Afganlann derin bır Tür-
kiye sevgisi var.IIer kesimden sıcak destek görüyo-
rum. Afgan halkıyla çok sık bir araya geliyor, on-
ların duygu ve düşüncelerini dinliyorum. Afganis-
tan'a NATO adına ve Türk kimliğimle yardım edi-
yor olabilmek benim için büyük bir mutluluk.