Catalog

27 AĞUSTOS 2004 CUMA CUMHURİYET SAYFA JfcjJvUI^I U I V J J L ekonomi(5 cumhuriyet.com.tr 13 TMSFBaşkam umırt verdi • İZMİR (Cumhuriyet Ege Bürosu) - Tasarruf Mevduat Sigorta Fonu (TMSF) Başkanı Ahmet Ertürk, Çukurova Grubu'yla yapılan protokolün, 15 yılhk, lıbor artı yanm faize dayanan birprotokol olduğunu söyledi. Star'a talipler olduğunu belirten Ertüık, EGS Grubu şirketlerini yenıden canlandırmak amacıyla Izmirli işadamlan tarafından kurulan DENtZ AŞ'nin davetlisi olarak geldiği tzmir'de EGS'yi yeniden hayata döndürmek için de üzerlerine düşeni yapmaya hazır olduklannı kaydetti. Goodyear için Türkiye önemN • İSTANBUL(AA)- Goodyear Dünya Başkanı Robert Keagan, Türkiye'yi sadece Ortadoğu, Afrika ya da Asya için değil Batı'ya yönelık de ihracat üssü olarak değerlendırdiklerini bildirdi. Goodyear'ın dünyadaki en büyük pazannın Kuzey Amerika olduğunu belirten Keagan, "Çin ilerde en büyük pazar olacaktır" dedi. Petrol fiyatlapı düşüşte • LONDRA(AA)- Londra Borsası'nda işlem gören Brent türü ham petrolün varil fıyatı, 3 hafta aradan sonra 40 dolar sevıyelerine kadar geriledi. Irak'ın petrol ihracatının normale dönmesi ve ABD benzin stoklannın beklenenden yüksek açıklanması, fıyatlardaki gerilemeyi körükledi. New York Borsası'nda hafif türü ham petrolün varili 42.99 dolardan satılırken, Londra'da Brent türü ham petrol gün içinde 39.80 dolara geriledi. Kapasite kullanımı rekor kırdı • ANKARA(ANKA)- Imalat sanayi sektörünün bu yüın ikinci üç aylık dönemindeki üretim değen ağırlıklı ortalama kapasite kuHanımı yüzde 82.8 ile son yıllann en yüksek düzeyine yükseldi. DtE'nin verilerine göre, geçen yılın nisan-haziran aylan döneminde yüzde 78.1 olan kapasite kullanım bu se\r iyeyle 1993'ündördüncü çeyreğindeki yüzde 82.3'lük rekor da kınldı. Babacan en sert önlemleri alabileceklerini, Şener açığın azaltılmasının şart olduğunu söyledi Cariaçığaönlemsinyali• "Nereden bakarsanız bakın, bizim finansman kalemimiz, cari kalemini geçiyor" diyen Bakan Babacan, yeni dönemde petrolde arzdan ya da talepten kaynaklanabilecek ani gelişmelerin akaryakıt fiyatlanna yansıtılacağını söyledi. Başbakan Yardımcısı Şener de "Cari açık çok yüksek" diyerek hükümetin bugüne kadar sorun olarak görmediği riske dikkat çekti. ANKARA (Cumhuriyet Bü- rosu)-Hükümet, cari açıkta her an yeni önlem alınabileceği me- sajını veriyor. Devlet Bakanı An Babacan, cari açık konusunda gerekirse en sert önlemler ala- bileceklerini belirtirken Baş- bakan Yardımcısı Abdüllao? Şener, dış ticaret açığı ve cari açığın azaltılması gerektığini vurguladı. Babacan, dün katıldığı bir TV programında, gündemdeki konulara ilişkin sorulan yanıt- ladı. Cari açıkla ilgili bilgi ve- ren Babacan, şu anda açığın ulusal gelinn yüzde 4'ü civa- nnda olduğunu vurguladı. Cari açığın fınansmanının içinde sıcak para bulundu- ğunu da açıklayan Baba- can, "Nereden bakarsanız bakın, bizimfinansmanka- lemimiz, cari kalemini geçi- yor. Yabancıların gayri- menkul ahnu, net hata nok- san kalemi içinde görülü- vordu. Haziran sonu itiba- rryia bu açıklanmaya başlandL İlk 6 ayda bakıyorsunuz bu 600 milyondolangeçmiş" dedi. Ba- bacan, "Bugünküprojeksiyon- laruı dışında farklı gelişmeler ohırsa, çok daha farklı tedbirle- ri de almaktan çekinmeyiz" di- ye konuştu. Akaryakıta zam gündemde Yeni dönemde petrolle ilgili gelişmeler yaşanabileceğini de vurgulayan Babacan, bu degi- şıkliklerın anında fiyatlara yan- sıtılacağını belirtti. Babacan, "Petrolde arzdan ya da talepten kaynaklanan küçük ya da bü- yük şoklar anındafiyaüardagö- rülecek. Biz buna hazır olmak zonındayız" diye konuştu. Uluslararası kredi kuruluşla- nnın bazen bılgi eksikliğiyle hareket ettiğinı savunan Baba- can, pıyasalardakı dalgalanma- ların ise kasıtlı yapıldığını sa- vundu. Babacan, "Bir habeıie bir kuruluşun raporundaki bir keümeyi büyütüp inişler, çıkış- lar-Biriterineyaakonryor.Ahş- veriş yapanlara yazık oluyor" dedi. Babacan, IMF'yle yeni stand-by için görüşmelerin ey- lül ayının 2. yansında başlaya- cağını vurgularken büyümenin bu yıl hedeflerini aşacağını da açıkladı. Bakan Babacan, "Bu yu rekor büyüme ve doğrudan yabancı sermay e girişi olacak" diye konuştu. ^Evet! Açıkytiksek' Başbakan Yardımcısı Abdül- latif Şener ise cari açık ve dış ti- caret açığının azaltılması gerek- tiğini belirtirken alınabilecek önlemlerin başına kurun yük- seltilmesini koydu. Turizm ge- lirleri, özelleştirme ve doğru- dan yabancı yatınmların da art- tınlabileceğini vurgulayan Şe- ner, "Kabul etmeliyiz ki cari açık yüksek seyretti. Ama bu- nun nasıl flnanse edildiği daha daönenüT diye konuştu. Hükü- metin ekonomı politikalannda enflasyon ve büyümede başan sağladığına, ama işsizlikle mü- cadelede gereken başanyı sağ- layamadığına işaret eden Şener, "Geçmişteki verflerde büyüme olursa işsiztik düşerdi, ancak 3 yıldn- böyie bir şey yok" dedi. JCR, uyardt: AÇIK. SÜRDÜRÜLEMEZ DÜZEYE UUVŞIYOR TOKYO/ANKARA (AA) - Japon Kredi derecelendirme kuruluşu JCR'nin kıdemli analıstı Yoshihiko Tamura, Türkiye'nin cari işlemler açığının hızlı bir artış içinde olduğunu ifade ederken "Cari işlemler açığı sürdürülemc/ bir düzeye ulaşmak üzere" dedi. Açığın ortaya çıkaracağı ciddi bir durumu engellemek için, ekonomik büyümenin biraz yavaşlatılmasının gerekebileceğini belirten Tamura, "TL'nin değer kaybı, faiz oranlanndaki yüksetiş ve ekonomik büyümedeki yavaşlama ile birükte aşuabilir" şeklınde konuştu. Tamura aynca, ekonomideki bu kaygıların giderilmesi sonucu, Türkiye'nin kredi notunun yükseltilebileceğini vurguladı. TOBB'NtN ANKETİ dünyası memnun değilEkonomi Servisi - Türbye Odalar ve Borsalar BırliğVnın (TOBB) hazırladığı "EkonomikBarometre" anketi, iş dünyasının bugüne kadar uygulanan ekonomi politikalanndan tatmin olmadığını ancak 2004'ün ikinci yansı konusunda hâlâ iyimser olduğunu ortaya koydu. Ankete göre, firmalann yüzde 23.2si yılın ilk ayında yaşanan yurtiçi gelişmelerin, geçen yılın aynı dönemi ile karşılaşrınldığında daha olumsuz sonuçlar doğurduğunu, yüzde 38.7'si de durumun değışmediği görüşünde. Gelişmelen olumlu bulan firmalann oranı ise yüzde 38. Türkiye genelınde toplam 3 bın 517 fırma arasında gerçekleştirdiği ankete göre, firmalann büyük bir kısmı, yılın ikinci yansına dönük ıyımser. Firmalann yüzde 42.8'i yılın ikinci yansı için yurtiçi gelişmelerin kendileri için olumlu sonuç doğrucağı beklentisi içinde. Daha olumsuz olacağını belirtenlerin oram yüzde 19.4, degişmeyeceğini ifade edenler ise yüzde 37.8 olarak saptandı. İstihdamda iyfleşme yok Anket sonuçlanndan, ıstıhdam konusunda hala bir iyileşme olmadığı göze çarpıyor. Ankete katılanlann sadece yüzde 18'i bu yılın ilk yansı bir önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştınldığmda çalıştırdıklan işçi sayısında artış olduğunu belirtirken, yüzde 57.9 gibı yüksek bir kısmı ise bu konuda değişiklik olmadığını. yüzde 24.1'i azalma olduğunu belirtti. Yılın ikinci yansı içinse, yüzde 55.3 gibi büyük bir çogunluk istihdamlannın degişmeyeceğini dile getirdi. Tat; huuucky Fried Chicken, Burger King, Pizza Hut, McDonalds gibi gıda zinciıierine satış yapıyor. Japonlar, Tat'tan vazgeçmiyor KERtMÜLKER BURSA- Domatesli ürünler, sebze ve sos üreticisi Tat, Japonyanın tanın- mış gıda şirketi Kagome ile ilişkileri- ni genişletiyor. Tat' ın Bursa Mustafakemalpaşa'da- ki fabrikasına düzenlenen basın gezi- si sırasında gazetecilere bilgi veren Tat Konserve Tedarik Grup Direktö- rü Ercan Bayramh, Japon gıda paza- nna girmenin zor bir iş olduğunu be- lirterek "Japon gıda devi Kagome ile ticari inşkilerimiz, ürünlerin beğeniy- le tükeülmesinin ve taleplerin artma- sından sonra ortakhğa dönüştü" dedi. Kagome firmasının Tat ürünlerine büyük rağbet gösterdiğini kaydeden Bayramlı, "Ydhk 60 bin ton üreü'min yaklaşık 20bin tonu Japonya'ya ihraç ediliyor. Bu da 12-15 milyon dolarlık ihracata denk gdiyor" diye konuştu. 2003'te 10 milyon dolar olan ihra- cat rakamını, 2004 Temmuz ayı sonu itibanyla 21 milyon dolara ulaştığını, yıl sonuna kadar bu rakamı 40 milyon dolar olarak hedefiediklerini söyle- yen Bayramlı, uluslararası gıda arena- sında birçok tanınmış şirketle işbirli- ği içinde olduklannı da söyledi. Dava açıldı Citigıvup'a 'Enmn'suçlaması Ekonomi Servisi - Dünyanın en büyük finans grubu Citigroup, batık enerji şirketi Enron'la ilgili olarak suçlanıyor. ABD finans çevrelerinin gazetesi The Wall Street Journal'da yer alan habere göre, Bank of Ne\v York enerji devi EnronTa ilişkilı yatınm araçlannın satışryla ilgili olarak Citigroup'a dava açtı. New York Devlet Mahkemesi"nde görülecek dava dosyasına göre, Citigroup'un 2.5 milyar dolarlık yükümlülükle karşılaşabıleceği ifade ediliyor. Citigroup aleyhine açılan davada, Enron'un borcunun 1999- 2001 yıllannda mali raporlannda bildırdiği rakamlardan çok daha fazla olduğu ve Citigroup'un da bundan haberdar oldugu iddia ediliyor. Davada ele alınacak konulardan biri de, şirketin iflası ya da borçlannı ödeyememesi durumunda devreye giren kredi sigortası olacak. ABD enerji devi Enron, muhasebe usulsüzlükleri sonrasında 2001 yılında ıflas ettiğini açıklamıştı. MALİYE YAŞAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOĞLU pamukm << superonline.com Özel Öğretim Kurumlan Kazanç- lanna Istisna Getirilmiştir 01.01.2004 tarihinden sonra fa- aliyete geçen Okul öncesi eğitim, il- köğretim, özel eğitim ve ortaöğretim özel okullannın işletilmesinden doğan kazançlar, okullann faaliyete geçtiği vergilendirme döneminden başlamak üzere 5 vergilendirme dönemi gelir vergisinden müstesna olacaktır. Gerekçesi; Beşinci Beş yılhk Plan'dan başla- mak üzere, özel okullann teşvik edil- mesi Devlet politikası olarak belirien- diğinden ve bu tam olarak hayata ge- çirilemediğinden özel okullann sayısı arttınlmalı ve bu suretle Devletin üze- rindeki mali yük azaltılmalıdır. Bu ne- denle vergiyükü özelokullardan 5yıl- lığına kaldınlmıştır. Araştırma ve Geliştirme Giderie- rinin % 4O'ı Vergiden Düşülebile- cek Ar-Ge giderlerinin direkt gider veya arnortisman yoluyla masraftara kay- dedilmesi yanında, bu harcamalann % 4O'ı beyan edilen gelirden indirile- bilecek. Gerekçesi; Ar-Ge giderieri için vergi erteleme yönetimi yetersiz kalmıştır. özel sek- törün bu konudaki çabaiannı destek- lemek gerekir. Ülkemizin kalkınmasın- da ve uluslarafpsı rekabet gücünün 5228 Sayılı Kanunla Gelir Vergisi'nde Yapılan Değişiklikler arttmlmasında Ar-Ge harcamalannın GSMH içinde büyûmesinin sağlan- ması çok büyük önem taştmaktadır. Kürtürel Amaçlı Birçok Harcama ve Bağış ve Yardımlar Vergiden Dü- şülebilecek Bu istisnanın uygulanması için; • Kanunda sayılan kültürel harca- malann genel ve özel bütçeü kamu idareleri, il özel idareleri, belediyeler, köyler, kamu yaranna çalışan der- nekler, Bakanlar Kurulu'nca ver- gi muafiyeti tanınan vakıflar ve bilimsel araştırma faaliye- tinde bulunan kurum ve ku- ruluşlar tarafından yapılma- sı • Veya Kültür ve Turizm Bakanlı- ğı'nca desteklenmesi yahut destek- lenmesinin uygun görülmesi şarttır. Gerekçesi; Bu istisna ile 5225 sayılı Kültür Ya- tınmlan ve Girişimleri Teşvik Kanunu ile getirilen hükümlere uyum sağlan- mıştır. Bakanlar Kurulu'nca Vergi Mu- afiyeti Tanınan Vakıflar ile Kamu Menfaatine Yaralı Derneklerin Elde Etbği Faiz Gelirieri ve Kâr Paylan için Artk STOPAJ YAP1LMAYACAK Bu sayılan kurumların elde ettiği tahvil, hazine bonosu, gelir ortaklığı senetleri faizleri, mevduat faizleri, re- po faizleri ile kâr paylarından 01.01.2005 tarihinden itibaren stopaj yapılmayacak. Fon Paylan 2004 Yılında Gider Olarak Yazılabilecek Mahsup ve iadeye konu yapılma- yan fon payian yılı 2003 yılına ait gelir vergisi beyanında- kı gelirinin % 10'unu aşan kısım 2004 yılında masraf olarak yazılabilecek. Ekonomik Ömrü 5 Yıl- dan Fazla Olan Özel Maliyet Harca- malan İçinde Yatınm Indirimi Uy- gulanabilecek % 40 yatınm indirimi uygulamalann- dan bu tür harcamalann da yararian- ması olanağı getinlmiş olmaktadır. Yıllara Sari Inşaat Işi Yapanlar da Beyannamelerini Mart Ayının 15'ine Kadar Verecekler Inşaatın bittiği ve kâr-zarann kati olarak belirlendiği yılı izleyen yılın Mart ayının 15. gününe kadar gelir vergisi beyannamelerini vermek zorundalar. Görüldüğü gibi 5228 sayılı kanun- la getinlen değişikliklerin çoğu istis- na, muafiyet ve indihmlerden oluş- maktadır. Bu hükümetin vergi politi- kasının ne olduğunu da ortaya koy- maktadır. Zaten genel gerekçede ül- kenin vergilendirmede yeni biryapı- lanma sürecine girdiği, bunun bir strateji çerçevesinde yapıldığı ve bu stratejinin üç aşaması bulunduğu vurgulanarak, birinci aşamanın "ma- li milat uygulamasının kaldınlma- sı" oldugu belirtilmektedir. İkinci aşaması ise vergide güven ortamı sağlayacak düzenlemelerin yapıl- masıdır ki; bu da "vergi banşt" sağ- lanarak gerçekleştirilmiş oldugu ön- görülmektedir. Stratejinin üçüncü ve son aşaması; vergi sistemindeki yapısal sorunlann giderilmesi, vergi idaresinın çağdaş ve etkin bir yapıya kavuşturulması, mükellef ih- tiyaçlarının karşılanması, sür- dürülebilir büyüme ve istihdam artışı için yatınm ortamının iyileştirilmesi, ekonomik ve teknolojik gelişmelerin yarattığı olanakların kullanılmasını sağlayacak düzenlemeler getirilmesi olarak hedeflenmektedir. Enflasyon muhasebesinin getirilmesi, teşvikler, vergi yükünün azaltılması, otomotiv sektörüne getirilen teşvikler buna ör- nek gösterilmiştir. NOTDEPTEIÎİ ZEKERİYA TEMİZEL Yazarımız yurtdışında bulunduğundan bugünkü yazısını yayımlayamıyonjz. CeBIT Bflişim Euroasia bu yıl da TÜYAP Be\1ikdüzü FuarveKongreMerkeri'Ddeziy'aretçileriniağıriav-acak. 60 ülkeden ziyaretçi bekleniyor CeBIT'e 800 şirket gelecek Ekonomi Servisi - Avrasya' nın en büyük bilgi ve iletişim tekno- lojileri fuan CeBIT Bilişim Euroasia, 31 Ağustos - 5 Eylül 2004 tarihleri arasında Beylikdüzü TÜYAP Fuar ve Kongre Mer- kezi'nde yapılacak. Buyıl 13.'sügerçek- leştirilecek olan Ce- BIT Bilişim Euro- asia'nın bu yılki tema- sı "Bilişimden Güç Ahn" olacak. 6O'ı aş- km ülkeden ziyaretçi beklenen fuarda yüz- de 30 büyümeyle 20 ülkeden 800'ün üze- rinde katıhmcı ağrrla- nacak olan fuara Çin de ilk kez katılacak. Dünya CeBIT zinci- rinin Hannover'den sonraki 2. büyük hal- kası olan CeBIT Bili- şim Euroasia fuanna ilişkin düzenlenen ba- sın toplantısında ko- nuşan Hannover Mes- se Genel Müdürü Do- ris Petersen, dünya bi- lişim sektörünü değer- lendirdi. Son 10 yılda sektö- rün satışlannı ikiye katladığını kaydeden Petersen, dünya nüfu- sunun yüzde 5'ine sa- hip olan ABD'nin dünya bilgi ve iletişim teknolojileri pazann- da yüzde 32'lik pazar payı ile birinci sırada olduğunu belirtti. Dava olumlu sonuçlandı Tütün üreticisinin sendika sevinci Ekonomi Servisi - Sözleşmeli tütün üre- ticilerinin örgütlene- rek oluşturduğu Tütün Üreticileri Sendikası, verdiği yargı mücade- lesini kazandı. tzmir 4. Idare Mahkemesi, sendikanm geçici yö- netim kurulunun "tz- mir Vanngi'nin kuru- luş başMirusunu ge- çersiz saymasrna yap- tığı itiraz üzerıne, yü- rürmeyi durdurma ka- ran verdi. Tütün yasası olarak bilinen4733 sayılı ya- sanın çıkmasıyla söz- leşmeli üretim yap- mak zorunda bırakılan üreticiler örgütlenerek 15Nisan2004tarihin- de tzmir Valiliği'ne sendika kuruluş baş- vurusuyapmıştı, Sen- dika geçici yönetimi- nin yaptığı başvuru, valilik tarafından ge- çersiz sayılarak kabul edilmemişti. Bunun üzerine idare mahke- mesine yapılan itirazı değerlendiren Izmir 4. Idare Mahkemesi, ge- çen hafta yürütmeyi durdurma karan aldı. Kararda, "Sendika ve tüzel kuruluş aşama- sında vatiliğe, kuruluş başvurusunu kabul et- meme gibi bir yeCki ve görev verilmediği" belirtildi. Kısa çalışma saatterine sınır îşveren keyfi davranamayacak Ekonomi Servisi - tş Yasası ile getirilen ve ça- lışanlann tepkisini çe- kenkısa çahşmauygula- masına sınırlama getiri- h'yor. Çalışma Bakanh- ğı, "kısa çahşma ve kısa çahşma ödeneği" ile il- gili uygulamaya açık- lık getirdi. Uygula- mada yaşanan tered- dütleriortadankal- dırmakiçinhazu-- lanantebliğegöre çalışma bakanı- nın, "genel eko- nomik kririn varbğmı kabuleden açıklaması" olma- dan, işverenlerin genel ekonomik krizi gerekçe göstererek işçi- lerine kısa çalışma yap- tırma başvurulan kabul edilmeyecek. Öte yandan memura doğum yapmasuıdan önce 3 hafta ve doğum yaptığı tarihten itibaren 6 hafta süreyle verilen toplam 9 haftahk maze- ret izni, doğum yapma- sından önce 8 hafta ve doğum yaptığı tarihten itibaren de 8 hafta olmak üzere toplam löhaftaya çıkanldı. Aynca memura do- ğum sonrası verilen 6 ay süreli süt izni- nin, başlangıç tarihi belirlenmeksizin çocuğun bir yaşım doldurduğu tarihe kadar verilmesi im- kânı sağlanırken günde toplam 1.5 sa- at olan bu iznin kullanı- mmda anneye saat seçi- mi hakkı tanındı. Ço- ğul gebeliklerde (ikiz, üçüz...) bu 8 haftahk süreye 2 haftahk bir sü- re daha ilave edildi.