Catalog

SAYFA CUMHURİYET 3 KASIM 2004 ÇARŞAMBA 10 DIŞ HABERLER dishab(« cumhuriyet.com.tr Yunan hükümeti ihlale ihlalle karşılık verme politikasını şiddetli karşılıkla değiştiriyor Athıa sertleşecek ATtVA- Son zamaaılarda sık sık Ege'de ihlal iddialannı günd«eme getiren Yunanis- tan daki Konstantin ICaramanhs hükümeti, iki ülke ilişkilerini etlcileyebilecek bir dizı kararlar aldı. To Vima gazetesinde yer alan lıabere göre YunanisLan Savunma Komıte- si önceki gün toplanarak bugüne kadar olan savunma doktrinini gözden geçırerek değiş- tirme karan aldı. Yunanistan Savunma Bakanı Spilos Spi- Kotopulos'un başkanLığında Genelkurmay başkanı ve kuvvet koanutanlarının katıldı- ğı toplantıdaki kararlarla ılgili sızan bilgi- ler, Yunanistan' ın 17 Aralık'a kadar olan sü- reçte Türkiye ile iplen germe karan aldığı şeklinde yorumlandı. Yeni kararlara göre eski savunma bakanı • Savunma Bakanı Spiliotopulos ile Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanlarmın toplantısında, Türk Silahlı Kuvvetleri'nin ihlalde bulunacak hava, deniz ya da kara unsuruna karşı en sert şekilde cevap verilip püskürtülmesi karan alındığı bildiriliyor. AkisÇohacopulos döneminde alınan 'ihlal- lere, ihlalle kârşıtak verihnesi' şeklinde olan ancak 'eşit oldubittiler' olarak adlandınlan doktrin değiştirildi. Eski doktrin terk ediliyor Türkiye 'ye karşı uygulanacak olan yeni savunma doktrini eskiye göre çok daha sert önlemler içeriyor. Bu çerçevede Yunanis- tan daha önce 'Türkiye ihlal girişinıinde bu- lunmuşsa aynı şekilde bizde ihlalde buluna- hm doktrinini' terk edıyor. Buna göre Türk Silahlı Kuvvetleri'nin sözde ihlalde bulu- nan hava, deniz ya da kara unsuruna karşı en sert şekilde cevap verilip püskürtülecek. Yeni doktrinin ana teması, 'ulusal topra- ğm işgal edihnesinin tüm güçlerk ve araç- larla engelknmesi" üzenne kuruldu. Top- lantı sonrası gazeteye konuşan Yunan Ge- nelkurmay yetkilisi bir subay, "Yeni poli- tikamız yine savunma amaçh olacak ancak bu girişimimiz o kadar yoğun ve güçlü ola- cak ki, saldırgan faaliyette bulunanlar, bu hareketlerine devam edemez durunıa gele- cekler" dedı. To Vima gazetesinde yer alan habere gö- re, Kıbns Rum yönetimiyle ortak savunma doktrinini hazırlayarak hayata geçiren eski Savunma Bakanı Yerasimos Arsenis'in 'sert ve güçlü karşıhk' şeklindeki politikası ye- niden benimseniyor. Bugüne kadar uygu- lanmayan bu doktrinin yeniden yürürlüğe konulması Rum yönetiminin AB üyesi ol- ması üzerine gündeme alındı. Atina Rumlann da kalkanı olacak Yunan yetkililerine göre, AB dış sınır- lan Lefkoşa'daki yeşil hatta kadar uzanı- yor. Bu çerçevede Türkiye Rum yönetimi- ne karşı herhangi bir karşı harekette bulu- nursa karşısmda önceliİde Yunanistan'ı bulacak. Yunan hükümeti buna gerekçe olarak AB üyesi ve Rum yönetimiyle or- tak savunma doktrini imzalayan taraf ol- masını gösterecek. Hollanda'da cinayet şoku Islamda kadının aşağılandığını öne sürenfilme imza atarakMüslümanların tepkisini çeken HollandaUfilmyapımcısı Theo van Gogh silahlı saldında öldürüldil Faslı zanlı tutuklandı HALUKBAKIR YAKUPKARAHAN AMSTERDAJVI - Hollanda "da Müslümanlan kızdıran bir filme imza atan ünlü fılm yap>ımcısı Theo van Gogh, dün başketıt Amster- dam'da uğradığı silahlı saldında öl- dürüldü. Yakalanan zanlının Fas- lı olduğunun açıklanoıasının ar- dından ülkede gerginliğin artma- sından endişe ediliyor. 47 yaşındaki Theo van Gogh'un, dün sabah Amsterdam Oost bele- diye binasuıın önünde bisikletiy- le yolun karşısına geçerken çok yakın mesafeden bir kişinin saldı- nsına uğradığı bildirildi. Görgü tanıklarının ifadelerine göre, geleneksel Fas giysili ve uzun sakallı bir kişi, bisikletle Van Gogh'a yaklaşarâk önce bıçakla- dı, 6-7 el ateş ettikten sonra vücu- duna sapladığı bıçakla bir mek- tup iliştirdi. Saldırgan, bu arada başka bir kişiyi daha yaraladı. Zanlı bacağmdan vuruldu Yaralı kişinin yakında bulunan karakola giderek polisi uyarma- sından sonra zanlının kaçtığı park ablukaya alındı. Parkta açtığı sal- vo ateşle bir polis mernurunu ya- ralayan zanlı, bacağmdan vurul- duktan sonra gözaltına alınarak hastaneye kaldırıldı. Zanlının Van Gogh'un cesedine sapladığı mek- tubun içeriği hakkında açıklama yapılmadı. Amsterdam Başsavcısı Leo de Wh, Belediye Başkanı JobCohen ve Emniyet Müdürü BernardVVek- Theo van Gogh, öldürüldüğü sırada Pim Fortuyn suikastıyla Ugih' fılnıi üzerinde çahşıyordu. (Fotoğraf: AP) ten ile düzenlediği basın toplantı- suıda, yakalanan 26 yaşındaki ka- til zanlısının, Hollanda ve Fas pa- saportu taşıdığuıı, Amsterdam'da yaşadığını söyledi. De Wit, zanlı- nın herhangi bir dini ya da siyasi harekete mensup olup olmadığının araştınldığını belirtti. Film yapımcılığının yanı sıra, yazarlığı da yapan Theo van Gogh, kısa bir süre önce Islamda kaduıı konu alan "Submission-Boyun Eğiş" adlı kısa filmiyle Müslüman kesimden büyük tepki almıştı. Senaryosunu Somali asılh, Li- beral Parti milletvekili Ayaan Hir- siAB'nin yazdığı 10 dakikalık film- de, Kuran'ın kadını aşağıladığı bir kadın vücuduna yazılmıştı. Fashlann intemet sitelerinde şid- detli eleştirilere yol açan film ne- deniyle ölüm tehditleri alan Van Gogh'un adresi gizlenmiş ve ko- rumaya alınmıştı. Theo van Gogh, son olarak iki yıl önce öldürülen yabancı düş- manı politikacı Pim Fortuyn'un yönetmenlik, sunuculuk ve köşe öne sürülmüş, ilgili sureler çıplak yaşamını ve öldürülmesini konu alan, aynca cinayetin, Hollanda iç güvenlik örgütü AIVD'nin bir komplosu olduğunu ileri süren "06/50" adlı filmin çekimleri üze- rinde çahşıyordu. Fortuyn'la parakDik Başbakan Jan Peter Balkenen- de, cinayeti ifade özgürlüğü ve demokratik tartışma geleneğine karşı bir darbe olarak niteledi. Zanlının Fas asılh olduğunun an- laşılmasınınardından, sonyıllar- da Müslümanlara karşı soğuklu- ğun belirgin olarak arttığı Hollan- da'da toplumsal gerginliğin ve şid- det olaylannın yaşanmasından en- dişe ediliyor. Cinayetin ardından yapılan yo- rumlarda, Van Gogh'un çokkültür- lü toplum anlayışına karşı çıkma- sı ve Müslümanlık hakkındaki eleştirel görüşlenne vurgu yapıl- dı ve bu cinayetle. aynı doğrultu- dakı görüşleriyle kısa zamanda başbakan olma aşamasına gelen Pim Fortuyn'un öldürülmesi ola- yı arasındaki paralelliğe dikkat çekildi. Bu yorumlarda, etnik ve dini te- melli kutuplaşmanuı keskinleşti- ği Hollanda'da toplumsal gergin- lik ve şiddetin artmasından duyu- lan endişe de ifade edildi ve "De- mek Islamı eleştirmek arok müm- kün değiT görüşü dıle getinldi. Hollanda'yı sarsan cinayet, Ams- terdam'ın merkezi Dam Meyda- nı'nda dün gece düzenlenen, bir- çok politikacı, sivil toplum örgü- tü temsilcisi ve halkın katıldığı bir toplantıyla protesto edildi. İşgal kırvveuerinin Bağdat'ın Ebu Garib semtine düzenlediği baskında semt yöneticikri tutuklandı. (Fotoğraf. AP) ABD her gün bombalıyor Felluce boşalıyorDışHaberierServisi- ABD güçleri, seçimden sonra sal- dırmaya hazırlandığı Fellu- ce'yi dün gece yoğun biçim- de bombaladı. Hava sakünsı- nın ardından halk kentten kaç- maya başladı. Amerikan ordusunun Fellu- ce'nin güneydoğusuna hava saldınsı düzenlediği, bom- bardımanda bir silah deposu- nun imha edildiği belirtildı. Bir ABD'lı subay, yaklaşık 400 arabalık bir konvoyun kentten aynldığını söyledi. ABD güçleri, daha önce de birçok kez Felluce'ye saldın düzenlemiş ve binlerce Irak- lı bu kentten kaçmıştı. Bağdafın batısındaki Ra- madi'de işgal güçleriyle dı- renişçiler arasında önceki gün çıkan çatışmalarda 10 kişi öldü. Ölenler arasında Reuters ajansı kameramanı Ziya Necün'in de bulunduğu bildirildi. Bağdat'ın orta kesimlerin- deki Eğitim Bakanlığı bina- sının dışında dün bomba yük- lü araçla düzenlenen saldın- da 6 kişi öldü. Sünnilerin ço- ğunlukta olduğu Ademiye bölgesinde gerçekleşen patla- mada, bakanlık binası ile 31 araç büyük hasar gördü. Irak'taki Ingiliz birliği, ilk kadın asker kaybını verdi. Savunma Bakanlığı, 34 ya- şındaki Denise Rose'un vu- rularak öldürüldüğünü ve ce- sedinin önceki gün Basra'da- ki Ingiliz üssünde bulundu- ğunu bildirdi. Irak'uı başkenti Bağdat'ta önceki gün bir Amerikalı ve Nepalliyle birlikte 2 Irakh ka- çınldı. 2 Iraklı nın birkaç saat sonra serbest bırakıldığı bildirildi. Cül, Küıt konuğu ağırladı Islamcı lidere Kerkük uyarısı ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye, Irak'ın toprak bütünlüğü, Kerkük ve Türkmenler konusunda hassasiyetlerini, diğer Kürt liderlerin ardından, Irak Kürt Islam Partisi liden Selahat- tin Muhammed Bahattin'e de aktardı. Ankara'yı ziyaret eden Se- lahattin Muhammed Bahat- tin, Dışişleri Bakanı Abdul- lah Gül tarafuıdan kabul edil- di. Bahattin'in talebi üzerine gerçekleştiği öğrenilen gö- rüşme, Irak'ın kuzeyinde güç kazanmaya başlayan Kürt grup ile Ankara'nın en üst düzey temasını oluşturuyor. Diplomatik kaynaklar, h-ak Kürt Islam Partisi'nin son dö- nemde Irak'ın kuzeyinde bü- yük güç kazandığını, bunun da Talabani ve Barzani arasın- da büyük rahatsızhk yarattı- ğını kaydediyorlar. Irak'ta ge- lecek yıl ocak ayında yapüma- sı planlanan seçimler önce- sinde Kürt gruplar arasında re- kabetin arttığı gözleniyor. Ilişkilerde radikal değişiklik beklenmiyor Ankara sakin O Dorty,ldaha' AMERİKA: DAh' ^ÜVENLİ VE GÜÇLÜ ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye, ABD'deki başkanlık seçim- leri sonrasında Washington'ın dış po- litikasuıda radikal bir değişim bekle- miyor. John Kerr>'nin galip gelme- si durumunda, ABD'nin dış politi- kasında "kısa süreB bir datgalanma" yaşanabileceğini belirten diplomatik kaynaklar, "Kerry dış potitikava fark- h birtongetirebüir. An- cak radikal değişiklik- lerbeklenmemeli'' gö- rüşünü kaydediyorlar. John Kerry, ABD Senatosu'nda görev aldığı 20 yıl boyunca Türkiye'ye mesafeli dururken, Ermeni ve Rum lobilerinin bek- lentileri yönünde ha- reket etti. Kerry, se- çim kampanyası su-a- suıda da Ermeni soy- kınmı iddialannın kabul edılmesi yönünde çahşacağı sözü verdi. Ancak diplomatlar, kampanyada kullanılan bu tür söylemlerin devlet yönetimin- de dikkate alınmadığına işaret ediyor- lar. Kerry'nin, George Bush'un "tek yanh" dış politika anlayışına eleşti- nler yöneltmesi, Birleşmiş Millet- ler'i (BM) ve müttefiklerle danış- • Demokratlar'm adayı Kerry seçilse de, ABD dış politikasında temel hedeflerin geçerliliğini koruyacağı vurgulanıyor. malan öne çıkaran açıklamalan olum- lu bulunuyor. Bununla birlikte Kerry'nın. seçimlerden galip çıkma- sı durumunda Irak konusunda nasıl bir politika izleyeceği belirsizliğini koruyor. Kerry'nin dış politika eki- binde yer alan MadeleineAlbright as- keri olmayan yollardan yana. Ancak Kerry'nin ekibinde yer alan Richard Holbrook ve Joe Ii- berman gibi isimler de, askeri güç kullanı- mına önem veriyor- lar. Kerry'nin danış- manlar grubu içerisin- de, Leslie Gelb gibi, -Irak'm üçe böhinme- si" fıkrini ortaya atan- lar da dikkat çekiyor. Kerry'nin, İran'a karşı nasıl bir politika izleyeceği ise henüz netlik kazanmış değil. ABD Başkanı George Bush'un bir dö- nem daha seçilmesi durumunda ise, hak'ın ardından Suriye ve iran'a yö- nelik planlar için de düğmeye basa- cağı belirtiliyor. Ankara, seçim sonuçlan ne olur- sa olsun, gelecek beş yılda Irak, tran ve Ortadoğu konulannda dış politi- kada güç bir dönemden geçileceği- ni düşünüyor. Bush 4 yıllık dönemde ABD bütçesini delik deşik etti Kazananın işi zor İflas savaşı' DtşHaberterServisi- Arapça yayuı yapan El Cezire yayın kuruluşu, Usame bin Ladin'ın video kasetinin tamamını internet sitesinde yayunladı. El Cezire tarafından cuma gecesi bir bölümü yayunlanan görüntü kayduıın tamamında Bin Ladin, örgütünün amacınuı Amerika'yı iflasa sürüklemek olduğunu söylüyor. Görüntü kaydında Bin Ladin, "İflasa sürükleme noktasına kadar Amerika'ya saldınlanmızı sürdüreceğiz. ADah'm izniyle bunu başaracağK" diye konuşuyor. Mücahitlerin 1980'lerde Afganistan'da SovyetleT Birliği'ne aynı şeyi yaptıklannı söyleyen El Kaide lideri görüntülerde, "Mücahitleıie birlikte 10 yü, çökertene dek Rusya'ya sakürdık ve mağhıbiyet içinde geri çekttmeye zoriadık" dıyor. Ekonomi Servisi - ABD'de yapılan başkanlık seçimleri, dünyanın en büyük ekonomi- sıni de yeni bir yol aynmına getirdi. George Bush ve John Kerry' nin ekonomi politikala- n piyasalan da yakından ilgi- lendiriyor. 2000de "Bütçeaççmıyanya- nya üıdh-eceğun'' sözüye ikti- dara gelen Bush'un dönemin- de açık katlanarak 413 milyar dolara ulaşu"ken, rakamın yıl- sonu itibanyla 600 milyar do- lara dayanması bekleniyor. George Bush'un vergi indi- rimleri ve bu indirimleri kalı- cı hale getirmek istemesi, Bush'u ABD şirketlerinin gö- zünde sempatik kılarken; Kerry'nin bütçe açığını kısma yolunda vergi indirimlerine kar- şı aldığı tavnn, şirket yatınm- lannı olumsuz etkileyebilece- ği belirtiliyor. • Doların düşü$ü en- gellenemiyor Pıyasaiar- daki en büyük soru işareti ise, dolann seçimlerden nasıl etki- leneceği konusuna odaklanı- yor. Euro karşısında son bir yı- lın en düşük düzeyinde bulunan dolardaki düşüşün sürmesi, bir yandan uluslararası sermaye hareketleri açısından ABD'yi cazibe merkezi ohnaktan çıka- nrken, diğer yandan bu duru- mun dış ticareti olumlu etkile- mesi bekleniyor. Bush' un ikti- dara geldiği 2000 yümda 0.87 dolar olan Euro, aradan geçen 4 yılda yüzde 45' e yakın artış- SEÇİME4 MİLYAR DOLAR Ekonomi Servisi - ABD de yapılan seçimlerin maliyeti 4 milyar dolan aştı. Eyaletler ve yerel hükümetlerin harcamalannın dahil edilerek yapılan analizlere göre ise faturanın 5 milyar dolan geçmesi bekleniyor. Kongre üyeliği ve başkanlık için aday olanlann seçim kampanyası için yapüklan harcamalar 1.8 milyar dolan geçerken, sadece Bush ve Kerry'nin seçim kampanyasının faturası 600 miryon dolan aştı. la 1.27 dolara kadar vükseldi. • Petrolün geleceği belİPSİZ: Son bu- yılda yüzde 60 artarak 50 dolan geçen ham petrol fiyatlan, ABD ekono- misinin geleceğini etkileyen bir diğer önemli neden olarak gö- rülüyor. iki aday rekor düzey- lere hrlayan petrol fiyatlan kar- şısında alacaklan önlem konu- sunda da temel aynlıklar yaşı- yor. Bush'un politikası, büyük ölçüde yeni ham petrol kay- naklan bulma çabalannı destek- lemeye odaklanırken, Kerry enerji tasarrufu yoluyla talebi kısma ve yabancı petrol kaynak- lanna bağunlıhğın azaltıhnası üzerinde yoğunlaşıyor. • DışticaretaçığcYı lın ikinci çeyreği itibanyla yıl- lık bazda ulaşılan 611 milyar dolarlık dış ticaret açığı ^ e - ni" başkanın önündeki en bü- yük engellerden biri. Dünya- nın en büyük dış ticaret açığı- nı veren ABD'de son 4 yılda do- larda yaşanan gerileme de dış ticarete olumlu yansımadı. Sa- dece ağustos ayında ABD'nin Çin ile ticaretinden kaynakla- nan açık rekor oranda büyüye- rek 15.4 milyar dolara ulaştı.