Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
1EKİM2004CUMA CUMHURİYET SAYFA
ekonomi(acumhuriyet.com.tr 13
Ciftci dostu usumi anıldı
Gazetemiz yazarı, "çift-
çi dostu" Sadullah Usu-
mi, aramızdan a>Tiuşı-
nın ikinci yüdönümün-
de geniş kaalnnh etkin-
liklerk anıldı. Cumhu-
riyet gazetesi, TM-
MOB Ziraat Mühen-
disleri Odası, Türkhe
Gazeteciler Cemiyeti
(TGQ ve CHP'nin,
Usumi'yi anma toplan-
nsı dün Çankaya Bele-
diyesi Çağdaş Sanaüar
Merkezi'nde gerçekkş-
tirML CHP Genel Başkanı Deniz BaykaL 1980 sonrası
yöıetimlerin "örtbas etme" anlayışına karşıhk gittiği
her yerde tanm sonınlannı ortaya koyan Sadullah Usu-
mi yi "Don Kişot'a" benzetti. TGC Başkanı ve gazete-
miı yazan Orfaan Erinç. gazetede kapı yoldaşlığı vap-
tıkan Usumi'nin her y&asının arkasında çok uzun araş-
tırna ve incelemeler olduğunu sö\ledi. Usumi'nin kızı
Difck BiL gözyaşlan arasında yaptığı konuşmasında,
"Ale kaçamaklan en mutlu anlanndan biriydi. Türki-
ye'nin her köşesinde, sevgi ve sorumluhık taşıdığı bin-
lerce ailesi daha vanh" görüşlerini dile getirdi. Usu-
mi'nin 1998 yıtanda kaleme aldîğı ve bugün yaşananlar-
la hâlâ örtûşen "kaçak etle ilgflj yazısını yayımlıyoruz.
STÇI DOSTU
SADULLAH USUMİ
Yurda Hep Yıl 300 Milyon
Kilo Kaçak Et Sokuluyor
Tûrk halkı 1997 yılında 1 milyon 488 bin 606 ton et
tüketti. Bunun 516 milyon 946 bin kilosu kırmızı et...
Tabıı, bunlar kayıtlara geçebilenresmirakamlar...
Ancak gerçek tüketilen et miktan ise çok daha faz-
la. Örneğin, resmi kayıtlarda 516 milyon 946 bin kilo
olarak gözüken kırmızı et tüketimi 1 milyon 100 bin ton
civannda...
Bu hesaplara göre geçen yıl tüketilen kırmızı etin bir
katından fazlası kayıt dışı. Tam 600 milyon kiloya ya-
kın kırmızı etin nereden getinldıği, hangi koşullarda ke-
sildiğı ve satıldığı belli değil. Çünkü, devletin kayıtla-
nnda bu rakamlar yok...
Kayıtlarda gözükmeyen 600 milyon kiloya yakın etin
de en azından 300 milyon kilosunun yurdumuza ka-
çak olarak sokulduğu tahmın ediliyor.
Bir yıl içinde 600 milyon kilo etin kaçak kesimlerden
sağlanması ve en azından 300 milyon kilosunun yur-
da kaçak olarak sokulması tesadüflere bağlanamaz.
Ihtiyaçlann zorladığı da ileri sürülemez...
Bu kadar büyük bir kaçakçılığı, ancak güçlü bir ör-
güt becerebılir... Yeni moda adı ıle mafya...
işin daha da acı yanı, bugüne kadar ortaya çıkanlan
büyük bir kaçakçılık olayı da duyulmadı. ıstanbul'da
milyonlarca kilo kaçak et satılacak da hiç kimse yaka-
lanmayacak... Akıl alacakgibı değil... Demekki kaçak-
çılann peşini ciddi biçimde kovalayan yok!..
Kaçakçılıktakı kâr ve zarar hesaplan ise dehşet ve-
rici. Tahmini hesaplara göre et mafyasının yıllık kazan-
cı 500 trilyon liranın üstünde. Devletin yıllık vergi kay-
bı da bir katrilyon liraya yakın...
Uzmanlar, et mafyası kısa süre içinde yok edileme-
diği takdirde kayıtlı alım-satımlann giderek azalacağı-
nı, buna karşıhk kaçak et satışlannın tüm yurda yayı-
lacağını iddia ediyorlar...
• • •
Et ve canlı hayvan ithalatına izin verilip verilmeme-
si hâlâ tartışma konusu. Aldığımız bilgılere göre tanm
kesiminın ve hayvan üreticilerinin sert tepkisi etkili ol-
du... Hükümet ithalata bir veya iki ay daha izin verme-
yecek. Ama ekim veya kasım ayı başında ithalata baş-
lanacak. ithalat, yurda kaçak et sokanların da işine ya-
rayacak. Zira, resmi yollardan getirilen etlerle, yurda
kaçak olarak sokulan etler kanştınlarak piyasaya sü-
rülecek. Böylece kaçak etleri ayırt etmek zortaşacak!..
Aynca, bugünkü koşullarda canlı hayvan veya et it-
halatı da pek kârlı bir iş olarak gözükmüyor. Zira, bir
kilo kaliteli kırmızı etin Türkiye'ye maliyeti 1 milyon 500
bin lira civannda olacak. Türkiye'de ise şu anda en ka-
liteli eti, üreticinin elinden 1 milyon 300 bin liraya al-
mak mümkün... Bu nedenle, bazı firmalar şimdilik et
ithalatına sıcak bakmıyor...
Eğer, ithalata başlanırsa bunun iki nedeni olacak. Bi-
rincisi para kazanabilmek için kalitesiz ve belki de sağ-
lıksız etler ithal edilecek. Ikincisi ise yurda kaçak ola-
rak sokulan etlere kanştırmak için.
Aynca, hayvancılığımıza darbe vurmak için de ça-
lışmalar yapıldığı ileri sürülüyor. Tecrübeli üreticilerin
verdıği bilgilere göre son yıllarda dişi sığır kesimi hız-
landı. Uyanlara rağmen damızlık sığırlanmızın kesime
verilmesi önlenemiyor.
Bu gıdişle. günün birinde dişi sığırlar azalacak ve
üretim düşecek. Sonuçta et veya canlı hayvan ithal et-
mek zorunda kalacağız...
Hayvancılığımızı tehdit eden bir başka gelişme de
erken kesim. Ülke çapında hâlâ ciddi bir denetim me-
kanizması kurulamadığı için mezbahalarda küçük yaş-
ta kuzu ve dana kesimleri sürüyor. Bu nedenle her yıl
500 milyon kilo civannda et kaybımız var.
Saydığımız bu sıkıntılardan Türkiye'yi ve Türk halkı-
nı kurtarmak çok zor bir iş değil. Yapılacak iş, sınıria-
rımızı ciddi bir denetim altına almaktır. Tanm, içişleri ve
sağlık bakanlıklan kadrolannın ülkenin en uzak bölge-
lerine kadar yayılmasını sağlamaktır...
Bunlar yapıldığı takdirde ne et mafyası kalır ne de
yurtiçi ve yurtdışı kaçakçılığı... (31 Temmuz 1998)
Türkiye'de çalışanlann yüzde 54'ünün herhangi bir sosyal güvencesi yok
İstihdam güvencesiz arttı• DİE'nin açıkladığı
verilere göre, bu yılın
ikinci çeyreğinde işsizlik
oranı yüzde 9.3'e geriledi.
Ancak çalışabilir
nüfiıstaki artış dikkate
alındığında işgücüne
katılım oranı yüzde
49.4'ten 49.2'ye geriledi.
Ekonomi Servisi - Ekonomide-
ki büyüme işsizlik oranını biraz
düşürdü, ancak çare olmaktan yi-
ne uzak kaldı. Yüzde 14.4 oranın-
da büyüme yaşanan bu yılın ni-
san-mayıs-haziran aylannı kapsa-
yan ikinci üç aylık döneminde iş-
sizlik oranı, geçen yılın aynı dö-
nemine göre 0.7 puan düşerek
yüzde 9.3'e geriledi. Ancak çalı-
şabilir yaşa gelen nüfustaki artış
dikkate alındığında, işgücüne ka-
tılım oranı iki puan geriledi.
Yılın ikinci üç aylık dönemine
ilişkin "Hanehalkı tşgücü Anke-
ti" sonuçlannı açıklayan Devlet
Istatistik Enstitüsü'nün (DİE)
saptamalanndan en çarpıcı bölüm
ise kayıt dışına yönelik. Buna gö-
re, Türkiye'de istihdam edilenle-
rin yüzde 54'ü herhangi bir sos-
yal güvenlik kuruluşuna kayıtlı
değil.
Geçen yılın ikinci üç aylık dö-
neminde ortalama 2 milyon 418
bin olan işsiz sayısı bu yıl aynı
dönemde 2 milyon 296 bine iner-
Işgücü durumu (Nisan-Haziran; Bin kişi) 2004
1 ^ B 15 ve Daha Yukan Yaştaki Nüfus
J Jf lşgücü
YJ •İstihdam
• Işsiz
K İşgücüne Katılma Oranı (%)
İstihdam Oranı (%)
İşsizlik Oranı (%)
Genç Nüfusta İşsizlik Oranı (%)
48.799
24.115
21.696
2.418
49,4
44,5
10,0
19,6
49.694
24.457
22.188
2.269
49,2
44,6
9,3
16,9
ken işi olanlann sayısı ise 21 mil-
yon 969'dan 22 milyon 188 bin
kişiye yükseldi. Ekonomideki
yüksek büyüme işsiz sayısını sa-
dece 112 bin kişi azaltırken çalı-
şanlann sayısını ise 219 bin kışı
arttırabildi. Türkiye'nin istihdam
tablosu özetle şöyle:
• 69 milyon 340 bin kişi olan
nüftıs yüzde 1.6 artışla, 70 milyon
414 bine yükseldi. 15 ve yukan
yaştaki nüfus ise yüzde 1.8 arta-
rak 48 milyon 799 bınden 49 mil-
yon 694'e kadar çıktı. Işgücünde-
ki nüfus ise yüzde 1.42 artarak 24
milyon 115 binden 24 milyon 457
bin kişiye yükseldi.
1/ Işgücünün çalışabilir yaşta-
ki nüfus içensindeki payını gös-
teren işgücüne katılma oranı yüz-
de 49.4'ten yüzde 49.2'ye gerile-
di. OECD ülkeleri içerisinde en
düşük işgücüne katılma oranına
sahip olan Türkiye'de çalışabilir
yaşta olduğu halde işgücüne da-
hil olmayanlann sayısı ise yüzde
2.2 oranında artarak 25 milyon
236'ya yükseldi.
*/ işsizlik oranı, yüzde 12.8'le
kentlerde yine yüksek oranda sey-
rederken kırsal kesimde yüzde
4.9'a kadar indi. Geçen yıl aynı
dönemde kentlerdeki işsizlik ora-
nı yüzde 13.2, kırsal kesimde ise
yüzde 6.3 olarak hesaplanmışn.
^ Bu yılın ilk üç aylık
döneminde işsizlik oranı yüzde
12.4 düzeyındeydi. Eksik istih-
damdaki1erle işsızlerin oluştur-
duğu atıl ışgücü oranı yüzde 14.6
düzeyinde seyrediyor.
^ Türkiye'de istihdam edilen-
lenn yüzde 54'ü herhangi bir sos-
yal güvenlik kuruluşuna kayıtlı
değil.
fDlE venlerine göre özel sek-
törde çalışan sayısı artarken ka-
muda geriledi.
AÇIK TIRMANIYOR
Dış ticaret
'alarm'
veriyor
Ekonomi Servisi - Türki-
ye'nin dış ticaret açığındaki
artış ağustos ayuıda da devam
ederken ihracatın ithalatı kar-
şılama oranı son yıllann en
düşük seviyesi olan yüzde
5 8.5' e kadar geriledi. Bu yılın
ilk 8 ayında yüzde 106.5 arta-
rak 8.8 milyar dolara ulaşan
tüketim malı ithalatının kö-
rüklediği dış ticaret açığı
ağustosta 3.3 rrulyar dolar ola-
rak gerçekleşti. Yılın ilk 8
ayındaki dış ticaret açığı da
geçen yılın aynı dönemine gö-
re yüzde 69 artarak 22.6 mil-
yar dolarla geçen yılın tumün-
deki 22 milyar dolarlık dış ti-
caret açığmı da aştı.
Devlet Istatistik Enstitü-
sü'nün (DtE) venlerine göre
ağustosta ihracat, geçen yılın
aynı ayma göre yüzde 20 arta-
rak 4.6 milyar dolar olurken
ithalat yüzde 31 oranında bü-
yüyerek 7.8 milyar dolara
yükseldi. Ağustosta ihracatın
ithalatı karşılama oranı da bu
yılın aylık bazda en düşük
noktası olan yüzde 58.5'e ka-
dar geriledi. Türkiye'nin
ocak-ağustos dönemindeki
toplam ihracatı ise geçen yılın
aynı dönemine göre yüzde 32
oranında artarak 39.2 milyar
dolara çıkarken yüzde 43.4
oranında artan ithalat ise 61.8
milyar dolara ulaştı. Dış tica-
ret açığı ise yüzde 69.3 artarak
22 milyar 571 milyon dolarla.
geçen yılın tümündeki 22 mil-
yar 89 milyon dolarlık açığı
bile aştı. Geçen yılın ilk sekiz
ayında yüzde 69.1 olan ihracat
gelirlerinin ithalat harcamala-
nnı karşılama oranı ise bu yıl
yüzde 63.5'e indi.
Kütahya ve Güral Porselen'in sahibi aile, yeni şirket kurdu
Gürallar beyaz eşyaya girdi
• Uzakdoğu ürünlen
Türkiye'de porselen ve
seramik sanayiini
olumsuz etkilerken
Kütahya Porselen rekabet
stratejisini markalaşmak
olarak belirledi.
Ekonomi Servisi - Güral ve
Kütahya Porselen'in sahibi
Güral ailesi. beyaz eşya
piyasasına da giriyor.
Aile bu amaçla Istanbul'da
şirket kurdu. Emir Turizm
ve Ev Gereçleri Ticaret AŞ
adı verilen ve sermayesi 50
milyar lira düzeyinde olan
şirketin, her türlü dayanıklı
tüketim malınm iç ve dış
ticareti için kurulduğu
belirtildi.
Hedefmarkalaşmak
Öte yandan Uzakdoğu
ürünleri Türkiye'de porselen
ve seramik sanayiini olumsuz
etkilerken Kütahya Porselen
rekabet stratejisini
markalaşmak olarak belirledi.
Teknolojik altyapıya sahip
olduklanm belirten Kütahya
Porselen'in Genel Müdürü
Rüştii Düver, şu anda tek
hedeflerinin markalaşmak
olduğunu söyledi. Çin
mallanna karşı uygulanan
^ K Ü T A H Y A PORSELEN
Kütahya Porselen'in genel müdürü Rüştü Düver, şu anda
tek hedeflerinin markalaşmak olduğunu söyledi.
kotanın diğer ülkeler
üzerinden aşıldığına dikkat
çeken Düver.
"Gümrüklerdeki
denetimkrin de sıklaşünlması
gerekhor" dedi. Düver,
"Bizim toplam maliyetlerde
işçüiğin payı yüzde 40'lara
ulaşryor. Türkiye'de bir işçinin
maliyeti 600 Euro
dolaMndavken onlarda ancak
20 dolar. Çin'deld bütün
cezaevleri porselen fabrikasL
Hiç para almadan günde 24
saat çabşıyor ve üretiv'oriar.
Çin'le rekabet mümkün
değil" diye konuştu. Düver,
2004 sonuna kadar 20 milyon
Euro'luk ihracatı
hedeflediklerini, yıllık
üretımlerinin ise 50 milyon
parça olacağını ifade etti.
ABile
kurus
krizi
aşıldı
Ekonomi Servisi- Yeni Türk Lirası'na
geçilmesi aşamasında basılan kuruşla-
nn Euro'ya benzediği gerekçesiyle in-
celeme başlatan AB ile sorun çözüme
kavuştu. Paris'e giderek yeni kuruşlan
tanıtan Darphane yetkilileri. bozuk pa-
rayla çalışan makinelerde yapüan de-
nemelerde olumlu sonuç aldı.
Böylece yeni kuruşlarla Euro arasın-
da herhangi bir benzerlik bulunmadığı
AB yetkih'leri tarafindan da kabul edil-
di. Resmi açıklamaysa önümüzdeki haf-
ta gelmesi beklenen raporun ardından
yapılacak. Bu arada, bozuk paranın ye-
tersiz kalabileceği eleştirilerine Hazi-
ne'den yanıt geldi. Yetkililer, karann
Merkez Bankası tarafindan verildiğini
hatırlatarak yılbaşına kadar 1.2 milyar
adet madeni para basılacağını söyledi.
Ancak ihtiyaç duyulması haünde bası-
ma 2005 yılında da devam edilecek.
Yetkililer aynca 1 Yeni Türk Lira-
sı'nın hem madeni para hem de bank-
not olarak basılacağına dikkat çekerek
madeni para ihtiyacınnı azalacağını
kaydetti.
MALtYE YAŞAMINDAN /MUSTAFA PAMUKOĞLU p a m u k m c superonline.com
5228 sayılı yasa ile araçlann muaye-
nelerı, trafik cezaları uygulaması ile ıl-
gilı birçok değişıklik yapıldı. Bugün
herkesi yakından ılgilendiren bu deği-
şikliklerı incelemeye çalışacağız.
Tescile bağlı araçlann muayene-
lerini yaptırmak, muayene istas-
yonlarını denetlemek ve gerekli dü-
zenlemeleri yapmak konusunda
01.01.2005tarihinden itibaren Ulaş-
tırma Bakanlığı yetkili olacak.
Bu yetkinin gerekçesi, muayene is-
tasyonlan hizmetlerinin, yetki alacak
özel sektör kuruluşlan tarafindan na-
sıl yapılacağınt belirlemek ve denet-
lemek için yetkili bakanlık belirlen-
mektedir.
Muayenesi yapılmayan araçlar
trafikten men ediferek trafik zabıta-
sınca en yakın muayene istasyonu-
na gönderilecektir.
Bu değişıklikle muayene istasyon-
lan muayenesini yaptırmayan araçla-
n izleyecek ve trafik kuruluşuna bildi-
Trafik Cezaları ve Araç Muayenelerindeki Değişiklikler
recektir. Yani trafik polisinin tespitet-
mesine kadar muayenesiz araç kulla-
nımı olanağı ortadan kalkmaktadır.
Araçlann muayeneleri, artık yet-
ki verilen gerçek veya tüzelkişilere
art muayene istasyonlannda yapıla-
cak özel sektöre yeni bir iş alanı do-
ğuyor. Yönetmelikle belirlenecek
esaslara göre yetki alan kişi veya ku-
ruluşlar bu işi yapabilecek. Muayene
ücretlerini tahsil edecek.
Muayene ücretleri belirlendi ve
her yıl yeniden değerieme oranında
arttınlacak.
Otobüs, kamyon, çekici ve tanker
için 100 milyon; otomobil. minibüs,
kamyonet, özel amaçlı taşıt, arazi ta-
şıtı, römork ve yan römork için 75
milyon lira; motosiklet, motorlu bisik-
let için 40 milyon lira muayene ücre-
ti alınacak. Bu üçfetlere aynca KDV
ilave edilecek.
Muayene süresi geçirilen heray için
muayene ücretiyüzde 5 fazlası ile tah-
sil edilecektir. Ay kesiheri tam ay ola-
rak hesaplanacak.
Askeh araçlarla, raylı sısfem/e çalı-
şan veya iş makinesi türünden araç-
lann muayeneleri, tescilini yapan ku-
ruluşlar tarafindan yapılacaktır.
Araç muayene istasyonları Özel-
leştirme Kurulu tarafindan özelleş-
tirme kapsamına alındığı için özel
kişi ve kuruluşlara devrediliyor.
Avrupa Birliği uyum sürecinde araç
muayene istasyonlannın AB tarafin-
dan belirlenmiş standartlara uygun ol-
ması amaçlanmaktadır.
Yetkili kişi ve kuruluşlar bu istasyon-
lardan elde ettikleri hasılatın (KDVha-
riç) ilk 3 yılı için yüzde 30'unu, sonraki
7 yıl yüzde 40!
ını, daha sonraki 10 yıl
yüzde 50'sini ve yüzde 5 gecikme tah-
silatlannın tamamını Hazine payı olarak
her ayın 7. günü akşamma kadar ilgili
vergi dairesine yatıracaklardır.
Trafik cezalannın tahsilat biçimi
değiştirildi. 3 katına çıkma kaldırıl-
dı.
Trafik cezalannda ödeme derhalya-
pılmadığı takdirde tutanağın tebliğ ta-
hhinden itibaren bir ay içinde öden-
mesi gerekir. Bir ay içinde ödenme-
yen cezalariçin herayyüzde 5 faiz uy-
gulanacak. Aylık faizin hesaplanma-
sında ay kesirleri tam ay olarak dikka-
te alınacaktır. Bu suretle bulunacak
tutar, trafik cezasının iki katını aşama-
yacaktır.
Busistem 01.01.2005 tarihindeyü-
rüriüğe girecek.
Köprü ve otoyol gişeterinden ge-
çişte ücret ödemeyenlere geçiş üc-
retinin 10 katı idari para cezası uy-
gulanacak.
Bu cezalararaç sahiplerine posta ile
tebliğ edilip 30 gün süre verilecek. Bu
cezalar ödenmeden araçlann fenni
muayeneleri ile satış ve devirteriyapıl-
mayacak.
Posta idaresi memurları 31.07
2004 tarihinden itibaren para ceza-
lannın tahsiline yetkili olacaklar.
Para cezaları makbuz karşılığı pos-
ta memurlanna da yapılabilecek. Bu-
nunla Maliye Bakanlığı 'nca para ceza-
lannın PTT idaresi vasıtasıyla tahsili-
ne izin verilmiş olmaktadır.
NOT: Gözlemlediğimiz kadanyla
işletmeler 2005 yılına 3 ay gibi kısa
zaman kalmasına rağmen YTL ko-
nusunda gerekli hazıriıklara henüz
başlamamışlar. Bu, ciddi bocala-
maya neden olabilir. Bir an önce
özellikle muhasebe sistemlerini
adapte etmelerinde çok büyük ya-
rariar olacaktır.
NOTDEFTERİ
ZEKERİYA TEMİZEL
Memura Büyümeden
Pay Yok
2005 yılında memurlara yapılacak maaş artışı-
nı belirlemek amacıyla hükümet ile memur sen-
dikalan arasında toplu görüşmeler yapılıyor.
Memur zammı konusunda toplumun kafası kar-
makanşık.
Hükümet; "Sendikalann taleplerini karşılaya-
cak olsak bütçeye yükü 72 katrilyon lira olur; sen-
dikalaryüzde 168 artış talep ediyor" gibi sözler-
le toplumun diğer kesimlerini kışkırtıyor.
Sendikalar; "Bizim taleplerimizin toplamı 15
katrilyon lirayı bile bulmuyor. 15 katrilyon lira ve-
rin bize yeter" diye çırpınıyor.
İş uzlaşmazlığa doğru gidiyor.
Peki işin aslı ne?
Cumhuriyet Gazetesi, çarşamba günü olayın
hükümetin bir aldatmacası olduğunu haberieşti-
rerek 1. sayfasından verdi. Biz de olayı yorumla-
nmızı da ekleyerek derinleştirelim.
• • •
öncelikle toplumun hatırlaması gereken gerçek,
lise mezunu bir kamu görevlisinin eline geçen ma-
aşın 555 milyon lira olduğudur. Bu tutara 200 bin
lira kira yardımı, 9 milyon 600 bin lira çocuk yardı-
mı, 48 milyon lira aile yardımı da dahildir.
Sorun, bu maaşın 2005 yılında ne kadar olaca-
ğıdır.
Bir kere olayın, dayanaksız ve rakam oyunlany-
la saptınlmasının kamu saygınlığı ile bağdaşma-
dığını belirtelim. 200 bin liralık kira yardımı 50 mil-
yon lira olsun denildiği zaman, yüzde yirmi beş bin
artış isteniyor diye demagoji yapmak kamu etiği
ile bağdaşmıyor.
Hükümetler yıllık bütçelerini yaparken DPTnin
belirlediği temel ekonomik büyüklüklerden hare-
ket eder. DPT; uygulama yılında büyüme ne ola-
caktır, enflasyon hedefi nedir, döviz kuru ne ola-
caktır, gibi büyüklükleri belirler.
Sonra da bu büyüklükler esas alınarak bir yan-
dan gelir tahminleri yapılır, diğer yandan da har-
camalann ulaşacağı boyutlar belirlenir.
Harcama rakamlan belirlenirken de ekonomik
verilerin zorunlu kıldığı artışlann yanında, hüküme-
tin sosyal hedefleri, toplumsal katmanlara yakla-
şımı, artan refahtan hangi kesimlere ne kadar pay
verileceği konusundaki yaklaşımlar belirleyici rol
oynar.
• • •
2004 yılında hükümet temel ekonomik büyük-
lüklerden büyümeyi yüzde 5, enflasyonu da yüz-
de 12 olarak öngörmüştü.
Buna karşıhk memuriar yılın her iki yarısında
yüzde 6 olmak üzere kümülatif yüzde 12.3 zam
aldılar.
Oysa bu yılın ilk yarısında büyümenin yüzde
14.5 olduğu açıklandı. Hükümet 2004 yılı büyü-
me hedefini yüzde 7 olarak revize etti.
Yılın ilk yansındaki rekor büyümeye karşın yıl-
lık ortalama büyümenin yüzde 7 olarak revize edil-
mesi, tanmdaki çöküşün artarak süreceğinin iti-
rafı anlamını taşıyorsa da memurlann da büyüme-
den paylanna düşen refah artışını almadıklan so-
nucunu doğuruyor.
Yıl sonu enflasyonu yüzde 8-10 aralığında, bü-
yüme de yüzde 7-10 aralığında gerçekleşirse me-
murlann 2004 yılından refah payı alacaklan, yılın
tamamında, yüzde 4-8 olarak ortaya çıkmaktadır.
Hükümet "2005 Yılı Bütçe Çağnsı"nda 2005yı-
lının büyüme oranını yüzde 5, enflasyon hedefini
de yüzde 8 olarak açıkladı. Hükümetin hedefleri
ile tutarlı olması halinde çalışanlarına da en az
yüzde 13 oranında, 2004 yılı refah kaybını da he-
saplayarak yüzde 21 oranında zam yapması ge-
rekiyor.
Bu durumda kaynak sorunundan da bahsedil-
mesi olanaksız. Çünkü yüzde 5 büyüme hedefi-
ne göre tahmin edilen 2004 vergi gelirleri yüzde
14.5'lik büyüme nedeni ile hedefleri katlayarak
gerçekleşiyor.
Burada bu kaynağın nasıl kullanılacağı sorusu-
nun yanıtlanması gerekiyor.
Anlaşılıyor ki hükümetin gündeminde büyüme-
den memurlara refah payı vemnek yok.
temizel <ı cumhurivet.com.tr
HSBC davasına yürütmeyi
durdurma karan
I ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Danıştay,
Demirbank'ın HSBC'ye satışını iptal eden
mahkeme karannın yürütmesini durdurdu.
Edinilen bilgiye göre bir süre önce Sema
Cıngıllıoğlu, Demirbank hisselerinin
HSBC'ye satış işleminin iptali için dava açtı.
Ankara 10. Idare Mahkemesi de Demirbank'ın
fona devrini öngören BDDK karannın
Danıştay tarafindan iptal edildiğine dikkat
çekerek satış işlemini iptal etti.
Avrupalı karton
devinden sigara yatırımı
TİRE (AA) - A\xupa'nm önde gelen karton
üretıcilennden Avusturya merkezli "Mayr-
Mehıhof Graphia" grubuna bağlı "MM-
Karton" şirketi, sigara sektörüne yönelik üretim
için Izmir'in Tire ilçesinde temel attı. MM-
Graphia Izmir Karton Sanayi ve Ticaret AŞ
Fabrika Müdürü Nihat Gündüz. 14 bin 600
metrekare kapalı alanda kurulacak tesisin, 2005
yılı ortalannda faaliyete geçeceğini ve 80 kişiye
istihdam sağlayacağını belirtti.
Bayiler de Tekel'e talip
• İSTAJVBUL (AA) - Tekel Toptan Satıcılan
Derneği üyelerinin Tekel ihalesi için kurduğu
Sigara Üretim Pazarlama'nın (SÜPAŞ),
Tekel'in sigara ve tütün bölümünün satış
ihalesinde teklif vereceği belirtildi. Türkiye
genelinde günlük toplam cirolan 20 trilyonu
aşan üyelerin 20 binden fazla kişiye iş imkânı
sağladığını söyleyen SÜPAŞ Yönetim Kurulu
Başkanı Yılmaz Gülahmetoğlu, "Biz 2 milyar
dolar verip bunu da 5 yıl vade yapmak
istiyoruz. Bu rakam önceki ihale rakammın
neredeyse 2 katı. Tekel bunu eder. Maliye
Bakanlığı'na da bu teklifle gideceğiz" dedi.