Catalog

26 MART2003ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA HABERLER I>ış basın, AKP'nin tutarlı bir politika izlememesinin bedelini yalnız kalarak ödediğini savundu Türkiyebaştankaybetti• Financial Times gazetesi, Irak savaşınm, Türkiye'nin hem ABD hem de Avrupa Birliği ile ilişkilerini bozduğunu yazdı. Gazete, "Daha dört ay önce Amerika ve Avrupa'nın reform gündemine alkışlar yağdırdığı AKP hükümeti, şimdi hem Washington'la hem de Brüksel'le ilişkileri ayakta tutmak için mücadele veriyor" diye yazdı. Haber Merkezi- tngiltere'de yayımlanan Financial Times gazetesi, "ABD'nin Türkiye'yi savaş başlamadan kaybettiğinT öne sürdü. Gazete yazarlarından Öuentin Peel'in makalesinde, "kıirin yanlış ele aluuşu ortaya çıkan kargaşa ve Ankara'nın poütikalannın yanhş yorumlanması sonucu, en büyük hatalardan biri olan bu sonucun ortaya çıkdgT belirtıldi. Makalede, "ABD,bugün üsler, lojistik destek haüan ve hayati bir ulaşını yolu açacak sadık ortak yerine, kuşkulu ve haşin bir komşuya sahip oldu" denildi. Yazar, Türkiye'nin bugün savaş çabalanna destek vermek yerine, Kuzey Irak'a herkesten bağımsız olarak asker sokabilecek duruma geldiğini belirttı. Ekonominin hassasiyetine işaret eden ve "bir Türk-Kürt çabşmasuun Türkhe'nin AB umutlannı yok edebileceğini'' iddia eden yazar. "Bu durumun son derece yıkıcı etkileri olabiHr" uyansında bulundu. 'ABD vönetlml anlayıssız' Yazıda. "Geçen yıl yapüan başanlı reformlar ve tek prtiti hükümetin kuruhnasL istikrar umudannı artünh. Ancak Irak savaşı buna zarar verecek gibi görünüyor" denıldı. Bu durumdan herkesin sorumlu olduğu belirtılen makalede. "Ancak bu konuda da en büyük ödül VVashington'ın. VV'ashington yönetimi. hep Türkiye'yi iyi anlamakla övünüyordu. Yıllarea AB'ye, Türkiye'yi çantada kektik görmemesi için dersler verdiler. Şimdi aynı hatayı onlar yapryor" yorumu yapıldı. 'AKP zor durumda' "Türidye'nin Irak kriziyk baş etme müeadelesT başlığıyla yayımlanan haberde ise AKP hükümetinin zor durumda olduğu belirtıldi. Haberde, "Daha dört ay önce .Amerika ve Avrupa'nın reform gündemine alkışlar yağdırdığı AKP hükümeti, şimdi hem VVashington'la hem de Brüksel'le ilişkileri ayakta tutmak için mücadele veriyor" denildi. The Times ise bir yandan Türk ordusunun Irak sınınndakı askeri yığınağının bir yandan da Amerikalı piyade sayısının arttığını yazdı. Gazete, Amerikan ordusunun Kuzey Irak'taki insanı yardım operasyonlannın sorumluluğunu üstlendiğini açıklamasının Türkiye'nin mülteciler yüzünden bölgeye girme gerekçesini engellediğini vurguladı. Alman basını Berliner Zeitung gazetesi Alman hükümetınin Türkiye"nin K. Irak'a girmesi durumunda Awacs mürettebatını geri çekme karanna destek verdi. Berliner Zeitung, Almanya'nın Irak savaşma karşıt tutumuyla Awacs uçaklanna ilişkin açıklamasının birbinyle tutarlı olduğunu yazdı. Frankrurter Allgemeıne Zeitung ise Avrupalı ve Amerikalı müttefiklerinden birbinyle çelişkili talepler alan Türkiye'nin 'zor bir konumda' olduğunu yazdı. YUNAN BASININA GÖRE TÜRKÎYE'NtN KAYIPLARI SAVAŞ SONRASI DA SÜRECEK Ankara acı fatura ödeyecek MURATİLEM ATtSA- Türkiye'nin izlediği politikalar so- nucu ABD'nin güneyden baslattığı Irak ope- rasyonu beklendiği gibi gelişmezken, Yunan basmı bunun Ankara'ya pahahya mal olaca- ğı görüşünde birleşiyor. Gazetelerde derin devlet, sabitleşmiş ulu- sal çıkarlar, aşırı güven ve uygulananyanlış politikalann Türkiye'nin hatalar zincirini oluşturduğuna dıkkat çekiliyor. Konu ile il- gili yapılan yorumlarda, Türk diplomasisinin pahahya ödenecek art arda hatalar yaptığı Mirgulanırken ABD'nin güney operasyon- lanndaki her başansızhğuıın faturasını Tür- kiye'ye ödeteceği belirtiliyor. Bu durumda hem ABD, hem de AB tarafuıdan sürekli baskı al- tında tutulup suçlanacak olan Ankara'nın maddi manevi kayıplan savaş sonrası da de- vam edecek. Basın organlanna göre Kemalizm sonra- sındaki en zor dönemeçten geçen AKP ikti- dan büyük ikilem içinde. Başbakan Tayyip Erdoğan başkanlığındaki hükümet, Ameri- kan yönetiminin uyanlannı ciddiye alıp ha- reketsiz kalırsa gelişmeleri sadece seyret- mekle yetinecek. Tezkereler konusunun uğ- rattığı büyük maddi kayıplann ardından, Irak'uı kuzeyinde oluşması muhtemel Kürt devletini engelleyemeyecek. Irak'ın kurulu- şu ve yeniden inşası konusunda aktif rol ala- mayacak. Türkiye tüm ABD, BM ve AB uyanlannı dikkate almayıp Kuzey Irak'a gir- mesi durumunda ise bu defa uluslararası alan- da zor durumda kalacak. AB yolu kapanacak Türkiye aynı zamanda uluslararası huku- ku ihlal edeceği için öncelikle AB'ye giden yol kapanmış olacak. NATO \erdigi desteği geri çekecek. BM'nin çeşitli yaptınmlan ile karşı karşıya kalabilecek. IMF ve Dünya Bankası gibi mali yardım yapan kuruluşla- nn ağır baskısı altına girecek. Gazetekr, tüm bu gelişmelere karşın Er- doğan ile kurmaylarının durumun ciddiyeti- ni çok fazla fark edememiş olmasının hay- ret verici olduğunun altını çiziyorlar. Cenaze gibi protesto Irak'a yönelik "şok ve dehşet" operasyonunu başlatan ABD'de düzenlenen savaş karşıü gösterilerdeki öfkeli haykınş, yerini acılı bir sessizliğe bırakü. Cepheden gelen ölüm haberlerinin artması protestolan cenaze havasına soktu. San Francisco'da düzenlenen gösteri de "temsfli bir cenaze töreninden" ibaretti. Yûzierce savaş karşıü ellerinde üzeri çiçeklerle bezenmiş, kartondan tabuüarla kent sokaklaruıda yürüdü. Eünde haç taşıyan fiderlerini takip eden protestocular, uzun süre gerçek bir cenazenin ardından gidercesine sessizcc vürüdü. ABD kamuoyu, ülkeye Irak'tan asker cenazeleri gelmeden cenaze havasına girdi Halk, savaşta ölen çocuklannın acısuu sokağa taşımaya başladı. (Potoğraf: REUTERS) Siyaset bilimi uzmanlan: Türkiye rotasını netleştirmezse ileride çok kötü sonuçlarla karşılaşır Stratejik müttefiklik dönenıi 1>ittiANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ankara Üniversitesi SBF'de görevli öğ- retim üyeleri Doç. NaD Alkan ve Yrd. Doç. Çağn Erhan, ABD'nin Irak'a başlattığı operasyon ve bunun Türki- ye'ye etkilerini değerlendirdiler. Al- kan, ABD'nin BM'yi hiçe sayarak Irak'a operasyon başlatmasının, dün- yada yeni bir sürecın de başlangıcı olacağını belırtirken "ABD Başkanı Bush örgütün yapısuun konjonktüre uygun olmadığını söyleyecek kadar Deri gidebiByor. Bu çıkışı yapan Sad- dam Hüseyin otsaydı. bütün dünya ba- " şmaçökfrdi'" dedı. Çağn Erhan da, Tür- kiye-ABD arasında stratejik mütte- fikliğin söz konusu olmadığını belir- tırken "ufukta federatif, belki de ba- ğımsız bir Kürtdevietinin göründüğü- nü" belırtti. Ankara Üniversitesi, Avrupa Top- • Ankara Üniversitesi SBF öğretim üyeleri, Irak operasyonunun dünyada yeni bir sürecin başlangıcı olduğunu belirttiler. Türkiye'ye ihtiyaç duyulmaksızın başlatılan saldınnın, stratejik önemimizi yok ettiğini belirten uzmanlar, "Türkiye iktidann rotasını netleştiremez ve karar alma sürecini hızlandıramazsa, umulmadık kötü sonuçlar onu bekliyor" diye konuştular. luluklan Araşnrma Merkezi Müdürü Uluslararası ilişkileruzmanı Doç. Na- il Alkan, Bush'un Irak'a saldırma- sının arkasında, ülkesindeki politik ve ekonomik başansızlıklaruun üze- rini örtme ve Irak petrolünü elde et- me amacının olduğunu söyledi. Irak'a özgürlük getirme bahanesinin inandı- ncı olmadığını vurgulayan Alkan, "Halklara özgürlük getirmenin ABD'nin işi olmadığınr söyledi. Siyasi iletişim eksikliği Türkiye'nin içerisinde bulunduğu çıkmaza da işaret eden Alkan, siyasi bir iletişim eksikliği yasandığını vur- guladı. Hükümetin savaşa hazırlıksız yakalandığını belirten Alkan, ••Siya- si iktidarmrotagmrıetteştirernernesive kararahnasürecini hızlandıramama- a durumunda,umuhnadıkkötü sonuç- lar Türkiye'yi bekliyor" görüşünü sa- viındu. 'Kfirt devleti ufiıkta' Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgi- ler Fakültesi öğretim üyesi Yrd. Doç. Çağn Erhan da, ABD'nin Irak'ın ye- niden yapüandınlması konusunda Tür- kiye'nin işine gelmeyecek bir planı olduğunu söyledi. "Ufiıkta federatif, belki de bağım- sız bir Kürt devletinin göründüğünü" bunun da ileride yeni bunalımlara ne- den olabileceğini bildiren Erhan. ABD'nin ve tngiltere'nin, Kürt grup- lanna özerk bir yapı adına umut ver- mesinin, uluslararası sistemi ve Tür- kiye'nin taleplerini çiğnemek anla- mınageldiğinivurguladı. Erhan, Tür- kiye'nin, "meşndaştnlacak bir Kürt teşkflananmasının savaş sebebiolarak algılanacağınT belirtmesinin, bölge- de önemlı krizleri beraberinde getire- ceğini belirtti. Tezkere görüşmelerinde yaşanan sıkıntuun da bu noktada düğümlendi- ğini belirten Erhan, "Asıl mesele, pa- ra konusu değfl: TSK'nta bölgede ha- reket serbesüsi talebine ABD'nin olum- lu yaklaşmamasıdır" dedi. ,ABD Dı- şişleri Bakanı CoKn PoweQ'in "Tür- kiye'ninIrak'agirmesiniJstemryoruz" sözleriyle, ABD' nin Türkiye'nin işi- ne gelecek bir çözume yönehneyece- ği mesajını verdiğine işaret etti. Erhan "Stratejik(menümiz,ABD'nm Türkiye'ye ihtiyaç duymaksızm baş- latnğıIrakoperasyonuyia tanıamen yi- tirilmiştir. Türkiye'yi bekleyen en iyi senaryo, savaşm uzaması durumun- da ABD'nin Türkiye'ye ihtiyaç duy- masryia ortaya çıkacakür ve Türkiye böytece bölgede tekrar söz sahibi oîa- rak Irak'ı yapüandırma konusunda kaohmcı olabilecektir" dedi. KULTUR • SANAT (0212) » 3 •• 7t KAMU-SEN'DEN 'BAYRApA SAYG1' MİTİNGİ Türkmenlere sahip çıkın KÜLTÜK • SANAT ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Ankara Sakarya Meydanı'nda toplanan yüzlerce Kamu-Sen'li, Irak'ın kuzeyinde peşmergeler tarafından Türk bayrağının yakılmasını protesto ettiler. Hükümetin böylesine onur sarsıcı bir olaya sessiz kalmasını içlerine sindiremediklerini belirten Kamu- Sen'e bağlı sendikacılar, hükümeti Barzani'ye gerekli cevabı veremediği için kınadı. "Hükümet uyııma, bayrağa sahip çık", "Tam bağımsız Türidye" ve "Kahrolsun İsrail* sloganJan altında yapılan basın açıklamasında, "Barzani ve Talabani'nin, ABD'yie işbuüği yapnğı ve Türkiye'nin arkasından işler çevirildiği'' belirtildi. Açıklamada, ABD'nin müttefikliğinin samimi olmadığı vurgulanarak Musul ve Kerkük'teki Türkmenlere sahip çılalması konusunda hükümet uyanldı. Grup olaysız bir şekilde dağıldı. Stratejik ortaklık sorgulanıyor ABD yönetiminin, Türk kamuoyunun duyarlılıklan ile Türk demokrasisi- nin işleyişini göz ardı etmesi nedeniyle başlayan sorunlar büyüyor. Washington ileilişkiler bıçak sutmla ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Türkiye ile ABD arasında yaklaşık 3 aydır sürdürülen yoğun pazarlıkİar, taraflar arasındakı güven ortamının zedelenmesıne yol açarken "stratejik ortakhk" ilişkisi de sorgulanmaya başladı. Türkiye'nin "tam işbirfiğr konusunda isteksiz olması ve TBMM'nın ABD askerlerinin Türkiye'de konuşlanmasını içeren tezkereyi reddetmesi> le "bıçak sırü" ortamında ılerleyen Türk-Amerikan ilışkılennın geleceğını, operasyonun sonuçlan belırleyecek. Hükümet, gerilen ilişkılerin kopmaması için geçen cuma günü ha\a sahasmı "koşulsuz" olarak açtığını açıklarken operasvon sonrasında kurulabilecek bır Barış Gücü'ne de katılabıleceğı mesajını veriyor. ABD yönetiminin, Irak rejimini değiştiımeye dönük askeri ginşimı, Ankara ile ilişkilennın sarsılmasına neden oldu. 3 Kasım seçiminın ardından ıktıdara gelen AKP iktıdannın "Irak'a ilişkin kaygılaruu daha iyi anladığı" tespıtınde bulunan ve Ankara uzenndekı baskısını arrtıran ABD yönetiminin, Türk kamuoyunun duyarlılıklan ile Türk demokrasisinın ışleyışını göz ardı etmesi nedeniyle başlayan sorunlar gıderek büyüyor. ABD'nin hatalanna AKP hükümetınin de VV'ashington yönetimınce "taahhüt" olarak algılanan yaklaşımda bulunarak katkıda bulunması, büyüven sorunlan daha karmaşık bır hale gehrdı. Yaşanan sorunlar • ABD, TBMM'nin tezkereyi reddetmesinin ardından Kuzey Cephesı planlannı değiştu-erek Türkiye'ye olan tepkısını gösterdi. Dışişleri Bakanı Abduuah Gül'ün "tam işbirBği'' için gerekli bır tezkerenın çıkanlacağını soylemesme karşın ABD Dışışlen Bakanı CoKn Powell. "Hayir biz sadece hava sahasıyla ügUeniyoruz" demıştı Powell, 6 mılyar dolarlık paketin de masada olmadığını ıletmiştı. • Hükümetin, bu noktadan sonra ABD ile hava sahası ile TSK'nın bölgeye girişi konusunda da pazarlık yapması VVashıngton'da tepkıyle karşılandı. Hükümet ile Genelkurmay'ın yaptıklan son toplantıda "ABD ile ilişkikrimiz kopma noktasuda" değerlendirmesının ardından ha\a sahasının "koşulsuz" olarak açılmasına karar verildi. Hükümet. TSK'nin bölgeye gırişım de ABD ile > apüacak görüşmelerden çıkacak sonuca bıraktı. • Hükümetin son karan da ABD'nin yaklaşımında değişıklığe neden olmadı. Türkiye'nin Kuzey Irak'a gırmemesı ıçın ABD Başkanı George Bush'tan Dışışlen Sözcüsü Rkhard Boucher'a kadar her düzeyde baskı yapan VVashıngton. Kuzey Cephesı için Kürt gruplanyla ışbırlıği yapacağının sınyallerini verdi. Hükümet arayısta • Hükümet, ilişkilenn bu noktaya gelmesi üzerine ABD ile bağlann yeruden normalleştirilmesinı sağla)r acak bir adım arayışında. Ancak ABD'nm ne üslerin kullantmı ne de kuvvetlerını Türkiye üzerinden geçirmek için bir girişimde bulunmadığı bilinıyor ABD'nin operasyonun uzamaması için Türkiye ile yenı bir pazarlık sürecıne girmeye sıcak ohnadığı kaydedıliyor. • ABD Başkanı Bush'un savaş bütçesi içinde bir milyar dolarlık bır bölümü de Türkiye için ayırmasına dikkat çekiliyor. Ekonomik destek fonu kapsamına alınan fonun nasıl ışletileceği açıklık kazanmadı. Ancak bu durum. ABD'nin Türkiye'den bazı üslerin kullanımını gündeme getirebileceğı değerlendirmelerine neden oldu. Dışişlen yetkilıleri ise ABD'den bu yönde bir istem gelmediğmı belırtıyorlar. • Hükümet. operasyon sırasında yeni bir ışbırliği sürecine giremese de operasyonun ardından bazı uluslararası ginşımlere ortak olabileceğırun mesajını venyor. Afganistan'da olduğu gıbı Irak'ta da kurulması olası bir Banş Gücü'ne Türkiye'nin de katkıda bulunması bekletuvor. (0212) 293 S9 7S KÜÇÜK BİR KASABA, BUNCA S1RR1 DAHA NE KADAR SAKLAYABİLİR Kİ? HEPS1N1 S1ZE ANLATACAK. GÖNDERİLMEMİS M E K T U P L A R , 28 MART'TA SİNEMALARDA.