Catalog

SAYFA CUMHURİYET 25 MART 2003 SALI OLAYLAR VE GORUŞLER EVET/HAYIR OKTAY AKBAL Bilim Öliim İçin mi? "Kumsalda" filmini anımsıyor musunuz? Hani bir nükleer dünya savaşı sonunda yeryüzünde bir Avustralya kalmıştır. Zehirii rüzgârlar dünyayı ka- sıp kavurmuş, tüm uygaıiıklan yok etmiştir. Yalnız Avustralyadır sağlıklı yaşamını sürdüren... Ama ne zamana kadar? Belîrii bir süre sonra oraya da ge- lecektir öldürücü rüzgârlar... Fred Astaire bu filmde ünlü birfizikçi rolündey- di. "Biz bilimciler, bizler, Einstein'/arsuçluyuz" di- yordu... Atomu parçalamak, nükleer savaşlara yol açmak, insanoğlunun kökünü kurutmak... Hepsi "bi- lim "in ya da "teknolojik" bir gelişmenin oyunuydu! Bir düş müydü, bir masal mıydı? Bugün Irak'ta bir "dehşet" yaşanıyor. Bu, "deh- şet" adını da veren o dehşetin yaratıcıları... Nasıl dabiliyorlaryaptıklarının "dehşet" olduğunu? Kim bunlar, en ileri uygarlık aşamasına vardıklannı san- dıklarımız, bize sandıranlar... Birdüşte miyiz? Birfilm mi seyrediyoruz? Birkaç gündürfV'lerin önünde sabahlıyoruz. Alevler, ateş- ler, bombalar, sirenler. Konuşmalar, yorumlar... Çir- kin politikacı suratları... Bir koca dev tüm silahlan kuşanmış, küçük bir ülkenin, uzun yıllardır ambar- go altında inletilmiş bir halkın üstüne saldırmış... Vız gelmiş dünyanın "Savaşa hayır" diye bağıran mil- yonlarca insanı! Birleşmiş Milletler, NATO'lar, hu- kuk düzenleri hepsi ayaklar altında!.. Hele hele o yorumcular, o emekli generaller, emekli büyükelçiler, o, çokbilmiş yazarlar, gazete- ciler, ABD'nin gönüllü yandaşlan... Birkitap: "Savaşa Karşı Yazılar" (Evrensel Yayın- lan)... Çeşitli üniversitelerimizin bilim adamlan sa- vaş üstüne yazmışlar... Savaşa karşı çıkacak han- gi güç var? Yanıtı, elbet bilimdir, kültürdür, sanat- tır, edebiyattır. Başta bilim!.. Ama, o bilim değil mi bu korkunç canavarı yaratan, onun eline tüm bi- limsel olanakları tutuşturan... Çare nedir? Prof. Dr. Ibrahim Armağan'a göre: "Insanlık için, zararlı olabilecek ya da savaşa hiz- met edecek bilimsel teknolojik buluşların yapıl- masını ve uygulanmaya konmasını önleyecek bir anlayışın egemen kılınması gerekir. Savaşa değil banşa hizmet edecek bir bilim anlayışı gelişme- dikçe, insanlığın sömürü ve savaştan kurtulması kolay olmayacaktır." Savaşa karşı çıkmak yollarda yürümekle, bağı- rıp çağırmakla olmaz, Prof. Erhan Yıldınm'ın de- diği gibi: "... Sadece bu haksız savaşa değil, aynı zamanda küreselleşme adı altında sürdürülen em- peryalist sömürüye de karşı çıkmamız ve tüm sa- vaşlann tekelci burjuvazinin çıkaıiannı konımakve sürdürmek amacıyla yapıldığını gözler önüne ser- memiz gerekmektedır." Bilimin yarattığı bir canavar var karşımızda! Bu canavan bilim nasıl yok edecek? Sorun bu!.. Do- çent Dr. Hatice Kurtuluş: "Dünyada yaşayan bü- tün canlı türleri ve cansız kültür birikimleri bir te- mizlik ıçinde süpürülüp yok ediliyor" diyor. Hepi- mizin katılacağı şu sözlerle bitıriyor: "Bir tühü doymayan bu yaratığı mutlu edebilmek için mi? Ya biz, daha neyi bekliyoruz, içinde olma- dığımızı sandığımız bir film mi izliyoruz?" Yasalara ve Yargı Kararlanna Saygı... Dr. Metin ŞEKERCİOĞLU EmeklıDamşta K anşık ve sıkışık ülke gündemi içerisinde devletin üst katlann- dan gelen hukuk düzenı ile il- gili bazı uyanlann anlamlan üzerinde durmak istıyoruz... Bunlardan biri Sayın Cumhurbaşkanı" mran atama kararnameleri üzerinde ahşılagelmiş imzalanıa yöntemi dışında gösterdiği incek- me ve titizrik, öbürii Danıştay Başkanı Sayın Nuri Aian tarafindanyapılan açıklamalardrr (1). Uygar toplumlarda yasalar. uzun yillar sü- ren deneyimlerden çıkan sonuçlardan kaynak- lanır... O nedenle yasalara saygı esastır. Ya- salara uymayan yöneticilere karşı açılan da- valarla bağımsız mahkemelerden karar alı- nabilmesi de insanlara güven vererek toplu- mu rahatlatır. Bu olgu, krallık rejimlerinde bile halktan kişileri krala karşı "Bertiıı'de hâ- kimkr var" yargısıyla konuşturmuştur. Bütün bu olgular karşısında yürütme orga- nının ve devletin bilge başkanı Sayın Cum- hurbaşkanımızın gösterdiği titizlik için cahil takımının hezeyanına acı acı gülmeli (2). Ba- ğımsız yüksek mahkeme olan Danıştay Baş- kanfnın uyanlanna saygı duymalıyız. Çün- kü yasalara ve yargı kararlanna saygı, yasa- lara saygısız olanlann da tek güvencesidir... Ülkemizde çok parrili rejime geçilip. 1950 yılında demokratik seçimle iktidara gelenler yargıya bağımsızlık ve saygı gösterme erde- mini gösterememişlerdir. Bu tepkiden ötürü 1961 Anayasasfnda yargının bağımsızlığı ile yargıçlann güvenceleri konusunda çağdaş hükümJeryer almıştır. Anayasada getinlen hü- kümJeri siyasal iktidarlar özümseyememiş, mahkemelerin bırparçası olan savcılann gü- vencesi sağlanmamış, yargı kolluğu kurul- mamıştır. Irdelersek bu eksiklen 12 Mart ve 12 Eylül'ün önemli nedenleri arasında da sa- yabiliriz. 27 Mayıs'ın Türk hukukuna getirdiği en büyük yeniliklerden birisi de "idarenin her türlü eytem ve isleminin yargı denetimi alün- da ohnasma" ılışkin kural, yanı yargının da- v a yoluyla denetlenmesidir. Ancak iktidarlar idari yargı kararlannı uygulamaktan da ka- çınmışlardır. Danıştay'ın sayın başkanı, sö- zünü ettiğimiz açıklamada kadrolaşmadan yakınarak. bu yanlış da\Tanışın sadece şım- diki iktidara ait olmadığını da belirtmiştir. Gerek yasalann tarafsız ve ıyı uygulanma- sı, gerekse mahkeme kararlarının uygulan- masının sağlanması için aksaklıklan doğu- y Cyesi ran nedenler bilinmeli, yeni yasalar çıkanl- malıdır. Yaptmmlar yetersiz Gerek görevini yasalara uygun olarak yap- mayan. gerekse yargı karariannı uygulama- yan yöneticilere karşı yaptınmiaryetersizdir: HaJen ülkenin yasalara ve hukuka uygun olarak yönetilmesi için somut yasal önlem yoktur. Şöyle ki: BirincisL mahkemeye gidilip iptal edilen yasaya aykun işlemleri yapan kurum amirine somut yapünmı içeren yasalar yoktur. Yanhş işin ceremesini; yapan değil idare, çogu kez devlet hazinesi ödüyor. İkincisiidare mahkemesive Danıştaykarar- lannın uygulanmasını sağiamak için konul- muş olan 2577 sayın İdari Yargılama Usulü Yasası'nın 28. maddesi de yeterfa' değildir. Bu maddede "Danıştay. bölge idare mahkeme- leri, idare ve vergı mahkemelerinin esasa ve yürütmenin durdurulmasına ilişkin kararla- nnın icaplanna göre idare, gecikmeksizin iş- lem tesis etmeye veya eylemde bulunmaya mecburdur... "Danıştay, bölge idare mahkemeleri, ida- re ve vergi mahkemeleri kararlanna göre iş- lem tesis edilmeyen veya eylemde bulunul- mayan hallerde idare aleyhıne Danıştay ve ıl- gili idari mahkemede maddi ve manevi taz- minat davası açılabilir. Mahkeme kararlarının otuz gün içinde ka- mu göre\ lilerince kasten yerine getirilmeme- si halinde ilgili, idare aleyhine dava açabilece- ği gibi, karan yerinegetirmeyen kamu görev- Bsi ale>hine de tazminat davası açılabffir" şek- lındedır. Bu maddelen konumuz yönünden incelersek: a) Ceza yapünmı yönünden: Şimdı yürür- lükte olmayan Memurin (Memurlar) Muha- kematı Kanunu, görevınden dolayı suç ışle- yen kamu görevlileri hakkında dav a açmama yetkisı venyordu ve buna dayanarak, Danış- tay ve ıdare mahkemesi kararlannı uygula- mayanlar hakkında yıllarca ceza davası açıl- mamıştır. Bugün Memurlann Yargılanması Usulü Yasası yenne getırilmiş olan 04 Aralık 1999 gün 4483 sayılı Memurlar ve Diğer Kamu Gö- revlilennın Yargılanmalan Hakkında Yasa ile keyfi olarak dava açılmaması olanağı ka- patılmış ise de uzun zaman aldığı için halen de etkısiz kalmaktadır. Bize göre Ceza Yar- gılama Usulü Yasasrnm 154. maddesindeya- ah, yargı görevini yapmayanlar hakkında sav- cılartarafından doğrudan dava açdması hük- müne benzer hükmiin idare mahkemesive Da- nıştay yargı kararlannı uygulamayan tüm ka- mu görevHerine de uygulanması gerekir. Ce- za yaptınmı bakımından idari yargı kararla- nru uygulamamanın ihmal suçunu mu, kö- tüye kullanılma suçunu mu oluşturduğu da belli değildir. Idare mahkemesinin birkarannı uygulama- mak görünüşte Türk Ceza Yasası'nın 230. maddesindeki görevı ihmal suçunu oluştur- makta ise "Bile bile mahkeme karannı uygu- lamamakta açıkça görevin kötüye kuHanılma- sı kasü bulunnıaktadır." Bu kuşkulu durumu gidermek için de Türk Ceza Yasası'nın 240. maddesinin uygulanacağı hükmü açık hale getirümelidir. b) Hukukyapünmı yönünden: Bu dava bir ödence (tazminat) davasıdır. Kişilerin, haklı olduklannı belirleyen yargı karanndan son- ra kamu kuruluşundan veya yönetim sorum- lusundan ödence alabilmesi zor ve gecikme- li oluyor. c) İdare mahkemesinin bozduğu işlem ve ka- rann amiri kamu görevfileri için daha somut bir yaptınmın bulunmadığı konusu üzerinde duracakolursak: Şımdiki sistemde haksızlı- ğa uğrayan ödencesini ve faizlenni kamu ku- ruluşundan almakta, fakat işlem uzun sürmek- tedir. Sadece mahkeme karannın uygulanma- ması halinde kurum amirine karşı kişisel ödence davası açılabihnektedir. Bizce, yan- lış eylem ve işlemden ötürü kamu kuruluşu- nun ödediği ödence için, haksız işlem yapan kamu yöneticisinin kurumca sorgulanıp amir- liği elinden alınmalı, ödenen zarann ve faiz- lerinin ondan kolayca alınabileceği bir yön- tem geliştirilmeli, kurumun sırbndan (>'ani çoğu kez De\ let Hazinesinden) haksız ve kev- fi işlem yapıbnası olanağı kaklmlmahdır. Böy- lece, kurumlann başında bulunan amirler dikkatli olacak, ıdare mahkemeleri ve Danış- tay'ın yükü de azalacaktır. SONUÇ: Nereye \aracağı bilinmeyen sa- vaş ortamında, toplumdaki ulusal dayanış- manın artması için devletin i\i yönetilmesi ve mahkeme kararlannın uygulanması gibi önemli konularda uyanlara kulak verilmesi- ni, köklü çözüm için etkili önlemler getiril- mesini dileriz. (1) Danıştay Başkanı Sayın Nuri Alan 'ın açıklamalan Cumhuriyet 14.02.2003. (2) Bu adama haddim bıldırin diye başlıkatan saygısızlar var. SAMANDAĞ ASLÎYE HUKUK MAHKEMESİ'NDEN EsasNo: 1995 100-1997 388 Mahkememızce Samandağ Tekebaşı köyünde bulunan 1607 parsel sayılı taşınmazın hısselerinin tapu kayıtlan- nın ıptali ile davacı DSİ Genel Müdürlüöü adına tescılıne ıhşkın 07.10.1997 tanh ve 1995 100 esas 1997 388 karar sayılı ılamı davacı DSİ Genel Müdürlügü tarafından tem- yız edılmış olup, Yargıtay 18. Hukuk daıresının 30.01.2003 tanh ve 2002,11918 esas 2003 551 karar sa- yılı ılamı ile ırtıfak hakkının tescıline karar venlmedığı gerekçesı ile bozularak gelmiş olup iş bu bozma ilamı adresı tespıt edılemeyen Samandağ Meydan kö>Tinden Aiı Küıek'e Yargıtay 18. Hukuk daıresının 30.01.2003 tanh ve 2002 11918 esas 2003 551 karar sayılı ılanu ıla- nen teblıS olunur. Basın: 12571 Bir Opera, Avrupa ve Amerika... Prof. Dr. PINAR AYDIN A nkara Devlet Opera ve Balesı'nde sergilenen Mozart'ın üç perdelik Sa- raydan Kız Kaçuma operasını seyret- meye başlarken henüz 12 Aralık 2002 günü gelmemiş, dolayısıyla A\rupa Topluluğu, Türkıye ile ilgili son karannı vermemişti. Bu operanın konusu Osmanlı Imparator- luğu ve o zamanın A\Tupa'sı idi. Öyküye gö- re Osmanh'nın bir Avrupa seferi sırasında alı- nan rutsaklardan bir hanım, bir nedime ve bir uşak, bir paşanın konağında tutsak tutulmak- tadır. Paşa, Konstanze adındaki hanrmın göz- desi olmasını istemekte, Konstanze de ülke- sini, bıraktığı nişanlısmı düşünerek paşanın bu önerisini reddetmektedir. Paşa sık sık bu ısrannı yinelemekte, Konstanze de "Bana sahip olabilirsiniz ama ruhuma asla" gıbı ya- nıt vermek zorunda kalmaktadır. Yalnızca Türk filmlerinde görüldüğünü sandığımız kadın-erkek öneri-ret ilişkisi 1782'de Viya- na'da ilk temsili yapılmış bir sahne eserine konu olmaktadır. Ancak ilginç olan bu eserde, e\Tensel olan bu olgunun ulussal temelde incelenmiş olu- •O'an 'de TURKIYE'IMIN HABER KANALI mıv www.ntvmsnbc.com şudur. Yani sanki Türklerde genellikle er- kekler egemendır (eserde hiç Türk kadın kah- ramana yer \enlmemiş), onlann tutsaklan vardır ve tutsaklanna zorla sahip olmaya ça- lışabılirler. Belırtılmeye değer bir başka yön olan futsak-nedıme-uşak kompleksi olarak gö- zükmektedir. Türklenn hızmetindekiler rut- saktırlar, eşit değıldırler ama Avrupahlann hız- metindekiler esır değil eşit haklara sahiptir, en azından eşini seçme özgürlükleri vardrr. Uşaklık ya da hizmetçilik sadece bir iştir, kı- yaslanamaz sınıfsal bir farklılık yaratmaz. Farklı Avrupalı uluslardan bile olabilirler (ki eserdeki nedime tngilizdir). Gerçi nedime- nin nışanlısının yine ken- di sınıfindan bir uşak ol- duğunu görüyoruz ama yine de seçim hakkı var- dır. Paşanın zor kullanma- ya vardırdığı ısranna kar- şı koyan Konstanze, yine de bir yandan bu ısrardan memnun kalmaktadır Hatta kendisini kurtarma- ya gelen nişanlısı Behnon- te'nin kıskanması hiç de fena bir durum değildir. Dolayısıyla zor kullan- mak bir Türk âdeti gibi gözükmekle beraber Av- rupaunın işine ve giderek mutluluğuna yaramakta- dır. Benzer durum Ingilız nedime Blonde için de ge- çerlidir. Sınıfsal farklılık- lan olmayan başkâhya Os- man da Blonde'ye göz koymaktadu-. Ancak Os- man'uı iki özelliği daha vardır. Birincisi yabancı- lardan genel olarak nefret etmesi, ikincisi "eufcojd" olarak tanımlanan kastre (lıadım) olma durumudur (her ne kadar farklı bir tu- tum sergiliyorsa da). Yıllardır Türkiye'de operalarda oynanan bu esere bakınca operalarda durumlar ne kadar net ola- rak önümüzde durmakta diye düşünmeden edeme- dim. Sanrnm Avrupa Top- luluğu'nun karan 12 Ara- lık 2002 gününden çok daha uzun bir zaman ön- ce, belkıde 1782'de veril- mişti. Peki şu günlerde ABD ile ilgili karar için ne dü- şünüyoruz? Bu sorunun yanıtı ve sonuçlannın ipuçlan da sanınm Pucci- ni"nrn Yladame Butterfly operasında verilmiş. NTVRadyo aynı anda İSTANBUL 102.8 ANKARA 104.7 İZMİR 95.7 PENCERE Başbakan Erdoğan'ın Çapı?.. Başbakan Erdoğan'ın televizyondan "Ulusa Ses- leniş"\ kimde ne yankı yarattı?.. Bu işlerin profesyonelleri gözucuyla programı iz- leyip mırıldandılar: - Hımmmm... Vaktiyle Turgut Özal ikide bir ekrana çıkar, elin- deki kalemi dinleyenlerin gözüne soka soka bir şeyleranlatırdı; ama, iki Başbakan arasındafark var... Ozal, 12 Eylül'ün eski politikacıları ve eski parti- leri yasakJayıp temizlediği bir ortamda Amerikan des- teğini de aJarak iktidara gelmişti; tek başına, dedi- ği dedik, öttürdüğü düdüktü; söylediklerini yapa- bilecek kadar muktedirdi... Tayyip Erdoğan ise iktidarsız bir iktidann soru işa- retlerini mı taşıyor?.. özal, bugünkü Türkiye'nin tohumlarını atarak or- talığı duman ettikten sonra gitti. Recep Tayyip bir kavşak noktasındadır; Başkan Bush'un kendisine açtığı krediyi de yiyip bıtirdı. • Cumhuriyet'in başyazılannda kılı kırk yarmak gö- reneği geçerlidir... Pazar günü Başbakan Erdoğan televizyona çık- tı, gözlerimizin içine baka baka dedi ki: - Amerika ile anlaştık, Türk askeri Kuzey Irak'a yirmi kilometrelik bir şerit içinde giriyor. Pazartesi günü yayımlanan başyazımızda bu ol- gu üç beş satırla da olsa "ihtiyatla" ele alınmıştı; ama, Başkan Bush televizyonda arzı endam eyle- yip bizim Başbakanı yalanlayıverdi: - Türkler Kuzey Irak'a giremez... Hangisi doğruydu?.. • Ülkemizde uzun yıllar süresinde bir "Borç Lobi- si" oluştu. Türkiye Cumhuriyeti'ni içerden borçlandınyor- lar; faizini cebe atıyorlar... Devlet dışardan borçlandı mı, kaymağı yine bun- lann cebine giriyor... Medyanın tekelleşmesi bu borç lobisinin çıkan- na hizmet edıyor... Irak savaşında kuzey cephesinin açılmasında bu borç lobisinin büyük çıkan vardı; 25 milyar dolar- lık yeni borçlanmayı avuçlan kaşınarak bekliyorlar- dı; hesaplan tersine çıkınca, çıldırdılar; şimdi ala- bildiğine tehditkâr bir propaganda ortalığı sardı... Diyoriar ki: - Amerika 'yı kızdırdık, şimdi bakın görün neler yapacak!.. ölümlerden ölüm beğenin!.. ABD Ku- zey Irak'ta Kürt devleti kurup Türkiye Cumhuriye- ti'ni parçalayacak!.. Kıbns elden gitti, AB'yirüya- nızda görün, Ege'de Yunan bastıracak!.. Eyvah ki eyvah!.. Başımıza neler gelecek?.. ABD bizi biti- recek!.. TC 'yi yok edecek... • Tayyip Erdoğan böyle bir süreçte Başbakanlık kol- tuğunaoturdu.. Başını elleri arasına almalı.. Külahını önüne koymalı.. Ve düşünmeli!.. Böyle bir tarihsel süreçte, başka iş yokmuş gibi üniversite yönetimini ele geçirmek, Milli Eğitim Ba- kanlığı Müsteşan'nı acele değiştirmek, Diyanet Iş- led Başkanı'nı ve TRT Genel Müdürü'nü istifa et- tirmek, Islamcı kadrolaşmayı hızlandırmak, laik devleti dincilik hesabına kemirmek, öğretim birii- ğini bölmek; ama, bütün bunları IMF'nin ekonomik sultası altında yapmak, modası geçmiş bir proje- den başka şey değildir. Türkiye Cumhuriyeti Devleti, olan bitenlere kar- şı, ister istemez, bütün güçlerinı bırleştirecek birse- ferberliğe girmek zorunda... Tayyip Erdoğan bu hayati süreçte "öncelikleri" ve sonralıkları hesap edebilecek bir "ciddiyetin adamı" olmak yetilerine sahip midir?.. ANNEM BATIYA GİDİN DEDİ! Nilgün Cerrahoğlu "Mesela altı kışı, bırısı Istanbul'dan gelmiş, anlatıyor: "Bİr köprü Var, akliniZ durur." Tarif edıyor çocuk: "Burdan oraya, duşunebılıyor musunuz? Suyun uzennde duruyor" dıyor. Televizyon yok o zaman. Var da b zım mahallede yok. Bizimkı garip mahalle. Istanbul'dan gelen arkadaş, "Mıs" sokağını anlatıyor sonra: "Butun Diyarbakırlılar orda" diye. Caddelerı anlatıyor, camekanlan, artıstleri aniatıyor. Bınsı dıyo' kı, "Yılmaz Güney'i gördüm. Çok DÜyuk. Baba adam"... Ben onaitı-onyedı yaşında ayrıldım Diyarbakır'dan. Annem batıya gitmemizi istiyordu. Once Mersin'e, sonra Istanbul'a gıttim. 0 sırada muzik işlerınin peşıne duşmuştum. Gozüm başka şey gormuyordu." Mahsun Kırmızıgül Y A Y I N E V I "Islık çalar" SEVRANTEPE MAM 1BPAHIM KARAOĞLANOĞLU CD YAYINC1LAR S< No loıAKat 2 80660 4 Levenl / İSTANBUL TEL 10 2-.2I 280 95 85 280 94 18 FAKS- 280 93 «O ommaeP r,;ma n« tr TURKSOLU DAYAN IRAK DAYAN SADDAM EZILEN HALKLAR YANINIZDA GÖKÇE FIRAT Hı;l,kopl,;rlerır,^ mı ym.lu yoksıı <;ot ulclarımız ITlı? ERKİN YURDAKUL I >u y t I r , l,,ık, rtoynn Scıddom Eülen haikkır yorım ,,)„ 8EDRİ BAYKAM AB.1 v... yt»n, yutnyarm ,|.lc YEKTA GÜIMGÖR Ö2DEN BoO.,,,sli l,lc onurdu, ÖNER YAĞCI '4O-I, y,!luı .loyrme SÎUIMAY AKIN Imk v,. Turk.yt- ,Ş<J «,I ed.l.rk^n C,jjnokkolo jehıtlenn, cınmok ATTTIA İLHAN Bcıt y la ıkınc ı kurşılasmcı Sevr't y ,rtmornızı off«tı"n,yorlof VELAT KAYAR l,ot .,.-,Ie,> h.-df K İNAN KAHRAMANOĞLU Al![) h,,k,,e Mıitf«fıHıkl<?n s./cıtıiı c.nl.vmıyn YON: ABD emperyalizminin sonu geldi Gökçe Fırafın günlük başyazıları intemet sitemizde www.twrksoiu.org 2 6 . s a y ı b a y i l e r d e l . O O O OOO Tl