Catalog

2:5 MART 2003 SALI CUMHURİYET SAYFA lli IVv-f l\| \_IJV1_1 ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 ABD'ye duyarsızlık uyarısı • Ekonomi Servisi - TABA Eskı Sekreten MehmetAkiflşık, Ajmenkalı iş dünyası temsikilerine yaptığı konuşmada, ABD yönetimini ilişkileri daha fazla germemesı konusunda uyardı. Türk kamuoyunda oluşan tepkıyi ABD yönetiminin iyi algılayamadığını belırten Işık, halen benzer hatalann devam ettiğini ve bu duyarsızlığın ıkili ilişkilere ıleride telafisi ZOT hasar bırakabileceğini söyledi. TOBB'den AKP'ye: Hda güven sagta • ADANA(ANKA)- Adana Işkadınlan Derneği'nde konuşan TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, devlet iç borçlanma senetlerinde faiz oranının yüzde 7O'lere çıktığını. reel faiz oranının ise yüzde 50'ye dayandığını belirterek "Bu faiz oranlanyla sonumuz iyi olmaz. Hükümet, süratle piyasalara güven vermeli, ekonomik istikrar programını tavizsiz uygulamalıdır" dedi. Hisarcıklıoğlu, Irakta'ki savaş nedeniyle önümüzdekı 10 yıllık dönemde olası kaybın 150 milyar dolara ulaşacagını ifade etti. Hazıp giyimci Herald Tribune'de • Ekonomi Servisi - Internatıonal Herald Tribune gazetesınm 20 Mart tarihli sayısında, Türk hazır giyım sektöriiyle ilgili gelişmelere yanm sayfa ayırdıgı bildirildi. Gazetenin Türk iş dünyasını inceleyen "Turkey Business Update" bölümünde, TGSD Başkanı Umut Oran ve TGSD Genel Sekreteri Esin Benöz'ün görüşlerine yer verildiği açıklandı. Akıllı kartta işbipliği • Ekonomi Servisi - Akıllı kartlar alanında dünyanın önde gelen isimlerinden Avustralyalı Keycorp, OYTEKTe gerçekleştirdiği işbirliğıyle Türkiye pazanna gtrdı. Türkiye'de 2 yılda 7.5 milyon akıllı kartın sısteme girmesinin beklendiğini belirten OYTEK Genel Müdürü Altay Elbek, 2003 yılında Türkiye'de akıllı kart ve POS pazannda önde gelen şirketler arasına gireceklennı söyledi. Hükümet yüksek talep olduğunu açıkladığı kurumun alıcısına şimdiden avantaj sağladı Petkim'etarüsmalı ihale• Petkim'in satış hazırlığı çerçevesinde, "küçük ortaklara çağn zorunluluğu" ihaleye bir ay kala kaldınldı. Petrol- İş, ÖİB'nin ihale karannrn iptali istemiyle dava açtı. FATMAKOŞAR ÖÎB'nin 2 Nisan'da ihaleye çıkaracağı Petkim'in satış hazır- lığı çerçevesınde "alıcının isteği üzerine vapüabüecek işlemler" şimdiden gerçekleştinlerek ya- tınmcıya muafıyet tanınıyor. Petrol-Iş Sendikası'nca ihale- ye çıkanlma işlemmın iptali için dava açılan Petkim ıle özelleştir- me listesinin ilk sıralanndaki Tüpraş'ın özel sektöre devredil- mesi durumunda özel tekel olu- şacağı ve şirketlerin bunu yük- sek fiyatlamalarla kullanacağı uyansı yapıldı. Şaşırtan muafıyet Özelleştirme Idaresı Başkan- lığı'nca (ÖtB) 2 Nisan'da ihale- si gerçekleştirilmesı planlanan Petkim'i alacakyatınmcıya, kü- çük hissedarlara çağn yapma zo- runluluğu kaldınldı. Sermaye Piyasası Kurulu, şubat sonunda, ÖtB'nin isteği üzerine. temel amacı küçük yahnmcıyı koru- mak olan Sermaye Piyasası Ka- nunu'na rağmen "çağn muafiye- tini" içeren bir teblığ çıkardı. Aslında Petkim'i alacak yatı- nmcırun talebi üzenne ve şartla- ra göre tanınabilecek bu muafi- yete göre, Petkim'in sermayesi- nin en az yüzde 5 l'ine denk ge- Petkim, yüksek matiyetleri göğüslej erek, çevresel yaünmlar yapmıştı. Oysa, özel kesim teşvik vergi indirimi yanında ÇED raporianndan dahi muaf obnayı talep ediyor. Yabnmlardan Önce Greenpeace, tehlikeh aük nedeniyle Petkim tesislerinde eylem düzenlemişti. len ÖtB hissesini alacak yatınm- cı, Özelleştirme Yüksek Kurulu karanndan hemen sonra, ancak paylann devrinden hemen önce diğer ortaklara çağnda bulun- mak zorunda kalmayacak. Oysa, yönetim değişikliğine yol açan hisse satışlannda, kü- çük ortaklann bu satışm dışın- da bırakılmaması ve çağn ya- pılması zorunlu. Sermaye piya- sasını izleyen çevrelerin "SPK'nin varlık nedenine ters bir işlem" olarak nitelendirdiği ve güven zedeleyici bulduğu söz konusu düzenleme şimdilik yüzde 4'ü Borsa'da işlem gören Petkim'le ilgili. Ancak yüzde 35.6'sı Borsa'da işlem gören Tüpraş için de böyle bir muafi- yet tanınmasından endişe edili- yor. Aynca, ÖtB 'nın bu rutumu- nun 2003'ü "özeUeştirme yıü" ilan ederken KİTTere büyük ta- lep olduğunu sürekli yineleyen Başbakan Yardımcısı Abdüflarif Şener'in açıklamalanna da ters düştüğü vurgulanıyor. Davaaçıldı Özelleştirmeye karşı geniş çaph bir kampanyayla mücade- le kararlığmda olan Petrol-tş Sendikası, ÖtB'nin, Petkim'in en az yüzde 51' inin özelleştirme karannın iptali ve yürütmenin durdurulması istemiyle dava aç- tı. Sendika 4046 sayılı özelleş- tirmeyi düzenleyen yasaya göre alınan karann aynı zamanda bu yasaya aykın olduğunu belirttı. thale duyurusunda en az yüz- de 51 'inin satışının öngörüldü- ğü belirtilen Petrol-tş'in dava di- lekçesinde, ancak tam olarak ne kadanmn satılabileceğinin net olmadığı vurgulandı. Nükleer teknoloji ile uzay teknolojisin- den önceki teknolojik seviyeyi oluşturan ve neredeyse bütün alanlarda kullanılan ürünler üre- ten Petkim'in stratejik bir kuru- luş olduğu vurgulanırken Özelleştirme Yüksek Kuru- lu tarafından (ÖYK) almması gereken kararlann alınmadı- ğı, imtiyazlı hisseler oluştu- rulmadığı vurgulandı. Kara- nn anayasanın da bazı madde- lerine aykın olduğunun vur- gulandığı davada, Petrol-lş, Petkim'in tekel konumunda olduğunun da altını çiziyor. PETROL-IŞ Stratejik ve kârlı Petrol-Iş Sendika- sı'nca hazırlanan çalış- malara göre ticari plas- tikler, elyaf hammadde- leri, lastik hammaddesi ve yan ürün olarak kim- yasallar üreten Petkim, 1980-1991 döneminde yurtiçi pazann yüzde 70'ine sahip iken bugün ancak yüzde 35'ini elin- de tutuyor. Gerisi ithalat- la karşılanıyor. Petrol-lş uzmanı Ayîfer Eğilmez, Petkim'in özelleştirilme- si durumunda pazann ta- mamen dışa bağımlı ha- le geleceği uyansını ya- pıyor. Eğilmez'e göre 2005'te termoplastik tü- ketiminin 2.6 milyon ton, 2010'dada 4.6 mil- yon ton olacağı hesapla- nan Türkiye, çok önem- li bir pazar konumunda. Petkim'le ilgili 2002 yılı 9 aylık göstergeleri şÖyle: Üretim değeri: 681 trilyon TL. Ödediği vergi: 8 tril- yon TL. Net dönem kân: 21 Trilyon TL. 1997'de 7028 olan per- sonel sayısı, 2001 itiba- riyle 5000'e düşürüldü. Irak'a yapılan saldın nedeniyle uçuşlarını iptal etmek durumunda kaldığı havaalanı sayısı artıyor THY'nin zararı 1 trîlyonu aşü• Ticari açıdan ve güvenlik yüzündejı uçuşlan şimdilik iptal edilen iç hatlarifî bir haftalık zaran 900 milyar lirayı aşıyor. Kuveyt uçuşlannın yalnız bir haftalık maliyeti 100 bin dolar civannda. OLCAY BÜYÜKTAŞ ABD'rün Irak'a saldınsı ve Türk hava sahasının sa- vaş amaçlı kullanıma açılması nedeniyle THY'nin şim- dilik kaydıyla iptal ettığı iç ve dış hat uçuşlannın ma- liyeti yüz milyarlarca lirayı aştı. Gerek ticari açıdan ge- rekse güvenlik açısından uçuşlan şundilik iptal edilen iç hatlann bir haftalık zaran, yıllık ekonomik ortalama fiyatlarla 993 milyar lira civannda. Üstelik uçuşa ka- panan havaalanlannın bir kısmının ne zaman yenıden uçuşa açılacağı belli değil, yani zarann boyuru her ge- çen gün artacak. Dış hatlarda da Kuveyt ve Bahreyn'in riskli bölge ilan edilmesiyle uçuşlan durduran THY'nin, yine bir haftalık zaran 100 bin dolan aşmış durumda. Söz konusu zarar miktan, THY'nin yıllık ekonomik ortalama fıyat. 100 yolcu kapasiteli uçaklann yüzde 80 doluluk oranıyla uçuşlan baz alınarak hesaplandı. Oy- sa söz konusu hatlann yoğun hatlar olduğu, örneğin Gaziantep'e günde üç sefer olduğu göz önüne alındı- ğında. miktann çok daha yukanya çıkacağı muhtemel. Yolcu sayısı yüzde 50*ye varan oranlarda düşen şırket, yolcu azlığı nedeniyle zaman zaman uçuşlan bırleştir- me yolunu da seçti. Geçen hafta saldınnın başlamasının ardından Türki- ye'de 8 havaalanı güvenlik nedeniyle sivil uçuşlara ka- parıldı. Kriz masası kurarak uçuşlan Ankara ile temas halinde yürüten Türk Hava Yollan (THY), Şanlıurfa, Gaziantep ve Mardin dışındaki Malatya, Diyarbakır, Elazığ, Muş, Van ve Adana'ya özel izinle uçmayı sür- dürdü. Ancak dün yolcu talebinin az olması nedeniyle Ağn, Batman, Erzincan ve Muş'a uçuşlar 30 Mart'a kadar durdurul- du. Şanhurfa, Gazian- tep ve Mardin'e ise uçuşlann yeniden ne zaman başlayacağı bel- li değil. Bu durum da söz konusu zarann ar- tacağı anlamına geliyor. Cuma gününden iti- baren riskli bölge ilan edilen Kuveyt, Bah- reyn ve tsrail'den, yal- nız Israil'e uçuşlann devam ettiği bilgisini veren THY Halkla Ilişkiler Müdürü Faik Akın, uçuşlann ne kadar süreyle ip- tal edildiğine dair kesin bir bilgi verilemeyeceğini dile getirdi. Sigortada ek prim yok THY'nin tek şansh olduğu durum ise Türkiye'de he- nüz herhangi bir bölgenin riskli ilan edilmemesi. Zira, Körfez Savaşı sırasında 36. paralelin doğusu riskli böl- ge ilan edilmiş, söz konusu bölgeye uçan şirketlerden ek sigorta primi istenmişti. THY o dönem 4 milyon dolar ek sigorta primi öde- mişti. Dün akşam saatlerine kadar Türkiye ya da 36. paralelin doğusu ile ilgili bir ek talep gelmedi. ÎŞÇİJNİNEVRENİNDEN ŞÜKRAN SONER Tersyüz Bilinçli-bilinçsiz, uyumlu-/ uyumsuz, bilerek-bil- meyerek toplumun her kesiminin az ya da çok rol oynadığı bir sonuçla karşı karşıyayız. İyi kötü demok- rasi çarklan da işledi. Sonuçta Türkiye, stratejik or- tağı(!) ABD'nin, haksız, uluslararası hukuka, insan haklanna, akla, vicdana, her şeye aykın emperyalist sayaşında, birinci elden maşa olmaktan kurtuldu. Ülkem adına, şok-dehşet yaratma üzerine kurgu- lanmış bombalar karşısında insanlann çaresizliğini elbette dehşete düşmüş olarak izledikçe, "İyi ki kom- şulanmızın işgalinde, bu kirlı savaşta doğrudan ta- raf, suç ortağı rolünü oynamaktan kurtulduk" diye seviniyorum. Bombardıman uçaklanna yolu açan karar bu an- lamda savunulabilir olmasa da mazeretimiz(!) var: Biz hiç değilse, Bush'un da altını çizdiği gibi NATO ülkeleri içinde uçaklara yol verme karannı en son alan, suç ortaklığına en son katılmış ülkeyiz. Çok da- ha güçlü konumda savaşa karşı durması gereken ül- keler, Fransa, Almanya, Rusya, Çin, Japonya, hiç- biri bizim yaşadığımız baskıyı yaşamamışken, bizim kadar direnemediler. İyi de giderek güçlenen bu tek sesli koronun çıkı- şı, "Yalnız kaldık, mahvolduk, yandık" anlamına ge- len bağırtısının anlamı ne? Irak'a girmek adına, bü- yük olasılıkla uzun süreli Türkiye'ye de yerleşme, yeni üsler kazanma projesi, ABD'nin savaşta A pla- nından geri dönülmüş olmasından bu kaygı niye? Kan parasına kafayı takmış olanlara en iyi yanıt Gül'ün "Çarçur olmuştu bile" vurgulaması. Türki- ye'nin ekonomik knzine kan parasının merhem ola- mayacağını, sadece insani boyutu ile değil, ekono- mik verileri ile uzmanlan kabul etmekte. Ekonomik krizimize, çaresizliğimize çok daha aklı başında çö- zümler üretmek zorundayız. Arjantin olup olmamak bizim elimizde, bizim sorumluluğumuzda. ABD'nin bu savaşta perde arkası ajitatör, belki de önde sorumlu Israil'e kafadan ayırdıgı ek bütçeden gelen yardım, iki ayağımız üstünde durmayı ögren- memizin ne kadar acil olduğu konusunda yeterince ders verici değil mi? Aslında hava sahasını açan tezkerenin ardından Türkiye'ye yönelik ABD, AB, Kuzey Irak, Iran, zıtku- tuplann hepsinden gelen tek sesli uyan: "Kuzey Irak'a girerseniz savaşın içinde olursunuz" çıkışla- n daha da düşündürücü. Savaşın bütün taraflan, ta- rafsızlan Türkiye gündemde olunca aynı noktada buluşuyortarsa, ortada en azından birilerine ya da hepsine birden derdini anlatamamak gibi bir durum var. Her şıktaTürkiye zaman kazanmış, batağın içine, ABD'nin savaşa sokma tuzağma düşmemiş, hazır- lanma, manevra alanı açmış konumda değil mi? Bu kirii savaşta ne yazık ki, başta ABD, dünya ve elbette Türk medyası göbeğine kadar işin içinde. Bi- lerek, bılmeyerek, bilinçli, bilinçsiz, satın alınmış, özgür, oyunun içinde, insan bireyler ve kurumlar olarak çok etkin rol oynuyorlar. Medyatik bir savaş- ta kaçınılmaz. Böylesıne etkin belirleyici olunca da sorgulana- cak çok fazla nokta var. Şimdi kimileri övgü ile ABD medyastnın, ülke çıkarlanna sadakatinden örnek- ler veriyorlar. İyi güzel de ABD medyası bu kadar güdümlü olmasaydı, Bush ve bu savaşın çıkmasın- da başrol oynayan kadrolan, bu kadar haksız, em- peryalist bir savaşın karannı verebilirler miydi? ABD kamuoyu böylesine tek yanlı bilgilendirilip yönlendırildiği halde giderek daha güçlü savaşa karşı çıkıyor. Hiç kuşkunuz olmasın ki, savaşı Bush ve takımı kazansa da ABD kamuoyu kendilerinden saklanan gerçekleri biraz daha fazla öğrendikten sonra, hele de savaşın uzaması halinde, iktidarlan son bulacak. Savaşın gerekçelerinin tümü, haklı olarak gösterilmeye çalışılan nedenleri, savaşın ilk 5 gününde çürüdü bile. Medya etiği, ülke çıkartan adına da olsa, gerçek- ler saklanarak güçlüden yana olmayı, haksız işgalin yanında durmayı reddeder. Doğru haber ve bilgi adına ulaşılabilen ne varsa topluma ulaştıımayı em- reder. Ülke çıkarlanna da ancak bu pencereden, ileriye dönük, uzun soluklu, ilkeli olarak bakılabilir... Gerisi tuzak... soner(â cumhuriyetcom.tr Finansal Diinyası Kolay otomobil alımı için bizi takip edin! www.tofas.com.tr AKP, gelir vergisini arttırırken çalışanlann haklarını tırpanlıyor Hani ek vergi yoktuANlC\RA(Cumhuri- yet Bürosu) - "Ek vergi yok" dıyen hükümet, gelir vergisı oranlannı 5 puan arttırmaya hazırla- nıyor. Vergilemeyle ilgi- li yükümlülükleri değiş- tiren yasa tasansı TBMM Başkanhğı'na sunuldu. Tasan şöyle: • 3 taksitte tahsil edilen kurumlar vergisinde öde- me dönemi bıre düşecek. Tamamı nisanda ödene- cek.Yüzde 25 olan geçici vergi oranı yüzde 30'a yükseltilecek. • Gelir vergisinde ilk oran, işçi ve memurlar için bugünkü gibi yüzde 15'tenbaşlayıp 40'taso- na erecek. Beyannameli vergi mükellefleri için 5 puanlık oran artışına gidi- lecek ve yeni tarife bu ke- simler için yüzde 20"den başlayıp j'üzde 45'te bite- cek. • İşçi ve memurlann özel gider indirimi 2004'ten itibaren kalka- cak. Fon ödemesi 1 Ocak 2004'te sona erecek. • 2004'ten itibaren egi- tim, sağlık, gıda, giyim ve kira harcamalan için fa- tura ve fiş toplanacak. Ancak, verilecek farura ve fiş tutan, gelir vergisinde- si aunaya hak kazanacak. Bu iadeler, şimdiki gibi vergiden mahsup edile- cek. Öngörülen sistem, asgan ücretlının vergi ia- desınde bir mıktar iyileş- me sağlarken. diğerücret- lilerin aldıklan vergi iade- sini ise düşürecek. Halen topladığı belgelerin yüzde %/ Gelir vergisi 5 puan arttınlıyor. •Vergi iadeleri tırpanlanıyor. •Özel emeklilik ve sigorta şirketlerine vergi kolaylığı getiriliyor. ki toplam matrahı geçe- meyecek. • Çalışanlar, topladık- lan fatura ve fişlerin ilk 3 milyar lirası için yüzde 8, üç ile altı milyar lira ara- sındaki bölüm için yüzde 6, altı milyan aşan kısım için de yüzde 4 vergi iade- 8'iile 10'uarasında vergi iadesi alan yüksek ücret- liler, yeni sistemle yüzde 4 dolayında kayba uğra- yacak. • Yatınm indirimi için yatınm teşvik belgesi zo- runluluğu kaldınlacak. Yatınm ındinmindeki yüzde 19.8'lik stopaj kal- kacak. • Tasanyla özel emek- lilik ve sigorta şirketleri- ne yönelik vergi kolaylık- lan da getirilecek. • Borsada işlem gör- meyen, daha çok kâr-za- rar ortaklığıyla çalışan firmalara yönelik de ko- laylıklar getirilecek. Bu- na göre, borsada işlem görmeyen Türkiye'de ku- rulmuş şirketlerin hisse senetlerinin bir yıl sürey- le tutulmasından sonra el- den çıkanlması durumun- da elde edilen kazanç ver- gilendirilmeyecek. Halka açık şirketlerle halka açık olmayan şirketler arasın- daki aynm kaldınlarak kesinti oranı her iki tür şir- ket için de aynı olacak. • Sporculara, 2007 so- nuna kadar ücret olarak yapılan ödemeler gelir vergisinden müstesna (dışuıda) tutulacak. Fiat Palio sahibi olmanın tam zamanı! 18.450.000.000 TLden başlayan fiyatlarla y^ Kredilî alım kolaylığıyla OTOEKONOMİST Finansal Çözümler Dünyası, Fiat Palio sahibi olmak isteyen herkese uygun bir alım planı çıkarıyor. Siz de en yakın Tofaş bayisine gelin, Fiat Palio sahibi olmak için daha fazla beklemeyin. Peşinat + vergiler (Milyon TL) 12 095 Vade (Ay) 12 18 24 36 Aylık Ödemeler (Milyon TL) 931 694 579 471 Faiz Oranı % 1.51 % 2 13 % 2.45 % 2.77 ^ Diğer modellerimize ait birbirinden cazip satın alma koşullarını da bayilerimizden öğrenebilirsiniz. •fiat Palto \2 SL AB AC ıgn tavstye edilen anahtar teslım fryat>dır merkezi 4442255 Koç