Catalog

SAYFA CUMHURİYET 14KASİM2003CUMA 10 DIŞ H A B E R L E R dishab@cumhuriyetcom.tr KKTC'de 14 Aralık seçimleri öncesinde Kıbns Türkü'nün açık tavnnı ortaya koyduğunu düşünüyorlar Muhalefet kendinden emin Mapovjç'ten BosnabzÜPÜ • SARAYBOSNA (AA) - Sırbistan-Karadağ Cumhurbaşkanı Svetozar Maroviç, 1992-1995 Bosna savaşında işlenen cinayetleTden ötürü özür diledi. Saraybosna'yı ziyaret eden Maroviç, üçlü başkanlık konseyi üyeleriyle görüştükten sonra yaptığı basın toplantısmda, "Bu ziyaret vesilesiyle Sırbistan- Karadağ yurttaşlannın Bosna-Hersek'te savaş sırasında yaptıklan bütün kötülüklerden ötürü özür dilerim" dedi. Maroviç. Saraybosna"da, konseyin Müslüman üyesi Süleyman Tihiç, Sırp üyesi Bonslav Paravaç ve Hırvat üyesi Dragan Covıç'le bir araya geldi. 30 yıl gizli kalan Vıetnam kıyımı • ANKARA (AA)- Amerikan ABCNews'ın internet sitesinde, Vietnam Savaşf nda ABD komandolarının 30 yıl gizli kalan zulmü incelendi.ABCNews. Ohio eyaleti Toledo kentinde yayımlanan The Blade gazetesinde çıkan, ABD ordusunun 30 yıl gizlilikten sonra açıklanan Vietnam belgelenni aktardı. 101. Hava tndırme Birliği'ne bağh komando keşif gücü "Kaplan Komando Birliği"nin, Vietnam'ın orta kesiminde Vietkong birliklerine karşı pusu harekâh ve bubı tuzaklan girişiminde, yüzlerce Vietnamlı köylü sivili katlettiği belirtiliyor. 45 kişilik Kaplan Komando Birliği'nden çavuş William Doyle ve bugün California'da nükleer enerji mühendisi olarak çalışan sıhhıye eri Rion Causey, '"yalnız 5 hafta içinde 120 sivilin Amerikan Kaplanlan'nca öldürüldüğünü" anlattılar. ABD Kara Kuvvetleri. "yeni soruşturma açüıp açılmayacağına" inceleme ardındân karar verileceğini bildirdi. Gürcistan'a destek mesajı • ANKARA (Cumhumet Bürosu) - Türkiye. 2 Kasım'da yapılan parlamento seçimlerinin ardındân iç kanşıklık yaşayan Gürcistan'a siyasi destek mesajı verdi. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, şu görüşlere yer verildi: "Türkiye, seçimler sonrasında meydana gelen gelişmelerin, ilışkilerimizi mükemmel düzeyde sürdüregeldiğimiz bu komşu ülkenin esenliğini etkilememesini ve dost Gürcistan'da huzur ve birliğin en kısa zamanda hâkim obnasını içtenlikle arzu etmektedir. Türkiye, sıkıntılann siyasi uzlaşmanın sağlanması suretiyle aşüacağına ve Gûrcistan'ın demokrasi yolımda ilerlemeye devam edeceğine inanmaktadır." Gül İsveç yolcusu • ANKARA (Cıımhuriyet Bürosu) - Dışişleri Bakanı AbdullahGül, 18-20 Kasım'da resmı bir ziyaret için Isveç'e gidecek. Dışişleri Bakanlığı'ndan yapılan yazılı açıklamada, Gül'ün tsveç Dışişleri Bakanı Laila Freidvals'ın daveti üzerine tsveç'e gideceği belirtildi. tki bakanın gündeminde Türkiye'nin AB üyeliği ile ilgili süreç, tstanbul'da gerçekleştirilecek NATO Zirvesi, Irak ve Ortadoğu ile ikili ilişkiler bulunuyor. Her zamanki gibi karamsar olan Akıncı, ı / Ir r J O I "Gidiş iyi değil. Şimdiden gergin bir ortam " _ ^ yaratılıyor. 14 Aralık, martta yapılması gereken (JgfÇGİCİGr V6 H*0rtİ3İCİ3r referandum hakkının yeniden elde edilmesi " ' ^ ^ bakımmdan çok önemli" diyor. UBP ve DP'yle koalisyona girmeyeceklerini söyleyen Akıncı, bu partilerin seçimde kesinlikle hükümet olabilecek çoğunluğu elde edemeyeceğini savunuyor. LEYLATAVŞANOGLU Mehmet Ali Talat, Cumhurbaşkanı Denktaş'ın politikalannı sert bir şekilde eleştirmeye devam etmekle birlikte, partisine ciddi bir projeksiyon da hazırlamış. Eskiden Türkiye'nin adını pek ağzma almak istemeyen CTP lideri, "Varsayın hükümeti kurdunuz. Ne yapacaksınız" sorusuna "Derhal Türkiye'yle istişare edeceğiz" yanıtmı veriyor. BARIŞ VE DEMOKRASİ HAREKETİ LİDERİ AKINCI SUÇLUYOR: cTP LlDERl TALAT ESKİSİNE GÖRE DAHA UZLAŞMACI ^Seçim öncesigergin 'Annan Planı y nı aynen bir ortamyaratıyorlar' kabuletmeyeceğiz'LEFKOŞA - Sıcak bir akşamüzeri... Cumhuriyet Meclisi'ne giden caddede yürüyonız. Sol kolda Halk Bankası var. Tam karşısında da tek katlı. eski bir Kıbns evinin çevresi, gece mavisı zemin üzerinde beyaz yazılar ve san yıldızcıklar bulunan küçük bayraklarla donatılmış. Bnrası, TKP'nin liderliğinden kopan Mustafa Akmcı'nın kurduğu Banş ve Demolcrasi Hareketi'nin genel merkezi. Yani, KKTC'de kimilerinin "şeytan üçgeni", kimilerinin "üçlü çete" adını taktıklan siyasi muhalefet sacayağının ikinci ayağı... Içeride bir grup genç partili çene çalıyor. Bizi görünce ayağa kalkıyorlar. Çiçeği burnunda Genel Başkan Mustafa Akıncı makammda bizi bekliyor. Her zamanki gibi karamsar: "Gidiş iyi değfl. Daha şimdiden 14 Arahk öncesi gergin bir ortam yaratıhyor. 14 Aralık herkes için çok önemli Mart avmda yapılması gereken referandum hakkının yeniden elde edilmesi bakomından çok önemli. Bu, hem Kıbns Türkü'nün, hem de Türkiye'nin AB yolunun açüması demektir. Önümüzdeki 6 ayfak süre içinde tüm taraflann kazançh çıkabileceği bir durumu yaratmak mümkündür. O nedenle de Kıbns Türkü'ne iradesini özgürce ortaya koyabüeceği şansı vermek lazun. Ama bu şans ona verilmiyor. Hâlâ bugün bile hastanelerde yeni vatandaş yapılmak için sağhk raporian veriByor. Bu işin 15 Ekim tarttıi itibanyla bitmiş olması lazımdL Ama 16 Ekim'den itibaren her gün yüzlerce insan hastanelere gidip vatandaşhk için sağhk raporu aimaktadır. Tarihsiz rapor sağlamyor. Ondan sonra da bu iş 15 Ekim öncesi yapılmış gibi bu kişilere vatandaşhk verilecek." 'Hepsi Türkiye'den geliyor' - Bu insanlarhep Türkiye'den mi geliyorlar peki? "Evet, hepsi Türkiyeli 1993'ten 1998'e kadar seçmen sayısında meydana gelen arüşm iki misB 1998'le 2003 arasında oldu. Geçen yıl 134 bin civarmda olan seçmen sayısı 141 bine çıkü. Aüah bilir, kasundan sonra bu 141 bin rakamı kaça çıkacak?.." Mustafa Akıncı bunun nasıl olduğunu şöyle izah ediyor: "Bu ûısanlann bir kısmı Bakanlar Kuruhı karanyla vatandaş yapılanlar. Bir kısmı 18 yaşına ulaşıp seçmenlik hakkım yasal olarak kazananlar, ki onlara diyecek hiçbir şeyimiz yok. Zaten arük beş yıl vatandaşhk hakkmı beklemenize de gerek yok, Bakanlar Kuruhı karanyta beş dakikada da vatandaş oiabiHyorsunuz." - Peki, Bakanlar Kurulu karanyla vatandaş olanlar kaç kişi? "BUmiyonız kL Hiçbir şeffafhk yok." - tyi de Cumhurbaşkanı Denktaş yeni vatandaş olan kişilerin sayısının topu topu birkaç bin olduğunu ifade ediyor.... "O, ne Kıbns Türkü'ne, ne de dünyaya doğruyu söyledj. İş bu kadar açık ve net Ben bir ilkeden söz ediyorum. Muhaceret Dairesi Başkaıu'na kalp krizi geçirtme pahasına nrye bu insanlar şimdi vatandaş yapıhyor? Bunlar 10 yıldır burada yaşaniîyorlar mıydı? Eğer 10 yüdır burada yaşıyor idiyseler neden zanıarunda onlara vatandaşhk verilmedi de şimdi bu iş alelacele yapıhyor? Bir de yine Türkiye'nin parasıyla, seçim kazanmak için devlet daireleri kadrolan habire şişirüiyor. Üstelik Türkiye buna itiraz eünhor; sessizce onayhyor?" - Peki, seçim yasaklan başlayah çok olmadı mı? "Seçim yasaklan başladı, ama Sayın Denktaş cami açıyor. Cami avhısunu siyaset meydanma çeviriyor." Penktas Bey tam bir partlzan' - Denktaş, partilerüstü bir cumhurbaşkam olduguna göre istediği camiyi açamaz mı? "Denktaş Bey tam bir partizan. CumhurbaşkanhğYndan arük çekilsin. Gitsin, arük oğlunun partisinden mi, Başbakan'm partisinden mi adayuğuu koyar? Koysun kendini ortaya; olsun bitsüı. Kaç zamandır seçimlerin bir tarafi haline geldi." - Muhalefet. halkm nabzını tutabilmek için kamuoyu yoklaması yapünyor mu? "Kıbns lürküne zamandır açık tavnnı koydu. Bunu görmek isteyen görsün. Mart ayında bu insanlarm referandum hakkım eDerinden aldılar. Hepsi öfke içinde. Bana göre arahk ayuıdaki seçimi bektiyorlar. Onun için de seçim sonuçlan aleyhlerine çıkmasın diye birtakım yeni insanlan devlet dairelerinde istihdam ediyorlar. Son rakamlara göre yeni vatandaşbğa ahnanlann sayısı 7-8 bine çıkü. Halkm iradesi carpıülmazsa çözüm yanhlan bu sandıktan çok net çıkar. Amabu yapılanlarla durum ne ohır? Onu bilemem." Akıncı, üç muhalefet partisinin kendi aralannda yaptıklan protokolle koalisyon kurmaya söz verdiklerini belirtiyor. "Dolayısıyia UBP ve DP'yle koalisyona kesinükle girmeyeceğimizi de açıldadık. Ama UBP'yle DP bu seçimde kesinlikle hükümet olabilecek çoğunluğu elde edemeyecekler. Hükümet kurabilecek çoğunluğu ancak iradeyi çarpıtma çabalarryla gerçekleştirebiHrier" diyor. Mustafa Akıncı sözlerini şöyle noktalıyor: "Artik hiçbir şey eskisi gibi olamaz. Bu statüko defindi 23 Nisan'da kapdar durup dururken açılmadı. Arük iş krvama geldi O nedenle de ben statükonun bugünkü hahyle uzun ömürhi oiacağmı sanmıyorum." Akıncı, üç muhalefet partisinin protokol yaparak koalisyon kurmaya söz verdiklerini >Tirguluyor. Muhalefet sacayağının üçüncü ayağı olan CTP'nin genel merkezindeyiz. Lefkoşa'nın tarihi Arap Ahmet semhndeki bu eski binada CTP lideri Mehmet AH Talat'la bir aradayız. Talat'ın omuzlarına ük kez devlet yükünün ağırlığı mı çökmüş ne? Kuzey Kıbns'taki büyük belediyelerin CTP'ye geçmesinden olacak, söylemi öbür muhalefete kıyasla daha uzlaşmacı. Evet, eskiden olduğu gibi Denktaş Bey'in politikalannı yine sert bir dille eleştiriyor. Ama bunun yanında artık partisine ciddi bir ekonomik ve siyasal program ve projeksiyon hazırlamış. Talat, Denktaş Bey'i eleştirirken diyor ki: "Seksen yaşmda bir insan çocuklann, gençlerin geleceğini beürleyemez. Arük gençler harekete geçti. Yeni bir dünya isthorlar. Çünkü onlar için Avrupa göründü. Avrupa'yı bırakın bir yana— Yeni çağdaş bir dünyada yaşamak istiyorlar. Gerçi Avrupa arük hem Kıbns, hem Türkiye için o kadar büyük bir çekicitak ld_ Yine onu da bırakm. Artık Kıbns sorununu bitirecek şartlara ihtiyacımız var. Arük Kıbns sorunu böyle devam edemez. İnsanlar usandı; dünyadan tecrit okhılar. Dünya Ay'a çıkü, bizimkikr daha yaya gkByor. 29 Ekim törenini bize hakaret amacıyla kuDam>or. Olur mu bu? Burada bir sağhk sorunu var" Denktaş'a muhalefeti anladık, ama 14 Arahk sonrası için CTP'nin nasıl bir hazırlığı var? Somut neler yapıhyor? "BizUArahk'tan sonra hükümet kuracağız." - Yani üçlü muhalefet kesinlikle seçimleri kazanacak, öyle mi? "Şu andaki \ görünüm öyle \e tabii ki biz buna inannoruz. Biz, yüzde 40 arü oy için yola çıkük. CTP olarak tek başumza çoğunluğu sağlama hedefîni güdüyoruz. Ama tek basınuza çoğunhığu alsak bile üç parti olarak Diz, yüzde 40 arü oyıçın sürdüreceğiz. Sadece yola çıkük" diyen Talat, 14 siyasi partflerie değü, Arahktan sonra hükümeti çözüm isteyen bütün kuracaklannı söylüyor. güçlerie işbuüği yapmak zorunda\iz. Çünkü görüşmeleri başlarmak. Kıbns sorununu çözüm noktasma taşunak, referanduma götürnıek, bunun arkasından bunu uygulamak çok zor iş." - Varsavrn hükümeti kurdunuz. Ne yapacaksınız? "Derhal Türkrve'yle istişare edeceğiz." Allah Allah. Eskiden Türkiye'nin adını pek ağzına almak istemeyen Talat, anlaşılan eni konu gerçekçi olmaya başladı... "Çünkü beş imzanm birisi Türkhe'nindir. Garantörlerden birisi Türkiye'dir. L ygula> ıcılardan birisi Türkiye'dir. Ben bugün, Annan Planı'nı şu haliyle imzahyorum. Rumlar da kabul etti' desem ve imzalasak-. Türk ordusu geri çekOecek, sınıriar düzenlenecek. bütün bunlan Türkiye yapacak. Bakm, diyeüm ki o anhyna bir yol kazasma uğradı ve mazaOah uygulanamadı. O zaman yine Türkiye'nin desteğine ihtiyacımız olacak. Onu da bırakın. AB'ye girsek büe Türkiye'nm desteğine ihüyacımız var. Umanz ki kurallann dışında bir desteğe ihtiyacımız olmaz. Ama olursa da Türkiye'den bu desteğj isteyeceğiz. Dolayısıyia Türkiye'y le ih'şkikr bu bakundan çok önemfi. Bunun ardındân Türkiye'yle istişare edip karşıhkh duyarhlıklanmızı masaya yaürmamız laznn" - Peki, Talat'a göre bu hangı koşullarda olacak? "Evet, devtetin sürekliüği vanhr, ama benden önceküerin yapüklan manük dışı işleri de, doğrudur diye savunacak değüim." - Talat bir dönem örneğin. Tunus'un değil, KKTC'nin Başbakan Yardımcıhğı ve Milli Eğitim Bakanlığı'nı da yapmıştı. O zaman niye sesini yükseltmemişti? "Kim yükseltmemişti? O zaman pek çok şeyi engelkmişük. Ama AB süreci bugünkü gibi değikti. Dolayısıyla bir zaman baskısı alünda değüdik. Aynca o sıralarda Kıbns sorununun çözümü için bir plan da sunuhnuş değildl Aynca o dönem büyük hükümet ortağı biz değüdik, DP'y di. DP Denktaş Bey'le birtikte hareket ediyordu. Ama Denktaş Bey o dönem çözüm karşrthğını bu kadar da açık etmemişti." Gelelim CTP'nin seçim sonrası projeksiyonuna... "Biz hemen görüşmelere başlama davetini BM Genel Sekreteri'ne yapacağâ." •Kaybeden görüşmeci olamaz' - İyi de görüşmeleri kim götürecek? "Bizim anayasaya göre yürütme yetkisi tamamıyla hükümete arrtir. Dolayısıyia çözüm istemediğmi kanniayan, şimdiki süreç içinde bize savaş açan ve 15 Arahk'ta kaybeden birisi görüşmeci olamaz. Buna hükümet karar verir. Benim partimin öngörüsü Başbakan'm görüşmeci olmasıdır." - Peki, Annan Planı'nı aynen kabul etmeyi düşünmüyor mu CTP? "Tabö ki aynen kabul edilemez. Annan Planı'nıo - geuştirUmeye muhtaç bölümleri yanında sakınca doğurabilecek bölümleri olabilir. Örneğin karar ahna mekanizmalannda bence sorun yaratma potansiyeti olan bölümler var. Örneğin Temsücfler MeclisTrün karar ahna mekanizması. Plan,' Salt çoğunlukla karar alınır" diyor. TemsUciler Meclisi'nde belli bir Türk kaühmcıhğı zorunluluğu getirilmezse o zaman Rumlann akhna yatan yasalar büyük bir hızla geçer, ama gefir senatoda ükanır. Bu da senatoyu bir ükanıkhk merkezi yapar. Türklerin duyarhhklanna özen gösteribnesi çok önemlidir. Bunun dışında mal-mülk mübadetesL. Yeni mülkiyet rejimi diyeüm. Onun yaratabileceği sdonülan. bütün bunlan görüşmemiz gerekiyor. Kuzeyde kahnış Rum maUanmn nasıl kuUanüacağıyla ilgili bir düzenlemeye ihtiyaç var. Kuzeydeki mallann büyük çoğunluğunun Rum mah ohnası nedeniy le oralara yapılacak y arınmlar mülkiyeri beursiz yerlere yapılan yaünmlar olacak. Bu nedenle de bu durum ekonomik gelişmenin önünde bir engel ohna potansiyeK ütştyon" - Bu noktalar daha önce görüşühnedi mi? "Bütün bunlan masaya götürmeyen görüşmecimizin aksuıe biz görüşme masasma götüreceğiz. İnsanımız bu yeni öngörülen düzentemeden nasıl etkilenecek? fnsanınuza en az zarar gelmesi lazun. Ya da geri verilecek topraldardaki insanlar rehabihte edilebOir. Bütün bunlar biz seçimi kazandıktan sonra görüşme konusu olacak. Bu. birey leri tek tek Ugilendirdiği için değU, çözümün kahcüığı için de önemlidir." SÜRECEK Erdoğan'ın yani sıra Baykal ile çok sayıda milletvekili ve diplomat da adaya gidiyor... KKTC'ye 4 2O. yd' çıkarması • Denktaş ve Gül'ün "Kıbns'ta açılım" içerikli açıklamalannın ardındân Erdoğan'ın cumartesi günü KKTC'ye yapacağı ziyaretin önemi daha da arttı. ANKARA(Cumhuri>'etBürosu)-Baş- bakan RecepTayjipErdoğan'm 15 Ka- sım'da KKTC'nin kuruluşunun 20. yıl- dönümü törenlerine katılmak üzere ada- ya yapacağı ziyaretin önemi Ankara ve Lefkoşa'dan yapılan açıklamalann ar- dındân daha da arttı. CHP Genel Başkanı DenizBaykal'ın ya- ni sıra çofc sayıda milletvekili ve bürok- ratın da adaya gidecek olması "KKTC'ye tam destek" olarak değerlendıriliyor. Erdoğan hazırlanıyor Özel bir uçakla KKTC'ye gidecek olan Erdoğan, törenlerin ardrndan KKTC Cumhurbaşkanı Rauf Denktaş ve siya- si parti liderleriyle bir araya gelecek. Törenlere katılmak üzere yann KKTC 'ye gidecek olan Baykal'ın da temaslarda bulunması bekleniyor. Erdoğan'ın ziya- retıni, Denktaş ve Dışişlen Bakanı Ab- dullah Gül'ün "KıbrB'taaçıhm" içerik- li açıklamalannın ardındân gerçekleştir- mesi dikkat çekiyor. Erdoğan "ın ziyaret sırasında vereceği mesajlar üzerinde ça- lışmalanm sürdürdüğü kaydediliyor. Ankara Loizidu tehdidini önemsemiyor ANKARA (Cumhumet Bürosu) - Türkiye. Avrupa Konseyi'nin yaklaşık bir mılyon dolarlık tazmınatın Titiana Loizidu'ya 19 Kasım'a kadar ödenmesi uyansmı önemsemiyor. Gazetecilerin konuyla ilgili sorulannı yanıtlayan Dışişlen Bakanı Abduüah Gül. bunun 4. ara karar olduğunu. görüşmelerin sürdüğünü kaydetti. Türkiye, Güney Kıbns Rum Yönetimı'nden gelen diğer başvurulara "emsal yaraünaması" koşuluyla Loizidu'ya tazminatının ödeneceğini açıklamıştı.