Catalog

8 OCAK 2003 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA EKONOMİ ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 Tüpraş'ın hedefi 11 milyar dolar • ANKARA(ANKA)- Tüpraş,2OO3'tell milyar dolarlık ciroya ulaşarak devlete 10 katrilyon liralık vergi ve fon ödemeyi hedefliyor. Bu yıl 25 milyon ton ürün satışı gerçekleştirerek şirket, 800 milyon dolarlık da ihracat girdisi sağlamayı öngörüyor. Tüpraş'ın 4.3 milyar dolarlık ithalat bedeli ödeyeceğini tahmin ediyor. Hükümet-senHka • ANKARA (AA)- Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Abdüllatif Şener, Devlet Bakanı Ali Babacan ile Maliye Bakanı Kemal Unakıtan, bugün işçi ve işveren sendikalannın yöneticileri ile Hazine Müsteşarhğı'ndabir araya gelecek. Taraflann genel ekonomik gelişmelerle ilgili görüş ahşverişinde bulunacaklan açıklandı. Petrol fiyatlan 31.3dolaraM • LONDRA (AA)- Dünyanın bir numaralı petrol üreticisi Suudi Arabistan'ın OPEC'in günlük üretimi 2 milyon varil arttırması için çaba gösterdiği haberi fiyatlarda büyük düşüşe neden oldu. Londra piyasasında Brent türü ham petrolün varil fiyatı 29.51 dolara, ABDhafif petrolünün fiyatı da 31.34 dolara indi. Elektrik tüketimi yüzde 5.5 arttı • ANKARA (ANKA)- Geçen yıl ekonomide yaşanan görece canlanma, elektrik enerjisi tüketimini arttırdı. İlk dokuz aydaki toplam elektrik enerjisi tüketimi önceki yılın eş dönemine göre yüzde 5.5 artarak 78 milyar kilovat saati geçti. Artış daha çok sanayi, ticaret ve inşaat sektörlerinin tüketiminden kaynaklandı. Ihracat fiyatfarı yüzde 25 azaldı • ANKARA (ANKA)- Türkiye, dış n'caretini sürekli fiyat kırarak döndürüyor. ihracat fiyatlan, 1995 yılından buyana yüzde 25, ithalat fiyatlan da yüzde 17 oranında azaldı. İhracat fiyatlannın, ithalat fiyatlanna oranlanmasıyla bulunan dış ticaret haddi de karşılaştınlan dönemler itibanyla 96.4'ten 86.9'a kadar geriledi. Atatürk Baraîı para basıyor • ŞANLIURFA (AA) - Atatürk Barajı ve Hidroelektrik Santralı'nda (HES) 2002 yılında parasal karşıhğı yaklaşık 250 milyon dolar olan 5 milyar 46 milyon kilovat enerji üretildi. GAP'ın en önemli bölümünü oluşturan Atatürk Barajı ve HES'in 8 ünitesinde, 2002 hedefinin üzerine çıkıldığı belirtildi. ' ( EKDNOMİ J 192& Emlak ve Eytam [ (Yetımler) Bankası kuruldu. 1933:1. beş yıllık kalkınma J planı kabul edildi. 7973: Işçilere verilmekte olan mesken kredisinin tutan 60 bin liradan 75 bin liraya çıkanfdı. J97S:Türkiye'den geçen TlR kamyonlarından karayolu, ücreti alınmaya başlandı. W 1977: THY grevi, Bakanlarf [ Kurulu karanyla 30 gün iendı. Son yirmi yılın en düşüğü olarak açıklanan fiyat artışlan, henüz mutfağa uğramadı Bu dahalkın enflasyonu• Kıyma, süt ve zeytin gibi temel ihtiyaç maddelerinde 2002 yılındaki fiyat artışlannın yüzde 150'yi bulması, dar ve orta gelir grubundaki vatandaşlann geçimini imkânsız hale getiriyor. MEHMET MÜDERRİSOĞLU Son yirmi yılın en düşüğü olarak açık- lanan 2002 yıh enflasyon rakamlan, fiyat artışlannı yüzde otuz civarında gösterirken murfaktaki enflasyon bu oranın çok üze- rinde gerçekleşti. Kıyma, süt ve zeytin gi- bi temel ihtiyaç maddelerinde 2002 yılın- daki fiyat artışlannın yüzde 150'yi bul- ması, dar ve orta gelir grubundaki vatan- daşlann geçimini imkânsız hale getiriyor. Tüm ücret artışlannın enflasyona, hatta geçmiş değil gelecek enflasyona endeks- lenmeye çalışıldığı Türkiye'de, açıklanan istatistikler ücretli kesimin gerçek alım gü- cünü her geçen gün eritiyor. Asgari ücre- tin 2002 yılında yüzde 36.8 artarak net 223 milyon 749 bin lira olduğu Türkiye'de, bu ücretle geçinmeye çalışan vatandaşlann yaşamak için tüketmek zorunda olduklan mallann fiyat artışlan asgari ücretteki ar- tışın üç dört katına ulaşıyor. Düşük ve orta gelir grubundaki vatan- daşlar gelirlerinin oransal olarak daha bü- yük kısmını zorunlu tüketim mallannı sa- tın alabilmek için kullanıyorlar. Bu neden- le zorunlu tüketim mallanndaki fiyat ar- tışlan, ortadirek vatandaşlan daha çok zor- luyor. Oysa her hükümet döneminde, enf- lasyonu düşürmek için hazırlanan prog- rarnlar açıkça veya üstü kapalı olarak or- tadireğin yapacağı fedakârlıklara bağlanı- yor. Bu fedakârlıklar, ortadireğin, gelir ve giderlerinin eşit veya en azından yakın oranlarda artmamasıyla gerçekleştiriliyor. Vatandaş en iyi olasılıkla gelirini devletin açıkladığı enflasyon oraru kadar arttırabi- lirken sık tükettiği mallann fiyatlanyla, resmi enflasyon rakamlan arasında bir benzerlik bulunmuyor. Tüketiciyi kasada tanıma özelliğine sahip sisteme 55 milyon dolarlık yatınm planlanıyor Kişiye özel kampanya geliyor • Koç Bilgi Grubu'nun Tanı şirketi ve Paro markasıyla hizmete sunduğu alışveriş sistemi tüketici, perakende satış noktası ve şirketleri aynı platformda buluşturuyor. Ekonomi Servisi-Koç Bilgi Grubu'nun en genç şirketi Tanı Pazarlama ve Iletişün'in iş mo- deli ve teknolojisiyle kurulan Paro, pazarlama sektörüne adı- mını attı. Koç Bilgi Grubu Baş- kanı Ali Koç'un, "Pazarlama stratejflerine yön verecekbir ük, devrimsel bir proje" olarak ta- nımladığı sistem, tüketiciyi ka- sada ödeme yaparken tanımaya ve kişiye özel fırsat sunma esa- sına dayanıyor. Şirketin ve sistemin tanıtım toplantısında konuşan Koç Bil- gi Grubu Başkanı Ali Koç, ge- lişen teknoloji sayesinde pazar- lamayı otomatik hale getirdikle- rini anlatarak, müşterinin pat- ron olduğu bu dünyada kazan- kazan ilkesiyle yapıcı bir reka- bet ortamı sağlayacaklannı dile getirdi. Projenin bir yılhk bir çalış- mayla bugünkü halini aJdığıru, sistemin kişilerin üye olması esasına dayandığını dile getirdi. Koç, ilk hafta 16 bin müşterinin sisteme dahil olduğunu, 2003 yıh hedeflerinin de 3 milyon tü- ketici olduğunu vurguladı. Tanı şirketi Genel Müdürii Mehmer Ali Neyzi (sokla), şirketin kurucu ortağı Engin Oytaç (ortada) ve Koç Bilgi Grubu Başkanı Ali Koç (sağda) sistemi, spor ve bir örnek giyindikkri toplanrıyla tanıtnlar. 55 milyon dolann, Paro sis- teminin geri dönüşümü sağlan- dıkça kullanılacağını belirten Koç, herşeyin planlandığı gibi gitmesi halinde yahnlan mikta- nn 5-6 yılda geri döneceğüıi belirterek, Tanı'nın gelir ka- lemlerini, şirketlere sağlanacak bilginin getirisi ile reklamlar olduğunu sözlerine ekledi. Tüketici yalnız bir kredi kar- tı değil, tüm kredi ve üyelik kartlanyla sisteme üye olarak, kasada kendisinin tanınmasını sağlayabiliyor. Slstem nasıl Igllyor? Sistem, tanımaya, kişiselleş- tirmeye, aynştırmaya ve etkile- şim sağlama esasına dayanıyor. Üye tüketici, teknolojisi ve ta- sanmı Koç Holding şirketleri ta- rafından geliştirilen ParoPOD, satış noktalaruıda kasa ve POS cihazlan ile entegre çalışan bir ekran niteliğindeki makineler- de tanınıyor. Sisteme üye olan tüketicinin alışveriş özellikleri inceleniyor. Bunlar tüketim alış- kanlıklanna göre gruplandınla- rak sinerji yaratabilecek şirket- lerle paylaşılıyor. Söz konusu veriler, sisteme üye diğer şirket- lerin tüketiciye dönük kampan- yalar yapmasını sağlıyor. Kampanya ve promosyonlar, ParoPOD ekranı üzerinden tü- keticiye duyuruluyor.Türkiye, Avrupa ve ABD'de patenti alın- mış sistem, bilgilerin gizliği ga- ranrisi de veriyor. 30'unda Koç'a ortak oldu Seattle 'da tasarladı Ekonomi Servisi - Toplanh öncesınde, yakın zamanda Türkiye'de de gösterilen Azınlık Raporu adlı fıhnden görüntülerin yer aldığı ve geleceği görmenin mümkün olduğuna dair kısa filme gönderme yapan, Tanı şirketinin fikir babası, kurucu ortağı ve genel müdür yardımcısı Engin Oytaç, gerçekleştirilen projeyi Steven Spielberg'in bir sözüne atıf yaparak "Everest'e herkes çıkabflir, önemli olan Ok kimin çıkacağT sözlenyle anlatmaya başladı. Böyle bir sistemi herkesüı gerçekleştirebileceğini, ama ilk olarak onlann buna imza attıklannı anlatan Oytaç, bu fikrin 1997 yılında Seattle'da bir teknoloji şirketinde çalışırken aklına geldiğini, bir yıla yakın, iş çıkışlannda Starbuck's kafede saatlerce çalıştığını, oradaki yatınm şirketlerinin konuya ilgi duymasma karşın teknik zorluklan nedeniyle işe girmediklerini dile getiriyor. Türkiye'ye döndükten sonra projeden avukat bir arkadışına söz eden Oytaç, Koç Grubu'nda çalışan bu arkadaşı aracılığıyla hem Koç Grubu'na know how satabilecek bir şirket kazandınyor, hem de 30 yaşında Koç Grubu şirketlerinden birine ortak olmayı başanyor. BAKAN UNAKITAN: Niye rahatsız olayım? ANKARA (Cumhuriyet Büro- su) -Maliye Bakanı Kemal Unakı- tan, "verg^yüzsüzJerine" af getiren düzenlemeden, kendisi de yarar- lanırsa bundan "gocunmavacağı- nı" söyledi. Family Finans adını alan Al Baraka Türk'te yöneticihk yaprığı döneme ilişkin naylon fa- tura kullanarak hayali ihracat ya- pıldığı gerekçe- siyle açılan dava- nın sanıklanndan olan Unakıtan, kendi suçunun vergi affı kapsa- mınagiripgirme- diğini bilmediği- ni ileri sürdü. Unakıtan, "Eğer kapsarsa,bundan niye rahatsıznk duyayım ki? Be- nim aptesünden şüphem yok" de- di. CHP lideri De- Baykal Baykal: YAŞ karariarına yargı yolunu açahm derken kendileri için kapatıyorlar. nız ıse Unakıtan'a tepki göstererek "Bfly- le bir skandal Türkiye'de yaşan- madL Yüksek Askeri Şûra (YAŞ) karariarına itiraz ederek 'Yargı yo- lunu açalım' derken kendileri için yargı yolunu kapatmayı rahatnkla içkrine smdirebflryortar"' diye ko- nuştu. Unakıtan, gazetecilerin "Tasa- ndan siz de yararlamyor musu- nuz" sorusu üzerine, "Bilmiyo- rum, bakmak gereldyor. Bu genel bir düzenleme, kendhneyarayacak bir şeyyapmadık. Birbakayım,on- dan sonra konuşuruz" dedı. Unakıtan, "Eğer tasandan ya- rarlanırsamz bundan rahatsızhk duyar mısınız" sorusuna da, "Ni- ye rahatsıznk du- yaynn ki, ne var bir şey mi var?" demekle yetindi. Unakıtan, "Eğersiadekap- sryorsa geçici maddeyle Maliye Bakanı'mn bu düzenlemeden yararlanamaya- cağma ilişkin bir düzenleme düşü- nür müsünüz?" denmesi üzerine, gülerek "Onu da düşünetim" dedi. Kemal Unakıtan: Kapsarsa, bundan niye rahatsızhk duyayım ki? Aptesimden şüphem yok. Skandal' Baykal, partisinin grup toplan- tısında yaptığı konuşmada, Unakı- tan'ın "kendisini cezai sorumlu- luktan kurtaracak bir düzenleme vapağma" yönelik haberlere işaret ederek "Böyle bir skandal Türki- ye'de yaşanmamıştır r> dedi. Baykal, Maliye Bakanı'nın böyle- ce aklandığını da belirtti. İLGİ TOPLUMUNA DOĞRU OZLEMYVZAK Memurlann siyah çel Yurt Haberleri Servisi - Hükümetin, zorunlu tasarruf birikimlerini 5 yıla yayan ödeme planına yönelik tepkiler sürüyor. KESK Danışma Meclisi üyeleri AKP Genel Merkezi'ne protesto amaçlı siyah çelenk bırakırken Ankara'da memurlar nemalann şubatta ödenmesi istemiyle Hazine Müsteşarlığı'na 200 bin dilekçe verdi. Yurt genelinde de KESK üyeleri AKP îl örgütlerine yürüdüler. Danışma Meclisi üyeleriyle birlikte parti genel merkezi önüne gelen KESK Genel Başkam Sami Evren, hükümetin kamu çalışanlanna yaptığı yüzde 5 oranındaki zammı, 57. hükümet döneminde verilen zamla birleştirerek kamuoyunu yanılttığını belirtti. Nemalann ödeme takviminin de yeniden değerlendirilmesini isteyen Evren, "AKP iktidan tek başına nemalan tasfiye ermeye kalkb. Nemalann ödenmesi için gerekirse iş ve üretimi durduracağız. AKP iktidan aknm başına toplasın. Önceki hükümederde olduğu gibi bunun faturası ağn- olur" diye konuştu. Diyarbakır, Elazığ, Mersin ve Bursa'da da nema ödemelerine ilişkin takvimi protesto eden memurlar kentlerin AKP il örgütlerine yürüdüler. A Öyle uzakta değil yanı başımızda du- ruyor. Yaklaşık 400 milyar dolarlık bir ticaret hacmi ve Türkiye, kendisine uzatılan zeytin da- lını elinin tersi ile itiveriyor. Başka ül- kede yaşasaydık tepki "Inanılır gibi değil" olurdu. Ancak burası Türkiye ve yaşananlar artık görmeye alıştığı- mız manzaralar... Söz konusu olan Balkan ül- keleri ile ticaret. Yunanistan, Bulgarıstan, Romanya, Make- donya... Bir türlü harekete ge- çirmeyi başaramadığımız ciddi bir potansıyel. Peki neden bu başarısızhk? Ulusal polıtika eksikliği, pro- je üretememek, vurdumduy- mazlık, ışi sahiplenen merciin olmayışı klasik nedenler... Ya sonuçlan?.. AB'nın hibe yardımlanndan yararlanamamak ve ticari bir bölgesel merkez olma potansiyelini komşu Yunanıstan'ın ellerine bırak- mak. Gelelim öyküye.... Edirne Sanayi ve Ticaret Odası Dış llişkiler Koordinatörü Mustafa Bere- ketli, öyle bir projeden bahsediyor ki alkışlamamak mümkün değil. Proje, Edirne'yi merkez alan dört dörtlük bir ihracat atağını kapsıyor. Içindekilere gelince: -Edirne'de bir Dünya Ticaret Mer- kezi kurulması, ki bu Balkanlar ve Ba- tı'daki KEİ ülkelen ıleTürkiye'nin Edir- ne'de bütünleşmesi anlamına geliyor. -İhracat potansiyeli olan ürünlerin, (gıdadan tekstıle kadar geniş bir yel- paze)tanıtımı için "daimibirsergiala- n/"oluşturulması. Balkan Ülkeleri ile licaret Niye Zayıf? -Avrupa Birliği standartlanna uy- gun üretim yaptığını belgeleyen ıma- latçılara yönelik bir serbest ticaret bölgesi kurulması. -Edirne-Pazarkule Sınır Kapısı'nı yük ve yolcu taşımacılığına açık bir Yammızdaki değeri bllmiyoruz Üikdtr Bulgaristan Romanya Yunanistan Makedonya Moldova Ukrayna Rusya Top.ihracsı Ikncat içindtki ptyı 298.5 391.6 472.9 89.4 27.8 287.7 %1 %1.3 %1.5 %0.3 %0.1 %0.9 923 %3 tthalat 392.2 480.7 266.2 8.9 2.6 757.5 3.435.7 Top.ithıt»t içİBdelapjjı %1 %1.2 %0.7 - - %1.9 %8.5 gümrük kapısı haline getirilmesi. (Ha- len yalnız yolcular ıçın açık.) Çünkü Pazarkule 3 önemli trans- Avrupa Karayolu'nun buluştuğu nok- ta. Pazarkule'den inşa edilecek 12 ki- lometrelik bir yolun TEM'e bağlan- ması halinde, TEM'in de son derece düşük bir maliyetle bu yollara enteg- re olması sağlanmış olacak. -Ticari eşyanın en kısa sürede en ucuz maliyetle taşınması" mantığın- dan yola çıkarak ve AB Komisyo- nu'nun hibe şeklinde destek verdiği sektörlerin başında hızlı demiryolu projesini geldiği gerçeğini de göz önünde bulundurarak Kapıkule-ls- tanbul arasında hızlı demiryolu proje- sini yaşama geçirmek. Daha sonraki aşamada bu demiryolunu Marmara Denizı'nde Tekirdağ LJmanı ile irtibatlan- dırmak. Bereketli, bu kap- samlı projenin 2 yıldan beri devletin her kademesine anlatıldığını ve hep- sinden sözlü onay alındığını söylüyor Özellikle Dış Ticaret Müsteşan Kür- şat Tüzmen çok sıcak bakmış. An- cak tam yaşama geçirilecekken gö- revden alınmış. Şimdi ye- niden gündeme almaya hazırlanıyormuş. Sonuçta iki yılda bir arpa boyu yol bile alınmamış. Ancak belki işin sevindirici yanı, bu projeyi üzerine vazife edinen Bereketli'nin hâlâ usanıp yorulmamış olma- sı. Mustafa Bereketli'ye "Peki neden Edirne?" di- ye sorduk. "Birkaç ne- denden dolayı" diye ya- nıtladı. Bunlardan biri AB'nin Sınırötesi Iş- birliği Anlaşmalan kapsamındaki In- ter-reg 3 çerçevesine Türkiye'den Edirne'nin uygun olması. Bu şekilde AB üyesi olan Yunanistan ile sınır komşusu olan Türkiye ve Bulgaris- tan'ın ortak projeler üretip hibe yardı- mı alması mümkün. Bir diğeri ise Edirne'nin gerçekten bölgenın en aktif sanayi üreticisi ol- ması. Çatalca, Çorlu ve Çerkez- köy'deki dev sanayi tesisleri de bu- nun en güzel kanıtı. Başta de belirttiğımiz gibi Balkan ülkeleri ve KEİ ülkelen ile bugüne ka- dar göz ardı edilen ticareti atağa kal- dırmak mümkün. Bunun için proje de hazır niyet de, hatta maddi destek de... Söylemesi bizden...