Catalog

IAYIS 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA HABERLER [ÜK Yasası'ndaki değişikliğin medya patronlannın çıkarlannı gözettiği ve anayasaya aykın olduğu vurgulanıyor Gözlerihalelere çevrildiTV1A KOŞAR RTÜK Yasası'nda yapılan deği- diğin anayasaya aykın olduğuna kkat çekilirken gözler daha önce tal edilen ihaklere çevrildi. Dün- ıda, özellikle gelişmiş ülkelerde :kelleşmenin önlenmesi ve bilgi- :nme hakkının korunmasına dönük lınanönlemlerdikkatçekerken Tür- iyedeki düzenlemeler, medya sa- libi holdinglerinçıkarlanna göre şe- Lİlkndi. Uzmanlar. medyamn "4. aıvvet'" niteliğine işaret ederek ya- f\n kuruluşu sahıplerininkamu ıha- leleri ve borsaya girebümelerimn önünün açılmasınmkabul edilemez olduğunu kaydetti. RTÜK Yasası'ndaki degışıkhğın •*var olan fiiB tekeUeşmeyi hukuki hale getiraeğT bildiriliyor. Söz ko- nusu değişıkliği yapmak yerine, is- tenirse tekelleşmenin önüne geçile- bileceğinı ifade eden uzmanlar, ana- yasanın 167. maddesinde öngörü- len "Devlet, piyasalarda fıiB teket- leşmeyi&nler" ilkesi ile 2. maddesin- de sıralanan Cumhuriyetın temelını oluşturan; insan haklanna saygıh, demokratik, laik, sosyal hukuk dev- leti ilkelenninçiğnendiğini belirtti. Türkıye RTUKYasası'nda yaptı- ğı son değişiklikle tekelleşmenin önündeki bütün engelleri kaldınyor. Ostelik medyaholdinglerine bağb şir- ketlere hem borsada işlem görme hem de kamu ihalelerine gırme ola- nağı sunuyor. Tekelleşmenin önünü açan düzenlemeye göre, yüzde 20'ye kadar izlenme payma sahip bir TV ve radyoda özel ya da tuzelkişilerin hisse oranı yüzde 5O'ye kadar çıka- bilecek. Hâîâyürürlükte olan RTÜK. Yasası'nda bu oran yüzde 20'yle st- nırlıydı. RTÜK Başkanı Nuri Ka- yış, bu düzenlemeyle bir kişinin bü- tün yerel televızyon kanallanna sa- hip olmasına olanaktanındığıru bil- dirdi. Kayış, TRT' nin araştvrmalan- na göre Türkiye'deki yerel televiz- yon kanallannı izlenmepayının yüz- de 1.5'te kaldığına dikkat çekerek "Örneğin ulusaİkanaBardanKanal 6 da yüzde 0.6 izlenme payına sahip. Yani bir kişi, bir sermaye gnıbu, 30 vmikanalmymsırabeikibfffcaç ulu- sal kanala da sahip olacak" değer- lendırmesini yaptı. Yasa patrotüara uyduruluyor Kayış, ıstenirse tekeUeşmenin önü- ne geçılebıleceğini belirterek "Bi- zimkikr hisseteri paylaşürmak için çahşaıüannapay veriyor.200 milyon dolarhk bir TV kanabnda sıradan bir çahşanm yüzde 10'luk payı ola- mavacağını herkes bilir. İncelenirse müfettişler kanıtlayabilir de. Ancak. (Patronlar yasaya uymuyor. biz ya- sayv onlarauydurahm) manttğı var" değerlendirmesini yaptı. Dava yohı açık Medyakuruluşu sahıbı holdingle- rin herhangi bir kamu ıhalesine gir- meleri durumunda yine dava açıla- bıleceğini belırten TMMOB Elekt- rik Mühendısleri Odası (EMO) avu- kah GökhanCandoğan. "Böylesibir durumdaihakyegprmeterininKTÜK Yasasfna aykin olduğu. RTÜK Ya- sası'ndaki son değişikliğin anayasa- • Daha önceki yıllarda RTÜK Yasası 'na aykın olduğu için iptal edilen ihaleler, müyarlarca dolarhk bir enerji pastasım oluşturuyor. RTÜK Başkanı Nuri Kayış (solda), ''(Patronlar yasaya uymuyor, bizyasayı onlara uydurahm) mantığı var" diyerek istendiği takdirde tekelleşmenin önüne geçilebileceğini savunuvor. ya uygun düşmediği ikri sürülebirir. BununsonucundamahkemeKTUK Yasasf ndaki değişikliği Anayasa MahkemesTne gönderir.Büytik ola- süıkla Anayasa Mahkemesi de iptal eder" bilgisinı verdı. RTÜK Yasası ve kamuyarannaaykınhğı gerekçe- siyle onlarca ihaleye dava açan ve ip- tal kararlan çıkaran EMO'nun a\Ti- katı Candoğan. değışıkhğın bılgı- lenme hakkı ıle demokrasinin ilke- lerini zedeleyecegini belirtti.. Öte yandan, daha önceki yıllarda RTÜK Yasası'na aykın olduğu ge- rekçesiyle iptal edilen ihaleler, mil- yarlarca dolarhk bir enerji pastasım oluşturuyor. thalelerin iptal edildiği Danıştay kararlanmn gerekçesinde özetle, "RTÜKYasası'ndakiyasağm tekefleşmmn önünegeçümesikonu- sundabüyük önemtaşıdığu ihaleler- dekipa> laşınun sosyaldevtetilkesry- k bağdaşmayacağT vurgusu yapı- hyor. Danıştay tçtıhadlan Birleştirme Kurulu'nun lONisan2001,2001 l Esas ve 2001 4 sayıh karanna göre RTÜK Yasası"na aykın bulunarak iptal edilen ihaleler şöyle: "Bursa, Yalova dağıtım bölgesi; thaknin verildiği şirket Buryal-th- las Holding. (TGRT, İHA, Huzur Radyo). Tekirtağ,Kıridarefi,Edirnebölge- â; TEKAŞ AŞ. (SHOW TV). Samsun, Ordu, Sinop; PARKUR AŞ,Turgav Ciner. (AT\, Bafra Rad- yo) Elaağ. Malatya, TünceB, Bingöl bölgesi; GAP AŞ, (ER Rad\o ve TV AŞ). Trabzon,Rize, \rt\in.Gümüşha- ne,Giresun; ZiganaElektrik.Doğan Şirketkr GnıbiL (Kanal D. Radyo D). Çatalağa Tennik Santralı; Koro- na, Avrupa Amerika ErolAksoy. (Q- NE5, SHOVV TV, Erdem Rad\o) tstanbul Avrupa Yakası; Doğan Hoiding. İSEDAŞ. (Doğan Grubu, Kanal D,Rad>oD) Adana, Mersin, Hatay; ÇEAŞ. (L'zaıüar, STAR TV, STAR Gazete- si) - ÇEAŞ'la ügfli da\a hâlâ Danış- tay'da sürüyor." Bu arada, medya kuruluşu sahrp- lennden Uzan Grubu, özelleştırme- den çok sayıda çimento fabrikası da aldı. Uzanlar'a ait Rumeli Çimento şırketi, Şanhurfa, Gazıantep, Van, Erganı, Ladık. Lalapaşa çimento üre- tim tesislerini de\ letten satın almış- lardı. IO112) 2*3 t*7t EW FILINTERNATİOMAL ' ' AB, medya tekelleşmesinin önünü kesmeye çalışıyor Avrupa örileın aihyor İki değerli insanın ve zamana direnmiş bir büyükaşhın parlak bir tasviri. ATİLU DORSAY Dans eden bir yazann, bu önceliği avuçlarından kayıp qittiqirıde yaşadığı 'boşlugu'. beyin i hücrelerimizi öldüren bir i qercek!ikle yansttıyor. « - MURAT ÖZER Türkiye, radyo-TV sahıbi hol- dinglerin kamu ihaleleri ve borsa- ya girmelerinin önünü açarken dünyada, özellikle gelişmiş ülke- lerde tekelleşmenin önüne geç- mek için sıkı politikalar uygula- nıyor. A\Tupa "dakı bazı ülkeler- deki uygulamalar özetle şöyle: IngŞtere: Tekelleşmeye dönükönlemler- de kamu yaymcılan dışanda tutularak özel ve tüzelkışilet engellenıyor. Genel kural olarak, bir özel veya tüzelkışinin. toplam izlenmepayi- nın yüzde 15'inden fazlasıru kontrol eden bir veya daha fazla TV kanahna sahip olması yasak. doğrudan ya da dolaylı olarakbir- den fazla lisans sahibi olamıyor. Bir hsans sahipliğinde de hisse oranı yüzde 49'u aşamıyor. İtalya: îletişim Yasası'na göre özel ve- ya tüzelkişi yada kişiler. ulusal fre- kansplanına göre karasalyayın fre- kanslanndan ıleülen analog TV ve radyo şebekelerinin veya sayı- ABD yasaları Medya ticaretin içinde İspanya: JUD1DENCHIRISJİMBROADBENT 1988 tanhli Özel Televizyon Kanu- nu'na göre bu aîana iki svmrlama getirili- yor. Buna göre, bir özel veya tüzelkişi, ABD yasalannda tekel- leşmeye karşı ahnan ön- lemlerin yer bulmaması dikkatçekiyor. ABD'de Fe- deral îletişim Komisyonu (FFC) çoksesliliğekatkıda bulunmakiçinradyo-tele- vizyon yayın lisanslannın mümkün olduğu kadar yaygın biçimde farklı ku- rum ya da şahıslara dağı- tılması amacını taşırken I996'da yapılan yasal de- ğişiklikle radyo-TV kuru- luşlannınya da bu kuruluş ortağı gerçek ya da tuzel- kişilerin hisse oranlannın sının arttınldı. Buna göre, bünyelerin- debulunanTV istasyonla- nnınulaşüğı kitle, üüce nü- tusununyüzde 35'ini geç- mediği sürece, kişi ya da kunıluşlann sahip olacak- lan istasyon sayısında kı- sıtlama yok. sal TV ve radyolann yüzde 20'sin- den fazlasına sahip olamaz. Uy- gun frekans kanallan sayısının toplamda 11 olduğu ve 3 tanesi- nin kamuya ait olduğu düşünü- lürse hiçbirşahıs 2 TV kanalından fazlasına sahip olamaz. Fransa: Bir özel ya da tüzelkışınm bir televizyon İcanahnda sahip olabi- leceği en yüksek his- se oranı, karasal ya- yın yapan ulusal bir televizyonda yüzde 49. Karasal ve uydu- dan yayın yapan böl- gesel ve yerel tele- vizyon kanalmda en yüksek yüzde 5O.Bir özel ya da tüzelkişi ulusal boyutta ana- log karasal yayın ya- pan sadece bir TV kanahna sahip olabi- lir. Bir ulusal karasal TV kanah sahibi ıse aynı zamandabölge- sel veya yerel kanal sahibi olamaz. VEKATEVVINSLET (ialerı • Sergı • Atblve • Sanatevı GEÇMİŞTEN GELECEGE ORHAN ERİNÇ İşte 'Öldürücü' Örnekler "Eğnsı doğrusuna denk ge/dı" deyiminin cuk oturduğu bir haber okuduk. Haber, "RTUK Yasası" dıye anılan yasanın Turkiye Büyük Mıllet Meclısı'nde tade edildiğı varsayılan 18 maddesinin ka- bulünu ızleyen gun (16 Mayıs 2002) Hürriyetgazetesinin man- şetlerinden en buyuğüyle aktanlmıştı. Haber, Datça'dayerel gazetecılik yapan Sinan Kara'nınye- rel yönetıcilede takışması sonucunda karşı karşıya kaldığı ha- pıs ve para cezaiarının dökümünu ortaya koyuyordu. MeslektaşımızGülden Aydın gerçekten başanlı, başanlı ol- duğu kadar da yaraıiı bir habercılik örneğı vermışti. Davadosyalannın kesinleşmemiş olmasını dıkkate alarakyo- rumdan kaçınmış, yalnızca cezalara kaynaklık eden nedenle- n vermekle yetınmıştı. Nedenleri okuyunca, içişlen Bakanlığı ıle Hâkimler ve Sav- cılarYüksek Kurulu'nun dadosyalaıia ılgiienmesı gereğinin dog- muş olduğu anlaşılıyordu. Biz de dosyalar üzerinde herhangi bir yorum yapmadan, da- ha önce yazdığımız "Sonun Başlangıcının Başlangıcı" başlık- lı yazıyı (11 Nisan 2002) somutlaştırmak olanağını yakaladık. Anımsanacağı uzere radyo, televizyon ve gazetelerle ılgilıya- sada ongorulen para cezaiarının "caydına" olmaktan çıkıp "öldürücü" nıtelige dönüşturülduğü görüşünu, Anayasa Ko- mısyonu'nda eklenen maddelerden bu yana savunma zorun- lujuğunu duymuştuk. Yasalaşmadan sonra. yasayı Turkiye Büyük Millet Mecli- sı'ne tade eden Sayın Cumhurbaşkanı 18 Hazıran 2001 gün- lü yazısında. para cezalan ıçın şoyle demıştr. "Hukukumuzda hiçbir dönemde butün suçlar için böylesi- ne ağırpara cezalan öngoruimemıştı. Demokratik bir toplum- da, basına iiışkın kimı bıçimsel yukumluluklenn yenne getıril- memesı ya da yerine getirilmekte gecikîlmesı basın kuruluşu- nun yayından çekilmesi sonucunu doğuracak yaptınmlara la- yık görülmemehdir. Basın Yasast'yla yapılan bu değışıklıkler, öngörülen para cezalan nedeniyle haber, dûşünce ve kanaatlenn özgürce ya- yımlanmasını ve basın tşletmelenmn yaşamını surdûrmesıni engetieyecektır. Bu cezalarta, basın sektörünün krize sürük- lenmesı ve sermaye birikımlen sınıtiı gazetelenn yayın yaşa- mından çekılmesi, böylece basında tekelleşmenin gerçek- leşmesi kaçınılmazdır." * • • Şimdi haberdekı bılgilerı, yeni yasanın yürürlüğe girmesin- den sonra aynı yükümlülüklerin yerine getırılmemesini de göz onüne alarak değeriendirelim. Sinan Kara, bir kez, Basın Yasasfnın 12'ncı maddesine uy- gun olarak "ikışergazeteyi cumhunyet savcılığına teshm edip alındı belgesı almadığı" için 91 milyon lırapara cezasına mah- kûm olmuş. Aynı yükumlulüğun yerine getırılmesını savsaklarsayeni ya- sanın yürüriüğe girmesınden sonra odeyeceğı para cezası 30 mılyar lıra ile 100 mılyar lira arasındakı bir tutara yükselecek. Gazetecı Sinan Kara nın iki mahkûmıyetı de, BasınYasası'nın 34'üncu maddesındekı "Basılan gazetelenn sayısını takip def- terıne yazma" yükümlülügünü yenne getirmemekten kaynak- lanıyor. Mahkûm olduğu para cezası da toplam 327 milyon lira. Aynı yükümlülüğü yeni yasa donemınde ıkı kez yenne getir- menin cezası ise 2 milyar lıra ile 20 mıtyar lıra arasında. "Yerel basın için cezalarüçte bıre ındmlecek" ıddıası dahem doğrudan geçerlı değıl hem de cezanın öldurucu olmasını de- ğıştirmıyor. Çunkü yasa, indirimi zorunlu olarak ongormüyor, "indirile- bil'tr" diyerek tercihe bırakıyor. Şunu da vurguluyalım. Verdığimız paracezası omekleri 2002 yılı ıçıngeçeriı olan tu- tarlar. 2003yılında, 2002 ıçın belirlenecek "yenıden değerien- dirme oranı" kadar yuksettilerek uygulanacak. Eğer gazetecının seımayesı ya da malvarlığı yeterti değitse ve bu yüzden para cezasını ödeyemıyorsa, tutann her 7 mil- yon 270 bın 136 lırası için bir gun hapis yatacak. Yanı 100 mıl- yar lira için 13 bin 755 gun ya da 37 yıl. Allahtan yıllar önceki kanun koyucu, para cezaiarının hapse donüşturülmesıne "üç yıldan, tekerrürhalinde de beş yıidan fazla olamaz" sınınnı koy- muş da, ömür boyu hapıs cezasını engellemış. • • • Medyanın tutumu, Mehmet Akrfın genel kurulda attığı lafı anımsatıyor. Büyük Millet Meclısı'nde memurlann geçim der- dı ve maaşlan görüşülüyormuş. Kursüdeki miUetvekiti, memu- rin (memuıiar) yenne memureyn (iki memur) deyince Mehmet Akrf esprıyi patlatmış: "Memureyn olsa fıstık üzumle besleriz." Tartışılan yasanın yalnızca televızyonlara getireceği varsa- yılan "saydam patron" donemme ağıriık venp aksaklıklannı ve öldürücülüğünü gormezden gelme yaklaşımı için Mehmet Akif'e öykünerek "Sade saydam patron olsa biz de destekie- riz" dıyecekler de çıkabilir belkı. Bir de onu denesek. oerinc(âcumhuriyet.com.tr. (0212)293 89 78 %^2000 CANNES UN CERTAIN R E G Â R D ^ 2000 HAVANA EN İYİ ŞENARYO 2000 KARTACA EN İYİ AKTÖR OTOBÜS DURAĞI The VVaiting List A film. bvJuan Carlos Tabio desenler 1 Mayıs - 31 Mayıs ABTMAN Şakoyık §okok. No. 54/1 Nijantaşı-lst Tel. 247 90 81 VLADİMİRCRUZ. TAHİMİ ALVARİNO. ]ORGE PERUGORRIA U B İ R B E L G E F İ L M İ Ş L E T M E S İ D İ R 24 MAYIS'TA ALKAZAR SINEMASINDA GALERİ ve SERGİ Itantaroıaİçin (0212)293 89 78 perareklam@perareklam com tr perareklam@superontme com perareklom corn tr GALERİÇERÇEVE - Resminize • Duvarınıza • Mobityanıza Uygun çerçeve I • Hızlı üretim !• Zamanında teslim 1 İleri teknoloji I • Kaliteli malzeme 1 Titiz işçilik ' Ekonomik fıyat ! • Adrese teslim Ulusljtatası OECOR dergisinde 1 yer alan ilk ve tek Türtiye Çeıçeve Atölyesi :î Galipdede Cd. Tımarcı Sk.l Uo:5/5 Tünel / Beyoğlu| Tel: 0212 251 26 51 İFax: 0212 252 45 261 Levent Şubesi Nispetiye Cad. Başa SoV.fl NüktıetAp. 4/2 Levent Tel: 0212 283 69 66 Cep: 0542 436 84 49 riosı BİRİMAKSÜYEK Suluboya Sergı 20 Mavıs - 5 Hazıran 2002 Valikonaqı Cd. Pasaı 73 Hısan'ası Tel: ( BAKJRKÖYLÜ SANATÇ1LAR DERNEĞİ /VMATÖR TİYATROCULARA CAĞRI Törktye'de ilk kez TİYATltO RIIİSÖRLÜĞÖ" Seminerleri Ankara Sanat Kurumu, Afife, Avni Dilligil vb. ödüllü Devlet Tiyatrosu Rejisörü CûnevtCMISKUR Yönetmınde Hazıran'da başlayacaktır Aynntılı Bılgı ıgn »ASW> «jüorkSy KûKüt« Suut Koıu« Istanbui Cd. No î 8 &aıurkây-IST Tel 0Z1ZS70 45 9S-5716Z6O KAŞSMIKT OMJERIS NURCAN ÖZGÜLl Resim Sergisi 7 - 27 Mayıs 2002 Abıde-ı Hurrtyei Cd No 151 Şışlı - İSTANBUL Tel. 0212 247 11 85 Fax 0212 230 25 79 KARSU TEKSTIL ' GALERİSI YUNUS TONKUSRESİM VE HEYKEL SERGİSİ 07 - 31 MAYtS 2002 Gazetealer Srtest Yazariar Sk. No.26 SÛ300 Esentepe ' İSTANBUL Tel ı212ı 288 33 89 ' Faks. ıO212) 267 24 44 www.9all67@kafSU eom tr PANKART 1 MAYIS 11 HAZİRAN . . 2M2 » sergi+söyleşi . TBCSIN . . _ SANAT ÜAIERISI TOMUR ATAGOK RESİM SERGtSİ 18 MAY1S-15 HAZİRAN 2002 Tuiuncu Mehmet Efendı Cd. No.ai3D.2Goztepe-IST. Tel:0216.385 32 66 20.5.2002 DEVRİMCİÜKTEN MUHAFAZAKARUGA saat l" 1 00 Aykut Koksal, Korhan Gümüş 22.5.2002 SANAT VE POÜTİKA saat 15.00 A>dn Çubukçu 25.5.2002 70'Ü YÎLURA BtR 8AKIŞ saat 16 00 78'Mer Vakfı Gırışımı 27.5.2002 70'Ü YIUURDA EDEBİYAT saat 17 oo Tahır Abacı, Feridun Andaç 28.5.2002 70Uİ Y1LURDA SİYASET & KİTLE İLETİŞİMİ saat 16.00 Oral Çalışlar ÎO.5.2002 70'Ü Y1LUR0A SANAT VE SİYASET saat 18 Q0 Erden Kıral, Halıl Ergün Etkinlik programı «enişlftiletektir Lütttn bilgi istcyiniz. tstiklal Caddfsı Elhaıvra Pssajı 258 203 Beyoğlu U A D C I 0212 245 15 08 - 245 46 55-57 info akarsUom '1 .V?">.Y' CONTEMPORARY ART15 SUMMER EXHIBİT1ON ÇAĞDAŞ SANAT \5 YAZ SERGtŞt 4 MAYIS - 3 0 EYLÜL 20O2 A D I ÇAĞDAŞ SANAT 15 YAZ SERGtSİ 3 0 N İ S A N - 3 0 EYLÜL 2OO2 OZDEMIR ALTAN KORAY ARIŞ ZEKİ ARSLAN, MUSTAFA ATA, TOMUR ATAGÖK, FERRUH BAŞAĞA, &EDRİ BAYKAM, &U&I, YUCEL ÇEUK ADNAN ÇOKER BURHAN DOĞANÇAY, HÜSEYIN GEZER, MERİÇ HIZAL, ERGİN INAN, BALKAN NACIİSÜMYEÜ, NUR KOÇAK, ZEKAI ORMANCI, SEÇKIN PİRIM, YUSUF TAKTAK, GÜNGÖR TANER, SEYHUN TOPUZ, ÖMER ULUC, UTKU VARLIK, EBRU YILMAZ Werkeı- Bohotiye Cod Sokullu sok No:l Kodıköy ^ube Ogiin sok.Refoh opi Ho; 2 Caddebostan Tel. ( 0216 ) 345 64 40 Fox { 0216 ) 346 78 10 www.minesanat com Tel: (0216) 385 12 03 Fox. (02H) 467 26 77 3* CADDEIOSTAI