Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA
-r
CUMHURİYET 28 ARALIK 2002 CUMARTESİ
8 HABERLERIN DEVAMI
G U N C E L CÜ1VEYT ARCAYÜREK
• Baştarafı 1. Sayfada
sel tabanı) tatmın edecek bır "kurtuluş yolu" aradı
CHP'ye yanaştı, yanına almaya çalıştı Nafıle1
Sıvıl
toplum orgutlerınden de savaşa karşı çıkan sesler
yukselmeye başladı
Hukumet "sıyası hıçbırkarar" almadığını sık sık yı-
neledı Sadece ABD ısteklerını savaşın getıreceğı
olumsuzlukları hangı onlemlerle karşılayacağımızı
araştıran toplantı ustune toplantı yaptı
Insan Haklannı Inceleme Komısyonu'nun AKP'lı
Başkanı Mehmet Elkatmış'ın savaş karşıtı olduğu-
nu açıklaması, partı grubunda yaşanan buyuk açma-
zı kanıtladı
Bır Islam ulkesıne karşı Islamcı bılınen bır hukume-
tın savaşa katılma eğılımı partı tabanında tedırgınlı-
ğe yol açtı
Savaşa katılımı "hukumet karan veya eğılımı gös-
termekten ozenle kaçınan" AKP, ABD'ye bağımlı I-
rak polıtıkasını hemen her kesımle ortak bır polıtıka
gıbı gostermeye çalışıyor
Oysa, oncekı yıllarda benzer olaylarda hukumetler
Sılahlı Kuvvetler'ın goruş ve eğılımlerını de alarak po-
lıtıka saptar, daha sonra MGK'dekı goruşmelerın ar-
dından uygulanmasını ongorduklennı Bakanlar Ku-
rulu'nun onayından geçırırdı
Bugun manzara nedır? AKP hukumetı ne yapaca-
ğını, nasıl kararlar alınması gerektığını gunlerce sap-
tayamadı Hemen her kesımle goruştu, askerlerın
goruşlerını sağır sultan bıle ışıttı
Dune kadar suskun, olayı ızlemekle yetınen, hatta
hukumet polıtıkalarına destek veren sağın sağı
AKP'ye arka çıkan yayın organları, dun, bırdenbıre hı-
dayete erdıler
"Savaşa ısyan" manşetlerıyle çıktılar Tabıı, partı ıçı
ve gruptakı eğılımlerın baskısıyla
• • •
AKP, uslerden ve lımanlardan ABD'nın yararian-
masınayeşıl ışıkyakmaya hazır Hukumetı -sayagel-
dığımız nedenlerle- kararsızlığa sevk eden tepe nok-
ta, 80 bın ABD askerının Turkıye'de konuşlandırılma-
sı olasılığı
Elbette "sorun" dun MGK'de masaya yatınldı, Tur-
kıye "çok buyuk çapta kara bırlığının konuşlanması
ve uzun surelı olmasına olumsuz baktığını" VVashıng-
ton'a hıssettırmış -ya da ABD ıçımızdekı kaynakla-
nndan oğrenmış- olacak kı, oncekı gun gelen ışaret-
ler ABD nın ağız değıştırdığını, zaten Ankara'dan bu
konuda "olumlu bıryanıt beklemedığını" gosterıyor
Bır başka olasılık ABD askerlerı transıt geçebılır ya
da onceden saptanacak sayıda bırlıklen kullanımına
açılan uslerde konuşlanabılır, dıyor
• • •
Medya yıne heyecanlandı, ABD, savaştakı "bera-
berlığımıze" karşılık mılyarlar mılyarlar vermeye ha-
zırlanıyormuş, "son pazahık" ıçın ABD Hazıne Bakan
Muavını John Taylor'la Turkıye uzmanı Dışışlerı Ba-
kan Yardımcısı Marc Grossman'ı gondermış
Oysa, ABD kaynaklı son haberler, VVashıngton'ın
"savaş yardımının Ankara'nın 'beklentısının çokaltın-
da' olacağını göstenyor ve Turkıye'nın 25-30 mılyar-
lık faturasına karşı ABD'nın ancak 5-6 mılyar yardım
düşunduğu, bu nedenle ıkı rakamın bır noktada bu-
luşmasmdakı olanaksızlığa" değınıyor
Ustelık ABD, "egosunu tatmın edecek, petrol ve
Ortadoğu stratejısını duzenleyecek" savaşa gınşıyor
Savaşa gonullu olmayan Turkıye'ye savaş yardımı
olarak ongorduğu parayı "hıbe olarak vermeyı asla
duşünmüyor"
Dayatmalar, tehdıtlerle zorladığı Turkıye'nın savaş-
tan doğan zararlarını yıne Turk halkına odetmeye ha-
zırlanıyor
Amerıkan yuzsuzluğu mu desek, elını verıp kolunu
kaptıran polıtıkalarımızın bedelı mı desek, evet, uç
beş mılyar dolarlık yardımı "faızıylegen alan kredıyo-
luyla vermeyı" ongoruyor
Dost dost dıye gelen geçen ıktıdarların sarıldığı
ABD'nın ışte gerçek yuzu'
Kimse ben adaletim diyemez GÜNDEM MLSTAF\ BALBA\
• Baştarafı 1. Sayfada
soyledı Dışışlerı Bakanlı-
ğı'nın parlamento ıle ılışkıler-
den sorumlu devlet bakanı ko-
numundakı Kameı ıle Japon-
ya'nın dış sıyasası uzennde
yaptığımız soyleşımızde 17
Ağustos depremınden sonra
yardım malzemelen ıle Turkı-
ye'ye geldığını, Turklenn ken-
dısıne buyuk ılgı gosterdığını
anlattı
"Türkiye'nin siyasal konu-
mu, rolü hakkında Japon-
ya'nın Türkiye'ye bakışını"
Kameı şoyle yorumladıktan
sonra soru yamtlara geçtık
"Türkiye'nin, Japonya'nın
yaklaşık iki katı kadar yüzöl-
çümü var, ancak Japon-
ya'nın yansı kadar insan ya-
şıvor. Uzun bir tarihe, uygar-
lığa sahip. Kendine özgü köl-
türü var. Jeopolitik açıdan
gerek Asya ile Avrupa'yı, ge-
rek Rusva ile Ortadoğu'yu
birleştıren gerçekten ulusla-
rarası kasşak bir ülke."
- Japonya, Ocak 2002'de
Afganistan'ın yeniden yapı-
lanması amacıyla Tokyo'da
uluslararası toplantı düzen-
ledi. AJınan kararlann uygu-
lanması bugün acaba ne aşa-
mada?
- Toplantı gerçekten buyuk
sonuçlar doğurdu 61 ulkenın
katıldığı toplantı kapsamında
4 5 mılyar dolarlık yardım pa-
ketı hazırlandı Afganıstan'a
destek yardım paketı oldukça
ıyı bır bıçımde yuruyor Ancak,
Afganistan'ın kendısını tekrar
yapılandırması konusuna ge-
lınce çeşıtlı zorluklarla karşıla-
şılıyor Once ulkede duzenın
sağlanması gerekıyor Yıkılmış
ulkenın yeniden kendını topar-
layabılmesı ıçın uzun bır sure-
nın geçmesı gerekecek Pake-
tın uygulanması ıyı gıdıyor
Çeşıtlı ulkelenn hazırlamış ol-
duklan paketler de var Japon-
ya olarak, 250 mılyon dolarlık
yardım öngormuştuk, ancak
bunu bır yıl ıçmde 280 mılyon
dolar olarak gerçekleştırdık
Guçluklere karşın bu ışı sonu-
na değın goturmelı, yaptığımız
ışlen gosterebılmehyız Bu ko-
nuda sorumluluğumuz var
- Ülkelerin verdikleri 4.5
milyar dolarlık yardım sözle-
rinde gecikmeler var mı?
- Toplam 4 5 mılyar dolarlık
yardım 3 yıl ıçın ongoruldu Şu
ana değın 13-14 mılyar dolar-
lık yardım gerçekleştı Yalnız
sorun, para dağıtmak değıl Ve-
nlen parayla ışlenn yurumesı,
Afganıstan'dakı yonetım çar-
kının yenne oturup kendını ge-
nışletebılmesı gerekır Paket,
gelen ıstemlere gore yardım
yapılacak bıçımde kullanılıyor
Türkiye ile ortak adım
atalıtn
- Türkiye, istikrar için Af-
ganistan Uluslararası Gü-
venlik Destek Gücü Komu-
tanüğTm (UGDB) ustlendi.
Törkiye ile Japonya Afganis-
tan'da çok önemli adımlar
attılar. tki ülke, ileride başka
işbirliğine de gidebilir mi?
- Afganıstan son derece ko-
tu bır durumda Yeniden yapı-
lanmasında en buyuk engelın
bu olduğu kanısındayız Afgan
Başbakam'na suıkast gınşı-
mınde bulunuldu Turkıye bu
duzen konusunda gerçekten
buyuk rol oynuyor Orada şu
anda duzen korunuyor Turkı-
ye'nın bu konuda gosterdığı
onculuk çok buyuk Bunu be-
ğenıyle ızhyoruz Ulkemız as-
ken alanda ışbırlığı yapamıyor
Bu nedenle bızım yapabılece-
ğımız ış Afgamstan'm yeniden
yapılanmasına, kalkınmasına
yardımda bulunmaktır Turkı-
ye ıle Japonya ortaklaşa olarak
bu" arabanın ıkı teken gıbı bır-
lıkte ılerleyebıhrler Turkıye
UGDB'dekı gınşımını lutfen
surdursun, Afgamstan'm kal-
kırunası ıçın çalışsın Ondan
sonra ıkı ulke bırhkte, orneğın
eğıtım. ıskân gıbı konularda
ortak adım atabıhr Ikı ulkenın
bu alanda bırbınnden aynla-
maz ışbırlığı ıçınde olduklan-
nı soyleyebılınm Komutanlık,
Hollanda ıle Almanya'ya geç-
se bıle. Turkıye UGDB uyesı
olarak kalacaktır Turkıyeulus-
lararası terorle mucadeledekı
çahşmalannı surdurmelıdır
Kuzey Kore sorunu
- Komşunuz K. Kore'de
nükleer yapılanma konusun-
da ne düşünüyorsunuz?
- Bu konuda bızım kesın bır
karanmız var Her ne olursa ol-
sun K Kore'nın konu olduğu
hıçbır şeyı goz ardı edemeyız
Gerek ulkemızın guvenlığı,
gerek uluslararası toplumun
banşı, aynca Kuzeydoğu As-
ya'nın ıstıkran ıçın onemlıdır
K Kore'nm nukleer yapılan-
masuıı derhal durdurmasım ıs-
tıyoruz Bunakarşıtutumumu-
zu açıkça gostermek zorunda-
yız Son zamanlarda bu alan-
da uluslararası toplantılar ya-
pılıyor Banşçı çozum bulun-
ması yolunda sozler, açık bı-
çımde banşçıl ıletıler venlıyor
Japony a, Amenka, Guney Ko-
re sıkı bır ışbırlığı ıçmde hare-
ket etmek durumundadır Baş-
bakanımız Junichiro Koizu-
mi 17 Eylul'de K Kore'ye gıt-
tı Orada Devlet Başkanı ıle
goruştu Ikı ulke arasındakı
ılışkmın normalleştınlmesı
goruşmelenne başlandı Şu an-
da Japonya açısından, kaçın-
lan vatandaşlanmıza ılışkın
sorunun çozume ulaştınlıp gu-
venlıklennm sağlanması once-
lık taşıyor Bu tur sorunlar ço-
zumlenmedığı sürece ulkeler
arası ılışkılerm normalleştınl-
mesme yonelık goruşmeler ya-
pılamaz
- K. Kore bu iki sorunu
canlı tutmakla nükleer alan-
daki gelişmede zaman ka-
zanma amacını gütmüyor
mu?
-K Kore'de felaket duzeyde
sefalet, açlık, hatta 'Devlet ola-
rak yürüyebilir mi' gıbı bır
sorun bıle var Bu durumda K
Kore acaba ıntıhar edecek nı-
telıkte bır eylem mı yapacak,
yoksa durumu normalleştınp
komşu ulkelerle ıyı ıbşkıler ku-
rup vatandaşlannın mutlu ol-
ması yolunu mu seçecektır
7
Acaba bu ulkenın onden bun-
lardan hangı şıkkı seçecektır
7
Sorun budur Bız onlan, duru-
mu normalleştırmeye doğru
yonlendırmeye çalışıyoruz
Asya'nın bu bolgesınm banş,
aynı zamanda dunyanın bır
uyesı olarak K Kore vatandaş-
lannın da gonenç ıçınde yaşa-
malanm bız de dıhyoruz
- Irak ile K. Kore arasında
bazı benzerlikler var. Her iki
ülkede de demokrasi yok,
dikta var. Her iki ülkede de
yoksulluk var. Amerika yal-
nız Irak'a müdahaley i ongö-
rüyor. K. Kore'yi Irak kadar
ciddiye almıyor. Bu bir çifte
standart değil mi? K. Ko-
re'ye de Irak'ta olduğu gibi
BM denetçileri gönderilemez
mi?
- Irak'takı duruma gelınce
Her şeyden once 11 Eylul'de
ortaya çıkan ınsanlığa yönelık
pek çok teror olayı, ıvedı ola-
rak oncehkle çozulmesı gere-
ken bır durum var Butundun-
ya terorle mucadele etmek ıçın
guçlu bır karar altında bırleş-
mıştır Geçmışte, bıraraonlen-
mış olmasına karşın şımdı yı-
ne Irak'ta toplu ınîha sılahlan-
nın varlığına ılışkın, terorle
bağlantılı yenı soylentıler var
Irak'a karşı olay başlahlmıştır
Sorunu bırden çozume kavuş-
turmak olanaksızdır Bubırçıf-
te standart değıldır Hemen
ıvedı olan bır durumdur Bu-
nun bır an once çozume kavuş-
turulmasınm gerektığıne ına-
myorum Yabıız bır laşının de
ortaya çıkıp 'Ben adaletim'
demesı de kabul edılemez
Kaldı kı uluslararası ışbırlığı,
ortak adımlarla bıçımlenır Bız
de Irak konusunu dıkkatle ızh-
yoruz K Kore ıle ılgılı ulusla-
rarası toplantılara katıldığım
ıçın bu alanda da bazı olanak-
lann olduğunu bılıyorum
Benzer tehditler
- Japonya nasıl K. Kore'nin
nükleer silah tehdidi altın-
daysa, Türkiye de Irak'm
nükleer, biyolojik, Idmyasal
silah tehdidi altında bulunu-
yor. Irak'ta sav aş başlarsa bu
durum Türkiye ile Japon-
ya'yı nasıl etkiler?
- Savaşın olmasını bızler de
uluslararası toplum da ıstemı-
yor BM nın bu konuda 1441
sayıh karan var Bu karar du-
rust bır bıçımde uygulanmalı-
dır Şımdıhk karann gereklen
yenne getınhyor Sonuçta
uluslararası banşın sağlanma-
sını ıstıyoruz Eğer savaş olur-
sa kesınlıkle her ıkı taraf da za-
rar gorecektır, acı çekecektır
Savaşta, kazanan, yenılen taraf
olmayacaktır
Her ıkı taraf da zarar gore-
cektır Savaş olmaması yonun-
de uluslararası toplumun ortak
adım atması gerekıyor Bır ça-
tışmada o ulkeden goç edecek
ınsanlann cıddı sorunlarla kar-
şılaşacağını da unutmamah-
yız Savaş çıktığında olçule-
meyecek kadar buyuk etkısı
olur Bu nedenle savaş olma-
ması yonunde çaba gosterme-
h, başka ulkelere de çağnda
bulunmalıyız Bız Amenka ya
da otefa dunya ülkelenne ortak
admı atmalan yonunde çagn-
dabulunuyoruz Bukapsamda
Bakanlık Musteşanmız Toshi-
matsu Motegi Turkıye'ye gıt-
tı, Dışışlen Bakanınız Yaşar
Yakışla aynı konuda goruştu
Japonlar, Turklerle ortak
adımlar atıyoruz
• Baştarafı 1. Sayfada
57 hukumetın en çok eleştınldığı konulardan bın af-
tı Kamu vıcdanını yaralayan bu durumun sancısı hâ-
lâ devam edıyor Gorevı çoktan devreden koalısyonun
eleştırılmekte olduğu başlıca konulardan bın bu AKP
hukumetı de cezaevlerınde affedecek kışı kalmadığın-
dan olsa gerek otekı alanlarda kımlerı affederım, dı-
ye bakıyor Kamu Ihale Yasası ndakı değışıklıkle, da-
ha once yasal olarak saptanmış olumsuzlukları nede-
nıyle ıhale yasağı getınlenlere af duşunuluyor Buna
sonrakı yazılarda değıneceğız
Eğıtımde ıse turban affına kılıf uydurmak "Bız sa-
dece bır kesıme değıl, herkese yonelık çalışıyoruz" de-
mek ıçın genel bır af soz konusu Örneğın, temelde
turban nedenıyle okuldan atılan 149 oğrencıyı affet-
mek ıçın, yenne başkasını sınavlara sokmuş 37, ta-
banca ve benzer ateşlı sılahlarla eylem yapmış 19 kı-
şı de affedılecek
Aynı şey oğretım uyelerı ıçın de geçerlı AKP nın çe-
kırdek kadrosunun hassas olduğu nedenlerle atılma
ve benzer ceza alan oğretım elemanı sayısı 151 Bun-
ları affederken, hırsızlık zımmete para geçırme do-
landırıcılık ve benzer nedenlerle 50 başkasının bılım-
sel eserını çalma, oğretım kurumuna kabul edılebılır
mazeretı olmaksızın 20 gunden fazla gelmeme gıbı ne-
denlerle 58 kışı de affedılecek
Sonuç olarak AKP'nın gınştığı af, affedılmez bır du-
rum
Beydeba ne dıyor
"Hukumetlerın en kotusu, suçsuzu korkutandır'"
Hukumet, unıversıte yonetımlerıne hâkım olmak ıçın
bır yontem saptadı
Bolerek çoğaltmak yenı yonetımler atamak
Yasaya gore yenı bır unıversıte kurulunca, buraya
kurucu rektoru hukumet atıyor Rektor de unıversıte
yonetımını ve akademık kadrosunu ıstedığı gıbı bı-
çımlendınyor
Hukumet, oğrencı sayısı çokluğundan yonetımın
zorluğunu gerekçe gostererek bunu yaptığını açıklıyor
ama, gerçek bu değıl
YÖK'un değışen koşullar ıçınde yeniden yapılanma-
sı gereken yanlan olabılır ama hukumet bunu gerek-
çe gostererek, ayn bır kadrolaşma ve bugunku durum-
dan daha sağlıksız bır yapı hedeflıyor
Sınav sisteminde oynama hazırlığı
Gelelım konunun daha derın başka bır yanına Hu-
kumetın hedeflennden bın de YÖK le ÖSYM'yı ayırıp
unıversıte sınav sisteminde oynamalar yapmak Bura-
da da mevcut kımı olumsuzluklan one surmeyı, bun-
lann arkasına kendı hedeflerını koymayı duşunuyorlar
198O'lı yıllar boyunca bır dın bılgısı sorusu, 4 mate-
matık sorusuna eşıttı Yanı oğrencı, bır dın bılgısı soru-
sunu doğru yanrtlamışsa bundan 4 matematık soru-
sunu doğru yanıtlamış kadar puan alıyordu O yıllarda,
ımam hatıp lıselennden mezun olanlann sınavlarda da-
ha başanlı olmasının nedenlerınden bın de buydu
Daha sonra bu eşıtlendı
Şımdı yıne benzer bır arayışın ızlerını goruyoruz
Yerı gelmışken vurgulayalım, ımam hatıpler meslek
lısesı statusunde Tıpkı, tıcaret lıselerı, endustrı mes-
lek lıselerı gıbı Geçen donemde, meslek lısesı mezun-
lannın ılgılı unıversıteye gınşının kolaylaştırılmaması
tum meslek lıselennın onunu kapadı Orneğın ımam
hatıp mezununun ılahıyat fakultesıne gınşının kolay-
laştırılması gıbı endustrı meslek lısesı yapı bolumu
mezununun ınşaat fakultesıne gınşının onu açılsaydı,
dengelı bır çozum bulunmuş olacaktı
Yıne ımam hatıplerın onunu açmak ıçın yapılan bır
başka plan da yatay geçışın kolaylaştırılması Bu yol-
la, bır oğrencının once ımam hatıpte dın eğıtımı alma-
sı, sonra normal lıseye geçmesı hedeflenıyor
Hukumetler eğıtımı bına kent ekonomısının canlan-
ması, kadrolaşma, sıyasal arka bahçe gormeye de-
vam ettığı surece ışımız çok zor
[email protected]
Cumhurbaşkaıu ve Değişiklikler
• Baştarafı 1. Sayfada
yışıyla bağdaşmadığını behrtırken,
kanunlann "güncel ve geçici bir du-
rumu gözetmeyen, belli bir kişiyi
hedef almayan kurallar içermesi"
gerektığını hatırlatıyordu Zıra Cum-
hurbaşkanı'nnı dayandığı gerekçe,
Turk Anayasa Mahkemesı'nın
1962'den gunumuze değın yer yer
vermış olduğu kararlanndan çıkan-
lan bu" ılkenın açık \ e yalın ıfadesıdn-
Anayasa Mahkemesı Anayasa'ya uy-
gunluk denehmı yaparken, denetledı-
ğı ışlemın amaç (maksat) unsurunu
da araştınr Butun kamusal ışlemler
gıbı, kanunun da yoneldığı amaç, ka-
mu yarannı gerçekleştırmektır Bu
bakımdan, kanun koyucunun kışısel,
sıyası ya da "gizli bir amaç" guttu-
ğü durumlarda, yetkı sapnnnasından
soz edılu-, bu da ışlemın hukuka uy-
gun olmadığı sonucunu doğurur Bu
husus yen geldıkçe Turk Anayasa
Mahkemesı kararlannın gerekçelenn-
de dıle getuılmıştır
Sayın Cumhurbaşkanı Ahmet Nec-
drt Sezer deAnayasa Mahkemesı 'nın
eskı bu-uyesıve Başkanı olarak bu ge-
rekçelen en ıyı bılebılecek konumda
olan bındır Bu makamda, Anayasa
Mahkemesı'nden gelmeyen bın bu-
lunsaydı bıle, Cumhurbaşkanlığı hu-
kuk danışmanlan da şuphesız bu ko-
nuda gereklı bılgılen esasen kendısı-
ne sunacaklardı Anayasa Mahkeme-
sı kararlan gerekçesıyle bu~ bütündür
ve "Anayasa Mahkemesi kararla-
nn. yasama, yururme ve yargı or-
ganlarım, idare makamlaruu, ger-
çek ve tüzel kişileri bağlar" (m
153/son)
Bu bakımdan, Anayasa Mahkeme-
sı'nce zaman ıçınde oluşturulmuş ka-
rar gerekçelenyle bağlı olma zorun-
luluğunun yanı sıra "Anayasa ve hu-
kukun üstunlüğü üzerine ant içmiş
bir Cumhurbaşkanf nın" (m 103),
hukuken bu değışıklıklen kabul ede-
meyeceğı onceden tahmın edılebılır-
dı
Tabu buradakı temel sorun, yapılan
Anayasa değışıklıklennın kışıye ozgu
olup olmadığının tespıtıdır Bu değı-
şıklıklerden başkalannın da yararla-
nabıleceğı ve kışıye özgü olmadığı
savlanmn ınandıncı olup olmadığı ıse
Anayasa değışıklıklennın "sebep un-
soru" ıle ortaya konabılır 3 Kasım
seçımlennden hemen sonra, Anayasa
değışıklıklennın gundeme gelme se-
bebı AKP Genel Başkanı'na Başba-
kanlık yolunun açılması ısteğıdır ve
kımsenın bu konuda bır şuphesı olma-
dığı bıhnen bır husustur Bu durum-
da ışlemın sebep unsuru da objektıf,
onceden bılınen bır ozelhk taşıma-
maktadır Ancak, AKP'nın buyuk bır
sandalye çoğunluğu ıle TBMM'de y-
er alması, bu partının lıdennın mıllet-
vekıh seçılme yeterlığı ve Başbakan-
lık yolunun kapalı olmasının yarat-
mış olduğu garabetın gıdenlmesı ko-
nusunda da yayguı bır bekleyış var
Bu konunun nasıl çozûlebıleceğı so-
rusuna cevap vermeden önce, bu aşa-
maya nasıl gelındığını de ortaya koy-
mak gerekıyor
2. Anayasa değişikliği nasıl
gerçekleşebüir?
Hanrlanacağı gıbı, Yargıtay Cum-
hunyet Başsavcısı son olarak, 23
Ekım 2002 tanhındeAnayasa Mahke-
mesı'ne tekrar başvunnuş, AKP üye-
lıgınden çıkanlmış olan Recep Tay-
yip Erdoğanın Partı Genel Başkanı
da olamayacağını ılen surerek, bu ko-
nunun karara bağlanmasım ıstemıştı
Anayasa Mahkemesı'nın, her ne hık-
metse, 3 Kasım seçım sonuçlannı ve
gıderek TBMM'nın yapacagı düzen-
lemelen bekleyerek bugune değın bır
karara varmaması, kamu hukukunun
herkesçe bılınen "yetld ve sorumlu-
luk" ılkesı bağlamında ulusal planda
\e uluslararası ılışkılerde kafalann
kanşmasına da sebep olmuştur Bu
garabete eklenen bır başka olay da,
Yuksek Seçım Kurulu'nun Surt'tekı
seçunlen ıptalıdır Bu ıptahn huku-
ken zorunlu olup olmadığı tartışma-
lanna burada gırmek ıstemıyorum
Ancak YSK'nın de bugune değın se-
çım takvımı ıçm, TBMM'de yapıla-
cak duzenlemelen beklemesı deAna-
yasa'da (m 79) ongorulen ışlevı ıle
bağdaşmamaktadır Kısaca, her ıkı
yargılama makanumn sıyası rüzgârla-
ra göre yelken açmış olmalan, huku-
ka ınancı buyuk olçude golgelemek-
tedır AKP Genel Başkanı'na sıyaset
yolunun nasıl açılabıleceğıne gelın-
ce, Cumhurbaşkanı'nın Anayasa de-
ğışıklıklennı TBMM'ye gen gonder-
mesınden sonra, Mechs gen gonden-
len kanunu uye tamsayısının 2/3 ço-
ğunluğu, yanı en az 367 oyla aynen
kabul eder (bu ıhtımalın gerçekleşe-
bıleceğınde hıçbır kuşku yok), Cum-
hurbaşkanı da bu kanunu ımzalarsa
sorun çozulebılecektır' Eğer Cum-
hurbaşkanı goruşunde ısrar ederse,
kanunu halkoyuna sunacaktır (m
175'3) Bu son ıhtımahn gerçekleş-
mesı sıyası gergınlıklenn ortaya çık-
masına sebep olabıleceğı ıçuı bu yo-
la gıdılmemesınde ısabet vardır Zıra
bu takdırde yapılacak halkoylaması,
hukukı bır sorunun çözümünden zıya-
de, Mechs'ın ıradesı ıle Cumhurbaş-
kanı'nın mıdesı arasındakı uyuşmaz-
lığı çözme bıçunuıe donuşerek. yanı
sıyası bu- tercıhe yoneleceğı ıçın, ıs-
ter ıstemez plebısıt nıtelıgınde bır oy-
lamaolacaktır Gelecekte sıyası haya-
tımızda sureklı gergmlıklere yol aça-
bılecek bır oylamaya gıdılmeden,
Cumhurbaşkanı'nın anayasadakı
"...Devlet organlannın düzenli ve
uyumlu çalışmasını" gozetme göre-
vnıe de (m 104) uygun düşebılecek
şuyolun denenmesı ısabetlı olacaktır
Gen gondenlen anayasa değışıklığı
metnı bu kez daha kapsamlı olarak dü-
zenlenerek, Anayasa'da daha genış bır
demokrahkleşmeye ımkân sağlayacak
(yasama dokunuJmazlığı, Mechs so-
nışturması yargı bağımsızlığı vb) ko-
nularda, esasen yapılması zorunlu de-
ğışıklıkler bu- butun halınde ele alına-
rak kabul edılebılu- Böylebırdeğışık-
lık paketı bütünluğu ıçınde, amacın
taşıye ozgu Anayasa değişikliği olma-
dığı yonunde bır nıyet ortaya konabı-
lır Tabıı bu tur duzenlemelenn yapıl-
ma sûrecmde, Mechs Başkanı ıle
Cumhurbaşkanı arasındakı bılgı alış-
venşlen, muhtemel gergınlıklen önle-
yecek bır yol olarak da duşunulebılır
MGK'den 'yasallık' vurgusu
ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - ABD'nın Irak'a
yonelık harekât hazırlıklan
ve asken ıstemlenne yanıt
konusunda zamanı daralan
Turkıye, alacağı zorkararla-
n dun Mıllı Guvenlık Kuru-
lu (MGK) toplantısmda ma-
saya yatırdı Toplantıda,
ABD'nm Turkıye'den ıstek-
lenne hava uslennın açıhna-
sıyla sınırlı destek venlmesı
yonundekı goruş ağırlık ka-
zanırken asken harekât ko-
nusunda "uluslararası ya-
sallık" vurgusu yapıldı
Toplantıda, harekât sırasın-
da karadan venlecek deste-
ğın sakıncalan anlatılırken
hıç destek venlmemesı du-
rumunda ABD'nm Kurt
devletı kurulması konusun-
da kendısını serbest hıssede-
bıleceğı \orumlan yapıldı
ABD'nın Turkıye'den bek-
lentılennı, "Türkiye'nin
uzun vadeli çıkarJarı çer-
çevesinde" değerlendıren
MGK, "sorunun BM ka-
rarlan ve uluslararası hu-
kukun nıeşruiyeti temelin-
de banşçıl yollarla çozumü
için gerekli çabalann sür-
dürülmesini" ıstedı îrtıca
ıle mucadele stratejısı ve ey-
lem planı hakkında hazu-la-
nan raporlar kurulun bılgısı-
ne sunuldu
MGK, Turkıye'den ıstem-
lenne "yübaşına" kadar ya-
nıt ısteyen ABD'nın olası
Irak harekâtı gundemıyle
duntoplandı Cumhurbaşka-
nı Ahmet Necdet Sezer'ın
başkanlığında 13 30'dabaş-
layan ve 5 5 saat suren yılın
son MGK toplantısına Baş-
bakan Abdullah Gul ve Ge-
nelkurmay Başkanı Orgene-
ral Hilmi Özkök ıle asker ve
sıvıl kurul uyelerı katıldı
Toplantıdan once kurulun
asker uyelen bır araya gele-
rek gundeme ılışkın durum
ABD'den '96saat'emri
WASfflNGTON (AA) -
ABD Savunma Bakanlığı
ve Genelkurmay Başkanlı-
ğı Pentagon, "Irak'a yö-
nelik olası askeri harekât
için" 2 uçak gemısı savaş
fîlosu ıle 2 amfıbık taarruz
bu"lığıne. "Irak'ta savaşa
hazır olunması talimatı
verildiğini" bıldırdı
Pentagon yetkıhlen,
Amenkan Assocıated
Press ajansmdakı açıkla-
mada, ABD donanmasına
venlen tahmatla ''ikinci
bir emre bağlı olarak, ve-
rilecek bir tarihten itiba-
ren 96 saat (4 gûn) içinde
Irak'a yakın denizlere
nlaşüması emrinin veril-
diğini" büdırdıler Isım
vermeden açıklama yapan
yetkılıler "96 saat emri-
nin hangi tarihte verile-
bileceğine" ılışkın herhan-
gı bır ışaret vermedıler
ABD, donanmasındakı
uçak gemılen, muhnpler
ve denızaltüarla Basra Kor-
fezı'nde kuvvet yığmağuıı
sürdurûyor Ek savaş gemı-
len, savaş uçaklan ve yıne
ek olarak 2 bın 500 denız
pıyadesı, ABD'nm bolge-
dekı varhğnu ıyıce pekış-
tame amacı taşıyor
değerlendırmesı yaptılar
Başbakan Gul de kurul on-
cesmde Dışışlen Bakanı Ya-
şar Yakış ve Musteşar Bu-
yukelçı Uğur Ziyal ıle bır
araya geldı Gul, oncekı ge-
ce de kurula katılacak ba-
kanlarla bu araya gelerek
gundeme üışkın konulan de-
ğerlendırmıştı
Kurulun resmı gundemın-
de "Irak harekâtı" \e
"PKK/KADEK'e karşı
alınması gereken önlem-
ler" yer aldı Resmı gundem
dışmda başta Kıbns olmak
uzere dış polıtık gehşmeler
ve ırtıca başta obnak uzere ıç
guvenlık konulan da ele
almdı Kurul, 107maddelık
Doğu ve Guneydoğu Eylem
Planı'nda da gelmen nokta-
yı goruştu îrtıca ıle mucade-
le stratejısı ve eylem planı
hakkında hazırlanan rapor-
lar kurulun bılgısıne sunul-
du
Edınılen bılgıye göre, Dı-
şışlen BakanıYakış ve Mus-
teşar Zıyal, Irak harekâtınm
dış polıtık boyutuna ılışkın
gehşmeler hakkında kurula
aynntılı bılgı sundular Ya-
kış ve Zıyal'ın, geçen hafta
boyunca ABD ıle yapılan te-
maslar, Washıngton yoneb-
mının ıstemlen ve yanıt ve-
nlmesı ıçm sunduğu zaman
çızelgesını anlattıklan kay-
dedıldı ABD'nın tercıhımn
"hemen" yanıt venlmesı
olduğunu, hemen olmaması
durumunda "yübaşına" ka-
dar karannın ıletılmesını ıs-
tedığım anlatan Yakış ve Zı-
yal, Washıngton yonetımı-
mn " Vereceğiniz yanıta gö-
re harekâtı Türkiyeli mi
Türkiy esiz mi y apacağımı-
za karar vereceğiz" dedı-
ğını de aktardılar
Asken uyeler de olası ha-
rekâtın asken boyutuna ılış-
kın hazırlanan değerlendır-
melen ve senaryolan kurula
sundular Bukapsamda,Tur-
kıye'nın harekâta katıhnası
ya da katılmamasının gu-
venlığe etkılennı gundeme
getıren askerler, ozelhkle P-
KK/KADEK'm harekât sı-
rasmda ve sonrasındakı ka-
nşıklıktan yararlanmaması
ıçın alınması gereken on-
lemlen kurulun bılgısıne
sundular
Toplantıda yapılan değer-
lendırmelerde, ABD'nm
Turkıye'den taleplerıne üs-
lenn açılması ıle sınırlı des-
tek \enlmesı yonundekı go-
ruş ağu-lık kazandı Karabır-
hklennın Turkıye uzennden
gınşının sakıncalanna dık-
kat çekılen MGK toplantı-
smda, uslenn açılmaması
durumunda ABD'nın Kuzey
Irak ta Kurt de\ letı kurul-
ması konusunda kendısını
serbest hıssedebıleceğı yo-
rumu yapıldı
MGK, geçen aykı kurul
toplantısmda olduğu gıbı
dunku toplantıda da harekât
ıçın "uluslararası yasal-
lık" ılkesıne vurgu yaptı
Toplantı sonrasında yapılan
açıklamada, ABD'nuı Irak'a
yonelık asken harekâtı ko-
nusunda Turkıye'den bek-
lentılen ıle son gelışmelenn
goruşulduğu belırtılerek
şoyle denıldı "ABD'nin
Irak'a yönelik olası askeri
harekâtı konusunda ozel-
likleTurkiye'den beldenti-
leri ve son gelişmeler, Tür-
kiye'nin uzun vadeli çıkar-
lan çerçevesinde değerlen-
dirilmiş, sorunun BM ka-
rarlan ve uluslararası hu-
kukun nıeşruiyeti temelin-
de banşçıl y ollarla çözumü
için gerekli çabalann sür-
dürulmesinin onemi vur-
gulanmıştır."
Ulke genehndekı guven-
lık \e asayış durumunun
gozden geçınldığı belırtılen
açıklamada, "bu kapsamda
daha önce yururluğe ko-
nulan irtica ile mucadele
stratejisinde yer alan ted-
birlerle Doğu ve Guney-
doğu Anadolu Eylem
Planı'nın uygulama duru-
mu hakkında kurula bilgi
sunulduğu" dıle getınldı