Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 2 EKİM 2002 ÇARŞAMBA
HABERLER
Seçimi açık oylama kurtardı. 170 'hayır' oyuna karşılık, 191 oyla TBMM tatile girdi
Meclis'ten3Kasım'aonayEMİNE KAPLA.VSERTAÇ EŞ
ANKARA - 3 Kasım'da erken ge-
nel seçım karannı kaJdırmaya dönük
girişimler başansızlıkla sonuçlandı.
TBMM'nin seçim sonuna dek tatile
girmesine ilişkin önerge, 170 "hayır"
oyuna karşıhk 191 oyla kabul edildi.
SP, YTP ve ANAPöncülüğündeki
"erteleme"" girişimlerinin sonuçsuz
kalmasında oylamanın "gfafi" yapıl-
maması etkili oldu. Seçim isteyen
MHP'den 27, DYFden 11 ve DSP'den
5 milletvekili, partılerinin karanna
aykınyönde oy lcullandı. TBMM Baş-
kanı Ömer tzgi, "Yikce varadandan.
anavasanın 78. maddesinin 1. ve 2. fik-
rasındaki sebeplerle, bu Meclis'in ola-
ğanüstütoplantısınabiamecburbrak-
mamasınıdaryorunr sözlenyle genel
Oylama
• SP, YTP ve ANAP öncülüğündeki 'erteleme' girişimlerinin sonuçsuz
kalmasında oylamanın 'gizli' yapılmaması etkili oldu. Seçim isteyen MHP'den 27,
DYP'den 11 ve DSP'den 5 milletvekili partilerinin karanna aykın oy kullandı. Tansu
Çiller grup karanna uymayanlar hakkında disiplin süreci başlatacağmı söyledi.
kurulu kapattı. Bu sözler, "savaş se-
bebi" djşında olağanüstü toplanh çağ-
nlannın sonuçsuz kalacağı değerlen-
dirmelerine yol açtı.DYP lideri Tan-
su Çfller, TBMM Genel Kurulu'nda,
grup karannın aksine TBMM'nin ta-
tile girmemesi yönünde oy kullanan
11 milletvekili hakkında disiplin sü-
recini başlatacağını söyledi.
TBMM dün yoğun bir seçim trafi-
ği yaşadı. Ertelemeden yana olanlar-
la seçim isteyenler oylama saatine dek
yoğun bir kulis yürüttü. Danışma Ku-
rulu'nun sabahki toplantısında,
ANAP'ın desteğiyle seçim karanru
kaldınnak isteyen SP ve YTP, Meclis'in
tatile girmemesi ve seçım karannın
kaldınlması önerisinin komisyonda
öncelikle ele alınmasını istedi. AKP,
MHP ve DYP de, genel kurulun tati-
le girmesi yönünde bir önerge verdi.
Danışma Kurulu'nda anlaşma sağla-
namaması üzerine öneriler genel ku-
rula indi. Genel kuruldan önce DYP
ve AKP, bağlayıcı grup karan aldı.
DYP grup toplantısına 65 milletveki-
li katıldı. 20 milletvekilinin toplantı-
ya katılmaması dikkati çekti. AKP
grubunda ise 2 milletvekili, bağlayıcı
grup karan alınmasına muhalefet etti.
ÇUler'den son ataklar
DYP lideri Çiller, ANAP lideri Me-
sut Ydmaz ve Başbakan Bülent Ece-
vit ile görüşerek seçimin ertelenme-
mesini istedi. MHP Genel Başkanı
Devlet Bahçeli Çiller'e randevu ver-
mezken SP lideri Recai Kutan da ver-
diği randevuyu iptal etti. Çiller, AB su-
reci ve seçim yasalannın erteleme için
mazaret olamayacağını vurguladı. Yıl-
maz, seçimlerin zamanmda yapılma-
Ençok
fıreyi
MHP
verdi
ANKARA
(Cumhuriyet Bürosn) -
Seçimi isteyen partiler
arasında en fazla fire
MHP'den geldi.
MHP'deo 22, DYP'den
11, DSP'den de 5
milletvekili
TBMM'nin tatile
girmemesi yönünde oy
kullandı. Seçimi
erteletmek isteyen
ANAP'tan Ediz Hun
ile Birkan Erdal, parti
yönetimlerinin
görüşünün tersine oy
verdi. Işın Çelebi,
Kamran İnan, Ekrem
Pakdemirti, Mehmet
Gfineş ve Bülent
Akarcah ise çekdmser
kaldı. MHP lideri
Devlet Bahçeli ve parti
yöneticileri, son
dakika girişimlerine
karşın küskün
milletvekilleri ikıa
edemedi. MHP'daı
Bekir Ongtın, Avhan
Çevik,Nail Çelebi
Aydın Gökmen,
Mustafa Yaman,
Mustafa Haykır,
Mûkerrem Leven,
AhmetÇakar,Cakit
TekeBoğlu.Müjd*
Kavayerli. İsmafl
Çevflî, Ali Gebeş, Sasri
Coşkun, Orhan Ş<n,
Bozkurt Yaşar Ozürk,
NamıkHakan
Durhan, Hasan Btsri
Üstonbaş, Hüseyh
Kalkan, Mehmet Vy,
Hasan Hüseyin fUak,
Osman MüderisoŞn
ve Osman Gazi Msoy
seçimi erteletme
cephesine destek
verdi. MHP'dekâ üre
sayısmm çekimse ve
katılmayanlarla
birlikte 50 dolayuda
olması, "MHP, ûsü
örtülü olarak seçinin
erteknmesine desek
venö'' yorumlanıa
neden oldu. Bazı
küskün milletvelcleri,
"Partiyönetimi
üzerimizde o kacfar
böyûk bir baskı
ohışturmadı. Serbst
bıraktıbflediyebflrizn
görüşünü dile getrdi.
DYP'den Mustaia
Eren, Ali Naci Tkııcer,
Hayri Kozakçıoğh
SaHh Sümer, Mahnut
Nedim Bilgiç, Haateı
Töre. Kenıal Aylcnt,
Fethullah Gültept
ZekiErtugay,
AbdulhahıkÇay ^
MuratAkın; DSFien
de Tahir Köse,
BayramFırat
Dayanıklı. Ömer-
ÜstünkoL Hasan
Metin ve Yücel
ErdenerTBMM'im
çalışması yönün<i
oy kullandı.
Loca konuklan
Tüm siyasi parti Hderleri Genel Kunıl Salonu'ndaydı.
Başbakan Bülent Ecevit ile Başbakan Yardıması
Devlet Bahçeli Bakanlar Kurulu sıralannda
otururken; erteleme konusunda ortaklanndan farkh
düşünen ANAP lideri ve Başbakan Yardımcısı Mesut
Yılmaz'ın grubunun başuıda oturması dikkati çekti.
Kendisi milletvekili ohnayan AKP lideri Tayyip
Erdoğan ise görüşmeleri loeadan izledl Genel Kurul
açüdığında TB\IM Başkanı Ömer tzgi konuştu.
Locada yetierini alan kuvvet komutanlan tzgi'nin
konuşmasuıdan sonra, oylamayı beklemeden
Genel Kurul'u terk ettL (Fotöğraflar: AA)
Notlar Giiııalı çıkarcblar
TÜREV KÖSE / BÜLE.NT SARIOGLU
ANKARA-TBMM'dedünyaşananlar,31
Ekim 2002 tarihınde 449 oyla "3 Kasunda
seçuneevet" diyen milletvekillerinin iradesi-
nin değişmeye başladığını ortaya koydu. Ge-
nel kurulda dün yapılan oylamada 3 Kasım'da
seçimden yana olanlann sayısının 191 'de kal-
ması dikkat çekicı bulundu. "Küskûnleriıı'',
kürsüden "hata yapüklannı" ilan edıp Baş-
bakan BülentEcevit'e övgülerdüzmesı de göz-
lerdenkaçmadı. TBMM'nin aldığı her seçim
karannın ardından "küskünler" girişimi ya-
şanması artık olağanlaştı. Son girişimin ya-
şandığı tarihsel günden bazı notlar şöyle:
t/ TBMM kulislerine dün sabah saatle-
rinde "küskünler" lehine bir hava yansı-
yordu. "DSP, ertelemeden yanaymış,
MHP'nin yansı destek verecekmiş'* benze-
ri söylentıler yayıldı.
*^ Ertelemeden yana olan milletvekilleri,
"küskünter" sözündenhoşlanmıyordu. YTP
Grup Başkanvekili Oğuz Aygün. sabah sa-
atlerinde yaptığı açıklamalarda "sivflihnTal"
gerçekleştireceklenni savundu.
^ Genel Kurul'un açıldığı dakikalarda
kuliste bir araya gelen milletvekilleri hesap
yapıyordu. SP Genel Başkan Yardımcısı
Mehmet Bekaroğtu, erteleme cephesi lehi-
ne yorum yaparken, AKP'li vekillere "Gö-
zünüz aydm, sizi şimdilik seçim masranndan
kurtaracağız'' diye takıldı. SP ile AKP'liler
arasuıdaki ahşmalarda da bazı milletvekil-
leri, "Çocuğunuzu düşünün bart Sokakta
'bak bunun babası seçimi erteletti' diye işa-
ret etmeyecekler mi?" gibi sataşmalarla er-
telemecileri ikna etmeye çalıştı.
\/ Görüşmelerbaşlamadan önce, en çok me-
rak edilen konulardan biri DSP milletvekil-
lerinin nasıl tavır alacağıydı. Bir DSP yöne-
ticisi, "Medis'ın tatile girmesi için oy veririz.
Ama tatile girmezse. günah bizden gider. On-
dan sonra seçimlerin ertelenmesine destek ve-
ririz. AKP gefiyor, bunu görmek lazmT dedi.
• Milletvekillerinin "31 Temmuz'da se-
çime evet dediniz. Ne değtşti" sorusuna deği-
şik yanıtlan v^rdı. YTP'li Gaffar Yakın, "gö-
rühnenûş bir senan.onun sahneye konduğu-
nu, kendisinin de duygusalnğından dolayı ba-
zı detaylan atladığını ve hata yapüğun" kür-
süden ıtıraf edıyordu.
• Başbakan Bülent Ecevit'in sağhğını ge-
rekçe gösterip DSP'den kopanlar, kürsüler-.
de "Umudumuz Ecevtt" demekten kaçın-
madı. Yakın, "Şu anda Türkrye'nin çıkarla-
rmı Ecevitkadar koruyacak bir Bder, bir baş-
bakan adayı yoktur" deyince DSP sıralann-
dan alkışlar yükseldi.
• YTP lıden tsmail Cem ile Hüsamettin
Ozkan da yanyana oturarak "birtiktejiz"
görüntüsü verdi. Cem ve Özkan, TBMM'yi
açık tutma çalışmalanna destek verdi.
• Oylamanın ardından AKP Grup Başka-
nı Bülent Armç. "Çok sevinçlrvim, ağlaya-
biürim'' diyerek karneralardan uzaklaştı.
• Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer,
Meclis Genel Kurulu'na katılmadı. Ancak,
TBMM Başkanı Omer îzgi'nin akşam ver-
diği resepsiyona katıldı.
• TBMM'de dünyaşananlar, milletvekil-
lerinin 3 Kasım'da seçim iradesinin zayıf-
ladığını ortaya koydu. 31 Temmuz 2002 ta-
rihinde 62 ret oyuna karşılık, 449 oyla se-
çime "CT'et" karan çıkmıştı. Seçim isteyen
cephenin oylan, dünkü oylamada ise 19 l'e
indi. Geçen oylamada seçime "hajTr" diyen
DSP'lilerin, dün "evet" yönünde oy kullan-
dığı göz önüne almırsa bu rakamlann yo-
rumu daha da farklılaşıyor.
sına karşı olmadıklannı savunarak
Türkiye'nin çe\Tesindeki olaylar ne-
deniyle Meclis'in çalışmadan açık
kahnasını istediklerini söyledi. Çiller
ise bu tutumu, "Seçim karannı iptal
etmenrsatıarayan biroyun" olarak de-
ğerlendirdi. ANAP'ın ertelemeye açık
desteğini içeren açıklamasını genel
başkan yardımcısı Cengiz Alunkaya
yaptı. Alunkaya, seçim ertelenirse na-
sıl bir hükümet modeli ortaya kona-
cağı sorusu üzerine "Çok Deri bir aşa-
ma" demekle yetindi.
Başbakan Bülent Ecevit ise daha
önce de bu konularda grup karan al-
madıklannı, şimdı de millerv ekilleri-
ni serbest bıraktıklannı söyledi. Ece-
vit, "Bizbağtavıcıbirkararahnıyoruz
ama seçimlerin yapüması yönünde oy
kuIlanacagE" diye konuştu.
TBMM Başkanı Izgi,
Meclis'in açıhşı nedeniy-
le yaptığı konuşmada, er-
ken seçim karanna dikkat
çekti. Seçim karannın 449
oyla alındığını vurgulayan
Izgi, "LTusumuz ve sh^asal
partOerimiz büyük bir ol-
gunhıkla seçimlere hazır-
lanmaktadır. Bu büyük ve
görkemB irade, bizim de-
ğfl uhısumuzun isteğinin
göstergesidir. Sonuç ola-
rak çokyakmda uhısumuz
kayıtsız koşulsuz sahip ol-
duğu egemenük yetkisini
kullanıp kendisini temsfl
edecek yeni vekiDerini se-
çip viice parlamentosuna
gönderecektir" dedi.
Küskünler:
Hata yapnuşız
AKP,MHPveDYP'nin
tatil önerisi üzerine söz
alan YTP'li Gafifar Yakm,
3 Kasım karannın zaman-
lama hatası olduğunu söy-
ledi. Seçimin Türkiye'yi
uçurumun kenanna götü-
receğini ileri süren Yakın,
ülke>i yönetmekten aciz
iktidarlann geleceğini be-
lirtti. Gönül Saray Alphan
ise "Bu oylamayla ya kor-
kak ve akd dışı yaklaşım-
lan parçalayacâğız ya da
80'B yıllardaki gibi ülkevi
kamplara böleceği belli
olan genşmelerle ülkenin
geleceğini karartacağız"
dedi. SP'li Ve\'selCandan
da, liderlere ders vermenin
zamanının geldiğini belir-
terek her seçim dönemin-
de milletvekillerinin yüz-
de 60'ırun değiştiğini, li-
derlerin dikte edeceği ye-
ni milletvekillerini Mec-
lis'e taşıdığını söyledi.
SPveYTP'ffler
sonuca itiraz etti
Göriişmeler sonucunda
yapılan oylamada 170 "ha-
>TT" oyuna karşılık 191
oyla Meclis'in tatile girme-
sine karar verildi. SP ve
YTP'li milletvekilleri, oy-
lama sonucuna itiraz eder-
ken, Ömer Izgi, "Arka-
daşlanmızm saynnma gö-
re arada en az 21 fark var"
diyerek önergenin kabul
edıldiğini açıkladı. tzgi'nin
genel kurul salonundan
aynlışı sırasında \TP'li
Turhan İmamoğlu, "Adfl
değfismiz" diye bağırarak
divana doğru yürüdü.
IR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR [email protected]
Bir ülkede Meclis'teki partile-
rin tamamına yakınını pariamen-
to dşında bırakacak birerken se-
çim neden yapılır? Bir ülkede
yüzde 10 barajını aşması müm-
kün olmayan partilerin erken se-
çime karar vermesinin açıkla-
ması var mıdır?
Artık Türkiye bir seçim hava-
sına girdi. Biray sonra seçimler
yapılacak. Bir ay sonra Türki-
ye'nin yıllarca kaderine hükmet-
miş birçok siyasetçi sandıktan
çıkamayacak. Başbakan Bü-
lent Ecevit. Başbakan Yardım-
cıları Mesut Yılmaz ve Şükrü
Sina Gürel, Saadet Partisi Ge-
nel Başkanı Recai Kutan, YTP
Genel Başkanı Ismail Cem, Hü-
samettin Özkan artık bir da-
haki Meclis'te kesinlikleolmaya-
caklar.
Devlet Bahçeli ve Tansu Çil-
ler'in durumlan da parlak gö-
zükmüyor. öte yandan bugüne
kadar adını sanını bılmediğimiz
birçok kişi siyaset sahnesine çı-
kacak. Örneğın Genç Parti, da-
ha bir ay önce örgütlendi. Cem
Erken Seçim Bakalım Ne Getirecek?
Uzan dışında tanıdığımız nere-
deyse hiç kimse yok. Ne bıldi-
ğimiz ve anlayabildiğimiz bir
programı, nedegeleceğeilişkin
projeleri olduğunu söyleyebilıriz.
• • •
Bu birtepki veöfke seçimi. Öf-
keyle kalkan zararla oturur mi-
sali bir seçim sonucuyia karşı-
laşacağımız anlaşılıyor. Söyle-
necek fazla bir söz yok. Eğer
kamuoyu yoklamaları gerçeği
bir ölçüde yansıtıyorsa -ki öyle
olduğu bellı- seçmenin oylannın
önemli bir kısmı Meclis dışında
kalacak. Yani adaletsiz bir seçim
sonucu ortaya çıkacak.
Aslında dün seçimin ertelen-
mesi aleyhinde oy kullanan mil-
letvekilleri ve bakanlar da bu
gerçeği biliyorlardı. Kendilerinin
bir daha Meclis'e dönemeye-
ceklerinı de. Bu seçimlerin erte-
lenmesi gerektiğini düşünenler-
dendim. Çünkü bu kadar yük-
sek bir barajla yapılacak seçimin
bu ülkenin sorunlannı çözecek
bir tablo ortaya çıkaracağına
inanmıyordum. Hâlâ da bu
inançtayım.
Fakat artık seçim karan kesin-
leşti. Artık seçime bakacağız.
Zaman da daraldı. Şimdi bun-
dan sonra ne olacak, hesabını
yapmak durumundayız. Eğer
kamuoyu yoklamalan sandıkla-
ra da benzer şekilde yansırsa
AKP'nin tek başına iktidara ge-
leceği anlaşılıyor. Bu iktidar, Tür-
kiye açısından yeni bir deneme
olacak. REFAHYOL denemesi
şanssız bir şekilde sonuçlanmış
ve Türkiye 28 Şubat Kararları
diye anılan bir MGK müdahale-
siyle yüz yüze gelmişti.
AKP iktidan -eğer gerçekleşir-
se- bir demokrasi sınavı olarak
olumlu sonuçlarda verebilir, ter-
sine yeni bir bunalıma da ne-
den olabilir. Eğer AKP yönetici-
leri geçmişten ders çıkararak
sakin ve gerginliği kışkırtmayan
bir çizgi izlerse bundan Türkiye
de kendileri de yararlı çıkar. Ta-
bii laikliği birgerilim çızgisi ola-
rak kullanmak ısteyenleri de dik-
kate almak gerekiyor. Butün bun-
lan yaşayarak göreceğiz. CHP
ise ana muhalefet partisi olacak
gibi. Bu da Deniz Baykal için bir
yeni deneme sayılabilir. Baykal,
demokrasi ve özgürlükler konu-
sunda bir sınavdan daha geçe-
cek.
Yeni iktidann önüne kısa va-
dede Irak müdahalesi ve AB'ye
üyelik kararlannın alınacağı 13
Aralık zitvesi çıkacak. Bu ıki ge-
lişme, Türkiye'nin iç ve dış iliş-
kilerini kökten etkileyecek so-
nuçlardoğurabilir. Ülkemizinde-
mokratikleşmesıni, ekonomik
durumunu çokyakından ilgilen-
diren bu olaylar sırasında bu-
günkü hükümet ve bugünkü
Meclis olmayacak. Artık yeni bir
süreç ve yeni seçeneklerle kar-
şı karşıya kalacağız.
•••
Bazı gazeteler, dünkü Meclis
toplantısını bir "namus sınavı"
olarak görmüşlerdi. Meclis al-
nının akıyla sınavdan(l) çıktı. Ar-
tık önümüzde sandıklar var. Ge-
lişmelere iyimser bir gözle de ba-
kabiliriz. Evet artık alıştığımız ve
de belki bıktığımız birçok politi-
kacıyı bir daha etkin yerlerde gör-
meyeceğiz. Türkiye'nin önü ve uf-
ku açılacak. Şimdi öfkeli oylarta
bir altüst oluş yaşanacak. On-
dan sonra Türkiye'nin gerçek ih-
tiyaçlarına uygun yeni seçenek-
ler oluşmaya başlayacak.
Bu seçimlerin Türkiye için bir
başlangıç olacağını, amayeter-
lı olmayacağını düşünüyorum.
Türkiye, belkı de bir süre sonra
yeni bir seçim arayışınagirecek.
Umarım, Meclis'e giren partiler,
şimdi biz geçtık deyip yüzde on-
luk barajın üstüne yatmazlar. Di-
ğer partilerin haline bakıp uma-
nm geleceğe yönelik dersler çı-
kanrlar.
Seçim yeni bir başlangıç ol-
sun.
GLOBALPOLMKÜLTÜR
ERGtN YILDIZOĞLU
jntifada'dan Sivil
ttaatsizliğe
II. Intifada'nın ikinci yıldönümünde, binlerce Fi-
listinli Ramallah, Nablus, Tulkerim ve Gazze'de
sokaklara döküldü. Arap ülkelerinde de benzer
gösteriler gerçekleştirildi. Ancak ABD ve Israil'in
tam bir işbiriiği ıçinde hareket etmeye başladığı şu
günlerde Filistin sorununa hakça bir çö'züm getir-
me olasılığı her zamankinden daha zayıf.
Tel Aviv'de akşam
Geçen çarşambaTel Aviv'deydim. Bu benim, bit-
mez tükenmez bir plajın kenanna kurulmuş bu
kente ikinci gelişimdi. Bu kıyıdan güneşin ne ka-
dar muhteşem bir görüntüyle battığını bildiğim-
den, akşama doğru, elimde soğuk bir bira, deni-
ze karşı sakin bir yere oturdum. Hava yavaş ya-
vaş kararırken arkamda, kıyıya paralel R. Herbert
Samuel ve Hayarkon caddeleri arasındaki blokta
lokantalar, kafeteryalar, post-modernizmin en son
örneklerini sergileyen görkemli oteller, ışıklannı ya-
karak, müziklerini biraz daha açarak akşama ha-
zırianıyorlardı, altı haftalık bir sessizlikten sonra
yenıden başlayan intıhareylemlerine aldırmadan?
Işgal edılmiş topraklardakJ Filistinliler iki yılda yak-
laşık 2000 ölü ve 40.000 yaralı vermelerine rağmen
hâlâ nasıl inatla Intıfada'ya devam ediyorsa, Tel Aviv
halkı da insanı hayrete düşürecek bir inatla ya-
şamlarını sürdürmeye, birolağanlık havasını koru-
mayaçalışıyordu. Gece ilerledikçe, lokantalar, kah-
veler, barîar ve dıskoteklerin, 2000 yılında, Şa-
ron'un El Aksa provokasyonundan üç ay önce
yaptığım ilk ziyaretim sırasında gördüklerim kadar
dolu olduklarını düşündüm.
Arkamda kent geceye hazırianırken önümde de-
nız tarafında başka bir şey gelişiyordu, "normal"
kulvannda akma iddiasındaki yaşama, yadsıma-
yaçalıştığı "gerçeğini" hatırtatan bir şey... Havası-
caktı. Ama güneş yoktu. Günün son ışıklan, bulut-
ların perdesinden geçerek denize vururken adeta
John Ford filmlerinin cenaze törenlerınden bir
sahne kurguluyordu koyu siyah ve daha açık gri
gölgelerden. Ramallah'ta oturan Filistinlı bir dost,
siyasalbilimci Rama Hamami, "An!" demişti öğ-
len yemeği sırasında "Artık buralara gelemiyo-
ruz. En son ne zaman geldiğimi anımsamıyo-
rum bile..." ve son gelişmeleri konuşurken beni
düzeltmişti: "Artık Intifada değil, işgale karşı
savaş diyoruz..." Ama, "Hiçbir çözüm göremi-
yorum, yavaş yavaş yok olma sürecine giden
yoldan başka" saptamasına ise katılmamak çok
zordu.
İnatla günlük yaşamın normalliğini korumaya
çalışan, Tel Aviv halkının, maddi durumu Filistinli-
lerinkinden radikal bir biçimde farklı ama, gördü-
ğüm kadarıyla umut onlarda da tükenmiş. Böyle
kısa gezılerde yeterince toplumsal veri toplamak
zor ama, yine de taksi şoföründen lokanta garso-
nuna, dıni nedenlerle gelen birkaç turistten daha
siyasi kimlikler sahibi akademisyenlere, banş ey-
lemcilerine kadar konuşabildiğim herkeste, hep
bir belirsizlik, geleceğe ilişkin bir korku sezdim. Gün-
lük yaşamın düzeninı, en beklenmedik anda, bü-
yük bir şiddetle vurup dağıtan intihar eylemcileriy-
le, Council on Foreign Relations Ortadoğu uz-
manı Henry Siegman'ın vurguladığı gibi. Güney
Afrika'dan alma taktiklerle, Filistin yönetimini yıkıp
Filistinlilen "kendi topraklarında yabancı ilan et-
menin koşullannı hazırlamaya çalışan" Şaron
arasında sıkıştıklannın farkındaydılar. Ha'aretz ga-
zetesinde, Yoel Marcus'un derin bir karamsarlık-
la altını çizdiği gibi, halk şiddetli bir ekonomik ve
toplumsal krizin hızla yaklaşmakta olduğunu his-
sediyor. Şakel sürekli değer kaybediyor, Israil'in kre-
di notu düşüyor, sanayi büyüme hızı negatıfte, sa-
nayi ihracatında yüzde 15 gerileme var. Bu arada
savunma bütçesi, işgal edılmiş topraklardakı yer-
leşimcilerin güveniiğine yönelik harcamalar hızla ar-
tıyor. Irak savaşına ilişkin ön hazırlıkların yükü de
cabası.
Şimdilik kazanan yok
Maariv gazetesindekı bir yorumun uyardığı gi-
bi "sıcak, şiddet ve çok büyük tehlikelerle do-
lu bir kışın gelmekte olması" bir yana, geçmiş
iki yılın bilançosu da hıç olumlu değil. özetle, is-
rail, intihar eylemleri karsısında geri adım atmaya-
cağını, şiddeti tırmandırmaya kararlı, askeri gücü-
nün bölgede rakipsiz, Arap rejimlerinin de omur-
gasız olduğunu gösterdi; Arafat'ın uluslararası
saygınlığını, ABD'nin de yardımıyla büyük ölçüde
zayıflattı, hatta 11 Eylül'den sonra Batı kamuoyu-
nun gözünde Filistin sorununu terör sorunuyla bir-
leştirmek yönünde önemli adımlar attı; Filistin eko-
nomisini tahrip etti. Ama bu arada Israil'in bölge-
de normal bir devlet olarak var olma koşullan da
büyük ölçüde ortadan kalktı. Intifada büyük can
kaybına yol açtı ama Filistin sorunu sürdüğü müd-
detçe Israil'in güvenlik içinde olamayacağı da ka-
nıtlandı. Intifada Israıl ekonomısini bir krize itti, hat-
ta israil'in geleceğiyle ilgıli çok tehlikeli bir eğilime
neden oldu: Israil dışarıya göç vermeye başladı.
Tüm bu sürecin içinde ilerıye dönük tek olumlu
gelişme belki de şu: Kamuoyu yoklamalarına gö-
re Filistin halkının yüzde 80i Intifada'nın sivilleş-
mesinden, daha çok kitleselleşmesinden yana
(Ha'aretz 30/09). 19 Eylül'de Israil ordusu Ara-
fat'ın binasını kuşatınca, yasağa rağmen sokağa
dökülen binlerce Filistinli, intifadanın şiddete baş-
vurmayan bir sivil direnişe dönüşme şansı oldu-
ğunu gösteriyor. Yoel Marcus'un belirttiği gibi,
yasaklara rağmen sokağa çıkanlann sayısı on bin-
lere ulaşırsa, "Ya Israil ordusu geri adım atmak zo-
runda kalacak ya da bir salağın ateş emri verme-
siyle büyük bir felaket oluşacak". Filistin direnişi-
nin yeni düzeye yükselmesinin olasılığı belki de bu
ikilemde yatıyor.
CEM RADYO
/^ÜOSTANE 14.00Aynur Karabaş'la Guncel
YENİ SE5LER 16.00
www cemradyo com 'öan
Oy VerebıSrsnız
ANAHABER 18.00
Ozan Karataş
HAYAL SANDIĞI 22.00
Ayşe Acar'*n Kontığu
Sımer Ezgû
TÜRKÜLER TÛM DÜNYADA
www ocmradyo cor- AT\' Vs Frckansv 7
38
Tc! 02126397431 (pbx) Yaks 02126397435
KORSANKİTAP
KÖTÜBASILIR,
KİTAP SEVGİSİNİ
ÖLDÜRÜR,
OKUMA
ALIŞKANLIĞINI
YOKEDER!
Bilim ve Edebiyat
Eseri Sahipleri
Meslek Birliği
(BESAM)