Catalog

S OCAK 2002 CUMARTESİ CUMHURİYET SAYFA IV | JI A I L J J \ kuttur(g cumhuriyet.com.tr 13 sergl okumaları bugün başlıyor Proje4Lde konferans veforum günleri KüMr Servisi - Proje4L îstanbul Güncel Sanat Müzesi'nde 8 Ocak Salı günü saat 18.30'da John Peffer ın 'Gfincel Afrika Sanaünın 3 Temd Özeliiği: Egzotik Strateji, Diaspora ve Pazar' konulu konferansı, 10-12 Ocak tarihleri arasında 'Proje4Ude NetArt' konulu forum ve 21 Aralık'ta açılan 'Yenklen Bak' sergisi için bugünden itibaren 19 Ocak'a dek ve 9 - 23 Şubat tarihlerinde saat 15.00 te sergi okumalan yer alacak. 8 Ocak günü saat 18.30'da gerçekleşecek konferansta John Peffer, Afrika'daki yerel sanat ortamlan bağlamında uluslararası sanat ortamının nasıl konumlanmış olduğunu. Afhkah kimliklenn ve eserlerin uluslararası sanat ortamında şimdilerde nasıl konumlandığını eleştirel bir dille anlatacak. British Councü'in desteklediğı 'Proje4Dde Net.Art' adh üç günlük forum ise 'Yeni Medya Sanaü' olarak adlandınlan mültimedya sanatı üzerine odaklanacak. www.afairplace.org adh online sergı kapsamında düzenlenen forumun amacı, daha geleneksel biçimlerin yanında sanahn ve teknolojinin doğurduğu yeni ilişkileri tanıtmak. Türkiye'de Uk defa gerçekleşecek 'online" bir sanat sergisi olan 'A Fair Place'in sanat yönetmenliğını Claire - Lyse Bucci üstlenıyor. Bu sergiden foruma katılacak olan Nîck Crowe, Stanza, Nina Pope, Gary Stewart pour The London Türing Project, Heath Bnnting, Richard VVright, Andi Freeman, Simon Pope adlı sanatçılar, projelennden ve 'world widc web'in doğasından ve onunla geliştirdıkleri ilişkilerden bahsedecekler. lş Sanat'ta çocuksineması KûMr Servisi-lş Sanat Kültür Merkezi, ocak ayında çocuklara yönelik hazrrladığı Çocuk Sineması programı kapsamında 'Tenten - Tekboynuz'un Esran', «Asterix Britanya'da, 'Red Kit Daltonlan'n Peşmde' ve 'Than A £ - Dûnya'dan Sonra" adlı filmlen mınık sinemaseverlerle buluşturacak. Yarın gösterilecek 'Tenten - Tekboynuz'un Esran' adlı film, Tenten'in bulduğu eski bir gemi maketini Kaptan Haddock'a hedıye etmesıyle başlayan heyecanlı bir macerayı konu alıyor. 13 Ocak'ta gösterilecek 'Astern Britanya'da ise bir Garya köyünde yaşanan gülünç olaylan anlatıyor. Red Kit, 20 Ocak'ta lş Sanat'taki gösteriminde yine Daltonlar'ın peşine düşerken, 27 Ocak'ta gösterilecek 'Titan AJL - Dünyadan Sonra'da ise minik izleyicileri 3028 yılına bir uzay yolculuğuna çıkaracak. Tüm filrnler saat 12.00 ve 14.15 seanslannda gösterilecek. (0212 31610 80) Bursa Devlet Tlyatrosu 'BirEfes Masalı 'nın prömiyeri 15 Ocak'ta Kültür Servisi - Bursa Devlet Tryatrosu, yeni yıla 'Bir Efes Masah' adlı oyunuyla giriyor. Grigory Gorin'in yazdığı, Feyfaa Çeknk'in sahneye koyduğu oyunun prömiyeri 15 Ocak'ta Ahmet Vefîk Paşa Sahnesi'nde yapılacak. Oyunda, ÖzerTunca, Rüçhan GüreL, EKf Nutku, Emir Çiçek, Ahmet Somers, Bora Özkula, Hikmet Orhon, Cihan Büyükışık, Celal Bryıkh, Kemal Okur, Murat Yatman, Ramazan Topkaya rol alıyor. 8-12 Ocak tarihleri arasında ise Ahmet Vefîk Paşa Sahnesi'nde Anton Çehov ve Nefl Simon'ın yazdığı 'Sevgfli Doktor' adlı oyun sahnelenecek. MehmetGökçer'in yönettiği oyunda, insanın acıklı-gülünç yaşantısını anlatan olaylar zinciri işleniyor. Aynca, 29-31 Ocak tarihleri arasında aynı sahnede Mehmet Gökçer'in sahneye koyduğu, Turgut Özakman'ın yazdığı Töre' adh oyun izlenebilecek. Feyha Çelenk, Hahl Balkanlar, Hafıze Gün, Yeşim Kızdçeç ve Belgin Bflgin Gümüşkaya'run rol aldığı oyunda, kan davası sonucu ınsanlıklannı unutmuş, bundan dolayı da töre kıskacuıda kahnış insanlann hikâyesi anlanhyor. Feraizcizade Oda Tiyatrosu'nda ise 10- 12, 24-26, 31 Ocak tarihlerinde, Dario Fo ve France Rame'uı yazdığı 'Kadm Oyunlan' sahnelenecek. Ayşe Emel Mesci'nin yönettiği oyunda, farklı kültür ve konumdakı kadınlann var olma mücadelesi işleniyor. 17-19 Ocak'ta aynı yerde Diyarbakır Devlet Tryatrosu oyunu 'Oykülerden OyunJar' izlenebilecek. Muzaffer tzgü'nün yazdığı oyunun rejisörlüğünü Erdal Güvener yapıyor. Oytun Turfanda duygu, düşünce ve düşlerini müzikle, danslanyla, koreografileriyle özdeşleştirdi Baledebirçok ilkeimzaattıHAYATİ ASILYAZICI Cumhuriyet döneminin yetiştir- diği en iyi dansçı ve koreograflar- dan Oytun Turfanda'yı geçen yılın 25 Aralık günü yitirdik. 1947'de, Yeşilköy'de modern Türkiye'nin ilk bale okulunun açıldığı yıl doğmuş- ru. 1950'de Ankara'ya taşınıp An- kara Devlet Konservatuvan'nuı bir bölümü olan ve ilk mezunlannı 1957'de veren okulu, 1967'de biti- renlerin arasındaydı. Aynı yıl girdiği Ankara Devlet Opera ve Balesi'nde 1979 yılına dek başdansçı ve koreograf olarak çalıştı. Düşünce, duygu ve düşleri- ni müzikle, danslanyla, koreogra- fiyle özdeşleştirdi. Dansın estetik sorununa çözüm getirdi. Yedi yıl üst üste, gösteri döneminin dışında ka- lan üç aylık sürelerde. Dame Ninet- te de Valois'nın çağnlısı olarak Londra Royal Bale Okulu ve Top- luluğu ile çalıştı. Ankara-Londra gi- diş gelişlerinin yoğunluğunda, ulus- lararası Varna Bale Yanşması için, bugün Antalya Devlet Opera ve Ba- lesi'nin başkoreografı olan Mehmet Balkan'ı çalıştırarak ülkemize ilk kez bir üçüncülük ödülü kazandır- dı. Içe kapanıklığı ve duygusalhğına karşm dans çalışmalannda son de- rece gerçekçiydi. "Hürrem Sultan" ile, ilk kez iki perdelik bir yapıtı sahneye koyan, "Yoz Döngü" ile de ilk kez orkestra ve sazlan birleşti- ren koreograf olarak bale tarihimi- ze geçti. Ondakı bu yeteneği gören Ankara Devlet Opera ve Balesi'nin kurucusu Dame Ninette de Valo- is'nın isteği üzerine 1. Uluslararası îstanbul Festivali için Necil Kâzım Afcses'in müziği üzerine 1973'te yaptığı tek perdelik "Pembe Kadm" balesiyle bu alanda da adını duyur- du. Milano Scala Opera ve Bale- si'neçağnldı. 1976'da Ünlü Bolşoy Balesi'nin 200. yılı kutlamalan için Sovyet hükümetinin konuğu olarak Moskova ve Leningrad'a gitti. Ay- nı yıl Japonya'da ' 'Don Kişot" ba- lesinde; ardmdan Polonya'da kore- ografısini yaptığı Türk yapıtlann- dan oluşan bir programda dans ettı. Koreografileriyle pek çok dünya ül- kesinin sahnelermde dans edildi. Doğrusu bu denli başanlı bir sa- nat yaşamı olan Oytun Turfan- eçen yılın 25 Arahk günü yitirdiğimiz Oytun Turfanda, içe kapanıklığı ve duygusallığına karşındans çalışmalannda son derece gerçekçiydi. Koreografıleriyle pek çok dünya ülkesinin sahnelerinde dans edildi. Çizimini yaptığı danslarda görsel özellikler yanında, balede çağnşımlar uyandırabilme yetisi, kalıcılık özeliiği belirgin bir sanatçıydı. da'nın özellikle yurtdışındakı başa- nlan basına ve dolaylı olarak ka- muoyuna yeterince yansımadı. 4 Mart 2000'de Îstanbul Devlet Ope- ra ve Balesi'nde sahnelenen Arif MeBkov'un müziğini yazdığı Nâ- znn Hikmet ın "Ferhat ile Şirin" ba- lesinin koreografı Grigoroviç'le ko- nuşmuştum. Oytun Turfanda'yı ta- nıyor, niteliklerini biliyordu. Sanat- çunız Bolşoy'a gittiğinde Grigoro- viç başkoreografh. Ne yazık ki, Gri- goroviç' in İDOB 'da iki gelişinde de karşılaşamadılar. Oytun Turfanda ilkinde kırgnıdı, ortaya çıkmıyor- du; ikincisindeyse çok hastaydı, günleri evle hastane arasmda geçi- yordu. Çizimini yaptığı danslarda görsel özellikler yanında, balede çağnşım- lar uyandırabilme yetisi, kalıcılık özeliiği belirgin bir sanatçıydı Oy- tun Turfanda. 1976 yüında kunılan Kültür Bakanlığı Halk Danslan Topluluğu'yla dans denemeleri de yapmış, 1984'ten sonra çalışmala- nnı îstanbul Devlet Opera ve Bale- si'nde sürdürmüştü. "Yoz Döngü" adlı balesinin Îstan- bul Devlet Opera ve Balesi'nde oy- nanmasını istiyordu. Ankara, Izmir, Mersin'de oynanmıştı. Ölümüne dek, Îstanbul'dabu isteği yerine gel- medi. En son Antarya Devlet Ope- ra ve Balesi'nde, dokuz yaşından beri birlikte eğitim görüp dans etti- ği yakın arkadaşı Deniz Olgay " Yoz Döngû"yü sahneye koydu. tÜc gös- terimden sonra, sanatçılar, ön sıra- larda oturan Oytun Turfanda'ya bi- rer gül verdi; büyük alkış ve isteğe karşın, sahneye çıkıp konuşmadı; a- ma, kuliste dansçılan, sahne arka- sındaki tüm görevlileri kutladı, çok güzel bir konuşma yaptı. "Bu son görüşmemizdir. Hastahğım, artık ikinci bir kez sizleri görmeme izin vermeyecek" dedi ve Istanbul'a döndükten üç gün sonra da onu yi- tirdik. Antalya Devlet Balesi'ni çok sev- di; tüm yapıtlannı sahneye koyma- yı da değerli arkadaşı DenizOlgay'a vasiyet etti. KöREOGRAFİLERİNİ YAPTIĞI BALELER • 1973: "Pembe Kadm" (Necil Kâzım Akses /ADOB) • 1975: "YozDöngû" (Güray Taptık-Gengiz Tanç /ADOB), "Güzefleme" (Nevit Kodallı /ADOB)» 1976: a ÎHB"(NevitKodallı /ADOB), «Teffi laraa" (Nevit Kodalh/ADOB) »1977: "Hürrem Suhan" (Nevit Kodalh /ADOB) • 1982: "Insan Yamız" (Lizst /Ozgün Yapım- Yönetim /İDOB), "Bebek"(Sibeüus / Özgün Yapım-Yönetim / (İDOB) • 1983: "DoğaPasDeDera" (Sibelius /Londra Royal Festival Hall ve Îstanbul Festivali / B. Tongur) "HözünlüVab''»1987: "Kamehah Kadm" (Verdi /ÎDOB)» 1988: "İnsanm Yüksefişi'' (Cengiz Tanç /İDOB) • 1989: «Mçm" (Kara Karayev /İDOB) • 1992: "Hayal Yokulan" (Levent Çoker /İDOB) • 2001: "Rano" (Lizst /Sağlık nedenlennden ötürü son bölümünü tamamlayamadı.) SAHNE UYARLAMALARI "GfaeBe", "Don Kjşot", «La Ba>edere", "Paquita"< "Kuğu G«ü" BAŞDANSÇI OLARAK DANS ETTIĞı BALELER • 1966-67: "Coppdu", a Sylm","Giselle'' • 1967- 68: "PagodalflrPrensT, "İHşkaer'',«Güzelve Canavar", "Praeappk Poü" • 1968-69: tt Üç K E Kardeş", "KanhDüğün", "FuKhldaran" • 1969-70: "Orpheus"» 1971-72: "RomeovtJubet", «Uyuyan GüzeP, «Gisdle* • 1973-74: "ŞnnankKn", "Judtth". ESİMİLER Barış Manço Liege'deanılıyor Kültür Servisi - Banş Manço, doğumunun 59. yıl- dönümünde Belçika'nın Li- ege kentinde anılıyor. Bu- gün Liege'in Cheratte kasa- basmda çok sayıda Banş Manço dostu buluşacak ve anma etkinliği düzenlene- cek. Banş Manço Etkinlikleri Koordinatörü Savaş Man- ço'nun yapnğı yazılı açıkla- maya göre, etkinlikler Bel- çika'nın Lıege kentinde Ba- nş Manço'nun Îstanbul'a paralel olarak 36 yıl yaşadı- ğı ve şarkılarmı yazdığı evin "Banş Manço Müzesi" ve "Banş Manço Türk Sanat ve Kültür Evi" olarak dü- zenlenmesi için Liege Bele- diyesi'yle işbirliği çalışma- lannı gerçekleştirmek ama- cıyla düzenlenecek. Genç kalemler Cumhuriyet'te... ^ GÖKYÜZÜN V ı \ Alacasız \ \ \ karanlık çöker her yana ' y k Ay gözükmeyince. ^ V A ) Panltısız kelepçedir \ V t\ i z b l r a k a n bileklerde fik -vl • \ söze söz diyemeyince. f \ | Gökyüzün V < A ı karabuluöu \ \ k dolu \ \ l öğlevaktindegece. < ^ S HM.UK YOLSAL HAYAL Bir gece vakti elinde cıgaran süzülürsün, hücrenin camından Yürürsün bir başına Meriç kıyısında patikadan Sana şarkılar söyler o parlak sesiyle yıldızlar ÇETİN DÖNMEZ ZEYNEP ORAL •••Dilekler ve İdil "Lütfen söyler misin bana, buradan ne yana gidebilihm? "Bu, gitmek istediğin yere bağlı" dedi Kedi. "Neresi olursa olsun önemiyok" dedi Alice. "O zaman ne yana gitsen olur" dedi Kedi. Alice, sözünü açıklamak amacıyla, "Yeter ki bir yere varayım" diye ekledi. "Tabi vanrsın" dedi Kedi, "yürümekten yıl- mazsan, bir yere vanrsın elbet." Sevgili okurlar, 2002'nin ilk "Esintiler"\nde yeni yıl dileklerimi sıralamak üzere yola çıkmış- tım ki "Alice Harikalar Diyannda" aklımı çeldi ve ilk dileğimi oluşturdu. Yılmadan yürümenizi diliyorum. Yeter ki, ne- reye varmak istediğinizi bilin... Tükettiğinden daha çoğunu üreten bir top- lum olmamızı diliyorum... Hukuk devleti ilkelerinin yaşama geçirilme- sini diliyorum. Ceza Yasası'nın "düşünce su- çu"na yer vermeyecek, kadın erkek eşitliğini sağlayacak yönde değiştirilmesini diliyorum. Işkencenin, şiddetin, baskının, zorbalığın la- netlendiği, cezalandınldığı bir ülke diliyorum. ölümlerin, yalnız ve yalnız doğal olmasını di- liyorum. Toplumsal banş için kaçınılmazolangelirda- ğılımı ve fırsat eşitliğinin kollandığı, egemen ol- duğu bir düzen diliyorum. Dilekler listem uzun, köşenin boyu kısa, on- dan kesiyorum. • • • , İdil Biret'i dinlemek, bence yeryüzünün en büyük nimetlerinden biri. önümüzdeki hafta Akbank Oda Orkestrası'yla, önümüzdeki ay îs- tanbul Devlet Senfoni Orkestrası'yla îstanbul ve Ankara'da konserleri var. "Harika çocu/f"luğundan bu yana çok yıllar geçti ve bana soracak olursanız harikalığı her geçen yıl büyüdü. Ona soracak olursanız. "Za- ten her çocuk hahkadır. Ama biz bilemiyoruz, farkedemiyoruz."... "Benimşansımoldu, hep- si bu." "Beni ben yapan iki insan " dediği Nadia Bo- ulanger ve VVilhelm Kempff'i tanıdığında, ye- di yaşındaydı. Paris'teydi. Üç birincilik ödülüy- le ilkinin okulunu bitirdi. On birinde, VVilhelm Kempff'le Theatre Champs Elys'ee'de konser veriyor, Mozart'ın ikili piyano konçertosunu çalıyordu. O gün bugün dünyayı dolaşıyor, çalıyor ve çalışıyor. Birbirinden ünlü orkestralarla, büyük şeflerle, dünyanın tüm sanat merkezlerinde sa- yısız konser, sayısız ödül... O gün bugün dünyanın belli başlı piyano ya- rışmalannda jüri üyesi... O gün bugün 70'i aşkın plak. Dünyada ilk kez Beethoven'in tüm senfonilerini, dokuzu- nu birden (Liszt düzenlemeleriyle), Chopin, Brahms ve Rachmaninov'un tüm solo ve konçertolannın plak kaydını gerçekleştiren o. Boulez'in üç sonatıyla "Altın Diapason ödü- lü"nü kazanan o. Dünya müzik eleştirmenleri onu "gelmiş geç- miş en iyi Chopin yorumcusu " ilan ederken ki- mi Ashkenazy, kimi Cortot ya da Kempff'le karşılaştırdı. En karamsar gününüzde İdil Bi- ret'in intemet sitesine girin -www.idilbiret.de- hakkında yazılanlan okuyun ya da plaklarından birini dinleyin, gününüz aydınlanır, bırakın "dün- yalı" olmaktan, bu ülkenin insanı olmaktan tat alırsınız. Müzik dünyasındaki başanlan bir yana, ben İdil Biret'in yaşama sanatına da hayranım. (Iki- si birbirinden pek aynlmıyor zaten.) Kendisiyle ve dünyayla sonsuz banşık. Berln Hlarmoni kurumsanaşıyor • Kültür Servisi - Dünyanın en önemli fılarmoni orkestralanndan olan Berlin Filarmoni Orkestrası, kendi mali kararlannı ahnasrnı sağlayacak şekilde kurumsallaşma yolunda son admu attı. 120 yıllık geçmişe sahip ünlü orkestrarun idari yetkilisi Franz- Xaver Ohnesorg, orkestranın kurumsallaşma yolundaki son dönemeci de alarak bağunsızlığına kavuşmasını sağlayacak anlaşmayı Berlin Kültür Senatörü Adrienne Goehler ile 2 Ocak'ta ımzaladığını söyledi. Ohnesorg, bugüne kadar orkestra üyelerini kendileri seçerek yönerime katkıda bulunabilen orkestra üyelerinin, bundan böyle kendi maliyesı hakkında karar venne yetkısine sahip olacağuu söyledi. BUGÜN • İŞ SANAT'ta saat 19.30'da Grup Gündogarken konseri. (0 216 454 15 55) • ATATÜRKKrTAPUĞrnda saat 15.00'te Baba Annanov, Kerim Annanov'un yönettiği 'Zühre ile Tahir', saat 18.00 de Charies ChapKn'ın yönettiği 'Asri Zamanlar' adlı fıknlerin gösterimi. (0 212 317 77 00) • MUAMMER KARACA TTYATROSU'nda saat 11. 00'de Orhan Kurt'un oynattığı Karagöz gösterisi. (0 212 317 77 00) • ALTUNtZADE KÜLTÜR MERKEZİ'nde saat 20.00'de Mhhat Ansoy'un 'Ege Türküleri' konseri. (0 212 317 77 00) • ÎSTANBUL AKM BÜYÜK SALONda saat 11 .OO'de İDSO'nun 'Yeni Yü Konseri'. Şef: L Ionescu Gakti Solıstler: Feficia Fihp, Nicoleta Tudorache. (0 212 243 10 68) • İFSAK'ta saat 14.30'da İFSAK 22. Uhısal Kısa Fttrn Vldeo ve Belgesel Yanşması ön elemeyi geçen filmler gösterimi ve saat 16.30'da Hahık Uygur'un 'Bir Başka Bakış' adh saydam gösterisi. (0 212 292 42 01) • BABYLON'da saat 23.00'te Latinomania'nın Salsa Kabare Show'u. (0 216 454 15 55) • tSTANBUL AKM SİNEMA SALONU'nda saat 13.00, 15.30 ve 19.00'da Alan Parker'ın yönettiği 'Angela'nm KüDeri' adlı filmin gösterimi. (0 212 251 56 00)