Catalog

SAYFA CUMHURİYET 31 OCAK 2002 PERŞEMBE 12 KTJLTUR kultur@cumhuriyet.com.tr Erdağ Aksel'in 'turşusunu kurarak' muhafaza ettiği objeler belleği sorguluyor Tereddütlü nesnelerin dili• Nesneler, koltuk değneği, tekerlek, sehpa ya da aynalı raflar üzennde ka\ anozlann içinde 'turşusu kurulmuş' muhafaza edilirken, nesneleri tanımlayan sözcüklerin dili bir diğerininkiyle çoğalıyor. ÖZLEM ALTirsOK Su terazisı. metre. kum saati. dü- dük kalem. mermı, büyüteç... Nes- neler, nesneleri tanımlayan sözcükler, yaşamımızdakapladığı yer, çrağnştır- dığı, hatırlattığı kavramlar... Erdağ AkseL, 'Dayanıklı Tüketim Mallan', 'GerifimNesnelerr gdbi, nes- nelerden yola çıkarak kurduğu sergi- lerinın bir yenisıru 'Tereddüı Nesne- leri' adı altında Galeri Nev ve Maçka SanatGaleriande sergıliyor. AJcsel, te- reddüt' sözcüğüne yüldenen olumsuz anlam yerine. 'acaba'lara, kiLşkulara, soru işaretlerine kulak vererek, tered- dütlerini korurken, izleyiciyi de bel- leğini canlı tutmaya çağınyor.Nesne- ler, koltuk değneği, tekerlek, sehpa ya da aynalı raflar üzerinde kavanozlann içinde 'turşusu kurulmuş' muhafaza edilirken. o nesnelen tanımlayan söz- cüklerin dili diğerininkiyle çoğalıyor. Saklama, konıma gereksinirni, gûnü gelince çıkanlmak üzere ya da belle- ği hep diri tutmak adına Erdağ Aksel'in tereddütsüz bir karan. - Dayanıklı Tüketim Mallan'. 'Ge- rilim Nesneleri' ve şimdi de 'Tereddüt Nesnderi'™ Nesnelerve nesnelerin ta- şıdıklan anlamlarüzerinden sanaü dü- lendirmcnin kolayfak ve zortuklan ne- ler? ERDAĞ AKSEL - Nesneler konu- şuyorlar, tek başlanna ve bix arada başka başka şeyler soylüyorlar. Saat- ler, hesap makineleri, ağırhklar.. tüm ÜRETÎM SLRECLNDEKİ TEREDDÜT: Erdağ Aksel'in , serginin oluşum sürecindeki tereddüderinden biri de üzmne kavanozlan yeıieştirdiği altlıklann, kavanozlar ve içindeki nesneler kadar çekici olmama ihtimaü olmuş. bunlan yan yana koyduğunuzda as- lında benzer bir şey çıkıyor ortaya ama yanına kurşun kalemleri, bıçaklan koy- duğunuzda bambaşka bir şeye çevire- biliyorsunuz. Bir kurgulama imkânı oluşuyor böylece. Bu kurgu aynı za- manda bir şey söylerken izleyicinin de onlan yönlendırdiğim çerçeve için- de bir özgürlükleri olmasını sağlıyor. Farklı anlamlar üretilebılir tabıi. Serginin adı "Tereddüt Nesneleri' olunca kavanozlann içindeki nesneler dikkat çekiyor, kavanozlan yerleştir- dığım altlıklar da çok önemli. Kava- nozlan düşünmek ve ıçüıe yerleştirdik- lerim zaman alsa da altlannı yapmak daha ciddi emek ve işçilik gerektın- yordu. Insanlann kavanozlarla biraz fazla büyülendikJennı üretme süre- cinde de düşündüm. Turşu kavanozu- nun içine turşu gibi alışılmışın dışın- da herhangi bir şeyi koyarsanız çeki- ci olur zaten. Nesneleri seçerken sırf orjinallik, şıklık olsun diye yerleştir- medim ıçindekileri... - Tereddüt kavramının kilitkndiği nokta nejdi? AKSEL - Bir kere tereddüte yükle- nen olumsuz anlamla bir meselem var. Herkesin bu kadar kararlı oldugu bir ortamda tereddütün muhafaza edil- mesi gerektiğini düşünüyorum. Bu ay- nı zamanda bemm mesleki tereddüt- lerime de dair bir sergi. Heykelcilik mesleğinin temel üretim araçlanndan biri, üçgen ayaklı heykel üretme seh- pasıdır. Bazı heykellerdevrilecekmış gıbı. yani fiziksel tereddütleri de var. Hayatla, sosyal, siyası çevremle ilgı- li bir sergi aynı zamanda.Tek bir an- lam, söz üzerinden söz katmanları oluşturmaya çalışmak dıyebilinz. - Tereddüt nesneleri, zaman, ölçü ya da o nesneyeyüklenen ironide düğüm- leniyor... AKSEL - Resmi ya da heykeli ki- loyla, metreyle ölçemeyiz. Kişisel zevklere göre belirliyoruz beğenimi- zi, işin garibi mesleğin içinden insan- larda bıle aynı ölçütsüzlüğü görüyo- ruz. Bu ölçüsüzlüğün şöyle bir yan anlamı var: 'Ben heykelci olarak be- ğendiğim bir şey yaparsam o heykel olur." Buradakı 'ben'kişiyebiriktidar, megalomani ve kutsal bir durus atfe- diyor. Bunun alternatifi de her şeyin çok hesaph kıtaplı olması değıl. Za- ten tam öİçüsüzlük ve ölçülü olma du- rumlanmn tavır olarak bırbırine ben- zediğini ve ikisinin de mutlakçılık ba- nndırdığım düşünüyorum. Tereddüt. işte bu noktada iki arada bir derede ol- ma durumu. Zamanı muhafaza etmekse herkesin isteğıne göre değışir. Biraz da kendi- mi şaşırtıyorum burada. hayatını an- tı-muhafazakârlıkJa geçıren bir insan olarak muhafazakârlığın önemini vur- guluyorum. Eğer gerçekten muhafa- zakârlık varsa, karşınızdakine karşı çıkabilirsiniz. Ama muhafazakârlığın olmadığı, neredeyse belleksiz bir or- tamda bizım muhafazakârlara karşı olma özgürlüğümüz de yok. Bellek- siz bir ortamda yaşıyoruz. Yeniden ye- niden hep beyaz sayfalar açıyoruz. Sa- dece karşı çıkmak ıçin bıle bellek çok önemli. - Soru işarederi ildlemler, şüphe et- mek ... Yani 'tereddütiü' bir sanatçı olmak ne kadar doğnı ? AKSEL- Sanatçılara içlerinden her gelçenı yapmak gibi bir kolaylık yük- lenıyor, ne de olsa duygusal ınsanlar sanatçılar! Bazı oluşumlann sadece içımizden geldığı için nitelıklı oldu- ğunu düşünmüyorum. Tereddütler so- nucunda tabu ki bazı kararlar alınır ama tereddütsüz karara varmak daha vahim bir şey. (Sergi 10 Şubat 'a kadar Galeri Nev, 3 Mart 'a kadar Maçka Sanat Gale- nsi'nde. Tel: 0212 231 67 63 / 0212 240 80 23) Piyanist, evrensel performanslanna önümüzdeki aylarda bir yenisini daha eklemeye hazırlanıyor iret'in Beethoven Sonatlarıİdil Biret Chopin. Brahms ve hmaninoFun tüm piyano lerini birden kompakta ıvdetmiş dünyadaki tek anist. Sanatçı, şimdi de 32 sonatının raasterkavıtian ahnmasürecini ımlanıak üzere. ERHA.N KARAESMEN Ünlü piyanistimiz İdil Biret, ulusla- rarası müzik yaym ve basm etkinlikle- ri içinde, bilindiği gibi, çok özel bir ye- re sahiptır. 42 seneye yayılmış geniş bir zaman dilıminde, İdil Biret çeşitli ulus- lararası markalar ve firmalar için yüze yakın uzunçalar plak ve kompakt disk (CD) doldurmuş bulunmaktadır. Bu plaklar ve kompaktlar pek çok sayıda uluslararası müzik kurumunun ve pe- riyodık müzik dergilerinın ödüllerini ahnış bulunmaktadır. Dünyada en yaygın kompakt basım ve dağıtım şirketlerinden biri olan ün- lü Nasos firmasıyla idil Biret'in pek çok ürünü dünya pazarlan- na yayılmış bulunmaktadır. Bun- lar arasında özellikle 1. yüzyıl pıyanosunun çok önde gelen ıki sıması Frederic Chopin ve Jo- hannes Bramhs ile çağdas müzı- ğm çok önemli Rus piyano bes- tecisi Sergey Rachmaninof un tüm eserlerini üç adet devasa albümde doldurmuş bulunmaktadır. Bu üç albü- mün ve albümdeki kompaktlann tekıl olarak dünyanın çok çeşitli ülkelerinde toplam 1.5 milyon merakünın ehne ulaş- üğı, satış kayıtlanndan kestirilmektedir. Çok sesli klasik müzik yayıncılığı için bu sayı bir rekor kabul edilmektedir. Öte yandan. üç çok büyük bestecinin tüm piyano eserlerini birden kompakta kay- detmiş dünyadaki tek piyanistin de İdil Biret oldugu bilinmektedir. Bu aynca çok önemli bir rekordur. Büyük piyanistimiz, bu e\Tensel per- formanslara önümüzdeki aylarda bir ye- nisini daha eklemenin hazırlığı içinde- dir. Piyano edebiyatınm sonat formu dendiği zaman akla gelen en anıtsal ürü- nü L.V Beethoven'ın 32 piyano sonatı olarak bilınir. Dahi besteci gençlik dö- neminden en olgunluk ydlanna kadar ke- sinnsiz olarak piyano formunda yapıt ver- miştir. Orkestral konser programlann- da ikı yüz yıldır başköşeye oturmuş olan ünlü beş piyano konçertosunun yam sı- ra, 32 sonatıyla klasikten romantığe ge- çiş döneminin en büyük piyano olayla- rının yaratıcısı olarak Beethoven kabul edilmektedir. İdil Biret. kırk yılı aşkm uluslararası konsertıst kanyerinde bu sonatlan dünyanın çeşitli köşelennde • Beethoven dizisinin ilk ürünü olan 7., 21., ve 25. sonatlannın yer aldığı kompakt 2 Şubat'ta İdil Biret'in de katılacağı özel bir törenle tanıtılacak. meraklı hayranlanna konserlerde sun- muştur. Beethoven piyano edebiyatınm en önemli yorumcusu gözüyle bakılan VVflhebnKempf in 10. ölüm yıldönümü dolayısıyla geçtiğimiz aylarda Münih'te düzenlenen çok özel bir anma günün- de sabah 11.00, öğleden sonra 16.00 ve akşam 21.00 "de verdiği üç özel konser- le de, toplam sekiz Beethoven sonatı aracılıgıyla büyük ustaya benzersiz bir saygı duruşunda bulunmuştur. İdil Biret, içinde bulunduğumuz haf- talarda 32 sonatın master kayıtlan alın- ma sürecini tamamlamak üzeredir. Bu kayıtlardan kompakt formuna getiri- lerek meraklılann alımına sunulma prosesi önümüzdeki aylara ve bir mik- tar da gelecek sezona yayılarak sürdü- rülecektir. Bu arada, master kayıtlar- dan bir müzikçalar aygıtı üzerinde din- lenebilecek hale getirilmiş ilk örneğin hazırlığı tamamlanmış bulunmakta- dır. Çok değerli sanatsever ve kültür insanı (ve bir dönemlerde Cumhuri- yet gazetesinin sürekli yazan) rahmet- li Nezıh Nezihi'nin anısına bir saygı simgesi oluşturan bu ilk örnekte idil Biret, büyük bestecinin üç sonatını yorumlamıştır: 7 no'lu sonat (Op. 10, No.3);21 no'lu sonat (Op. 53-Walds- tein) ve 25 no'lu sonat (Op. 79) İdil Birefin önümüzdeki aylar- da tamamlanması beklenen Be- ethoven dizısiyle tanınmış çeşit- li uluslararası plak firmalannın ilgilendiği öğreniurüştir. Sonat- lar dizısıne aynca Beethoven sen- fonilerden Franz Liszt tarafin- dan piyano ıçin uyarlanmış par- tisyonlardan İdil Bıret'ın daha önce yapmış oldugu ve büyük ödüller, övgüler kazanmış bulunan yorumlann eklenmesi beklenmektedir. Böylece pi- yano ıle bağlantılı olarak büyük beste- ci Beethoven'dan ortada mevcut önde gelen tüm dokümanlar dev bir albüm- de (belki de iki albüme aynlmış olarak) toplanmış bulunacaktır. Bu olağanüstü dizinin ilk ürünü olan 7_21.,ve25. sonaüarmm yer aldığı kom- pakt 2 Şubat Cumartesi günü saat 15J0'da Akmerkez'de düzenlenecekve İdil Biret'in de katılacağı özel bir tören- le sanat-kültür medyasına ve Türk mü- zik merakhJanna tanrtılacaktır. DÜNYA VE TÜRK EDEBtYATINDAN 8 KİTAP Yapı Kredi Yayıncılık'tan yeni çıkanlar Kültür Servisi - Mehmet Yaşm'm 'Adı Kayıplar Listesinde', Memet Fu- at'ın 'Dadaloğlu', Nâzını Hikmet'in 'tk Şiirier', 'Yeni Ş^rler', 'MemJeketim- den İnsan Manzaralan', Ahmet Hanı- di Tanpınar'ın 'Mücevherlerin Sun', Bernd VVittein 'VValter Benjamin', Emin Nedret İşli'nin 'Şevket Rado'va Mektuplar' adlı kitaplan Yapı Kredi Kültür Sanat Ya\incıhk'tan çıktı. Yaşın'ın k Adı BCayıplar Listesinde' adh kitabında, 'BeşYıl Var Uğrama- dım Şairierin Şehrine', 'ŞehrazatÜstü- ne Masal', 'Ölüm Duyurusu', 'Tören', KayTplarListesi', 'RuhHırsıa' gibi şi- ırlerbulunuyor. Memet Fuat, 'Dadaloğ- lu' adlı kitabında, Dadaloğlu'nun öy- külere konu olan yaşamını ve bir dö- nemi dile getiren yapıtlanm anlatıyor. Yapı Kredi Yayınlan, Nâznn Hik- met'in 'İlk Şiirier', 'Yeni Şiirier' ve •Memleketimden İnsan Manzaralan' adlı şiir kitaplarmı yeniden gözden ge- çirerek yayımladı. 'İlk Şiirler'de, sağ- lığmdayayımlamadiğıeskibiçunli, ilk şiirleri yer ahyor. 'Yeni Şiirler'de ise 'Festivalin Kita- bı', 'Seni Düşünüyorum'. 'KoreTürkü- sü' gibi şiirleri bulunuyor. 'Memleke- timden İnsan Manzaralan', beş kitabın birleşiminden oluşuyor. 'Mücevherle- rin Sırn', Ahmet Hamdi Tanpınar'm 1928 -1960 arasında gazete ve dergi- lerde yayımlanmış fakat kitaplanna ginnemiş yazı, röportaj ve anket yamt- lannı içeren bir derleme. Bernd Witte'in yazdığı, Mustafa Tü- zel'in Türkçeye çevirdiği "Walter Ben- jamin' adlı kitapta, 20. yüzyılın en bü- yük düsünürlerinden, kültür tarihçisi ve eleştirmen\^lterBenjamin'inyasamöy- küsüyeralıyor. Emin Nedret İşlf ninha- zırladığı 'Şevket Rado'ya Mektuplar', O.VeüKanık,Oktay Rifat ve MdihCev- det Anday'ın şaır, yazar, gazeteci ve ya- yıncı Şevket Rado'ya aşağı yukan aynı yıllan kapsayan bir dönemde yazılrnış ve konulan büyük ölçüde ortaklık taşı- yan mektuplardan oluşuyor. Genç kalemler Cumhuriyet'te IŞIKLI BİR KENTTE Işıklı bir kenti yaşıyoruz balkonunda Yitik bir yağmurun getirdiği içli toprak kokusunu çekiyoruz içimize Sonra... Sonra, kıyıya vuran azgın dalgalarla yüreğimiz, tedirgin yağmur damlalanyla ruhumuz annıyor. Ve... Ve geriye yaşanast saf çocukça günler kalıyor. ZALİM Haykırışını seyrettim bir ağacın, gölgelikte. Ordulanm, caddelerde yürüyen imgeleri dövmekte. Geçen, rüzgârdı, bir solukta tuttum nefesini. Kırılan dallarından kopardım yemişlerimi. Bir kadın boğuyor denizde kendini Güneş öyle parlryordu ki; içime sinmedi. Bir hamlede geçirdim dişlerimi Akıttım dünyaya, sonu olmayan yağmuru. HATİCEŞİMŞEK GİRAY TÜLAY NEBİOĞLU Kolat Şiir Yarışması sonuçlandı • Kültür Servisi - Salıh Zeki Kolat Kültür Evi'mn bu yıl ılkıni düzenlediği 'Salih Zeki Kolat Şiir Yanşması'nda dereceye girenler belü oldu. Yanşmada birincilik ödülünü 'Değer Yargısı' şiiriyle Mustafa Yılmaz alırken Hatice Berrin Yalçm 'Dilek' ile ikincilik ödülünü, Sadık Kılıç 'Devrik Ağıtlar' ıle üçüncülük ödülünü aldılar. Yanşmanınjünsi Güngör Tekçe, Osman Serhat, Ulus Fatih, Tanseli Polıkar ve Safıye (Kolat) Özüak'tan oluşuyordu. (0 216 449 18 84) ADSO'nun konseri yarın • ANX\LYA (AA) - Antalya Devlet Senfoni Orkestrası 1 Şubat günü Antalya Kültür Merkezi'nde saat 20.30'da şef Tadeus Strugala'nın yönetimınde bir konser gerçekleştırecek. Uluslararası üne sahip bir keman virtüözü olan ve Hagai Shaham'ın solist olarak katılacağı konserde orkestra. Jan Sibelius'un "Re Mınör Op. 47' ve Mendelsshon'un "3. Senfoni La MinörOp. 56' 'İskoç' eserlerinin yam sıra AIi Darmar'ın 'Metamorfoz" adlı eserini seslendirecek. (0 242 238 52 33) Abdurrahman Kaplan sergisi • Kültür Servisi - Abdurrahman Kaplan'ın resim sergisi 10 Şubat tarihine dek Yurt ve Dünya Sanat Galerisi'nde sanatseverlerle buluşuyor. Sanatçı. yapıtlannda geleneksel ıle yeninin sentezini yaparken doğa, tarih, kültür ve insan kavramlannı soyut, yan soyut ifadelerle özgün bir komposizyon anlayışıyla ortaya koyuyor ve yorumlamalan leke, işaret, desen, yazı, figür gibi ifade biçimlenne dayalı kalıgrafi ve geleneksel Türk resmıne yönehyor.ffl 216 349 26 10) Akeneton'un lahti Mısip'da ^ ^ • KAHİRE (AFP) - Fıravun Akeneton'un lahtinin alt bölümü Almanya taraftndan Mısır'a geri verildı. Lahtın kısmen altın kaplama olan bu bölümü 1907 yılında Krallar Vadisı'nde keşfedilmesinin ardından çalınmıştı. O tarihte lahtin üst bölümü ise Kahire'de bulunuyordu. 1931 yılında çahnan parçayı arama çahşmalanna son verildi ve parça kayıp ilan edildi. Kayıp parçanm 1981 yılında Münıh Mısır Sanatı Müzesi yöneticisi tarafından İsveç'te özel bir koleksiyonun içinde yer aldığı saptandı. Isveçli koleksiyoner tarafından Italya'da bulunmuş olan parça, restore edilmesi ıçin Münih Müzesi'ne getirildi. 2001 Mayıs'mdaBavyerayönetimi, bulunan parçanın Mısır'a geri verilmesini, üst bölümüyle birlikte Münih'te sergilenmesi koşuluyla kabul edecekti. 50.000'den fazla kişinin ziyaret ettiği sergi. geçen pazar günü son buldu ve 80 yıl sonra Firavun Akeneton'un amtmezan tekrar ait oldugu yere getirildi. Genç piyanist Aybulus'a ödül • ESKİŞEHİR (CUMHURhi:T) - Moskova Çaykovski Konservatuvan'nda lisans eğitimini sürdüren Gökhan Aybulus. St. Petersburg'da düzenlenen 4. Uluslararası Maria Yudina Piyano Yanşması'nda gençler dalında 'Grand Prix' ödülünü aldı. 19 yaşmdaki sanatçı, tek piyano yanşmasında Fransız, Bulgar, İsviçreli ve Rus yanşmacılan geride bıraktı. Genç piyaniste, yanşmada sergilediği başan nedeniyle jüri tarafından 'Nodar Gabunia Özel Ödülü' verildi ve Japon piyanist Hiroko Inoue ıle birlikte iki konser vermek üzere Amerıka Bırleşik Devletleri'ne davet edildiler. BUGUN • AKM SİNEM4 SALONU'nda saat 15.30'da ve 19.00'da Jün Sheridan'ın 'Sol Ayağun' adlı filmiY 0 212 25156 00) • ORIL\N VELİŞÜR EVİ'nde saat 12.00-22.00 saatleri arası Harun Enılmaz'ın 'MüzeKöşk' ve OktayGüzeloğlu'nun 'Kir' adlı kısa metrajlı fılmlennın göstenmı.f 0 212 249 49 36) • JAZZSTOPda saat 23. 30da ErkinKoray konsen. 10212252 93 14) • CEMAL REŞİT REY KONSER SALONU'nda IL Uluslararası Istanbul Barok Günleri kapsamında saat 19.30'da Ayşe Nil Güvener klavsen resıtalıY 0212 232 98 30) • İFSAK"ta saat 19.30'da Ph.d Şengün Aydmgün'ün gerçekleştireceği 'Antikçağ'da Yaşam' üzerine dia aosterimi ve sohbet. (0 212 292 42 01) • BEKSAV'da saat 15.00te Majid Majidi'nin 'Cennetin Rengj'. saat 17.00'de Samira Makhmalbaf ın 'Elma' ve saat 19.00da Mohsen Makhmalbaf ın Bisikletçi" adlı fılmleri/ 0 216 349 91 56) • TZTKÜLTLTRMERKEZÎ'nde saat 18.00'da Über Ortayt ile Tarih Yolculuğu' 1 0 212 293 12 7 0 ) • BURSA DEVLET TİYATROSU AVT SAHNESİ'nde saat 20.30'da 'Töre' ve ODA TtYATROSU nda saat 18.30da 'KadınOyunlan' adh oyunlar.^ 0 224 222 8910) • ANTALYA DEVLET TİYATROSU'nda saat 20. 30'da 'GugukKuşu" adlı oyun. (0 242 247 97 92) M tSTANBUL DEVTJET OPERA VT BALESt'nde saat 20.00'de Venfi'nin 'Rigoletto' adh operetıY 0 212 251 10 23 ) • YAPI KREDİ KÜLTÜR MERKEZÎ SERMET ÇTFTER KÜTlTHANESİ'nde saat 18.30'da 'Klasik müzigin en süslü dönemj: Barok' başlıklı müzik ve söyleşi gerçekleştırilecek. (252 47 00)