Catalog

12 TEMMUZ 2001 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA JjjJVf_/iıUıVJLf / ekonomiCocumhuriyet.com.tr 13 GSM ile elektrik dağıtım şirketleri yargıyı dinlemedi, bakanlıklar izlemekle yetindi Cepte sabit ücret sürüyorFATIV1A KOŞAR Cep telefonu şirketJeri ile elektrik dağıtımcılan "devle- tinizni veyardınujla" yurtta- şı soymayı sürdürüyor. Cep telefonu ve elektnk faturala- nna eklenen sabıt ücretin ya- sadışı alındığını yargı karar- lanndan "öğrenen" ılgılı ba- kanlıklar. uygulamaya "dur" demek yerine hâlâ "isteyen tüketicilereiade" yönünde ta- limatlar veriyor. Son olarak Danıştay'ın ka- ran üzerine TEDAŞ, Aktaş, ÇEAŞ ve Kepez Elektrik'e 2000 yılının son 3 ayında alı- nan sabit ücretin "talep eden tüketicilere" iade edılmesı talimatını veren Enerji Ba- kanlığı, "cepte sabit ücret • Cep telefonu ve elektrik faturalanna eklenen sabit ücretin yasadışı alındığım yargı kararlanndan "öğrenen" ilgili bakanlıklar, uygulamaya "dur" demek yerine hâlâ "isteyen tüketicilere iade" yönünde talimatlar veriyor. soygununa seyirci kalan" Ulaştırma Bakanlığı'nın yo- lunu izliyor. Cep telefonu fa- turalanna eklenen ve herhan- gı bir hizmet verilmeksizin haksız yere alınan sabit ücret Ulaştırma Bakanlığı'nın "duyarsızlığr nedenıyle sü- rerken geçen yıl toplanan trilyonlar da GSM şirketleri- nin kasalannda kaldı. Kullanıcılar. çok sayıdatü- keticı derneği ve hukukçu- nun desteğine karşm geçen yıl yatırdıklan sabit ücretle- n alamadılar. Uygulamanın "haksız ve tek taraflı sözleş- melere" dayandığının mah- keme kararlanyla anlaşılma- sının ardından Ulaştırma Ba- kanı EnisÖksüz. "Başvuran tüketicilere paralan iade edi- lecek" yönündekı açıklama- lannı yinelemekle yetindi. Başvuru gûnler ahyor Öksüz'ün vaat dolu cümle- lerinde geçen "başvurmak" sözü pratikte ise "günJerce hakem heyetlerine koştur- mak, belgeler toparlamak. da\ r a açmak" biçimınde kar- şıhğını buldu. Prosedürleri yerine getirmeye çalışan tü- ketıcilerin imdadına yetişen ve daha sonra mahkemeler- den Tükericinin haklı oldu- ğunu, parastnın iade edilme- sinin uygun görüldüğünü ve yürütmenin durdurulması gerektiğuıi" söyleyen karar- iar alan tüketici derneklen ile hukukçuların uğraşlan da yeterli olmadı. Bugünlerde Yargıtay'a giden temyiz aşa- masındaki sabit ücret davala- nnın sonucu bekleniyor. Tüketici Haklan Derneği (THD) Başkanı Turhan Ça- kar. dünyadan ve Avrupa ül- kelerinden örnekler verip uy- gulamanın yaygınlığını anla- tarak sabit ücret uygulaması- nı savunan GSM şirketlerinin Türkiye'de hizmet vermeden bu parayı aldıklannı vurgula- dı. Çakar şunlan söyledi: "1993'ten bu yana bütün AB ülkelerinde, tüketici, söz- leşmelerin hazırlanmasına katılıyor. Tüketicinin tek ta- raflı, haksız sözleşmelerle nıağdur edilmesi söz konusu değiL Bizde ise bankalar ve sigorta şirketlerinde olduğu gibi tüketici önüne konan söz- leşmeyi kabul etmekzonuıda bıraküıyor. Sabit ücretde Av- rupa'da belli hizmetler karşı- hğinda abnıyor." 310 TRİLYON LİRA HAKSIZ KAZANÇ Trilyonlar şirketlereElektrik dağıtım şırketlen. 2000 yılının sadece 3 ayında Danıştay'ın yürütmeyı dur- durma karanna karşm aldık- lan sabit ücretten en az 50 trilyon lira. GSM şırketleri ise geçen yıl toplam en az 260 tnlyon lira haksız kazanç elde ettiler. Bu yıl 20 milyona ulaşan cep abone sayısının geçen yıl ortalama lOmılyonunun *fa- turalı hat" kullandığı göz önüne alındığında. şirketle- rin kasasına giren aylık sabit ücret tutan en az 21 trilyon lı- rayı buluyor; yıllık tutarı ise 260 trilyon lira edıyor. Söz konusu toplama KDV eklendiğinde bu tutar abone başına 3 milyon 80 bin iıra- dan 372 tnlyon (yaklaşık 290 milyon doiar) liraya ulaşıyor. Yapılan hesaplamaya gö- re, sadece geçen yıl toplanan sabit ücretten GSM şirketle- rinin kasasına en az 270 tril- yon lira aktı. Geriye kalan para ise KDV olarak devlete gitti. Davalar sürüyor Elektrik dağıtım şirketleri de2001 Yılı Bütçe Yasası'na dayanarak sabit ücret toplu- yor. Elektrik Mühendısleri Odası'nın "Bütçe Yasası'na bütçedışmdaki konularla ilgj- li hüküm eklenmesinin ana- yasaya aykuı olduğu" gerek- çesıyle açtığı dava, tüketici lehine sonuçlanırsa iade edil- mesi gereken tutar 500 tril- yon lirayı bulacak. Kullarucılar, çok sayıda dernek ve hukukçunun desteğine karşuı sabit ücretlerini alamadılar. CSM şirketleri Uygulama yerinde Türk Telekom'un GSM lisansını özel şirketlere sarmadan önce başlattığı sabit ücret uygulaması, söz konusu özelleştirmede imzalanan sözleşmelerde hükme baglandı. Lisans sözleşmeleriyle bu uygulamaya dayanak oluşruran GSM şirketleri dünyadan örnekler vererek de savunma yapıyor. Avrupa başta olmak üzere bütün dünyada cep telefonu faturalanndan 'sabit öcret' alındığını öne süren şirketler, Türkiye'nin aksine diğer ülkelerde bunun karşıhğında çeşitli hizmetler verildiğini göz ardı ediyor. Turkcell îletişim Direktörü Okşan Atüla Sanön de, uygulamanın yaygınlığına dikkat çekerek "UsteBk Türkiye'de çok daha düşük. Sabit ücret daha önceki yıllarda 10 dolar iken bugûn tarifeye göre değişmekie beraber 13-17 cent civannda" dedi. Faturasız ve sabit ücretsiz hat seçenekleri bulundugunu da anımsatan Sanön, abonelerin yüzde 70'inin faturah hatlan tercih etriğini, ancak tüketicinin başka seçenekleri bulunduğu değerlendirmesini yaptı. Kıdlauıfaııayan cihaz için sabit ücretEkonomi Servisi - Elektrikten telefona ve çağn cihazına kadar her aianda uygulamaya konulan sabit ücret bedelı. abonelen canından bıktırdı. Sabıt ücret nedenıyle 5 yıldır sıkıntı çekenlerden birı de gazetemiz muhabirlenn- den Miyase Ilknur Cep telefonlarının henüz Türkiye'ye gel- mediği yıllarda bir çağn cıhazı alan tlknur, yaklaşık beş yıl önce düşürüp kırdığı cihazı- nı bir daha kullanamadı. Ancak kullanamadı- ğı cihaz için Telekom her ay düzenli farura göndermeyı sürdürüyor. Çağn cihazı kapatıldığı halde sabit ücret bedeli adı altında gelen faturalan kapı kapı do- • Çağn cihazı kapatıldığı halde sabit ücret bedeli adı altında gelen fatura- lan kapı kapı dolaşmasına rağmen muhatap bulamadığından ödeyemeyen . Miyase Ilknur, Telekom tarafından icraya verildi. laşmasma rağmen muhatap bulamadığından ödeyemeyen Miyase Ilknur. Telekom tarafın- dan icraya verildi. Gelen faruralann hiçbir banka tarafından kabul edilmediğıni belirten llknur, başına ge- lenleri şöyle anlatıyor: "Çağn cihazı faturalan kâbusum oldu. Beş yıl önce kapatfırdığım çağn cihazı için hâlâ fa- rura gönderiliyor. Ancak bu faturalan tahsil edecek bir merci bulnıak ne miimkün. En son yaklaşık 6-7 banka dolaşarak Emlak Bankası tarafından tahsilat yapılacağını öğrendim. Emlak Bankası'nın çevrede ne kadar şubesi varsa dolaştım. Ancak görev liler bu tür bir fa- turaya ilk kez tanık olduklannı ve nasıl tahsil edileceğini bilemediklerini söylediler. Uzun gö- rüşnıeler \e istişarelerden sonra Emlak Ban- kası Bahçekapı Şubesi'nden ödeyebileceğim söylendi. Bu kez oraya gittim. Orada da ne ka- dar şube personeli varsa bir bilgisayann başı- na toplandı ve yaklaşık 45 dakika süren tarüş- malardan sonra ödemeyi yapabildim. Son bir yıl içinde tek bir fafura geldi. Artık çıldırmak üzereyim. Bu faruradan nasıl kurtulacağımı bilemivorum. O faturayı da ödemek için ban- kaya koştum ama muhatap bulamadım ve do- ğal olarak ödemedim. Şimdi de Telekom, ge- cikme bedeli ve reeskont faiziyle birlikte 95 milyon TL. rutanndaki alacağı için beni icra- ya vermiş. Bunu da ödedikten sonra kurtula- cağımı sanmıyorum. Kurtuluş için herhaldeya ülke değiştirmem ya da ölmem gerekiyor." jşçi-işveren zirvesinden ortak açıklama çıktı îşsizlik tartışılmalıANKARA(Cumhuri- yet Bürosu) - Türk-lş. Hak-lş. DlSK ve TİSK. ekonomik krizin oluş- turduğu sorunlara çö- züm bulmak için. ortak bir koordinasyon komi- tesi oluşturdu. Işsizlikle mücadele çerçevesınde, üye sendi- kaların da katılımıyla, kapsamlı bir toplantı dü- zenleyecek olan konfe- derasyonlar, çalışmala- nn sonuçlannı işsizlik gündemiyle toplanacak Ekonomik ve Sosyal Konsey'de (ESK) değer- Çağlayan: Türkiye'de ûyatro oynamyor Ankara Sanayi Odası (ASO) Başkanı Zafer ÇağJayan, dünkü oda meclisi toplanüsında, elonomik gelişmeler ve son yaşanan olaylara flödn eleştirilerde bohmarak "Görünen şu ki, w beş bankayı devlet kurtardı. Bizleri de Allah kurtarsın demektcn başka bir şey adımdan geçmiyor" dedi Son bir hafta, on gin içinde Türkiye'de bir riyatro oynandığını % bunu hep beraber izlediklerini savunan Çağiayan, son günlerde bazı insanlann eıonomiye verdiği zarann, hesaplandığında 15 milyar dolara kadar çıktığjnı söyledi. Çığlayan, dün el konulan 5 banka konusuna oeğinirken BDDK'ye geçen banka sayısınm 18'e ulaştığını da haürlattL (AA) lendirecek. Konfederas- yonların istemleri ara- sında. ulusal bir istih- dam stratejisinin oluştu- rulması da yer ahyor. işsizlik sorununu gö- rüşmek için önceki gün bir araya gelen işçi ve iş- veren konfederasyonla- n yönetim kurullan, or- tak birbildiri yayımladı. Ekonomik krizin neden olduğu sorunlan çözüm- lemek için. ortak bir ko- ordinasyon komitesi oluşturulduğu belirtilen bildiride, alınan diğer kararlar şöyle sıralandı: • Komite, üye sendi- kalann yardınu ve diğer kurumlann bilgileriyle, kapanan işyerleri ve iş- sizlik konusunda durum tespiti yapacak. Bu çer- çevede. geniş katılımlı bir toplantı düzenlenecek. • Acil mücadele ve destek gerektiren du- rumlarda, iletişim yo- luyla sorunlar gideril- meye çalışılacak. • İstihdamın sürdü- rülmesini ve yeni isrih- dam yaranlmasını engel- leyici hukuki, idari ve mali düzenlemeler belir- lenerekortadan kaldınl- malıdır. • Bu çalışmalann or- taya çıkaracağı sonuçlar, Avrupa Birliği (AB) ül- kelerinde uygulanan ulusal ıstihdam strateji- sinm altyapısmı oluştur- malıdır. nında, taksitle kbank ubelerinde. Tasıtımzı, enflasyon teminatıyla birlikte yangına, hırsızlığa ve benzeri tüm tehlikelere karşı güvence altına almak için, Kasko Sigortası yaptınn. ' . Akbank şubelerine beküyoruz. Yolda kaldığımzda yardım, çekıcı. vb. hızmetler, belirlenen [ımıtler dahilinde ucretsızdır Turkıye çapındakı 600 Akbank şubesinde sunulan her türlü sigorta hizmetinden en kolay ve en hızlı şekılde yararlanacak, otomatık tahsılat yaptırabılecek ve ucretsız asıstans hızmetlennden ıstıfade edebıleceksınız Tjm 4kba-k i^sıgorta acentesıdır. AKBANK İŞÇİNİN EVRENİVDEN ŞÜKRAN SONER Medya ve Banka Devi Hürriyet gazetesinin dünkü manşetinde 5 ban- kanın daha Mevduat Sigorta Fonu'na devredil- mesi ile ortaya çıkan bir çarpıcı durumun altı çi- ziliyordu. Fon, medya ve bankalar devi olmuştu. IMF-Dünya Bankası'nın zorlaması ile son 5 bankaya daha el konulması ile kamuya yüklenen zarariann, hortumlama bedellerinin karşılığını bu- labilmek giderek güçleşmekte. Zaten işin o yanı ile de ilgilenen pek yok. Kamu bankalarının gö- rev zararlan (elbette hesabının sorulması gerekli büyük suç), her gün medyanın gündeminde de, özel bankaların, en büyükleri dahil kamudan çok daha boyutlu zararlarına ilişkin okuyabildiğım tek ciddi bilgilendirme Öztin Akgüç'ün Cumhuri- yet'teki köşe yazısı idi. Kamu bankalannı siyasetçiler bu hale soktular, ya özel bankalar?.. Özel bankaların çıkmazına her nedense kapalı kapılar arkasında çözüm ara- nıyor. Elbette IMF reçetelerinde, ekonomi günde- minin, alınan bütün kararların baş köşesındeler. Biz işin vahametini ancak el konulan bankalar aşamasında birazı ile algılayabılıyoruz. Demirel'in aıle fotoğrafından bir fireye daha yol açan, kapatılamayacak boyuttaki hortumla- malann yargıya ulaşan sorgulanması dışında ne yapılıyor? Toplum, Murat Demirel'in, Dinç Bil- gin'in cezaevinde olmalarından, Cavit Çağlar'ın ABD'de yakalanması, Kamuran Çörtük'e yurt- dışına çıkış yasağı konulmasından özel bir haz al- mıyor. Yargıdan kaçırılamayan sorgulamalar top- lumun adalet duygusunu da beslemiyor. Çünkü soygunların bedelinin soyanlara ödetil- diğibirsistem işlemiyor. Hortumlayanlardan hor- tumladıklarının karşılığı alınsa, hak-adalet duy- gusu çok daha anlamlı beslenecek. Toplum özel- likle bankalarael konulması kararları ile bu bedel- lerin kendisine ödetilmekte olduğunu yaşayarak öğreniyor. Toplum, diğer bankaların batmaması için, alınan ekonomik önlemler, kararlarla odedı- ği bedelleri ıse nerede ise hıç algılayamıyor. Mevduat Sigorta Fonu, el konulan bankalar ne- deni ile medya ve banka devi oldu ya, ısterseniz biz yine Hürriyet'in dünkü manşeti, Medya Hol- ding, 1 Numara Yayıncılık, atv, Sabah Yayıncılık, Pazarlama, Kitapçılık, Birleşık Basım Dağıtım, Gelişim Sabah Yay., Kiss FM, Radio Sport, Şık FM, Cine5, Playboy, SuperSport, Maxi, Batı Ka- radeniz Radyo TV, Kutyay Radyo TV, Medya İle- tişim, Mepaş, Interaktif, Show Basın, CTV, Kent TV, BRT'nin Fon'un yayın kurumlan olması olgu- su üzerine biraz düşünelim. Zaman içinde Fon bu yayınları ne yapacak? Yönetimlerine nasıl bulaşacak? Başıboş nasıl bı- rakacak? En sıradan bir soru, üzennde hiçbir ka- rar vermeden önce, buralarda çalışanların ücret- leri nasıl ödenecek? "Bütün işler bitti de, en son düşünülecek üc- retlere mi sıra geldi?" diye bir soru yöpeltebilir- siniz. En azından ılk aşamada bugünkü durumun korunacağını varsayabilırsiniz. iyi de, bilerek en son düşünülecek konudan bir soru yönelttiğimi, böylece nasıl bir batağın içinde olduğumuzu ser- gilemeye çalıştığımı söylersem. Medya kurumla- nnın hepsi de ekonomik anlamda günlük zarar- larla çıkıyorlardı. Baştan sona kayıt dışı, kural dı- şı yöntemlerle işletiliyorlardı. Şimdi Fon, bir ka- mu kurumu, kuralsız ekonominin kuralları içinde, özel zarflarla ödenen ücretleri neye göre belirie- yip de ödeyecek? Günlük zarariann altından na- sıl kalkacak? Kapatsa birfelaket, ışletmeye kalk- sa başka felaket.. sukransoner ' yahoo.com Yıldırım'dan hiıkumete tepki İTO: Bankalar peşkeş çekildi ALPERİZBL'L tstanbul Ticaret Oda- sı (ITO) Başkanı Meh- met Yıkünm, batınlan ve fona devredilen ban- kaların uluslararası ser- mayeye peşkeş çekildi- ğini belirterek "Batık bankalara harcanan 20 mih ar doların 5 milyar- lık bölümüvlesözkonu- su bankaların 10'u Türkekonomisineyeni- denkazan- duılabilir- di" dedi. IMF'nın baskılan sonucu gerçekleş- tirilen ban- ka operas- yonlannın sonuncu- suyla Ba- yuıdn-- bank,EGS Bank, Kentbank, Tarişbank bank'a >İTO Başkanı YıMınm, TüAiye'deki banka boşluğunun, uluslararası bankalarca dotdurulacağmı belirtti. Yûdınm, "Baüklar için harcanan 20 milyar doların 5 müyanyla 18 bankadan 10'u Türk ekonomisine geri kazandınlabilirdi" dedL ettiğinı belirterek olu- şacak banka boşluğu- nun uluslararası banka- larca doldurulacağını sayundu. Yıldınm, "Önümüzdeki günler- de yabancı bankaların Türkiye'ye nasıl girece- ğuü hep biriikte görece- ğJz" dedi. Türkiye'yi >öneten- lerin. ülkede liberal ekonomi mi. serbest piyasa ekonomısı mi, yoksa dev- letçi bir ekonomi mı uygula- yacaklan- nı belırle- yemedik- lerini anla- tan Yıldı- nm. "Li- derlerimiz uygulana- cak sistenı konusun- da bir tür- ve Site- durumlannın kötü olması, gereken önlemlerin alınmaması gerekçeleriyle BDDK tarafından el konulma- sını Cumhuriyet'e de- ğerlendiren Mehmet Yıldınm, "Eğer bu bankalar uluslararası sermayeye peşkeş çekil- mişse bu halka açıklan- malı" diye konuştu. Yıldınm. Türkiye'nin geri kalan 3-5 bankay- la nasıl idare edeceğini ve girişimcinin nereden kredi bulacağını merak nuyorlar. Hemfikir ol- duklan tek konu. IM- F'den para alınması" dedi. Özelleştınnesıra- sında gerekli düzenle- melerın yapılmaması nedeniyle sorunlar ya- şandığını belirten Yıl- dınm. "Kapatılan iş- yeıierindeki işçiler için sosyal altyapı hazuian- madı. İşsizlik sigortası bile neden sonra günde- megeldi" diye konuştu. Yıldınm, Kemal Dcrviş'in Türkiye ile IMF arasında bir köprü olduğunu söyledi.