Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
1 EKİM 2001 PAZARTESİ CUMHURİYET SAYFA
KULTUR kultur@cumhuriyetcom.tr 15
^^İ Dünya Çocuk Günü... Sistemin çıkarlan ve küreselleşme çocuk yazınını da yönlendiriyor
ocuk kitaplan üzerinebirkaçsöz• Çocuğa snnulan yapıtın
gerçekten bir yazın yapıtı
olması gerekir. Dil ve anlatım
çok önemlidir. Eğer çeviri ise
her iki dili de iyi bilen,
çocuklann dünyasına
seslenebilen bir çevirmen
tarafindan çevrilmiş olmalıdır.
Aynca, çocuk kitaplannda
görsellik de çok önemlidir.
GtLSÜMCENGtZ
Çocuk, içinde yaşadığımız dünyadan, yaşa-
dığı ülke ve toplumdan soyutlanamaz. Dünya
Çocuk Günü'nde, ülkemiz ve dünya çocukla-
nnın durumunu, gazete sayfalanndan, TV ek-
ranJanndan bir kez daha göreceğiz. Dünya
halldan, küreselleşme söylemiyle, her geçen
gün daha fazla yoksulluğa itilmektedir. Savaş-
lar sonucunda yakınlannı yitırme, yoksulluğun
artması, ilaç yokluğu, mayınlı topraklar, 12-13
yaşındaki çocuklann eline sılah verip savaşa
gönderme, çalışan çocuklar, çocuk istisman vb.
dünya çocuklannın karşı karşıya olduğu koşul-
lardan yalnızca bazılandır. Ülkemizde de kapi-
talist sistem egemendir. Ülkemiz çocuklannın
azımsanamayacak bir bölümü, oldukça olum-
suz koşullarda eğitimden kopuk yaşamaktadır.
Çocuklar için yazarken, bu gerçeklerin de göz
önüne alınması gerektiğini düşünüyorum.
öte yandan, dünyanın her yerinde bir "tek
tipleştirme" gerçekleştirilmeye çalışılmaktadır.
Bu tek tipleştirme izlenen fılmlerden, edinilen
beslenme alışkanlığından giyim eşyalanna,
oyuncak seçimınden konuşma ve davranış
biçimlerine dek bireyleri etkilemekte ve yön-
lendirmektedir. Bu etkileme ve yönlendirde,
çocuklar için üretilen kitaplarda da kendini
göstermektedir. Çocuk kitaplannda, konu ve
kavramlar, toplumdaki egemen ideolojinin ışığı
altında işlenmektedir.
Bu kitaplann içeriğinde genellikle çıkar iliş-
kisi egemendir. Sevgi bile çıkara dayalıdır. Yar-
dımlaşma, dostluk, arkadaşlık, iyi-kötü kavram-
lan egemen ideolojinin ışığı altında izlenmek-
tedir. Kim kime göre iyi, kim kime göre kötü so-
rusu sorulmaz, sordurulmaz. Sistem için iyi olan
iyidir, sistemin çıkarlanna karşı olan da kötü-
dür. Güzel-çirkin, zengin-yoksul, iyi-kötü kav-
ramlan hep iç içe girmiştir.
Bireysel kahramanlık ve bireysel kurtuluş bu
kitaplarda en sık işlenen konu ve kavramlardır.
Şimdi bu uygulama, artık çizgi fılmlerde ve yi-
ne ABD yapımı sinema filmlerinde sürdürülü-
yor. O çizgi kahramanlarda ve şimdilerde ya-
pılan filmlerde; insanlann, Kızılderililerin ya
da öteki halklardan insanlann ne kadar kötü ol-
duğu anlatılıyor. Bir tek iyi kişi -Tommiks ya
da Rambo- bütün o kötülerin dersini veriyor.
Çocuk kitaplannda karşımıza çıkan öğeler-
den biri de şiddet olgusudur.
80'li yıllarda radikal Islamcılığın etkisini art-
ırması sonucunda, çocuklan bu yönde yönlen-
dirme amaçlı çocuk kitaplannın ve dergilerinin
sayısı artmıştır. Bazı çocuk romanlannda, ço-
cuklan cihada çağıran -roman kişilerinin ağzın-
dan- cümleler bile yer almaktadır. Batı 'dan çev-
rilen çocuk kitaplannda bile dinsel mekânlar,
din adamlannın adlan bilerek değiştirilmekte-
dir.
Oysa aynı yıllarda, yani 12 Eylül 1980'le ge-
len cunta döneminde, öteki yaşam alanlan gi-
bi çocuk kitaplan da baskı altına alınmıştır.
Dinci gericiliğin bu alandaki etkisini arttırma-
sına göz yumulurken; çocuklara yalnız gökyü-
zünden ve yeraltından masal anlatmayıp yaşa-
dığı dünya ve toplumdan kesitler sunan ger-
çekçi çocuk kitaplan yasaklanmış, bazılanrun
satış ve dağıtımma tahdit getirilmiştir.
Çocuk yazınımızın önüne geçen olumsuz et-
kenlerden biri de çağdaş yazarlann ders kitap-
lanna sokulmamasıdır. Aynca bu alanda eleş-
tirmenlerin yok denecek kadar az oluşu, çocuk
kitaplan yayımlayan birçok yayınevinin bu ala-
nm bilgisine sahip bir yayın damşmanı ya da
editörünün olmaması da ayn bir sorundur.
Çocuk kitaplannda bulunması gereken nite-
likler:
Öncelikle; çocuğa sunulan yapıtın gerçekten
bir edebiyat yapıtı olması gerekır. Dil ve anla-
tım çok önemlidir. Eğer çeviri ise her iki dili de
iyi bilen, çocuklann dünyasına seslenebilen bir
çevirmen tarafindan çevrilmiş olmahdır. Anla-
tım temiz ve akıcı olmah; cümle, paragraf uzun-
luklan çocuğun yaşına uygun olmahdır... Gör-
seljik de çok önemlidir.
Ülkemizde, Tanzimat döneminden itibaren
zayıf da olsa bir çocuk edebiyatı geleneği oluş-
maya başlamıştır. Ancak, asıl 1970'ten sonra bu
alanda üretilen yerli yapıt sayısı artmıştır. Gü-
nümüzde ise özellikle 80'li yıllarda yazın ya-
şamına giren birçok yazar, çocuklar için yaz-
mayı sürdürmektedir. Bunun yanı sıra Tevfik
Fikret, Nâzını Hikmet, Fazıl Hüsnü Dağlarca,
Rıfat Ilgaz, Hasan Hüseyin, Mehmet Başaran,
Cengiz Bektaş, Kemal Özer, Muzaffer tzgü, Ad-
nan Ozyalçmer. Oktay Akbal ve öteki edebiyat
ustalannın, çocuğun dünyasını gözeterek yaz-
dıklan birçok önemli ve güzel çocuk kitabı var-
dır.
Bana gelince; çocuklara yazarken yaşamdan
yola çıkarak: yaşamda var olan her şeyin, olay-
lann, çelişki ve çatışmalann, doğadaki ilişkile-
rin, güzelliklerin ya da öteki gerçeklerin anla-
tılması gerektiğine inanıyorum. Çünkü çocuk-
lar bunu görüyor ve bu gerçeklerin içinde ya-
şıyorlar. Ancak gerçekçiliği; estetikten, fante-
ziden ve mizah duygusundan uzak, kaba ger-
çekçilik olarak algılamıyorum. Yapıtlann ede-
bi değer taşıması çok önemli, verilmek istenen
iletiler öğretmen tutumuyla, zorlayıcı bir bi-
çimde değil, yaşamda olduğu gibi olaylann akı-
şı içinde verilmelidir. Aradığımız her şey ya-
şamda vardır; serüven de, fantezi de, umut da,
direnç de...
Yayın dünyası ve çocuklar...
Türkiye'de çocuklara yönelik kitap basan az sayıda yayınevi, yazar ve sanatçılarm görüşlerini aldık:
AYSEL CÜRMEN
(Uçan Bahk Yayınlan) "Çocuk YayınlarT
çok geniş bir üretim alanıdır. Ders khaplann-
dan, bilgisayar oyunlanndan tutun da çerez pa-
ketlerinden çıkan oyun kartlanna kadar uzanır.
Bu geniş alanın küçük bir bölümünde Çocuk
Edebiyatı yer alır.
Çocuk Edebiyatı, okuryazarlık serüveninin ilk
adnnıdır ve çok önemlidir. Her çocuğun erken
yaşlarda edebiyatla tanışmaya hakkı vardır.
Günümüzde yazılı edebiyatı olmayan bir kül-
türün yaşaması olanaksız gibi duruyor. Bu ne-
denle her kültür, özellikle dil ve edebiyatıyla
kendini yaşatmak zorundadır.
Uçanbahk Yayınlan, 1995 yıhnda, bu amaçla
yola çıktı ve ilköğretim çağı çocuklan için zevk-
le okuyacaklan kitaplar yayımladı.
AYTÜLAKAL
(Yazar) - Gözlemlerime dayanarak, çocuk ede-
biyannın günden güne geüştığını, çocuklara her
geçen gün daha iyi kitaplar hazırlandıgını ve ço-
cuk yayıncılığı bilincinin yerleşmeye başladığı-
nı söyleyebilirim. Bu gelişme, yayıncılann ço-
cuk edebiyatının önemini bilerek ve çocuk de-
ğerlerini gözeterek yayın yapmalanna bağlana-
bilir. Ama asıl neden, okuyan kitlenin seçme bi-
lincinin gelişmiş olmasıdır. Yani yayımcılan
yönlendiren de okurlardır bir bakıma.
Yayıncılar, dosyayı geriren yazann kitabını ba-
sıp basmamayı, şarkıcının kaç masa getireceği-
ne göre iş alabilmesi gibi kaç 'ahcı' getireceğini
hesaplayarak karar vermek yerine, dosyayı oku-
yup çocuklara edebiyat açısından bir getirisi ola-
cak mı diye sorgulayarak karar vermeye başla-
dılar. Gelişmeler çok olumlu ve umut vericidir.
Tek korkum, mükemmele ulaşmak için zamanın
yetersiz kalmasıdır.
CENCİZ BEKTAŞ
(Yazar - Türkiye Yazarlar Sendikası Genel
Başkanı) - Gösterme parmağı havada, öğretmen
gibi yazılanlann basılrnalannı üzücü buluyorum.
'Ceza'larbiçerek yazılıp yayımlananlara yalnız-
ca üzülmüyorum, kızıyorum da... Hele hele böy-
lelerine bir de ödül mödül verilmiyor mu? Ge-
lın de çıkın işin içinden...
Çocuklar için basılan dergilerin, betiklerin kâ-
ğıt, baskı, resim niteüksizliğini bugün de aşabil-
miş değiliz. Böylesi kötü şeylerin çocuklara ve-
rilmesi onlan niteliksizhğe itelemek, alıştırmak
oluyor. Kendi geleceğimizi kararnyoruz kısaca-
sı...
FERDA BÜYÜKKOYUNCU
(Bu Yayınlan ) - Tanzimatla birlikte başlayan
yeni çocuk ve çocukluk anlayışı beraberinde ço-
cuk yayıncıhğını da getirmiştir. Modernleşme-
nin gereği ve sonucu olan yeni çocuk anlayışı
Cumhuriyet döneminde daha fazla önemsenmiş
ve yeni toplumu oluşturmada önemli bir işlev
yüklenmiştir. Yayıncılıktaki gelişmeler biçimle
birhkte içeriğe de yansımış ve farklı içerikteki
kitaplar çocuk okurla buluşmuştur. Özellikle son
yirmi yılda çocuk paradigmasında meydana ge-
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ 1
9
1
4
www.ibst.gov.tr
ÜMRANİYE SAHNEMİZ
(İSTAN&UL BÜrÜKŞEHİR 8ELED/YE BAŞKANI ALİ MÜFİT GÛRTUNANIN HUZURLARIYLA)
AÇILIYOOOR...
03 EKİM 2001 ÇARŞAMBA SAAT 19:30
ÜMRANİYE HALDUN ALAGAŞ SPOR KOMPLEKSİ YANİ
"HER TİUTRO ÇABASl, İNSANl İNSANLA TANIMANIN KAPISINI ARALAR,
UŞAMAMN DEĞERİN/ YÜCELTİR."
Ali Müfit GÜRTUNA
İSTANBUL BELEDİYE BAŞKANI
FAZLA BİLGİ İÇİN: (0212) 232 53 21- (0212) 219 10 78
Reşat Nuri GÜNTEKİN /
Turgut ÖZAKMAN
SARIPINAR 1914
(MÜZİKLİ OYUN)
Yöneten
Özgün Mûzlk
Koreografi
Dekor Tasarımı
Kostûm Tasarımı
Dramaturg
Orkestrasyon
Orkestra Şefl
Şarkı Sözlerl
Işık Tasarımı
Hakan ALTINER
len değişmeler yayıncı ve yazar anlayışını değiş-
tirmeyi gerekli kılmaktadır. lletişim hızla geliş-
tiği ve görsel medyanın yoğun biçimde etkiledi-
ği çocuğa dönük edebiyatın da bunu göz önüne
alması gerekmektedir.
Yayınevimiz yukanda beürttiğimiz tüm bu gö-
rüşlerden yola çıkarak çocuğun gerçekliğini da-
ha bir öne çıkaran, onu edebiyatın da öznesi ola-
rak ele alan yayınlan gündeme getirmekte ve bu
çabasını arttırarak sürdürmektedir.
Bir başka gerçek de, artık çocuk okurun, ki-
taplannı kendisinin seçebilme özgürlüğünü ka-
zanmasıdır. Biz de bunu göz önüne alarak yayın-
lanrruzda onlara ulaşmaya çalışmakta ve çağdaş
hayatın içinde sağlıklı durabilen, edebiyat tadıy-
la buluşmuş okurlar yaratma çabası göstermek-
teyiz.
MİNE SOYSAL
(Gümşığı Kitaphğı Yayın Yönetmeni) - Kitap
okuyan nüfusun yüzde 10'lann çok altında kal-
dığı ülkemizde, çocuklanmızın kitapla buluş-
masını sağlamak, yayın-
cıhğımız için neredeyse
bir zorunluluk. Henüz ye-
ni bir alan olma kimliği-
ni koruyan çocuk yayın-
cdığı, bu noktada daha da
önemli bir sorumluluk
üstlenmek durumunda.
Hangi yaş grubundan
olursa olsun çocuk için
hazırlanan her kitap, ge-
rek içerik ve dil, gerekse
biçim açısından uzun so-
luklu, titiz bir çalışma ge-
rektiriyor. Çocuklara ve
gençlere kitap sunan ya-
yınevleri, onlann gele-
cekte birer kitap okuyu-
cusu olup ohnayacaklan-
nı belirleyebileceklerini
unutmamalı.
(0212) 293 89 78
Cenk TAŞKAN
Selçuk BORAK
Barış DİNÇEL
Nihal Kaplangı KAYA
Tarık GÛNERSEL
Selim ATAKAN
Önder BALİ
İpek ALTINER
Cengiz ÖZDEMİR
OYUN GÜN VE SAATLERİ
3 - 4 - 5 - 1 7 - 1 8 - 1 9 E K İ M
SAAT 20:30
6 ve 20 EKİM
SAAT 15:00 - 20.30
7 ve 21 EKİM
SAAT 18:30
NAZAN ERKMEN
(M. Ü. Güzel Sanatlar
Fakültesi Dekan Yardım-
cısıj - Yayınevleri çocuk
kitaplanna son yıllarda
önem veriyor. Yine de ge-
rek format olsun, gerek
resimleme açısından ol-
sun, ortaya çıkan sonuç-
larda bir doyuruculuk
yok. Baskı kalitesine de
özen gösterilmiyor. Önü-
ne gelen kitap resimliyor.
Kültür Bakanlığı'nda
bile resimleri onaylayan
kurul, yazarlardan oluşu-
yor. Oysa resimler bu
alanda yetkili olan kişiler
tarafindan incelenip
onaylanmalı.
TfYATRO SEZONU BAŞLIYOR- Büyûkkent-
krdcki tiyatro seven çocuklar çok daha şansh.
Çocuklar...
Perde açılıyor!
t/ îstanbul Büyükşehir Belediyesi Tiyatrosu bu
yıl, Benim Küçük Yıkhznn, Diişler Sirki Başhyor,
Haycfi Mars'a Gkkfim, Kedi Palyaço,
Oyuncaktaki Sır. Sihirti Flüt, Tembei Memiş,
Çöp Canavan (gölge oyunu) adlı çocuk
oyunlannı sahneliyor. Tiyatro bünyesinde aynca
'Çocuk ve Gençlik Birimi'nde atölye
çahşmalan, masal dramatizasyonlan yapılıyor.
Birim içinde 'farkh geüşenler içintiyatro'adı
altında özürlü çocuklar için özel tiyatro
çahşmalan yapılıyor. (240 77 20)
• Maya Sanat Merkezi'nde 20 Ekim'den
itibaren Ayşe Sekn'in yazdığı tasvir ve kukla
tasanmmı Şeyhsnvar Aktaş'ın yaptığı, Selen ve
Aktaş'ın birlikte oynadıklan 'Lahana Sarma'
adlı oyun küçük ızkyıcılenn karştsında olacak.
(261 69 95)
çocuk Atölyelerl
• Borusan Kültür ve Sanat Merkezı'nin ücretsiz
olarak hazırladığı 'Çocuk Atölyekrf prograrru
bu yıl da devam ediyor. Pınar Başbuğ'un
yönetımindeki 'Çocuklarla Müzik' ve Gazi
Sdçuk- N'iyazi Selçuk ve Soaya Tannsever'in
yönetimindeki 'Müziğin Rengi', kayıt yapnran
5H5, 7-9,8-10 yaşındaki çocuklara açık.
İDOB'dan bir
müzikal: Masalcı
Îstanbul Devlet Opera ve Balesi'nin 2000 -
2001 sezonu programında 'Masalcı' adlı bir
çocuk müzikali de yer ahyor. Provalan devam
eden iki perdelik müzikal Sümeray Arunan
tarafindan sahneye konuluyor. Alman, Fransız,
Italyan ve Rus bestecilerin yapıtlanndan
seçmelerin yer aldığı müzikalin müzik
sorumlusu ise Aydın Karbbd.
'Masaka' (Çağn Köktekin / Ercümerrt Serpfl),
'Sağır Sultan' (Ercüment Serpil / Tülay Taniş),
'Aptal Vezir' (Şahan Gürkan / Cemil Özfirat),
'Akılh Kız' (Çiğdem Ener / Deniz Erdoğan)
gibi karakterlerle çocuklann ilgisini çekeceği
düşünülen müzikal, 6 Ekim'den itibaren
Konser Salonu'nda sahnelenmeye başlayacak.