Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 15 MART 2000 ÇARŞAMBA
HABERLER
Devrimciler güçlerini birleştirecekyerde birbirleriyleyanşırken dinci kanat boş durmuyor
'Gericilikhızlatırmanıyor'HAŞMETATAHAN
68 "liler Vakfı Başkanı
I
şte bu servisler ve servisin ajanla-
n, gelişen devrimci mücadelenin
önünü alabilmek için kışkırtıcı ajan
kullanarak asker-sivil kendi vatandaş-
lanna komplo kurmuş, provokasyon
yapmıştır.
Işte bir yandan kışkırtıcı ajanlann
yaptığı provokasyonlar; diğer yandan
devrimci gençliğin kendisine aşın gü-
ven duyması ve kabına sığamayan ge-
lişimi, kendilerini ülkenin gerçeklerine
sıkıca bağlayacak, daha sabırlı ve da-
ha kahırlı bir mücadeleyi gerektiren,
halk içinde ve halkla birlikte mücade-
le anlayışı içine çekip disipline edecek
nitelikte devrimci bir parti de olmadı-
ğı için; 12 Mart sürecinde kaybeden ta-
raf devrimciler (daha doğrusu emper-
yalizmin gûdümünde olan, bir avuç te-
kelci-gerici-ırkçı dışında, kaybeden
Türkiye halkı) oldu.
Silahlı mücadele çıkmaz sokağına
sapan/saptınlan devrimci gençlik ön-
derlerinin, 12 Mart darbesinden sonra
da banka soyma, adam kaçırma vb. si-
lahlı eylemlerine devam etmesi,
CIA'nın işini kolaylaştırdı. Ordu için-
de yapılmak istenilen tasfıyeler ve yön-
lendirmeler kolayca yapıldı. Özellikle
Israil Konsolosu Einom'un kaçınlma-
sı ve öldürülmesiyle, Türkiye'de aydın
sürek avı başlatıldı. 1961 Anayasa-
sı'nın yapılmasında önemli görev üst-
lenmiş olan Tank Zafer Tunaya, Mu-
ammer Aksoy. Uğur Alacakaptan, Bah-
ri Savcı, Mümtaz So\sal gıbi hocalan-
mız dahi tutuklanarak 27 Mayıs'a, o-
nun kazanımlanna, adeta savaş açıldı...
özgürlükler sınırlandı
Sonuçta, ülkenin ve milletin çıkarla-
nna aykırı davranan. emperyalizmin
güdümüne giren, ırkçılığı ve genciliği
besleyen karşı-devrimci siyasi iktidara
karşı olan; bağımsızlıktan yana, Cum-
huriyetten yana, devrimlerden yana
olan, Kemalist-sosyalist, asker-sivil
tüm aydınımız -kimi az kimi çok, ama
hemen hemen hepsi- mağdur edildi, ça-
lışanlann ekonomik-sosyal haklan kı-
sıtlandı. Özgürlükler -daha da- sınır-
landı...
Devrimci gençliğin "Demokratik
Üniversite" mücadelesinin önderliğini
başanyla yüniten kadro içinden çıkan
ve karşı devrimci süreci durdurmak
amacıyla "silahlı mücadele"ye başvu-
ranlar, saptıklan hatalı ve çıkmaz yol-
da, halktan kopuk eylemlerini arttıra-
rak bir süre daha, yolun sonuna dek
"gfttiler"...
12 Mart darbesinin bu süreci, genç-
likle ordunun. devrimcilerle ordunun
arasının açılmaya başladıgı önemli bir
dönemeç oldu.
Ordu içinde önemli bir tasfiye ya-
şandı. Estirilen fırtına ile sosyalizme
hoşgörü ile yaklaşanlar, çoğu gerçek
Kemalistlerdışlandı. Köşebaşlan, stra-
tejik değerdeki makamlar ya ele geçi-
rildi, ya da nötralize edildi...
cençier - ordu sürtü$mesi
Askerler, Türkiye Cumhuriyeti'nin
ordusu dururken. kendilerine "Türki-
yeHalk KurtuluşOrdusu" (THKO) ya
da "Türkiye Halk Kurtuluş Partisi"
(THKP-C) diyen gençlerin, demokra-
tik mücadeleyi terk ederek silahlı mü-
cadeleye girmesini, hele hele 12
Mart'ta "muhüra" vererek ve hüküme-
ti değiştirdiklerinden sonra da bu örgüt-
lerin silahlı mücadeleye devam etme-
lerini haklı olarak onaylamıyor ve tep-
ki duyuyorlardı... (12 Mart öncesi, or-
du içindeki devrimci subaylarla, dev-
rimci gençlik önderlerinin ilişkileri ve
ortak çaltşmalan ayn bir değerlendir-
me konusu olacak zenginliktedir.)
"Silahlı mücadele'
7
çıkmazı içine dü-
şenler ise karşı-devrimci siyasi iktida-
ra ve onun gerisindeki egemen güçle-
re ordunun destek olduğunu, karşı-dev-
rim sürecini bu desteğın ayakta tuttu-
ğunu; bu durumu, silahlı mücadeleyle
değiştireceklerini iddia ederek orduya
saldınyorlardı...
• Silahlı mücadele çıkmaz sokağına sapan/saptınlan devrimci gençlik
önderlerinin, 12 Mart darbesinden sonra da banka soyma, adam kaçırma vb. silahlı
eylemlerine devam etmesi CIA'nın işini kolaylaştırdı. Ordu içinde yapılmak
istenilen tasfiyeler ve yönlendirmeler kolayca yapıldı.
12 Mart darbesiyle başlayan, özellik-
le de 12 Eylül darbesi ile doruğa tırma-
narak bugünlere kadar sürdürülen bu
çelişki, yalnızca emperyalistlerin, ev-
rensel tekelci sermayenin ve onlann iş-
birlikçilerinin işine yaramaktadır.
Bir yandan Amerikan gizli servisle-
ri, CIA ajanlan, diğer yandan bir türlü
ulusal kimlik kazandınlmayan MlT'in,
CIA'ya maddi- manevi ilişkilerle göbe-
ğinden bağli kıluıan elemanlan, yüzler-
ce yıllık Rus düşmanlığını, onlarca yıl-
lık Sovyet düşmanlığını son derece bi-
linçlice kullanarak, anti- komünist pro-
paganlarla bızleri suçladılar. Her türlü
kişisel çıkan elinin tersiyle iterek, in-
sanın insan tarafından sömürülmesine,
ezilmesine Özveriyle karşı koyan bin-
lerce yurtseveri, birer vatan haini gibi
göstermeye. yalan yanlış iftiralarla suç-
layarak halkın ve ordunun gözünden
düşürmeye çalıştılar... Ordu ile devrim-
ci gençliğin arası bilinçli olarak açıl-
mak istendi, nifak sokulmak istendi ve
başanldı da...
Sovyetler Birliği dağıldı... Dünyanm
dengeleri değişti. Bu değişikliğin bir
yansıması da ordumuzda görüldü.
Meslekleri gereği bir kurmay titizliği
içinde durum değerlendirmesi yapıldı.
Ülkemizin geleceği araştınldı. Onlar-
ca yıldan bu yana cumhuriyetin ve dev-
rimlerin nasıl içten içe kemirildiği, di-
nin siyasete, ekonomiye nasıl alet edil-
diği ve gerçekte, "en büyük ve yakm
tefalikenin irtica olduğunu'' ve bunlann
devlet içinde yönetimi ele geçirmeye
yönelik açık- gizli örgütlenmesinin ola-
ğanüstü boyutlara ulaştığını belirledi.
Parlamenter düzenin, özellikle çok par-
tili döneme geçişle birlikte tarikatlara
ödünler verildiğini ve iktidara gelme
ya da iktidarda kalma uğruna, cumhu-
riyetten. devrimlerden nasıl ödünler ve-
rildiğini gördü. Cumhuriyeti korumak
için davranışa geçti. Uyan üstüne uya-
n yaptı, yapıyor... Bu haklı ve kararlı
tavnnın halkımızca desteklenmesini,
aydınlanmızın, ilerici-devrimci kişi ve
örgütlerimizin cumhuriyete ve devrim-
lere sahip çıkmasını bekliyor...
Kendilerini devrimci mücadelenin
önderi olarak gören her kişi-kurum, en
az, ordu komutanlan kadar, önyargı-
dan, duygusallıktan uzak bir şekilde,
sadece ve sadece yaşadığımız olaylar-
dan hareketle, "somut şartlann somut
değeriendirmesi"ni yapmalı; geçmiş
hatalanndan ders almalı ve aldığı der-
si de davranışlanna yansıtmayı becere-
bilmelidir.
Ordumuzun, Atatürk'ün izlediği
" Milli Kurtuluş"çu rotasına geri dönü-
şünü, bir aydın olarak coşkuyla karşı-
lıyor ve destekliyorum. Ancak ne ya-
zık ki devrimci örgütlerin bu noktada,
emperyalizmJe-gericililde mücadelede
gereken güç birliğini yaratamadığını,
kararlı ve etkili bir devrimci muhalefe-
ti oluşturmadığını/oluşturamadığını da
üzüntüyle izliyorum.
'Millet malına sahip
çıkmalıyız'
Bugün iş-ekmek-özgürlük arayışın-
da olan, işsizlikten kıvranan, bulduğu
bir işi varsa, insanca yaşayabileceği bir
ücret alabilmek için çırpınan, pahalılık
altında ezilen milyonlarca işçimiz- iş-
sizimiz, az topraklı-topraksız köylü-
müz, küçük üretmenlerimiz, esnafı-
mız-sanatkârlanmız ve onlann ekono-
mik-sosyal-siyasal örgütleri olduğu id-
diasını taşıyan kurumlanmız, eğer
ayakta ve ayık kalmak istiyorlarsa; iş-
sizliği de pahahlığı da yaratan evren-
sel tekelci sermayeye, onlann yerli iş-
birlikçilerine, güdümlerindeki gerici ve
ırkçı örgütlenmelere karşı çıkmak; on-
lann yok etmek istedikleri cumhuriye-
te, ulus-devlete, özelleştirme adı altın-
da çapul edilen, haraç-mezat satılan
milletin malı olan KJT'lere sahip çık-
mak zorundadır.
Bu zoru başarmanın yolu, "ordu ve
devlet düşmanlığı" yapmaktan, komu-
tanlan "derindevlet" diye suçlayıp, asıl
sorumlulan, uluslararası gizli servisle-
ri ve onlann gûdümünde oluşturulan
çeteleri halkın gözünden kaçıracak şe-
kilde orduyu karalamaktan geçmez!
Aksine ordunun da devletin de mil-
li kurtuluşçu geleneğini sahiplenip sa-
vunmaktan, 68 Kuşağı'nın, "Ordu-
gençlikel ele, MilliCephe'de" sloganın-
da özetlenen, o yıllarda yaşadığı güzel
dayanışmayı yeniden canlandırmaktan
geçer. Bu gerçeği anlamayan deMİmci
kişi de kurum da hiçbir şeyi anlamamış
demektir!
Kendisini korumaya kararlı, hazırbir
ordusu bulunmayan hiçbir devlet ayak-
ta kalamaz, yaşayamaz.
Sovyet Sosyalist Cumhuriyetleri Bir-
liği, 1917'de Sovyet Devrimi'yie ku-
ruldu.
Türkiye Cumhuriyeti, 1923'te, Cum-
huriyet Devrimi'yie kuruldu.
Sömürüyü, baskıyı, eşitsizliği orta-
dan kaldırarak sosyalizm inancı ve id-
diası ile kurulan Sovyetler Birliği. in-
san üretici gücüne gereken önemi ver-
meyince. kişi ile toplum çelişkisini, iş-
çi sınıfi üretkenliği potasında sentez-
leştiremedi ve devlet, sendika yönetim-
lerinde görev ve sorumluluk alanlarla
emekçi sınıflann çıkar ve durumlann-
daki çelikiler yöneticilerin yabancılaş-
masına, Sovyet devletinin içten içe çü-
rümesine/çürütülmesine yol açtı.. Köy-
de- şehirde örgütlü olan milyonlarca
tanm ve sanayi proletaryası da, aydın-
larda, halk da, ordu da devlete olan gü-
venini, inancını kaybettiği için devleti-
ne sahip çıkmadı. Sovyetler Birliği da-
ğıldı gitti...
Sovyet Cumhuriyeti'ni savunacak,
Sovyet devrimine inançla bağlı olan,
her hal ve şartta savunmaya kararlı mo-
ral güce sahip bir ordusu olmadığı için,
Sovyetler Birliği yıkıldı. Sovyet Cum-
huriyeti'nin ordusu yoktu! Bu nedenle
yıkıldı.
Mustafa Kemal Atatürk'ün kurduğu
ve gençliğe emanet ertiği Türkiye
Cumhuriyeti, onlarca yıldan beri, kar-
Sıkıyönetim dönemlerinde halk büyük zorhıklar çekti. O günlerde bir muhtar, ko-
mutanlığm istediği kimlik belgelerini dolduruyor.
şı- devrim saldmsı altında. Özellikle,
çok partili parlamenter düzene geçişle
birlikte, karşı devrim süreci hızlandı.
Bir yandan, cumhuriyetin ve devrimle-
rin temeli içten içe kemirilip aşındınl-
dı, tarikatlarla desteklenip güçlendiril-
di, diğer yandan işsizlik ve pahalılık
azdınlıp yoksul-zengin arasında uçu-
rum, lüks ve sefahat giderek arttınldı.
En insancıl duygularla sosyalist kar-
deşlik isteyen, ülkenin bağımsızlığını,
insanlann özgürlüğunü savunan dev-
rimciler birer cani gibi sorgulanıp ce-
zalandınldı. Yoksul vatandaşlar, gerici
örgütlenmelerin kucağına itildi. Çare-
siz kitlelere şeriat kurtuluş yolu olarak
gösterildi. Cumhuriyet kadrolan tasfi-
ye edilerek şeriatçı ve ırkçı kadrolar ki-
lit noktalara tırmandınldı...
Evrensel tekelci sermayenin ulusla-
rarası gizli servisleri, açık gizli örgüt-
leri ve içerideki uzantılan, özellikle de
12 Mart ve 12 Eylül darbeleri ve buna
bağlı baskı-şiddet uygulamalan sonu-
cu devrimciler, paramparça edildiler.
Arta kalanlar ise zayıf güçlerini bir arâ-
ya getirerek derlenecekleri yerde, bir-
birleriyle "yanşarak", daha doğrusu
birbirlerini yiyerek güçlerini telef etti-
ler/ediyorlar. Ekonomik-sosyal-kültü-
rel, kısaca hayatın her alanında gerici-
liğin çığ gibi büyüyen gücü karşısında,
devnmciler, sorumsuzca bir vurdum-
duymazlık içinde; güçsüz, çaresiz, da-
ğınık bir görünüm sergiliyorlar...
Türkiye Cumhuriyeti, aşağı yukan
aynı zamanda kurulan Sovyet Cumhu-
riyeti gibi yıkılmadı.
Cumhuriyetin ordusu .
Türkiye Cumhuriyeti, evrensel ve
bağlısı tekelci sermayenin, onun güdü-
müne aldığı gerici örgütlenmenin sal-
dınsı altındadır. Cumhuriyet, ne yapa-
cağını bilemeyen, çaresiz ve örgütsüz
bırakılan halkın aktif desteğinden yok-
sundur. Çoğu devrimci kadrolar, Cum-
huriyeti sahiplenerek, devleti karşı dev-
rim sürecinden anndırmak için müca-
dele edeceği yerde; aksine karşısına
geçmiştir. Buna rağmen Türkiye Cum-
huriyeti hâlâ yıkılmadıysa, bunu, or-
dusuna borçludur.
Tek sözle: Türkiye Cumhuriyeti'nin
ordusu var!
Ancak bu yetmez, yetmiyor!
Kurrulu§;K.uraluş yillannda olduğu
gibi, aydijy-canili, ijçisi-köylüsüyle;
kadını - erkeji, genci-yaşlısryla, aske-
ri-sivilıyle milletçe kenetlenmek, em-
peryalist baskılara, sömürüye ve geri-
ciliğe karşı Kuvayı Milliye ruhuyla,
Ulusal Güç Birliği'ni yaratmak ve öz-
veriyle mücadele etmek zorundayız.
Devrimcilik adına, demokrasiyi Av-
rupa Birliği'nin ihsan edeceği sadaka-
da arayanlara, sosyal devlete kayıtsız
kalanlara, toplum çıkarlannı hiçe sayıp
bireyciliği öne çıkaranlara, Kurtuluş
Savaşı'yla kurulmuş ulus-devleti red-
deden; yerine evrensel finans-kapitalin
enternasyonalini savunanlara, özelleş-
tirme çapulunu destekleyenlere, irtica
tehdidini suni gündem sayanlara, tür-
banı özgürlük ve tarikatlan sivil toplum
sayanlara, 1MF sosyalistlerine bir sözü-
müz yoktur.
Onlar evrensel tekelci sermaye saf-
lannda, varsın ordu ve devlet düşman-
lığı yapmaya devam etsinler!
Sözümüz, çalışan, üreten, değer ya-
ratan halkımıza ve gerçekten ve içten-
likle emekten yana olan aydınlanmıza:
Günümüzün yakıcı görevi, evrensel
tekelci sermayenin ulusal devlete yö-
nelttiği açık-gizli, maddi-manevi, doğ-
rudan-dolaylı, içeriden-dışandan her
türlü saldınsına karşı koyabilecek bil-
gi-deneyim-enerji birikimi taşıyan bir
gücü derlemektir.
Bunun için de öncelikle yapılacak
olan, 12 Mart darbesi ile başlayıp sür-
dürülen "ordu ve devlet düşmanlığı''
sürecini tersine çevirmek. 68 kuşağının
•*Ordu-millete) ele,Milli Cephe'de" slo-
ganına hayat verecek dönemeçten el
birliğiyle geçmektir.
Buna kafaca ve bedence hazır
mısınız?
BİTTİ
fFIR NOKTASI /ORAL ÇALIŞLAR oralcalislar@yahoo.com
Gazi Mahallesi'nde 18 yurttaşın po-
lis kurşunlanyla öldürülmesinin yıldö-
nümü, "son Türk devletinin haşmeti-
ni göstermesi" bakımından iyi birde-
neme oldu. Cemevinde toplanan ve
cinayetteri protesto etmek isteyen 500
kişilik gruba karşılık Türk devleti ora-
da 6000 polisle hazır bulundu. Yani
bir göstericiye karşılık 12 devlet gö-
revlisi mahalleye sevk edildi.
Zaman zaman bazı dostlanmız,
"Devleti değil, siyasi iktidan eleştirin.
Devlet kalıcı, siyasi iktidarlar ise ge-
çici, devlet diyerek devletimizi yıp-
ratmayın" uyarısında bulunurlar. Ga-
zi Mahallesi'nin uğradığı haksızlığın
ve karşılaştığı acımasızlığın sorumlu-
su acaba yalnızca zamanın iktidarla-
n mı? Gazi katliamından bu yana yıl-
lar geçti. Hangi iktidargelirsegelsin,
onların kaderi değişmedi. Polisler,
aynı davranıyorlar, mahkeme aynı
davranıyor, savcılar aynı davranıyor-
lar.
Gazi olaylan gerçekleştiği sırada
Gazi Mahallesi'ndeki Devlet
DYP-SHP koalisyonu iktidardaydı,
daha sonra partilerinin adı CHP'ye
dönüşen SHP'liler hükümette olma-
larına ve Gazi olaylannda halka yar-
dımcı olmak istemelerine rağmen el-
lerinden bir şey gelmedi. Devletin
polisine, savcısına, yargıçlannaada-
İeti sağlamalan konusunda bir etki-
de bulunamadılar. Milli Güvenlik Ku-
rulu -ki devletin en etkili ve yaptınm
gücü en fazla olan kuruludur- bir kez
bile bu mahallede devlet neden böy-
le davranıyor diye, bu konuyu görü-
şüp önlem almayı düşünmedi.
Gazi Mahallesi'nde, yüzleri mas-
keli, ellerinde makineli tüfeklerle
damlara tırmanan, panzerlerle gös-
tericileri ezmeye her an hazır bulunan
bu devlet görevlileri hangi tercihlerin
ürünü? Burada bulunan devletle, Su-
surluk'ta otomobili kamyona çarpan
devlet görevlileri arasında bir çeliş-
me mi var, yoksa benzerlik mi? Bu
devlet tercihleri, birkaç hükümetin
özel tercihleri mi yoksa devletin da-
marlanna kadar işlemiş bir gelenek
mi?
Gazi Mahallesi'ndeki bu manzara-
nın sorumluları yalnızca zamanın ik-
tidarları mı yoksa yargısıyla, güven-
lik güçleriyle, parlamentosu ve hükü-
metiyle tüm devlet kurumlan mı? So-
runa böyle bakmadığımız sürece,
birkaç bakana ve başbakana sinirle-
niriz ve sorunun çözülmediğini gö-
rünce de çaresizliğe düşeriz.
•••
Bütün bunlan, günümüzün hükü-
metinin sorumluluğunu küçültmek
için söylemiyorum. Tabii ki onlann
büyük sorumluluklan var. Ancak, şo-
run yalnızca onlarla sınırlı değil. ör-
neğin Gazi Mahallesi'nde Yeşil'in
panmağı olduğunu, o dönemin Em-
niyet istihbarat Daire Başkanı Hane-
fi Avcı iddia etmişti. Yeşil, kendi ka-
fasından mı böyle bir provokasyonu
hazırladı? Yeşil, bunu planlayabilir
mi? Olsa olsa ona birileri görev ver-
miştir. O görevi verenlerin de kimler
olduğunu az çok biliyoruz. Hangi ik-
tidar, hangi hükümet onlardan he-
sap sorabilir?
Bülent Ecevit'le, 12 Eylül döne-
minde askeri cezaevinde birlikte ka-
lırken, "Neden Kontrgerilla'nın üze-
rine gidemediniz. Üstelik o zaman
arkanızda büyük bir toplumsal des-
tek vardı. Neden bunu yapmadınız?"
diye sormuştum. Ecevit yanlış hatır-
lamıyorsam, "Gücümüz yetmedi"
demişti.
Örneğin hep soruyorum, Abdul-
lah Çatlı'yla defalarca telefon ko-
nuşmasını yapan general Veli Kü-
çük, neden bunun hesabını normal
yargı kurumlannın önünde vermedi?
Onun Yeşil'le ilgisinin olup olmadığı
neden Susurluk araştırmacılan tara-
fından sorulmadı?
Bütün bu sorulan sormak devlet
düşmanı olmak anlamına mı geliyor?
Bütün bu sorulan yalnızca hüküme-
te mi sormak gerekiyor? Yoksa, yurt-
taşı bastınmak için örgütlendiğini her
olayda bir kez daha öğrendiğimiz ve
onlarca yıldır değişmeyen devlet ter-
cihlerini mi sorgulamalıyız.
Bu devleti, anayasasıyla, Milli Gü-
venlik Kurulu'y'a. yargı kurumlanyla,
güvenlik güçleriyle, hükümeti ve par-
lamentosuyla toptan, ciddi bir eleş-
tiriye tabi tutmak ve değiştirmek için
harekete geçmedikçe ve sorunu bu
boyutta ele almadıkça, Gazi Mahal-
lesi'ndeki manzara değişmez. Çün-
kü bu yalnızca bir hükümet sorunu
sayılmayacak kadar büyük ve korku-
tucu bir sorun.
Gazi Mahallesi'ndeki devlettir, yal-
nızca iktidar değil.
GLOBALPOLİTtKÜLTÜR
ERGİN YILDIZOĞLU
Piyasa Reformlarının Bir
Bilançosu (Latin Amerika)
Kari Polanyi, artık klasikleşmış, Büyük Dönü-
şüm (1944) isimli çalışmasında uyarır: "İnsanla-
rın, onlann doğal çevrelerinin, hatta tüketim
gücünün buyüklüğünün ve kullammının kade-
rinin piyasa mekanizması tarafından belirlen-
mesine izin vermek, toplumsal yapının yıkıl-
masına yol açacaktır" (sf: 73).
Geçen 20 yıl boyunca, birçok gelişmekte olan
ülkede insanlann, doğal çevrelerinin, hatta tüke-
tim gücünün buyüklüğünün ve kullanımının kade-
ri giderek artan bir biçimde piyasa mekanizması-
nın düzenlenmesine terk edildi. Buna karşılık neo-
liberal propaganda ve IMF baskısıyla insanlar
"serbest piyasanın" ekonomik, demokratik tı-
kanıklıklan açacağı, azgelişmiş ülkelerde ek-
sikliğinden çok yakınılan "sivil toplumun" oluş-
masına yol açacağına inanmaya zorlandılar.
Şimdi, gelinen noktada, manzara Karl Polan-
yi'nin öngörülerini tümüyle haklı çıkanyor. Bu söz-
de reformlan (aslında, 19. yüzyıla geri dönüş an-
lamında, gerici adımları) uygulamayasokan ülke-
lerde toplumsal yapılardanmadağın oldu. Diğer ta-
raftan, bu reformlara bağlı olarak sivil toplumun
gelişeceğini umanlar, bugün devletin ekonomi-
den çekilmesine paralel bir "sivil toplumun" ne-
den oluşmadığına şaşırıyor, belki de kendi kendi-
lerine "Nerede yanlış yaptık acaba "diye soruyor-
lar. Yardımcı olmaya çalışalım: Yapılan yanlış, si-
vil toplum denen şeyin doğasını doğru kavraya-
mamaktan kaynaklanıyor: Sivil toplum bu kavra-
mı en çok ve etkin olarak kullanmış düşünürler-
den Hegel ve Manc tarafından, burjuva sınıfının
devlet dışındaki yaşam koşullarının, iktidar
ilişkilerinin bütünlüğü olarak tarif ediliyordu.
Bu açıdan bakınca, "sivil toplumculann" temel
yanlışının ne olduğunu görmek mümkün. Bugün
"sivil topluma " temel oluşturacak burjuva sınıfi, bu
kavramın ilk ortaya çıktığı dönemdekinden farklı
özellikler taşıyor. Özellikle 1980'den sonra küre-
selleşme dönemi göz önüne alındığında, karşımız-
da, tekelleşmiş ve hızla tekelleşmeye devam e-
den, serbest rekabetten, piyasa koşullannın bi-
çimsel eşitliğinden, daha da önemlisi, burjuva sı-
nıfını ilerici kılan üretkenlikten hızla uzaklaşan, ma-
li sermayenin etkinlik alanına sığınan, üretileni bö-
lüşmeyi tercih eden, dolayısıyla hızla parazitleşen
bir burjuva fraksiyonu var. Üstelik bu fraksiyon
burjuva sınıfi içinde egemen. Bu fraksiyonun dev-
letten beklediği ise, burjuva sınıfının feodal dev-
lete tepkisinden çok farklı. Bu fraksiyonun ege-
menliği altındaki bir sınıfın ekonomik, siyasi ikti-
dar ilişkilerinin yatağı olarak şekillenecek olan ''si-
vil toplum" da tabii ki buna göre olacaktır. Sivil
toplumculann en büyük zaafı, sivil toplumun olu-
şacağına ilişkin boş hayallere kapılmak değil; olu-
şacak sivil toplumun nasıl bir şey olacağını kav-
rayamamaktı. Şimdi "serbesfp/yasan/n"oluştur-
duğu, oluşturması beklenen 'sivil toplum" karşl-
lannda duruyor, Ama onlar hâlâ bir sivil toplum is-
tiyortar. Bu noktada geçmiş zaaf, artık bilinçli bir
yalan değilse, olsa olsa dangalaklığa dönüşmüş-
tür.
Serbest piyasanın eliyle oluşturulan bu "sivil
toplum" ise Polanyi'nin uyarısının ne kadar hak-
lı olduğunu bize hergün yeniden kanıtlıyor. Üste-
lik, bu kanıtlar için artık solcu yayınları izlemek de
gerekmiyor. Örneğin, 13 Marttarihlı VVashington
Post gazetesine bakabilirsinız: Anthony Faiola,
Latin Nations Pay Price of Reform (Latin ülkele-
ri, reformlann -serbest piyasa reformlarının- fiya-
tını ödüyorlar)
Faiola'nın çalışması, Arjantin, Venezüella,
Brezilya ve Meksika gibi ülkelerde, 1980-
1990'larda uygulamaya konan serbest piyasa re-
formlarının, çok bilinen ekonomik tahribatının ya-
nı sıra ahlaki etkilerine de aynntılı örneklerle de-
ğiniyor. Bu ülkelerde özelleştirmeler sırasında,
"Bal tutan parmağını yalar" misali, siyasilerin, yer-
li ve yabancı büyük sermayenin nasıl ceplerini
doldurduklarını, devlet kasalarını talan ettıklerini,
buna karşılık örneğin Arjantin'de Menem döne-
minde emeklilerin sağlık sigortalarının nasıl yağ-
malandığını ve sistemin çökertildiğini gösteriyor.
Bu ülkelerde yolsuzlukların artışına paralel de-
mokrasinin, hukuk devletinin hızla zayıfladığını da
aktaran Faiola, halk arasında artık demokrasinin
birsaygınlığının kalmadığını vurguluyor. VVashing-
ton'daki Latin Amerika Bürosu dırektörü Geor-
ge Vıckers'in "Serbest piyasa reformlan ina-
nılanın aksine yolsuzlukları azaltmadı, üstelik
yeni yolsuzluklar için yeni yollar açtı" sözleri-
ni aktarıyor.
Belli ki Latin Amerika'da oluşan bu yeni "sivil
toplum" artık ABD çevrelerinde de endişe yara-
tıyor, sorgulanıyor. Bu endişeler ABD entelijans
çevrelerinde de dile getiriliyor. Bu çevrelerde, bir
süredir, Latin Amerika "patlamaya hazır bir dü-
düklü tencereye" benzetiliyor; neo-liberalizme,
küreselleşmeye, ABD hegemonyasına karşı ay-
dınlardan, sendikalardan başlayıp giderek tekel-
lerin dışında kalan sermaye kesimini de kapsayan,
devlet bürokrasisinin belli kesimlerine kadar uza-
nan yeni bir muhalefet hareketinin, yepyeni bir
"sol" inisiyatifin gelişmekte olduğu endişeyle sap-
tanıyor (stratfor.com). Ve özetle, şu korkutucu
öngörü (uyarı) yapılıyor; Ekonomik koşulların tam
iyileşmeye başladıgı (?!) sırada bu güçler dizgin-
lenmezse, ya da kendi kendilerini dizginlemez-
lerse, bu iyileşmenin meyveleri toplanamayacak!
Polanyi'nin haklılığı ne kadar vurgulansa az. Pi-
yasa, insan yaşamını düzenlemeye kalkınca, as-
lında yakıp yıkıyor. Bu yıkım içinde, bu sefer piya-
sa ilişkilerini korumak için ister istemez demokra-
sinin rafa kaldırılması, yerine baskıcı rejimlerin
devreye sokulması gerekiyor.
Tam bu noktada, bir Latin Amerika'ya bir de
Türkiye'ye bakıyorveşu sözleri hatırlıyorum: "Da-
ta fabula narratur!" (Burada senin hikâyen an-
latılıyor!). Bir şeyler yapılacaksa çok geç kalma-
dan yapmak gerekiyor sanırım. Yoksa yırtığı dik-
mek, pisliği temizlemek, yangını söndürmek, yı-
kılanı yeniden yapmak, herkese çok pahalıya pat-
layacak!
(Kadın Sağlığı ve Aile Planlaması)
Hizmet Sistemi
Bilgi Hattı: 212 - 257 06 46