Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
13 AĞUSTOS 1999 CUMA CUMHURİYET SAYFA
HABERLER
Türk-îş Araştırma Bürosu Müdürü Prof. Dr. Oyan, Vergi Yasası'nı Cumhuriyet'e açıkladı
'Sermaye yîne ödün isteyecek'
• TBMM Genel Kurulu'nda önceki gün görüşülerek kabul edilen
yasa değişikliklerini değerlendiren Prof. Dr. Oğuz Oyan, "mali
miladın" kaldınlması içm baskılann 18 Nisan'dan sonra arttığını
anımsatarak "Vergi refoımunu yapanlar günah keçisi oldu" dedi.
• Bütçenin yüzde 43'ü, vergi gelirlerinin yüzde 91 'inin faizlere
ödendiğini vurgulayan Oyan, devlete vergi yerine borç vermenin
sürdürülebilir bir mekanizma olmadığını söyledi. Oyan, sosyal devlete
yönelik budamalann sosyal huzursuzluğu arttıracağını söyledi.
tLHAN TAŞÇI
ANKARA - Türk-lş Araştırma Bûrosu Müdürü
Prof. Dr. Oğuz Oyan, sermaye kesiminin TBMM'de
kabul edilen ve vergi reformunu rafa kaldıran dü-
zenlemeyle yetinmeyeceğini, yeni ödünler isteye-
ceğinı vurguladı. Vergi toplamaym Türkiye'nin
dışa bağımlı hale geleceğini kavdeden Oyan,
TBMM'de kabul edilen düzenlemelerle vergi sis-
teminin yeniden reforme edilmeye muhtaç kıhn-
dığını söyledi.
ANASOL-D döneminin Maliye Bakanı Zekeri-
ya Temizel'in getirdiği vergi reforrnu, rant ve ka-
yıt dışı ekonomi gruplannın istemleri doğrultu-
sunda ortadan kaldınldı. "Kayıtdı$ıparayı ülkeye
çekme gerekçesiyte" hazırlanan yasa değişiklikle-
ri, TBMM Genel Kurulu'nda önceki gün kabul
edildi. Değişikliklerle ilgili olarak teknik bir de-
ğerlendirme yapan Türk-tş Araştırma Bürosu Mü-
dürü Prof. Dr. Oğuz Oyan, •'maU mflafın kaldı-
nlması için baskılann 18 Nisan'dan sonra yogun-
laştığım anımsatarak "Vergi reformunu yapanlar
tamamen günah keçisi durumuna getirildüer" de-
di. Eleştiri noktasmın yasayla getınlen düzenleme-
lerle çok fazla vergi indirimîerine gidiliyor olma-
sı olduğunu kaydeden Oyan şunlan söyledi:
"Fakat bunlann arkasında temel amac, 2 >il son-
ra büriin bu indirimlerin sonuçta hayırn bir nokta-
ya götürüleceği. Çünkü vergi tabanını yaygmlaştı-
racağu mükeüef sayısuıı artnracağı. matrahiann yük-
selecegi ve böylece aslında kayıp görünenlerin bir
süre sonra kazanç hanesine yazılacağıydı. Bunlar
yeterince ikna edici değüdL Getirilen düzenkmele-
re bakbgunzda 12 tanc vergi azaltKi düzenleme
vardı. Sadece 2 tane vergi arrûracak düzenleme
vardı. Bütün olarak bakbğunızda yasa vergi yükü
düşfik olan Tûrkiye'de vergi yükfinü azaltıcı özd-
likler taşıyordu. Bu ciddi bir kumardı.'"
Oyan, ücretliler dışındaki gelir vergisinin 5 pu-
an arttınlmasının parlamento için 180 derecelik dö-
nüş olduğunu belirterek "Geür vergisi tarifesi, üc-
retliler için yüzde 15 ile40 arasında degişirken şim-
di ücret dışındaki gelirter için 20 ile 45 arasına çe-
kilmiştir" dedı. Geçen yıl yapılan düzenlemelerin
gönüllü vergiyi özendirici amaç taşıdığuıı vurgu-
layan Oyan, yasanın nıhundan vazgeçildiğini söy-
ledi. Oyan, ücretlilerin gelir vergisinin azaltılma-
sının sermayenin de işine geldiğine işaret ederek
şunlan söyledi:
"Ücretler üzerinde vergi indirimi yapmak yeter-
Bdir. bu herkesi memnun eder çok fazla vergi kay-
bı olmaz, demiştik. Bunu yapmadılar. Bizim öneri-
miz, ücretli gelir vergisini yüzde 15 ila 40'a çekelim;
hatta 1999'da 5 puan, 2000'de 5 puan çeküebilirdi.
THY uçağı
konteynere
çarptı
• İstanbul Haber Servisi -
THY'ye ait "Seyhan" adlı
Airbus 310 tipi uçağı
kalkış hazırlığı sırasında
konteynere çarptı. Kazada,
uçağtn sol motor
kaportasında hafif ezilme
oluştu. Yapılan
incelemede, uçuş
güvenliğini etkileyecek bir
dunım olmadığından uçak
217 yolcusuyla
Amsterdam'a uçtu. Aynca,
THY'nin tstanbul-Ankara
seferini yapan "Dicle"
adlı yolcu uçağı da flap
anzası sebebiyle Atatürk
Havalimanı'na geri döndü.
Yolcular, başka bir uçakla
Ankara'ya gönderildi.
Rusya'ya
115milyon
ruble ödenecek
• İstanbul Haber Servisi -
Uluslararası Nakliyeciler
Derneği Başkanı Saffet
Ulusoy yaptığı yazılı
açıklamada, 1 Ağustos
1997 tarihine kadar
meydana gelen tüm
gürnrük ihlalleri
karşılığında Rusya
Federasyonu'na 115
milyon ruble ödeneceğini
ve Rusya Federasyonu'nun
bu döneme ait başka
herhangi bir talepte
bulunamayacağınv belirtti.
Ulusoy açıklamasında,
imzalanan protokolle iki
ülke ilişkilerinde yapacağı
olumlu katkılann çok
yakın zamanda
görüleceğini ifade etti.
Deımrel'i
riyaret
• İstanbul Haber Servisi -
Cumhurbaşkanı Süleyman
Demirel, Etiler Aydın
Sitesi'ndeki evinde dün
İstanbul Valisi Erol Çakır
ve eşi, eski Dışişleri
Bakanı Prof. Dr. Emre
Gönensay ile işadamı
Üzeyir Garih'i kabul
ederek bir süre görüştü.
Gönensay ve Garih
görüşme sonrası yaptıklan
açıklamada,
Cumhurbaşkanı Demirel 'e
yaptıklan ziyaretin bir
nezaket ziyaretı olduğunu
belirttiler. Demirel'in
evinin önündeki bozuk
yollar Beşiktaş Belediyesi
Fen Işleri Ekipleri'nce
asfaltlandı.
Taksicilenden
protesto
• İZMtR(Cumhuriyet
Ege Bürosu) - Zam
istemlen birlik
yönetimince
onaylanmayan taksiciler,
Izmir Esnaf ve Sanatkârlar
Odalan Birliği Başkanı
Cemal Tercan'ı protesto
ederek ıstıfaya çağırdı.
Izmir Şoförler ve
Otomobilciler Odası
Başkanı Sedat Öner ve
yönetim kurulu üyeleriyle
çok sayıdaki taksici esnafı
dün birlik binası önüne
gelerek "Tercan istifa"
sloganı attı. Oda başkanı
Öner, son yedi ayda
benzine yüzde 108 zam
yapıldığını, buna karşın
taksicilerin 8 ay önceki
tarifeyle çalıştıklannı
belirterek "26 Haziran
1999 tarihli yazılıhaklı
zam istemimiz birlik
yönetimince bır türlü
onaylanmamıştır" dedi.
Kıhç'ın cenazesine katilan çok sayıda kişinin arasında Yaşar Kemal de vank (Fotoğraflar: BERTAN AĞANOGLU-ALPER TURGUT)
DündarKılıç toprağa verilditstanbul Haber Servisi - Kamu-
oyunda "son kabadayt", "babala-
nn babası
rt
olarak tanınan Dün-
dar Kılıç dün Istanbul'da toprağa
verildi.
Silivri'deki yazlığında 31 Tem-
muz'da geçirdiği kalp krizi sonu-
cu hastaneye kaldınlarak yoğun ba-
kıma alınan ancak tüm müdaha-
lelere karşm geçen salı giinü Ame-
rikan Hastanesi'nde mülti organ
yetmezliği nedeniyle yaşamını yi-
tiren Dündar Kılıç için dün Şişli
Camisi'nde cenaze töreni düzen-
lendi.
Cenaze törenine Kılıç ailesinin
yanı sıra yazar Yaşar Kemal, ye-
raltı dünyasının ünlü isimjerin-
den Kürt tdris lakaplı İdris Özbir,
Oflu Osman lakaplı Osman Ce-
• Ünlü yazar Yaşar Kemal, gazetecilerin "Kılıç nasıl
bir insandı" sorusuna "Türkiye'de en çok kitabı olan
insanlardan biriydi" yanıtını verdi.
vahir, NecdetUlucan. Alaattin Sa-
ral, Susurluk davası sanıklann-
dan Sami Hoştan v e Ali Fevzi Bir,
Alaattin Çakıa tarafından öldürü-
len Tevfîk Nurullah Ağansoy'un
eşı Hülya Ağansm. avukatlar Bur-
han Apaydın. Kemal Kumkumoğ-
tu,RahmiÖzkan. eskı Dev-Genç'li
Bozkurt Nuhoğhı. Beşiktaş Cım-
nastik Kulübü Başkanı Süleyman
Seba, eski Fenerbahçe Kulübü
Futbol Şubesi Sorumlusu armatör
Şadan Kalkavan. Hflmi Topaloğ-
lu. Banker KasteDi olarak bilinen
Cevher Özden, sinema sanatçısı
Tanju Gürsu, BehzatUygur, Hay-
ko, Fedon, Atişan, Ferhat Güzel
ve Kaya ÇUingiroğlu'nuıı da ara-
lanndâ bulunduğu çok sayıda ki-
şi katıldı. Cezaevinde bulunan ve
uyuşturucu kaçakçılığından hü-
kümlü Burhanettin Saral, şarkıcı
lbrahim Tatlıses, Ferdi Tayfur,
Hülya Avşar, ülkücü mafya lide-
ri SedatŞahin, "Gazinocular Kra-
h" olarak bilinen Fahrettin Aslan.
Hasan Haa SiUeymanoğlu ve Or-
han Keçeti de cenaze törenine çe-
lenk gönderdi.
Basın mensuplannın sorulanru
yanıtlayan Yaşar KemaL Kılıç'ın
çok eski ve yakın dostu olduğu-
nu belirtti. Kemal, "Kıhçnasdbir
insandı" sorusunu ıse "Tûrkiyeide
en çok kitabı olan insanlardan bi-
risrydi" diye yanıtladı.
Dündar Kılıç'm eşi Ayten Ki-
hç'ın son derece bitkin olduğu gö-
rüldü. Zaman zaman izdihamın
yaşandığı cami avlusunda cenaze
namazını kıldıran imamın Kılıç
için "Dündar Abi", "DündarKH
hç Beyefendi Abimiz'" diye konuş-
ması dikkat çektı.
Cenaze namazmın kılınması-
nın ardından eller üzerinde taşınan
Kılıç'ın cenazesi arabaya konula-
rak oluşturulan konvoy eşliğinde
Zincirlikuyu Mezarlığı'na götürül-
dü. Kıhç'm cenazesi burada aile-
si, dostlan ve arkadaşlannın göz-
yaşlan arasında toprağa verildi.
Diğerlerinde ise befld zamana yayarak 5 puan çe-
küebüirdL Yıkla l'er puan yani yapbğunız indiri-
mi göstererek ner sene ben senden yüzde 1 indiri-
rim, bunu da 5yüda yaparun. Sonuçta ücreüfler için
yüzde 15-40, sermaye kesimleri için 5 yıl sonra ni-
hai varacak şekflde 20-45 arasında değişir. 20-45 ara-
sında degişir deyince sermaye üst oranda 10 puan
indirim yapmış olur. Eskiden bu yüzde 55'tL Şim-
diki düzenleme> i zamana yayarak yapmak Türki-
ye'nin çıkanna olurdu."
Oyan, gelir türierini tek tek saymanın yeterli ol-
mayacağını belirterek yapılması gerekenin bütün
kazanç ve gelirlerin kapsama alındığını, istisnala-
n dışanda tutarak açıklamak olduğunu söyledi.
Temizel'in yaptığı düzenlemelerde bunlann yer
aldığını, ancak. değiştirildiğini kaydeden Oyan,
dünyanın hiçbir yerinde bir vergi reformunun ge-
tirdiği gelir tanımının bir yıl sonra değiştirilmeye-
ceğini ya da ertelenmeye-
ceğini, bunun yapılması-
nın sermayenin çıkarlanna
odaklanmasının ölcüsünü
gösterdiğini söyledi. Mali
milann 3 yıl ertelenmesinin
bu olaydan vazgeçildiği an-
lamına geldiğini vurgula-
yan Oyan şu değerlendir-
meyi yaptı:
"Servet beyanı alerji çek-
tiği,Türkiye'de insanlar ku-
ral amnagjrmek istemedik-
leri için servet beyanı tasa-
nnın ilk biçiminde günde-
me getirfldl Bunun sulan-
dınlmış biçüni maU milat
oldu. O yüzden de koiav aşı-
labilir bir engeldi ve aşü-
mışür. Sistemi korumakiçin
sistemde özdenetim meka-
nizmalannı sistem içineyer-
leştirmek için servet beya-
nmın kaİKibir unsur olarak
girmcsi gerekir, bir keretik
beyanlar olmaz."
Oyan, geçici vergi için
beyanname verme süresinin
3 aydan 6 aya çıkarmakla
işin özünün kaçtığıra behr-
terek "Çünkü 6 ayda bir
beyannamevermek demek,
bu yılın ilk 6 ayı için peşin
vergi ödemiş olursunuz.
İkinci 6 ay için zaten öbür
yua kalır.L cretiHer ile esit-
Bğisağiamanız mümkün ol-
maz. Mali açıdan da önem-
li bir gelir kaybı ortaya çı-
kar" dedi.
istanbul il örgütünde iki başlı yönetim sürüyor. Taraflar birbirini suçluyor
DYP'de başkanlık kavgası
• DYP tstanbul îl Örgütü'ndeki başkanlık tartışması çözüme
kavuşmadı. Bir önceki yönetimde başkan yardımcısı olan Yalçın
Akçadağ, mahkeme karanyla başkan olduğunu söylerken genel merkez
tarafindan atanan Süleyman Soylu bu iddiayı reddetti.
için görevlerinden istifa eden DYP İstanbul İl
Başkanı ve il yöneticilerinin yerine, genel mer-
kezce yapılan atama sonrasında ortaya çıkan
iki başlıhk aynı anda iki DYP'linin kendile-
BARIŞDOSTER
DYP Genel Başkanı Tansu Çfller'e yakın-
iığıyla bilinen Süleyman Soylu başkanlığında-
kı DYP tstanbul İl Yönetimi, önceki yönetim-
de başkan yardımcısı olan Yalçın Akçadağ' ın,
DYP il başkanı oldugu ve mahkeme karany-
la görevine yeniden döndüğü iddialannın ger-
çeğı yansıtmadığmı açıkladı. "DYP İstanbul
II Başkanı" unvanını kullanan Akçadağ ise il
başkanhğına mahkeme karanyla geldiğini vur-
guladı.
18 Nisan seçimleri öncesinde aday olmak
tstanbul
işportaya
cılıştı
tşporta amk tstanbul'un
gündeHkyaşamınm bfr
parçası. Bu pazarm 3k
adresleri ise tarihi
meydanlar Eminönü,
Beyazrt, Mısır Çarşısı, ve
Tahtakale. tlkemizde bir
türlü düzettflemeyen
ekonominio, vüksek
enflasyonun, bütçesini altüst
ettigi dar gelirü yurttaşlann
ihüyaçlannı giderdikleri
işporta tezgâhlaru. Yaya ve
araç trafigini otamsuz
etkieyen işportaolar ise dar
getirH yurttaşiarnı
ifativiçlannı kendilerinden
karşiadiğıııa dikkat
çekiyor.Kendflerineyöneiac
"malya" suçiamasmı
reddeden işportacüar,
"Bizim neremiz mafya,
nufya olsak burada tşüniz
ne" diyerek tepld
gösteriyorlar. (Fotograf:
BERTAN AĞANOĞLU)
L/U^IIIIJV, aynı UJIVIU *IVI ts ı ı ııııııı nvııuıı^
nni "DYP tstanbul Ü Başkanı" ilan etmeleri-
ne kadar vardı. DYP'de biri genel merkezin,
öteki de muhalefetin olmak üzere aynı anda
iki il başkanı ortaya çıktı. Yalçın Akçadağ, ge-
nel merkez teşkilat başkanlığımn 29.04.1999
gün, 410 sayılı karanyla İstanbul il yönetimi-
nin feshedilmesine, Süleyman Soylu'nun il
başkanlığına atanmasına; 07.05.1999 gün, 485
sayılı karanyla da Soylu başkanlığında il yö-
netimi oluşturulmasına ilişkin kararlannnı, İs-
tanbul 9. AsliyeHukukMahkemesi'nin 15.07.
1999 tarih, 1999/385 sayılı karanyla tedbiren
durdurulduğunu açıkladı. "Mahkeme karan
gereğince 29.04.1999 gününden önceki mev-
cut 0 yönetimi göre\ine devam etmekte, Süley-
man Soylu başkanhğındaki atama ise durdu-
rulmaktadır. Bu >önetim hukuken yetldsiz ha-
le gelmiştir. Mahkemenin bu karan, Şişti 3. tc-
ra Müdürlügü'nün 21.07.1999 tarihli tedbir
infaz tutanağı ile infaz edilmiş bulunmakta-
dır" diyen Akçadağ, 15 Temmuz 1999 günlü
mahkeme karan gereğince ataması durdurul-
muş olan Soylu yönetiminin, yasal olarak yet-
kisiz bulunmasma karşuı, cebren ve fıilen il
binasmı işgal etmeyi sürdürdüğünü kaydetti.
Genel merkezce atanan DYP İstanbul İl Yö-
nedmi'ndenyapılan açıklamada ise Akçadağ' ın,
9.AsliyeHukukHâkim-
liği'nin karanna istina-
den, İstanbul 4. lcra Mü-
dürlüğü'ne yaptığı 26.
07.1999 tarihli başvuru-
nun reddedilmesinin ar-
dından, îstanbul 3. lcra
Tetkik Mercii Hâkimli-
ği'ne yapılan başvurusun-
da da şikâyetin reddedil-
diği. peşin harcın mahsu-
bunave yargılama gider-
lerinin müştekinin üze-
rinde bırakılmasına karar
verildiği vurgulandı.
Açıklamada, seçimler
nedeniyle gerçekleşen is-
tifalann ardmdan karar
alınamadığı, il yönetimi-
nin görevini yerine geti-
remediği, o dönemde tek
başkan yardımcısı olan
Akçadağ'ın il örgütünü
çalışamaz halde bıraktı-
ğı ifade edilerek "Mah-
keme, Akçadag'm, eski
görevine yani il başkan
vardımcılıgınagetirilme-
sini öngörmüştür ve bu
karar partimizintüm ka-
demelerince uygun gö-
rülmüş, tarafımızdan
kendisine bUdirilmiştir"
denıldi.
'Amaç bugünü
kurtarmak'
Oyan, vergi düzenleme-
lerinin hızh ve kapalı kapı-
lar ardında yapıldığını be-
lirterek " 1 Temmuz
1999'daki EkonomikveSos-
yal Konsey'de Türk-İşeko-
nomikdüzenlemeieringün-
demegehnesini bekfiyordu.
Ancak getirihnedLbgü ser-
mayeçevreieri bunu haOet-
mişlerdi bu anlasudı" de-
di. Setmaye kesiminin bu
ödünlerle yetinmeyeceği-
ne dikkat çeken Oyan,
"Çünkü kam açıtanıştır,ye>
nidüzenlemelertalepedile-
cektir. Türkiye'de vergi sis-
temi çok kısa sürede yeni-
den reform edilmey e muh-
taç duruma gelmiştir. Ver-
gi yükünü aşağı çekmeye
yönelik düzenmelerle ashn-
da sermaye kesimi bindiği
dalı kesmektedir. Bugünü
kurtarmaktan başka bir
anlamagebnemektedir" di-
ye konuştu.
'Türkiye dışa
bağımh oluyor'
Bütçenin yüzde 43'ü,
vergi gelirlerinin yüzde
91' inin faizlere ödendiğini
vurgulayan Oyan, devlete
vergi yerine borç vermenin
sürdürülebilir bir mekaniz-
ma olmadığını, mutlaka
neşter vurulacağını söyle-
di. Sermayenin ve devletin
bindikleri dalı kestiklerini
anlatan Oyan, "Nfergi top-
layamayan ya da topladığı
vergiye sahip çıkamadığı
zaman ele avuç açmaktan
başka uman kabnayacak-
ta. Bu aslında Türİuye'ji
giderek dışa bağunh hale
getiriyor. Türkiye yeniden
bir ulusal bağunsızhk kav-
gası verme noktasına bilin-
cminortayaçıkanhnasınok-
tasınagelmiştir. Hıziaiçborç
ödenıeleri üzerine neşter
vurulması zamanı gelmiş-
tir" dedi. Sosyal devlete
yönelik budamalann Tür-
kiye'nin yönetilmesini da-
ha da zorlaştıracağına ve
sosyal huzursuzluğu arttı-
racağına dikkat çeken
Oyan, "Meclis
1
in bugünkü
yapısıyla köklü vergi refor-
mu yapmak bunu kabcı sa-
vunmak zor. Aslında Tür-
kiye'deki Meclistoplumda-
kiyapıyıyansrtmadığısüre-
ce bu dert sürecektir*' dedi.
DUZYAZI
ORHAN BtRGİT
Kuyudan AdamÇıkartma: 2
Kurulmuş siyasi partilerin sayısı en çok olan ül-
kelerden birisiyiz. Ama kurulmuş olanlannı kapat-
mada da, 22 parti ile yine en ön sıralarda geldiği-
mizi biliyoruz.
Dünkü Milliyet'te Attilâ llhan, kendisiyle yapı-
lan bir söyleşide "Sosyalist muhalefeti, işçi mu-
halefeti yok edilince, onun, yerini dinsel ve etnik
muhalefet aldı" diyordu. Sosyalist muhalefetin
beli 1972'de kınldı. 1980'de bu işlem tamamlan-
dı. Bir işçi partisini yeniden ayağa kaldırmanın ko-
lay olmadığı da o günden bu yana görülüyor.
Dinsel ve etnik partilerin kapatılmalannda bu
zorluk yaşanmıyor. Onlann, kapatılanlannın yeri-
ni hem de eskisinin adını çağnşttrarak yenilerinin
aldığını biliyoruz. öylesine ki, kapatma dosyası Ana-
yasa Mahkemesi'nin gündeminde bulunan Fazi-
tet'in kazaya uğraması halinde 'Saadefın vitrine
gelecegi şimdiden söyleniyor. Aynı şey, Güneydo-
ğu sorunlannı bayraklaştırarak kurulmuş eski-ye-
ni kimi partiler için de söylenilebilir.
Parti kapatmanın bu kadar kolay olmaması için
yirminci dönemin son günlerinde, o zamanki par-
lamentoda temsil edilen partiler arasında bir 'uyum
komisyonu' çalışmalannı hemen hemen tamam-
lamış, ama o çalışmalar bir yasa teklifi haline gel-
meden seçim karan alınmıştı. O hazırlığın, bir de-
mokratikleşme paketi içinde parlamentoya geti-
rilmesi yerine, anayasadaki tahkim hükümleri için
pazariık öğesi yapılmasının ayıplığını bir kez da-
ha söylemeliyiz. Bu yanlışlık, koalisyonu oluştu-
ran üç partinin sorunlannı bir takvime bağlama-
malanndan ve günün gereklerine göre hareket et-
melerinde ısrarcı olmalanndan doğuyor. Içlerinde
MHP belki acemiliği nedeniyle en az kusurludur.
Ama ANAP ve DSP için, hiçbir mazereti geçerli bul-
mak mümkün değil.
Bugün Siyasi Partiler Yasası'nda yapılmakta
olan değişikliklerin neden oldugu tartışmaların
benzeri, 1965'li yıllarda merhum Celal Bayar ile
arkadaşlanna siyasi haklar sağlanması sırasında
yapıldı.
Ismet Inönü, o tartışmalann bir yönündeki odak-
tı. CHP Genel Başkanı, 1960 ihtilalinde kapattığı
DP'nin siyasi haklardan yoksun bırakılmış liderle-
rinin seçme ve seçilme haklarını almalannı savu-
nuyordu. Genel sekreteri Ecevit ve arkadaşlan
da rahmetli paşa ile birlikteydiler. Ama kimi CHP'li
politikacı ve aydın, Silahlı Kuvvetler'in de hoş kar-
şılamadığı 'kuyudan adam çıkartma' adını verdik-
leri bu girişimi kıyasıya eleştiriyorlardı. Bayar'ın
affını ister görünüp de, yüreklerinde 'inşaliah çık-
maz' duasını saklayanlar DP'nin yerine kurulmuş
Adalet Partisi milletvekilleri ile genel başkanlany-
dı.
Sonunda Bayar siyasi haklarını aldı. Ama yeni-
den politikaya dönmenin doğru olmadığını gördü
ve öyle davrandığı için kendisine tanınmış olan 'es-
ki cumhurbaşkanlannın Cumhuriyet Senatosu 'nun
doğal üyesi olma hakkını' kullanmadı. Siyaset si-
perierinde tekrar yer almayı deneyen eski DP'lile-
rin çoğu ise, başarılı olamadı.
Bugün, Erbakan ile Kazan'a parlamentoya gir-
me hakkı gerçekten açılsa, FP'li yenilikçilerle, ge-
lenekçiler arasındaki kavganın nasıl patlak vere-
ceğini merak edenlerin sayısı az değildir. Kaldı kj
ben, Anayasa Mahkemesi'nin 5 yıl süre ile siya-
set yapma yasağı koyduğu bir kımsenin, tıpkı bir
siyasi parti listesinde oldugu gibi bağımsız olarak
da seçime giremeyeceği görüşünde ısrarlı olan-
lardanım. Çünkü milletvekilliği gibi, yasamagöre-
vi üstlenen gerekirse yürütmede yer alan bir kim-
se siyaset yapmıyorsa, kim siyaset yapacaktır? Ya-
ni, bir partiden değil de bağımsız milletvekili se-
çilmiş iseniz siz siyaset yapmayanlardan mı ola-
caksınız? Bugünkü partamentoda bu durumda
üç bağımsız üyevar. Elazığ, MalatyaveTunceli'den
seçilmiş bu üç milletvekilinden herhangi birisi bu
nitelikleri ile öteki 547 arkadaşlanndan ayn bir ko-
numda değiller ki.
Bakan da, başbakan da olabilirler. Mehmet
Ağar'ın DYP Genel Başkanlığı'na soyunma düşü
gerçekleşme aşamasına gelirse, "Sen bağımsız
seçildin" diye önüne engel çıkmayacak ki.
Ama Şevki Yılmaz ve öteki kimi küfürbazlann
durumunu da Erbakan ve Kazan ile aynı paket için-
de ele almak bizim kimi meslektaşlarımızın yanlı-
şıdır. Sövgüyü ağızlanna gargara malzemesi yap-
tıklan için haklarında açılan kovuşturmalardan
yurtdışına kaçma yolu ile kurtulmayı deneyenle-
rin, siyasi partiler yasasındaki değişiklik ile o dos-
yalarının kapanacağını sanmak yanlıştır.
Ama parti kapatma olaylan, başka bazı engel-
lere bağlanıyorsa, bundan demokratikleşme adı-
na hoşnut olmalıyız.
Özellikle ben bu konunun HADEP'İ ilgilendiren
yönünü de ele almak istiyorum.
Geçen hafta, bu partiden seçilmiş belediye baş-
kanlan'nı Çankaya'da kabul ederek ülkenin birli-
ği ve bölünmezliği için verdiği tavsiyelerle onlara
yeni bir pencere açmak isteyen Cumhurbaşkanı
Demirel'in deneyimine uyan bir HADEP, pekâlâ
kendi tabanı için sağhklı bir umut haline gelebilir.
Üstelik önceki gün parlamentoya gönderilen Piş-
manlık Yasası'nın sağlayacağı olanaklardan yarar-
lanma gibi akılcı bir yolu seçecek dağdaki insan-
lan, topluma kazandırmada sağhklı bir pencere iş-
levini yüklenebilir.
Faks: 0212 677 07 62
E-Mail:orhan.birgitfndo.net.tr.
Beykoz Belediyesi kararlı
Türbanlı zabıta As
2 aylık izne çıktı
İstanbul Haber Servi-
si-Beykoz Belediye Baş-
kanı Alaaddin Köseler,
belediyede kılık-kıyafet
yönetmeliğine uymayan
hiç kimsenin bulunmadı-
ğını söyledi. Köseler, za-
bıta olarak çalışan ve tür-
banını çıkarmamakta di-
renen FethiyeAs'ın da iki
aylık izin aldığını ve ya-
kınlardaki FP'li birbele-
diyeye geçmeye çalıştı-
ğını vurguladı.
Geçtiğimiz dönemde
FP'li kadrolarca yönetilen
ve 18 Nisan seçimlerin-
de DSP'nin kazandığı
Beykoz Belediyesi'nde,
laik cumhuriyet ilkelerin-
den ödün vermemeye ça-
lıştıklannı anlatan Köse-
ler, bu çerçevede zabıta
kadrosunda çalışan Fethi-
ye As için de gerekenin
yapılacağını söyledi.
Uzun süredir izinli olan
As'ın, yeniden iki aylığı-
na maaşsız izne çıktığını
ve türbanına göz yumul-
masının söz konusu ol-
madığını vurgulayan Kö-
seler, As'ın kendisini tür-
banıyla kabul edebilecek
FP yönetimindeki birbe-
lediyeye geçiş yapmaya
çalıştığmı kaydetti.
Köseler "Kendisi gö-
reve gelmiyor. Ben baş-
kan olarak da insan ola-
rak da yapabUeceklerimi
yaptun" diye konuştu.