Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
/ SNİSAN1899 CUMA CUMHURİYET SAYFA
mmm SECIM'99 mmm
ANAP, Mesut Yılmaz'ın seçim bölgesinde 3-0 peşinde... FP, Şevki Yılmaz'ın yöredeki ağırlığına güveniyor
Rize'de iki 'Yılmaz' faktörüTÜREVKÖSE
RİZE - Kente adım atar atmaz, "Me-
sut Yılmaz faktorü"nun ağırhğı hemen
kendını cuyuruyor Meydanlarda bına-
lann uzeinde Atatürk fotoğrafıyla bu-
tunleştınlmış dev Mesut Yılmaz pos-
terlen hemen goze çarpı>or Hele,
ANAP ıl bınasından ıçen adım atarsa-
nız i
iktidariar,başbakanliklarg5rmüş''
bır hdenn seçım bölgesinde olduğunu-
zun aynmına varmamanız olanaksız
ANAP ıl bınası 900 metrekarehk bır
alanı ıçenyor Onlarca oda, son derece
şık, ıthal mobılyalarla doşenmış Yore-
de ış yapan ışadamlan, Yılmaz'a mın-
nettarlıklannı gostermek ıçın u
küçük
genei merkez gibi" dıye tanımlanan bu
bınayı donatıvermışler
ANAP'lılar lıderlennın ağırlığına ya-
kışan bu bınadan gurur duyuyor RP'lı
Şevki Yılmaz ın mılletvekılı adayı ol-
mak ıçın ıstıfasından sonra 1996 yılın-
da yapılan ara yerel seçımlerde beledı-
ye başkanlıgına seçılen ANAP'lı Hıar
Top "bir genel başkamn seçim böJgesi
için böyle büyuk bir binanın doğal oldu-
ğunu'' soyluyor Dığer partılere de "bi-
nalannın dökülen kısımlan,çerçeveleri-
nin onanmı için yardımcı oldukianm"
eklıyor 1996 yılmda yapılan seçımler-
de, Şevkı Yılmaz'ın etkınlıginın kınl-
ması ıçın DSP ve CHP seçmenının de
"öddnç ovlanjla" destek verdıgı Top,
yıne ıddıalı Top, 1996 seçımlerınde
yuzde 58 oyla seçıldığını anımsatırken
"55. hükümet döneminde hemşerimiz
olan başbakanınuz buyuk hıznıeder ver-
di. Sosyal demokratlardan da yine oy
alacağmıa ınanıvorum" dıyor
Şev kı Yılmaz donemınm temel tartış-
ma konusu "Nataşalarla mucadeie", bu
seçım donemınde one çıkanlan bır fak-
tor değıl Bu "mucadeleniıT yorenın
ekonomık yaşamına vurdugu darbe gor-
Seçmensavısı 213.320
Mdletvekılı savısı: 4
RP
DYP
ANAP
DSP
CHP
HADEP
tP
MHP
MP
YDH
YDP
YP
l'aııilı'n- i'jrliKrin
«inrı- oy
dağılınıı >ii/dı(eri
1
3
-
-
23XI
10.91
5C47
3.4*
3J8
890
0.10
191
8J5
0.19
«M
994
Karadenz
802
mezdengelınemı\or Yanşa gıren polı-
tıkacılar "horlanan,sınırdışıedilenRus
kadınlannın kuserek ba\ ullannı topla-
yip gıtmesının kent ekonomısıne etkısi-
oın ajnmında olduklan ıçın" bu konu-
ya pek ılışmıyor
Beledıye Başkanı Top da "Şevld Yıl-
maz, Nataşa olayını çok kuDandı. OteJ-
ler kapaüldı, bu kadınlar oteüere sokul-
mayacak, dedL Ozdlikle kadın seçmen-
leri çok etkıledı. Ben hacca gıram. Isla-
mı bır yaşam taram. var ama artık bu
konunun uzenne gıtmek doğnı değıL
Serbest pıyasaya ınanmış bır kışıyun. Ti-
caretin artmas, ilınuze tunst gdmesı için
uğraşıyorum. Şu anda Nataşalara karşı
sert bir tedbir ahnaya gerek yok" dıyor
Aday lann belırlenmesı surecmde sıkın-
tı yaşayan FP yıne beledıyeyı zorlaya-
cak CHP de kadın adayı Sdma Meıtıi-
şoğiu ıle yanşa gınyor Beledıye meclıs
aday lıstesını "bir kadın, bir erkek" sı-
ralamasıyla oluşturarak "yuzde 50-50"
kadın-erkek eşıthğını gerçekleştıren
Memışoğlu, ev ev dolaşarak kadınlara
ulaşmaya çalışıyor Rızelı kadınlara
"Bunca yıl erkeldere o> verdiniz, çarş»-
ya indiğinizde betediye kapısını zoriaya-
bOiyor musunuz" dıye seslenen Memı-
şoglu, "Şevki Yümaz'dan sonra çağdaş
bir kişiye sahıp çıkdması" gereğını vur-
guluyor
ANAP ın kalesinde
büyük yarış
Rıze de ı$, mılletvekıllığı yanşına ge-
lınce. herkes once "Mesut Y ılmaz fak-
tönTnu kabul edıyor FP, DYP, DSP ve
CHP bu faktoru zorlayıp bır mılletvekı-
lı çıkarabılmek ıçın ANAP kalesını sars-
maya çalışıyor ANAP. adaylannı mer-
kez yoklamasıylabelırlemış Yılmaz'ın
kendısırun altında 3 kez AhmetKabil'ı
ada> gostermesı orgutte sıkıntı yarat-
mış Ancak Rıze'de, "Mesut ve Türgut
Yılmaz kardeşlenn ıstedigi olduğun-
dan" orgut sesını >
r
ukseltememış Rı-
ze'de goç nedenıyle mılletvekılı sayısı-
nın 4'ten 3'e ınmesı "pastayı küçüftü-
yor" 1995 seçımlennde AN<\P'ın oy
oranı vuzde 54 5, RP'nın ıse yuzde 23 9
Bu nedenle, merkez sağdakı partılerden
ANAP "İHP, DYP ıse 1 mılletvekılı çı-
karabılme umudunu FP'nm oy kaybe-
deceğı hesaplanna dayandınyor
FP'nın, orgutun etkın ısımlennı dışlaya-
rakProf Dr MehmetBekaroğlu'nuhs-
te başı aday gostermesı bu partıde sıkın-
tıya yol açmış DYP'nın lıste ba^ı ada-
> ı Necdet Vana, ANAP'ın bolgede oy
kaybettığıne ınanıyor Yazıcı ya gore,
ANAP'ın 2 sıra adayı Ahmet Kabıl'e
AN\P örgutunun de tepkısı var Yazı-
cı. DSP'nın ANAP'takı "ödünç oytan-
nın geri çekfleceğuu" soyluyor Yazıcı,
"Rize çaya bağımlı. Çava verflen zam
çok az. Ça>-Kur'a alınan 5 bin 200 laşi-
den sadece uçte bın Rıze'den. thmizde
unrversıte. ha\aalanı yok. limana doğ-
nı dunıst başlanamadı. sahil yolu para-
sı bitmiş, işlerlik kazanamıyor. Butun
bunlar ANAP'ın bocalamasına vol
açar" dıyor Yazıcı'nın tahmmıne gore,
ANAP, FP ve DYP bırer mılletvekılı çı-
karabılırler ya da seçım yanşı "2-1" so-
nuçlanır ANAP 2 mılletvekılı çıkanr-
sa,3 mılletvekıllığı ıçın DYP ıle FPçe-
kışır Son genel seçımlerde her ıkısı de
yuzde 3 5 oranında oy alan DSP ve
CHP'nmışıkolaygorunmuyor DSP'de
aday belırleme surecı de sancılı geçmış
II Başkanı ZıyaKdseoğlu 3 sıradaaday
gostenlınce ortalık kan^mış Lıste ba-
şında aday gostenlen İsmet Berberoğlu.
orgutun desteğını arkaMnda gormedığı
gerekçesıyle "feragat etüğinir
açıkla-
mış, ancak genel merkez bunu kabul et-
memış Bukez.2 sıra adayı çekılmışve
Koseoğlu2 sıraya yukselmış
Berberoğlu, "DSP'nin durumu zor,
ancak umutsuz değiL Sosyal demokrat
taban ANAP'a kaynuşü. Şimdi A.NAP,
Abjnet Kabil yuzunden oy kaybeder. Va-
tandaş,'Neurettıkı3 donem mılletve-
kıllığı yapsm' diyor. FP'de adayhk sı-
kınbsı oidu, Şe\ kı Y ılmaz'ın kendı çaba-
sıyla aJdığı 5-6 bın şahsı ovıı vardır. İn-
sanlan hipnoüze eder gıbı etkikrdL Şim-
di o da olmadığından, FP'nın işi zor.
MHP de FP ve ANAP'a giden ödünç oy-
lannı alacak" dıyor Berberoğlu'na go-
re. sonuç 2-1 olacak ANAP ın 2 mıllet-
vekılıne karşılık, 3 mılletvekıllığı ıçın
FP ıle DSP yanşacak CHP'lı Turgut
Karafazh,"Yanşta ben de vanm" dıyor
"Çayı en ryi bden ada\ benım" dıyen
Karafazh. ANAP-FP ve CHP nın bırer
mılletvekılı çıkarabıleceğıne ınanıyor
Karafazh, Pazar ArdeşenveFındıkh'da
"rakipsiz'* olarak beledıyelen alacakla-
nnı soyluyor Rıze'de seçım yanşı surer-
ken, beledıye parkında keMİen manol-
ya agacının >asını tutan, "Fırtınaozgür
aksın. cennet Çajnlıhemşin cehennem
olmasın" dıyen çevre dostlan da gelış-
melen yakından ızlıyor
CHP Artvin'de belediyede iddialı.. Milletvekilliği seçimleri ise 'sürprizlere' gebe
DYP ile ANAP arasında büyük yanşARTVİN (Cumhuriyet) - Rıze'den
| 4 bındığımız mıdıbus, bır >anı yemyeşıl
Hh, bıtkı örtûsu, dığer yanuiejiLzJe.çevnli
•ı*" sahıl şendınden Hopa'ya-dofrtı ilerler-
ken "seçim muhabbeti" başlıyor Yolcu-
lardan bın. sahıl yolundakı dolgu çahş-
malannı gostererek "İste buriin bunla-
n ANAP yapü" dıye "propagandava"
gınşıyor Ancak dığer yolcular sessız
Içlennden bın, "Oy aslanun ağzında
daa_" deyıp konuyu kapatıyor
Mıdıbus Sarp sınır kapısıyla Gurcıs-
tan'a açıldıktan sonra hareketlenen Ho-
pa'yı aştıktan sonra sarp tepelere doğ-
ru vuruyor
Cankurtaran tepesıne ulaştıgımızda
sısten goz gozu gormuyor "Sis" Art-
vınlıler ıçın olağan Tepey ı aşıp Çoruh
Nehn kıyısına ındıkten sonra sıs dağı-
lıyor Doğa, sısı, kıvnla kıvnla gıden
bozuk yollan goze ahp. azgın Çoruh'u
da aşarak tepelere yerleşen Artvınlılen
görkemlı bır manzaraylaodullendırmış
Sıs dağılınca manzara daha da netleşı-
yor, guzelleşıyor Ancak sıyaset üzenn-
dekı sıs, oyle kolay dagılacak gıbı go-
runmuyor
Artvın'de her yıl hazıran aymda Cel-
lattepe Yaylası'nda yapılan Kafkasör
Boğa Gureşlen'nı sımgeleyen ıkı boğa
heykelı kent meydanında "kafa tokıış-
turuyor" Artvın'de sıyasetın "boğala-
n" da, ANAP ve DYP Merkez sağın ı-
kı partısı kıyasıya yanşıyor 1995 se-
çunlennde mılletvekılhklennı ANAP,
DYP ve CHP arasında paylaştıran bu
kentın mılletvekılı sayısı goç nedenıy-
le 2'ye ınınce hesaplar kanşmış
DYP'nın kozu, Orman Bakanlığı done-
mınde ıktıdar olanaklannı "cömertçe"
ARTVİN
kullanan Hasan Ekınci ANAP'ın kozu
ıse, Denner Barajı nın fınansmanıyla
ılgılı karann altındakı "Başbakan Me-
sut Yılmaz" ımzasını her fırsatta hem-
şenlenne gosteren mılletvekılı Sûlej-
man Hatinoğlu FP, ANAP oylannın sol
partılere kayması durumunda aradan
sıynlma hesabı yapıyor CHP solunes-
kı kalelennden olan bu kentte ıddıalı
Nıtekım, CHP Genel Başkanı Deniz
Baykal'ın katıldığı mıtıng son derece
coşkulu geçıyor Artvın'de ODP de,
"bazı Uçelerde beledıye başkanbğmı ka-
zanmayı bekleyecek kadar" varlığını
duyuruyor
Son genel seçımlerde ANAP'lı Su-
leyman Hatinoğlu 30 bın DYP'lı Hasan
Ekmcı 23 bın, CHP lı Metin Arifağaoğ-
lu 16 bın dolayında oyla seçılmış RP 15
bın dolayında oy almış, DSP'nın 9 bın,
MHP'nın de 6 bın dolayında oyu var
Mılletvekılı sayısı 2'ye ınınce, bu tab-
lo kıyasıya bır yanşa yol açmış Partı-
ler "diğer parbîerden de oy alabilecek"
aday peşıne duşmuş ANAP, beledıye
başkanhğı ıçın "eski CHP'K" bır aday
gostermış ANAP'ın 2 sıra mılletvekı-
lı adayı da, DYP'nın eskı ıl başkanı Ad-
nan ÇeltikçioğJu. llın şu andakı beledı-
ye başkanı da DYP'lı
Beledıye başkanlığı yanşına ıddıalı
gıren CHP'lı Emin Ozgun rakıplen ta-
rafından, "Daha önce ANAP ve DSP'de
çahştL Sonra CHP'ye geçti" dıye yıpra-
tılmaya çalışılıyor Ancak. Ozgun son
derece ıddıalı Nıtekım, \rtvın mıtın-
gınden sonra seçım otobusunde CHP
Genel Başkanı Deniz Baykal'la sohbet
ederken, kendısını hazıran ayında yapı-
lacak Kafkasör Boğa Güreşlen'ne da-
vet edıyor Bay kal da, "tek başına, spor
ayakkabısını, montunu giyip" geleceğı-
nı soyluyor Ozgun, "Geçen seçimlerde
SHP-CHP çekişmesi nedeniyle kaybet-
tik, joksa en gûçlıi biziz. DSP faktorü de
var, ama adaylan 20 yıldır dışarda" dı-
yor Ozgun mılletvekıllığı seçımlen
ıçın ıse temkınlı konuşuyor "Her şey
olabiür, sfirprizler olabüir."
ANAP'lı Sûleyman Hatinoğlu son
derece ıddıalı Hatınoğlu'na gore, seç-
men "ya oyunu Çoruh'a atacakya da fa-
>TMİ partilerden birine wrecek." "Birm-
ci mıllenekılliği garanti, 2-0 için DYP ile
mucadele edrvoruz" dıyen Hatinoğlu,
ıddıasının gerekçelennı şoyle özetlıyor
"DYP oylan 1995 seçimlerinde daha
öncesine gore 37 binden 23 bine indi.
Şımdı 5-6 bın daha duşuş olur. Hasan
VfHP'nin oylaruıı laralanuşb.
Şımdi bu oyiarda gidecek. FP zaten i-
nişte. CHP gidıvor. DSP atak yapar, a-
ma millet%eküı seçtirmeve >etmez. Bele-
diyede de iddialıyız, eski CHP'li bır ar-
kadaşı transfer ettik. Bdediye, CHP ile
ANAP arasında geçer"
Hatinoğlu, Hasan Ekıncı'ye "Orma-
m bunlar yedı, orman yağmacüığı yap-
ü, geçicı ışçıler aldırdı" dıye vuklenır-
ken, seçım platformunda tartışmalann
barajlara endekslendığını, Derıner'ın
yanı sıra 5 baraj ınşaatına daha başla-
nacagını anlatıyor
Hatinoğlu soylemıyor, ama Denner
Barajı'yla ılgılı karann altında DSP'lı
bakanlann da ımzalan var Bu nedenle,
DSP'lıler eskı ortaklanna karşı bıraz
buruklar
DSP Merkez Ilçe Başkanı Ali Llker,
"ANAP ile DYP de\letin imkânlaruu
peşkeş çektiler. EkincL Orman Bölge
Müdürluğu'nümevsimlikişçilerleşişir-
dL Orman Bölge Mudurluğu'nün
SSK'ye 150 mflyar prim borcu var" dı-
yor
DSP, 1 sıra adayı Hüseyin Oztûrk'u
TBMM'yegondermeyıhedeflıyor Öz-
turk de, bastırdığı broşurlerde "Fxevit
rüzgânna" guv enıyor
"Türldye için, geleceğiniz için, terö-
rûn sona erdirilmesi için, Artvin için 18
Nisan'da siz de oyunuzu Türkiye'nin
adayma, Ecevit'e verin."
Artvın'de ODP de "var." Sokaklarda
ODP aday lannın "Alnım ak, ellerim te-
miz; ODP'Hyim" ve "'Evet se en sola"
afişlen yaygın olarak dıkkatı çekıyor
DUZYAZI
ORHAN BtRGİT
Bir Hafta Kala...
Sandık başına dokuz gun kaldı ve ozellıkle gorsel
medyamızın Kosova sorunu ıle dolu olan gundemın-
de seçımlerle ılgılı haber, yorum ve konuşmalann ağır-
hğı çogaldı
Ben bu konuşmalann ıçınde, ısımlendırerek soyle-
yeyım, NTV'nın beş gazetecı ıle bır partı lıderı arasın-
da surdurulen "soru-yanıt"\\ olanını çok daha ılgı ıle
ızlıyorum Bu tur soyleşıde, "çana/fsoa/"olasılığıda,
polıtıkacının sorulan kendı ıstedığı bıçımde yanıtlama-
yı surdurmesı de en az olçulere ınfyor
Öncekı akşam bu program dızısınde CHP Genel
Başkanı vardı ve Baykal'a yoneltılen soruların başın-
da, hemen herkesın, 18 Nısan akşamı açılacak san-
dıklardan çıkacak bırleşık oy pusulalannda altıok uze-
nne basılmış "evet" muhurlennın bu partıyı barajata-
kılma tehlıkesınden kurtarıp kurtaramayacağının ya-
nrtını oğrenme ısteğı gelıyordu
Bır kez daha vurgulamak ıstıyorum
12 Eylul yonetıcılennın ulkeyı "ıkı buçukpartı"\\ bır
sıstemın dar kahplan ıçıne sokmak ıçın getırdığı, da-
ha sonra da ANAP+SHP ışbırlığı ıle Seçım Yasası'nda
ahkonulan baraı engelı bır an once kaldınlmalıdır
Duşununuz örnegın MehmetAğarbağımsız ola-
rak katıldığı bu seçımde yeterlı oyu alırsa Elazığ mıl-
letvekılı kımlığı ıleTBMM yegırecektır Şayet, bır par-
tı kurarak seçıme gırse ve Elazığ da aynı oyu alsay-
dı, ulke barajı engelı, ona bu yolu kapatmış olacaktı
Deniz Baykal, partısının 18 Nisan'da baraj engelı ıle
karşılaşmayacağını ılerı surerken hem mıtıng alanla-
nnda CHP'lılenn sergıledığı canlı göruntulenn bılırkı-
şılığıne başvuruyor hem de bu tur soylentılen rakıp-
lenn yaydığını vurgulayarak medyanın kasrtlı davran-
dığını soyluyor
Mıtıng alanlarının, bınncı lıgdekı altı partı ıçın de uç
aşağı beş yukarı bırbırıne yakın kalabahklarla doldu-
rulduğu doğrudur Ama bır başka doğru, o kalabalık-
lann asla 1980 oncesınınkılerie kıyaslanamayacak ka-
dar az sayıda olduğunun altının çızılmesı gerektığıdır
Yuzde 10'luk baraj çıtasını aşamayacak bır partı,
dıyelım kı 9'larda kaldı, o partının bıle, seçıme katılan
seçmen sayısının toplamına gore, dağarcığında or-
talama uç mılyon dolayında oy bulunacaktır Ve o uç
mılyon dolayındakı seçmen, beş-attı, bılemedınız onar
bınlık ızleyıcı topluluklan arasında, mıtıng alanlannda,
ellennde salladıklan flamalarla, alkışlanyla öne çıka-
caktır Değıl o tur kalabalıklann, daha gorkemlılerının
bıle nasıl aldatıcı olduğunu, 1950 seçımlenndekı Tak-
sım mıtıngınde rahmetlı Inöniı'ye "Işte Paşam Istan-
bul" dıyen donemın valısı Fahrettın Kenm Gökay,
14 Mayıs akşamı anlamış olmalıydı Onun ıçın temen-
nı edelım kı CHP, 18 Nısan seçimlerinde baraja takıl-
masın, ama genel başkanı alanlarda gorduğu canlılı-
ğı, seçım sonuçlannın antmetığı ıçın bır katsayı ola-
rak değeriendırmesın
Kaldı kı, mılletvekılı seçımlen ıçın CHP oylarının
önune baraj engelı çıkacak bıleolsa, partının yerel se-
çımlerde alacağı oyların toplamının, kendı boyutlan
ıçınde genel oyundan fazla olacağını Baykal ve arka-
daşları elbette bılıyorlar CHP dıye btr partı vardır Ke-
za partının canlı ve dın orgutu de partının ust yonetı-
mı ozellıkle son uç yılda ızledığı stratejinın yanlışlığı-
nı kabul etmemekte dırendığı ıçın ozellıkle klasık seç-
menlennm ılgısını 18 Nisan'da hangı olçulerde oy pu-
sulalarına çekebılecektır^
Baraja takılma tehlıkesı, 1995 seçımlennde de
CHP'nın uzennde bır Demokles kılıcı gıbı sallandı
Şayet M Haydar Vezıroğlu'nun onculuk ettığı "Ba-
ğımsız Adaylar Hareketı"r\\n yaçıştan çekılmesı sag-
lanamasaydı kıhcın sıvn ucu bır haylı baş kesmlş ola-
caktı Unutulmasın kı o seçımde DSP'de ruzgârdan
soz edılmıyor, Ecevit o tarıhte hâlâ "bır bölen" ola-
rak suçlanıyordu İP o seçımlere altıok savunuculu-
ğu ıle değıl, eskı soylemlen ıle katılıyordu ve bır "Bır-
leşık Sol Cephesı" temsılcılığını de ustlenmemıştı
Hele ODP'nın ayaklan uzenne kalkacağını duşunmek,
serap gormek gıbı bır şeydı 1995'te de erken seçım
ıçın ısrarlı olan Baykal, o savaşımdan partısının bara-
jı kılı kılına aşabıleceğını elbette aklına bıle getırmez-
dı Şımdı yıl 1999 CHP'nın ısrarta ıstedığı, sandığın
seçmenın onune konulacağı 18 Nısan'a ıkı elın on
parmağından daha az gun kaldı ve lıder, partısının ba-
raja takılıp takılmayacağı soylentılennın kasıtlı yayın-
lardan yayıldığında ısrar edıyor
Kendısıne yırmı gun once nabız yoklaması ıçın grt-
tığım Samsun'un Çarşamba ılçesındekı CHP bınasın-
da, gazetecı arkadaşım Mehmet Güler'ın de tanık-
lık yaptığı bır konuşmayı ozetleyeyım
Genç ılçe başkanı, eskı bır CHP uyesı olduğumu
da bıldığı ıçın benı CHP'yı eleştıren yazılarım nede-
nıyle çok duzeylı bır bıçımde suçluyordu Soz donup
dolaştı, barajı aşma endışesınde duğumlendı Baş-
kanın odasında bulunan bır partılı bızı ızieyen bete-
dıye başkan adayını gostererek Sabahattn Ağa-
bey'e göre, bız de baraji açabılınz Ama Apo Imra-
lı 'dan kaçar, Baykal da gıdıp onu yakalayarak Ecevit'e
teslım ederse" dedı
Bu "kara mızah"\, yanm yuzyılı aşan eskı CHP'lılı-
ğımın anısı ıçın bugune değın yazmaya elım varma-
mıştı Baykal, baraj soylentılennın kaynağı olarak bır
kısım medyanın kasıtlı davranışını gostermeseydı, yı-
ne de yazmayı duşunmeyecektım Ne olur herkes
kendı kusurunu bır bılebılse Başkalan lıgde şampı-
yonluk ıçın oynarken onlar kume duşmeyeceğız dıye
bugunden bayram etmeseler
E.Mail:obirgit(g cumhunyetcom.tr
Faks:0212/677 07 62
1 8 N i s a n s e ç i m l e r i n e y a k l a ş ı r k e n d ü ş l e r v e g e r ç e k l e r
Monsieur d'Hont, DSP ve ANAP'a karşı mı?
ERHAN KARAESMEN
Unlu d'Hont yontemının matematıksel ıç
dokusunu bır kısaca hatırlayahm 1890'lar
Belçıkası'nda demokratık yolla tek başına ıktıdar
olma şansını yakalamış bulunan sosyalıstlenn
onunü kesebıhnek uzere sağ koahsyonu
partılennın canhıraş feryath arayışlanna bır
yanıttır, d'Hont sıstemı Amaç, genden gelerek
kuvvetlenen partının mılletvekılı sayısı artışını
zorlaştırmaktır
Bu durum, ozellıkle çok sayıda temsılcı çıkaran
ıllerde ya da seçım çevrelennde daha netleşır
Burada, bazı temel matematık kav ramlann çok
sadeleştınlmış olarak açıklanması gerekıyor,
d'Hont uygulamasında partılenn bırbınne oranı
(k) ıle seçım çevrelennı çıkaracağı mılletvekılı
sayısı (m) arasında duzgun matematıksel bır
bağlantı mevcut olup bu bağlantı hıperbohk bır
değışımle gostenm bulur Hıperbol. goze hoş
gorunen, ancak oynak değışun ozellığıne sahıp
bır egn olarak bılınır Rakıp partıler arasındakı
mılletvekılı sayılan farklannın geometnk
göstenmı ıçın ıse hıperbollerden oluşan eğnler
demetıne ıhtıyaç vardır Mılletvekılı sayısının
buyuduğu eksenel değer bolgelennde bu
demetlerdekı eğnler bırbınne çok yaklaşır
Buyük partı-kuçuk partı farkı kalmaz (Bu
ulkede, "Şu partiler, bu kadar sandalye kapariar
ve konforlu bir koaüsyon oluştunuiar" fetvaMnı
verenler, rakamlann değışım ozellıklennı hıç
bılmeden, yıllardır sallar dururlar Koşe yazarlan,
ekran yorumculan, gozlemcı, sıyasal danışmanlar
(')vb Okuru hafıfçe yorma pahasına. bıraz
antmetık, bır parça hıperbol laflanna dahna
gereğı duyulduysa, bu, ışkembeyle beyın
arasında bırazcık fark olduğunu hatu"latma
durtusunden kaynaklandı)
Şımdı DSP+ANAP koahsyonu duşune yenıden
donersek bu ıkı partının toplamda 275'ı
bulabılmektekı buyuk zorluğu ışte bu hıperbolık
değışımlerle falan baglantılıdır Bu ıkı partı ve
bıraz da CHP, Batı Anadolu'nun nufus yoğunluğu
yüksek ve buyuk kentlere sahıp ıllennde kuvvetlı
olan partılerdır Doğu'dakı dağ başında, bozkırda,
çamurda varlıklan hıssedılmeyen cıcı
oluşumlardır Buyuk kentlerdekı guçlen, d'Hont
sıstemının hıperbolık değışım kısıtlaması
dolayısıyla yeterlı sayıda mılletvekılhğıne
donüşemez Az sayıda mılletvekılı çıkaran seçım
çevrelennde ıse daha sağdakı dığer partıler sıhp
supurmektedır Buna gore, başa gureşır gıbı
duran ıkı partıden FP (ReF) bu kumedekı rakıbı
DSP'ye oranla yanşa neredeyse "20-0" onde
başlamaktadır Başaltına soyunmuşa benzeyen
ANAP ve DYP arasında da DYP lehıne "6-0"lık
bırbaşlangıç avantajıgozukmektedır Bukonuda
bundan daha oteye bır yoruma gerek olmayacağı
açıktır
Ya Fazllet Pattlsl?..
Bılgısayar hesaplan ve çıktılan düzenımızı
hazırlarken Fazılet Partısı ıçın kısaltılmış sımgeyı
"ReF" olarak kullandık, herhangı bır ınce
duşunceyle falan oluşmadı bu yakıştırma
Alabıldığme doğal bır sekılde Refah ve Fazılet
sozcuklennden oylesıne bır kısaltma çıkıverdı
Zaten bın gıdıp dığen hemen gelıvennedı mı')
Aralannda çok fazla bır fark da gözukmuyor
Yandaşlannın üçte bın kadannm koktendıncı
olduğu soylenegelır Gen kalanlannın yandan
bıraz fazlası ıçın, orta boy Anadolu kentlennın ve
kasabalannın serbest meslek erbabı ıle
aılelennden oluştuğu tahmını yapılagelır Toplam
tabanlan ıçınde sekızde bırlık bır kesımın
Guneydoğu'da son on yıllık donemde "cami" ıle
"vilayet binaa" arasında tercıh yapma
durumunda kalmışlann camıye yakın
duşmelenyle oluşmuş bır tabandan kaynaklandığı
gozlenır Genye hâlâ dortte bırlık bır taban
kesımı kahnaktadır Toplamda bır buçuk mılvonu
aşkın bır seçmen kıtlesını gosteren bu taban
parçası ıse buyuk kentlenn (Istanbul başta ve
ızmır şımdılık en sonda olmak kaydı ıle Ankara,
Bursa, Adana, Gazıantep, Antalya vb goç çekme
merkezlermın) yenı sakınlennden oluştuğu, son
yıllann ılgınç sosyal gozlemlen arasındadır
Bakımsız ve sahıpsız dış mahallelenn
ıtılmışlığıne, toplumda ıkmcı sınıf muamelesı
gonnelenne karşı oluşan tepkılerle burunleşmeyT
ReF bır olçude başarmış gıbıdır Dın, dınsellık,
camı, ahret unsurlannı da kullanan ganp bır umut
vencılık ortamı yaratılmıştır
Ote yandan, buyuk kentlenn, yogun goç alan
merİcezlenn kentlıleşememış yenı sakınlennın
sosyo-pohtık davranış sureklılığıne sahıp
olamadığı bılınegelır 1970'lenn CHP'sı,
1980'lenn ANAP'ı yenne bu kesım 1990'lann
ortasından ıtıbaren ReF ıle haşır neşırlıgı
yeğlemıştır 2000'lerde ne olacağı belırsızdır
Ama 1999 genel ve yerel seçımlerde yoğun goç
alan merkezlerde bu sosyal tabanın, MHP'nın de
bır mıktar ortaklık arayışına karşm ReF tercıhı ıle
gırmeye hazırlandığı gözlenmektedır (Bu
kesımm ıçınde koktendıncı oranı muhtemelen
taşradakı bazı koyu tutucu yorelerdekıyle
karşılaştınldıgında daha duşuktur Bu anlamda,
metropolıten kentsel yaşam ıçın çok kuşku vencı
bır unsur olarak gozukmeyebılır Ama ıkı en
buyuk kentımızın beledıye seçımlenne maalesef
damgasını vuracak gıbı gozükmektedır)
1994 yerel ve 1995 genel seçımlenndekı
başanlanyla, varabıleceğı en ust noktalara
ulaştığını duşünduren ReF, oralara gore bır
mıktar potansıyel kaybermışe benzemektedır
Ancak DSP ıle olan yanşında ulkedekı toplam oy
oranlan karşılaştınlmasında olarak rakıbınm
gensınde de kalsa daha fazla mılletvekılı
çıkarabılme şansına sahıptır 19 Nısan sabahı bu
tur bır tabloyla karşılaşılmasını yurttaş olarak hıç
temennı etmemekle bırlıkte tam bır surpnz
olmayacağını da maalesef tasarlayabılıyorum
SÜRECEK