Catalog

Cumhuriyet INTERNET'TE www.cumhuriyet.com.tr www.cumhuriyet.com Cumhuriyet . Cumhuriyet TANBUL VE ÇEVREStNDE YAYTNDAYIZ 7L Y1L SAYI: 26841 / 200.000 TL (KDViçinde) : YUNUS NADİ (1924-7945) BAŞYAZARI: NADİR NADİ (1945-1991) 3 NİSAN 1999 CUMARTESİ C U M H U R l Y E T ' Î N E Ğ İ T I M V E K Ü L T Ü R H Î Z M E T L E R t LEIBNIZ METAFİZIK UZERINE KONUŞMA Fransızcadan çeviren: Afşar Timuçin "Leibniz düşünce tarihinin yetiştirmiş olduğu en yaratıcı, en evrensel düşünürlerden biridir. Bilgi zenginliğinde, çeşitli alanlardaki yaratıcılıkta onu aşmış olan bir başkası hemen hemen gösterilemez. Leibniz yalnızca bir filozof değil, aynı zamanda matematikçi, doğa bilgini, tarihçi, filolog, hukukçu ve teologdur da." Macit Gökberk LEIBMZ METAFIZİK ÜZERİNE KONUŞMA AftBTİMM II) Leibniz felsefesi bir bütünsellik felsefesidir. Belli konulara ağırlık vermek yerine bütünü kapsayan bir açıklama getirmeye çalışır. İlerleme ya da gelişim fikri de ilkin onda görülür. XIX. yüzyılda olgunlaşacak olan bu fikir Leibniz'in monadçılık öğretisinde belli belirsiz ortaya çıksa da onemli bir düşünce aşamasını gösterir. Leibniz'in belirttiği gibi, Descartes'tan geçmeden yeniçağı kavramak nasıl zorsa, Leibniz'den geçmeden gelişim fikrini kavramak da olası değildir. 17. yüzyılın üç büyük filozofundan biri olan Leibniz'in, felsefesini ilk kez toplu bir biçimde anlattığı yapıtı... Salı günü Cumhuriyet 'le birlikte... DENEM SINAVI ODAK Dershanesi işbirliği ile hazırlanan eğitim programı 8. Sayfada Moskova'dan NATO harekâtına tepki; ilk savaş gemisi Boğaz'a doğru ilerliyor Rusyaortnııııısıtıyor Kosova nın Türkiye temsilcisi 'Sırplar yalanlarla yaşıyor'• Kosova Cumhuriyeti Türkiye Temsilcisi Enver Tali, îbrahim Rugova ile Sırp lider Miloşeviç arasında yapıldığı öne sürülen banş görüşmesinin bütünüyle yalan olduğunu söyledı. Rugova'nın sözlerinin zorla söyletilmiş olabıleceğını belirten Tali, "Bu bir Sırp senaryosudur" dedi. İPEKYEZDANÎ Kosova Cumhuriyeti Türkiye Temsilcisi Enver Ta- M, Arnavutlann lideri tbrahün Rugova'nın Sırp lider Müoşeviç ile yaptıgı iddia edilen görûşme sonrasın- da iki liderin banş için çahşma yapacaİdanna ilişkin sözlerinin kendı sözleri olmadığını belirterek "Bn sözler bir senaoodur, çün- kü tbrahim'i de, Sırplan da taıujonım" dedi. Tali. Sırplann Kosovahlannev- lerine gınp "£TÇ daldka içinde evinizi boşaran,yok- sa vururuz" diye tehdit ederek köyleri boşalttıkla- nnı söyledi. Tali, Koso- va'yı terk edenlerin eşya- lannı. çocuklaruıı, anne- babalannı bile alamadan kaçtıklannı, kaçamayan- lannsa evlerinde ölümü beklediklerini kaydetti. Kosova Türkiye Temsilci- si Enver Tali. Kosova'daki Arnavutlann durumuyla ilgili sorulanmızı yanıtla- dı: - Kosova'dakUerJe ha- berteşme imkânınız var mı? Tali - Haberleşme çok zor. Oradaki insanlarla bağlantı kursak bile bilgi alamıyoruz, insanlar öyle bir can pazanna düşmüş ki komşusunun başına ne geldiğini bile bümiyor. Gelenlere durumun ne ol- duğunu sorduğumuz za- man "Bilmiyorum, üzerimdeki elbiselerte kaçtun,ço- cuklanmın yansını aküm, yansuıı bıraküm" diyor- lar. - Erkeklerin Priştine'de stadyuma toplandıklanna ffişküı bügüer size de gekü mi? - Çocuklan, kadınlan, yaşlı insanlan •'Kosova'dan dışan çıkın" diye evlerinden aüyoriar, erkekleri de stadyumlara topluyorlar. Kosovalı Arnavutlann lide- 19,Sü.3'te ABD'den MOSkOVa'ya Sert uyan Rusya'ya ait Liman adlı savaş gemisi Türk karasulanna ulaştı. Rusya Dışişleri Bakanı Ivanov, geminin guvenlik gereği bölgedeki bilgileri toplamak için Adriyatik'e hareket ettiğini söyledi. ABD, Rusya'nın Belgrad'a askeri yardım yapması durumunda hata işlemiş olacağı uyansında bulundu. Türkiye'nin, Montreux Sözleşmesi gereği, savaş gemilerinin Türk Boğazlan'ndan geçmesini engelleyemeyeceği, gemilerin gündüz geçiş yapabilecekleri belirtildi. Haber Merkea - NATO'nun Yugoslavya'ya yönelik askeri harekâtına sert tepki gösteren Rusya Federasyonu, Adriyatik Denızı'ne ilk savaş gemısini dün gönderdi. Lıman adlı gemi dün sabah saatlerinde Ukrayna'nın Sivastopol kentinden aynlarak Türk Boğazlart'na doğru hare- ket etti. Rusya, 8 Nisan'a kadar 7 savaş gemisini daha Boğaz- lar'dan geçirerek Adriyatik'e yollayacak. ABD Dışişleri Ba- kanlığı, Moskova'nın Yugoslav- ya'ya askeri yardımyapması du- rumunda büyük bir hata yapmış olacağı uyansında bulundu. Diplomatik kaynaklardan e- dinılen bilgilere göre Rusya, sa- vaş gemilerinin Türk Boğazla- n'ndan geçeceğıne ilişkin ilk bilgıyi 26 Mart'ta Türk Dışişle- ri Bakanlığı'na iletti. Adriya- tik'e gidecek savaş gemilerinin sayısını arttırma karannı alan Rusya, 30 Mart'ta Dışişleri'ni bir kez daha bilgilendirerek ge- rekli düzeltmeleri yaptı. Rusya, Türkiye'ye 8 Nisan tanhine ka- dar Boğazlar'dan 8 savaş gemi- si geçireceğini, ilk gemının 2 Ni- san'da (dün) Türk karasulanna MArkasıSa.l9,Sü.3'te Türkiye toplantılarda yok Yugosiav askeri birliklerinin baskılan nedeniyle evlerini terk eden Kosovalı mültecilere yönelik insani yardım düzenlenmesine ilişkin Bonn'da yapılan toplantıya Türkiye'nin katılmaması tepkiyle karşılandı. Alman hükümetinin Yugoslavya'ya komşu ülkelerin dışişleri bakanlan nezdinde gerçekleştirdiği toplantıya davetli olmayan Yunanistan katılırken Balkanlar'da etki alanı yaratmaya çahşan Türkiye'nin uzak kalmaması gerektiği vurgulandı. BDT'DESIKINTI SÜRÜYOR • 10. Sayfada A r n a v u t l a n n e k m e k k a v g a s ı ^ İ r T * ^ J f ! ^ « ^ ^ î ^ ° Kesovah Arnavutlann sayisı 200 buu geçerken göç artarak surayor. Birleşmiş MiDeder MûltecOer Yûksek Komiseıüği mühecflere gönderikn insani yardımlann yetersiz kaldığını belirte- rek Kosovahlann durumonu "facia" olarak nhelendirdL Aç, susuz ve bitkin kalan mûhecflerin kamplarda bir somun ekmek için birbirlem le kavga yapükları bildiriliyor. HMT KOZLUKUrHü İHfearf • //. Sayfada (Fotoğraf: REUTER) Kosova'dan kaçama- yanlann yaşamından endişe ettiklerini bettr- ten Tali, durumun an- lablamayacak kadar köhl olduğunu söyledi Demirel, operasyon sonuna kadar sürdürülmezse 'zulmün galip geleceğini' söyledi 'Savaşı NATO kazanmab 9 KOSOVA'DAN KAÇANLAR YAŞADIKLARI SIKINTIYIANLATTI • 19. Sayfada ANKARA (Cumhuriyet Bürosu) - Cumhurbaşkanı Sükyman Demirel, NA- TO'nun Kosova'dan sorunu çözerek çıkması gerektiğini belirterek "Aksi haktezulüm galip getir. Bu ise 21. asra gi- rerken insanbğuı ayıbı olur. Bu ayıp şundiMk geniş çapta Sırpİara aittir. Ama eğer dünya bunun içinden çıka- mazsadünyanm ayıbı ohır" dedi. Cum- huıbaşkanı Demirel, dün kaOldığı Tür- kiye Kızılay Derneği Olağan Kongre- si'nde, Kosova sorununa değindi. Sov- yetler Birliği ve Yugoslavya'nm dağıl- masının yeni bir siyasi coğrarya oluş- masına neden olduğunu anlatan Demi- îbrahim Rugova Sırplann elinde Yugosiav savaş gücüne darbe 111. Sayfada 111. Sayfada rel, "Bu coğrarya henüz meydana gete- memiştir. Bunun bühassa Yugoslavya kısmı kanh oWu" dedi. Bosna-Her- sek'te 200 binden fazla insanın zulme, etnik temızhğe uğradığına ve yaşamı- nı yitirdiğine dikkat çeken Demirel, sözlerini şöyle sürdürdü: "tnsanlar dün bir arada yaşamak- tavdı. Bu insanlar Hınstiyandı, Müslü- mandı, ama hepsi bir arada yaşıyordu. Suplann 'Fırsat bu fırsattır, belki bu- nun ıçerisindeki Müslüman unsurlan ortadan kaldmr ve büyük Sırbistan'ı kuranz' diye giriştikleri etnik temiziik hareketi karşuında, Boşnak ve HırvathaOdan bnieşerek kahramanca mücadete ver- diler. Dünyanm dikkatierini cektUer ve nihayet kan dur- durulabildL Ama bunun fa- turası200 bin masuminsan- dır. Bubirvahşettn-." Demirel, Türkiye'nin "Bu vahşet Kosova'da tek- rarianabilir, ona göre dik- katü olunması lazun" biciminde bir- çok kez uyanlarda bulunduğunu anım- satarak "Netke mbarrvia, hani araba- nıntekerikınklıktansonrayol gösteren çok olur. Ben şöyle demistim, böyle de- 19,SH31e 'Sıra, tesislerin yıkılmasında' Bergama siyanürden kurtuldu • Bergama halkı siyanûre karşı verdiği 10 yıllık mücadelede yeni bir başan daha kazandı. Danıştay'ın altın işleme hakkını iptal ettiği Eurogold firmasmm maden sahasuıda bekleyen 18 ton siyanür dün Bergama'dan çıkanldı. • tzmir Valisi Kemal Nehrozoğju, siyanürün nereye gönderildiğini açıklamadı. Bergama Belediye Başkanı Sefa Taşkın, siyanürün Kütahya'ya gönderildiğini, oradan da Sardunya Adası'na gideceğini söyledi. Siyanürilı gönderilmesinin tek başına anlamı olmayacağını belirten Taşkın, Eurogold'a ait tesislerin de bir an önce yıkılmasuu istedi. • 7. Sayfada Fazilet Partisi Erbakan çatlağı büyüyor • FP'yi siyasi yasaklann kaldınlması mücadelesinde pasif kalmakla suçlayan Erbakan'm partide yarattığı çatlak derinleşiyor. Erbakan'ın "Bu koşullarda seçim işe yaramaz" yolundaki açıklamalanmn seçimde FP'yi olumsuz etkileyeceği ve partideki çekişmenin seçünden sonra da süreceği belirtiliyor. • Erbakan'm partiye müdahalesini itiraf eden Recai Kutan, "4 sene sonra gelir 77 yaşma, kendini mtiyar hissetmezse yine gelir" dedi. Partideki değişimci gruptan Ali Coşkun, Erbakan'm FP'yi yönlendiremeyeceğini - söyledi. • 5. Sayfada 1 20 yıl sonra Öcalan kardeşler buluştu • AnkaraDGM Şavcılığı'na başvuran Öcalan'ın kardeşleri Mehmet Öcalan ve Havva Keser, iki avukatla birlikte Gemlik'teki Gemport Limanı'ndan Imralı Adası'na götürüldü. • 19. Sayfada '3. KÖPRÜ ISTANBUUU ÖLDÜRÜR' M 3. Sayfada FAKÜLTELERE GEÇlŞ ZORLAŞTIRILDI M 3. Sayfada TRABZON ADANA'DA 2-0 GALİP USpor'da 'DERBlNİN FAVORlSİ YOK' USpor'da GUNCEL CLTVEYT ARCAITJREK OKafaBuKafa! Önce kimi cümleleri anımsatalım: "Kuran kurslannı kapattılar, ezanın sesini kıstılar, başörtülü kızlanmızı üniversite önlehnde coplattılar, yetmedi. Benim dindar vatandaşım mağdur oldu." Hangi partiden olursa olsun "kim bu sözlerin sahi- bi" sorusuna, kısaca aynı yanıt gelecek: "Recai Kutan.'" • Arkosı So. 19,Sü.l 'de Türkiye'de gûneş tam tutulaeak 11 Ağustos'ta binlerce gökbilimci, on binlerce turist, binyılımızın son tam tutulması için Türkiye'ye geliyor. Bizim zamanımızda hiperaktivhe mi vardı. Niçin şişmanlıyoruz? GU1VDEM MUSTAFA BALBAY Hırsullah Beyin Azmi! Anadolu'da güzel bir deyim vardır. "Azimle eden taşı deler..." Hırsullah Erbakan'm maşallahı var, azimlesistemin "içine" yönelik eleştirilerine devam "ediyor"... Hırsullah Bey, Kurban Bayramı'nda bir kısım med- yadan bir kısım gazeteci çağınp bayramlık ağzını aç- tı. Çağnlı arkadaşların yazdıklanna dayanarak Hırsul- lah Bey'in verdiği mesajlan şöyle özetleyebiliriz: • ArkosıSo. 19, Sü. 8'de