Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
2£ ARALJK 1999 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
EKONOMI / ekonomi(tt cumhuriyet.com.tr 13
Hükümet güvencenin arkasına sığınarak yüksek faizle para toplayan 5 bankaya el koydu
Gecikmeli operasyonI994yılında üç bankanın birden kapatılması ile birlikte •.»•... .
"bankazedelerie " tanışan Türkiye, mevduata verilen yüzde 100
gvvence ve sistemin üzerinde gizli elgibi duran siyasilerin
fhturasınıağır ödedi. Hükümet "Yurttaşlarpanikyapmasm"
derken, faturanın tüm sektöre ve yurttaşlara çıkacağını görmezden
geliyor. Fona devredilen bankalann mali yapılarındaki bozukluk
uzun zamandır bilinmesine karşın geciken bu operasyon ise
Türkiye Ue soygunların denetim altında yapıldığını ortaya koyuyor.
IMF'ye son taahhüdünü deyerine getiren hükümet, 5 bankaya birden
ESBANK
Zeytinoğlu
KÜMAŞ'ıaldı
Yönetimine el
konulan Esbank'ın
sahıbi olan Zeyti-
noğluHolding,ka-
muya ait K.Ü-
MAŞ'ı,bukunüu-
şun kendi parala-
nnı kullanarak sa-
nnalmıştı.
Türkiye de ala-
rmıda tekeı Konumunda bulunan kamu ku-
ruluşu Kütahya Manyezıt tşletmeleri AŞ
(KÜMAŞ), DYP-CHP koahsyon döne-
minde Eylûl 1995'te 108 milyon dolarbe-
delle Zeytinoğlu Holding'e satılmıştı. 0
dönemde de Kütahya Milletvekıli olan
DSP'li Emin Karaa. KÜMAŞ'ın satış-
tan öncekı değişikkamu bankalannda yak-
laşık 40 milyon dolar karşıUğı Türk Li-
rası nakıtparası bulunduğunu açıklamış-
u. Yönetim Kurulu Başkanhğı'm Yahm
Erez'ın kardeşı A. Mesnt Erez'ın yaptı-
ğı Esbank Eskişehiı Bankası TAŞ'ın 94
şubesi bulunuyor. Ana hıssedarlan ara-
sında Entil End. Yat. Tic. AŞ, Zeytinoğ-
lu Tic. San, Eston Eskişehir Beton San.
ve Tic. AŞ yer alıyor.
Bankanın sektördekı aktıf büyüklüğü
869 trilyon lirayı gösterirken, 15'incisı-
rada yer alıyor.
Esbank'ın temel fon kaynağını oluş-
turan mevduat 1998 yılında yüzde 71 ar-
tarak416.1triryon liraya yükseldi. 1998'de
yüzde 117 artarak 276.8 trilyon liraya
ulaştı. DTH'ler yüzde 66.5 ile mevduat
içinde en büyuk paya sahıp olurken, Türk
Lirası tasarruf hesaplan da yüzde 22.3
ile ikinci sırada yer aldı.
Net faiz gelirleri 1998'de yüzde 152
artarak 76.8 trilyon liraya çıktı. Bu dtf-
rum, bankanın aktıflennin ortalama fa-
iz verimini geliştinniş olsa da, bazı faiz
dışı unsurlar bankanın anlamlı kâr ger-
çekleştinnesini engelledi.
SUMERBANK
Özelleştirmeden
kamuhıştırmaya
Atatürk zama-
nında, 3 Haziran
1933tarihinde,eko-
nomik kalkınma
amacıyla kurulan
Sümerbank'ınözel-
leştırilmesinin üze-
rinden 4 yıl geçtik-
ten sonra devlet
bankayıgerialmak
zorunda kaldı. îşin en ilginç yanı ise bu-
gün operasyonu yöneten Hazine'den so-
rumlu bakan Recep Önal'ın, Sümer-
bank'ın özelleştirildıği dönemde banka-
nın Yönetm Kurulu Başkanı olması. Sü-
merbank'ı satın alan ve POAŞ ihalesiy-
le adını duyuran Hayyam Garipoğlu ise
tefeci Nesim Malki cınayeti ile Türkbank
ihalesine fesat kanştırmaya ılışkın dava-
dan yargılanıyor.
Halencezaevinde bulunan veMalki'yi
öldûrmeye azmettirmekle suçlanan Erol
Evd'in iddiası üzerineyapüan inceleme-
de, Iş Bankasf ndaki Evcil hesabından
656 milyar lira para çekildiği, aynı tarih-
te aynı şubeden bu miktardaki paranın
Özelleştırme idaresi'ne havak edildiği,
ancak göndericı olarak Hayyam Gari-
poğlu'na ait İpeks fırmasımn göstenldi-
ği, elde edilen banka dekontlanndan tes-
pit edikniştı. GerekGaripoğlu. gerek Erol
Erkohenve gerekse deNesim Malki'nin
varisleri, Nesim Malki öldürüldükten son-
ra bu ortaklığın tasfıye edildiğını, Mal-
ki'nin payı olan 26 milyon dolann Gari-
poğlu tarafindan ilgılüerine ödendiğinı be-
yan ettiler.
Bu beyanlar ve sonradan Sümerbank'la
ilgili olarak Alaatttn Çalacı'nın baskı ve
tehditleriyle Ganpoğlu tarafindan Ev-
cil'e para ödenmesı sonucunda, Sümer-
bank'ın yansının Garipoğlu, kalan yan-
sının ise Nesim Malki ve Erol Evcil'e ait
olmak üzere alındığı ortaya çıkıyordu.
el koydu. Likidite durumlarını düzeltmek için yüksek faizle pamjoplayan ,«•"**"
Sümerbank, Egebank, Yurtbank, Esbank ve Yaşarbank 'ın yönetimi Merkez
Bankası 'na bağlı Tasamıf Mevduatı Sigorta Fonu 'na geçti, ancak geride
» karşılıksız krediler ve on binlerce tasamıf sahibi kaldı. Kontrolü altına aldığı üç
\ banka için bugüne kadar 657 trilyon lira harcayanfonun elinde bugün sadece
600 trilyon lira bulunuyor. Ancak hükümet operasyon içinfondakiparaya
değil Dünya Bankası 'ndan iki dilim halinde gelecek 2 milyar 250
milyon dolara güveniyor. Fona geçen bankalann iyileştirilmesinde
kullamlacakparanın ilk taksidi Hazine den sağlanacak
YAŞARBANK
ona devredilen bankalann
sahiplerinin siyasilere, ö'zellikle
Cumhurbaşkam Süleyman
Demirel'eyakınlığı dikkat
çekiyor. Cavit Çağlar ve Şevket
Demirel gibi Selçuk Yaşar ve Ali
Balkaner de Demirel'in aile
fotoğrafinda yer alan isimler.
ECEBANK
Demirerierin
bankası
Egebank, 12 Eylül öncesinde "mo-
bflya yobuzluğtt" yaptığı ve Şeker-
bank'ı dolandırdığı gerekçesiyle yar-
gılanan Yairya Demirel'in adaşı ve ku-
zeni Yahya Murat Demirel tarafindan
yönetiliyordu. Egebank. Mayıs 1998'de
Yahya Murat Demirel'in babası olan
Şevket Demirel grubuna geçti.
Egebank, 1977'de bölgesel banka
statüsünden çıkanldı. Egebank" ın mül-
kiyeti Bayraktar ve Öılas Grubu or-
takhğından 1998 yılında Demirel gru-
bu tarafindan satın alındı. Yönetim
kadrolan değiştirilerek, yönetim ku-
rulu başkanlığına Y. MuratDemirel ge-
lirken, yönetim kurulu danışmanlığı-
na da eski Merkez Bankası Başkanı
Rüştü Saracoğlu atandı. Yönetim ku-
rulu üyeleri arasında Neslihan Demi-
rel de yer aldı.Yahya Murat Demi-
' rel'in bir dönerflTbaşkarilığıriı yaptığY ""
yönetimkurulunda, Türkbank skanda-
lının kilit isimlerinden avukat Aydo-
ğan Semizer in deyer alması dikkat çe-
kiyordu.
Tütünbank'tan
Yaşarbank
9
a
1980 yılında
mülkiyeti Yaşar
Grubu'na geçen
Türkiye Tütüncü-
ler Bankası, Izmir
merkezli banka
olarak biliniyor.
Ancak 1996 yüın-
da sahibi Selçuk
Yaşar, Koçbank'a
özenip "Ben deismimi taşıyan bir ban-
ka sahibi ohnakBOyorum" diyerek Tü-
tünbank'm adını Yaşarbank olarak de-
ğiştirirken, bankamn tzmir'de bulunan
genel müdürlüğünü tstanbul'ataşıdı.
1998 yıbnda 398.8 trilyona ulaşan
mevduat, Yaşarbank'm başlıca fon
kaynağı olarak dikkat çekiyordu. Bu
arada DTH'lerin toplam mevduat için-
deki payının yüzde 68.3 olması da ban-
kanın mevduata dayalı büyümesini
gösteren bir diğer örnek. Bankamn ge-
rek TL gerekse döviz mevduatina, pi-
yasanın çok üzerinde faiz vermesi, an-
cak bunlan işletememesi sorunlar yu-
mağuu oluşturdu.
Türkiye genelinde 84 şubesi bulu-
nan bankanın ortaklan arasmda yüz-
de 48.48 ile Yaşar Holding, yüzde 2.08
ile Emekli Sandığı, yüzde 49.44 ile de
değişik isimler bulunuyor.
Türk bankacılık sistemi için 843.9
trilyonluk aktif büyüklüğü bulunan
banka 17'nci sırada yer alıyor. Kredi-
leri 525.9 trilyona ulaşan bankanm son
denetimlerde takipteki kredilerinin
gizli tutulması dikkat çekiyor. Şirke-
tin özsermayesi 1999 Eylül itibanyla
33;2 trilyon blürken net kârrnin ise 7. l
•trilyonu bulduğu gözleniyor.
Son dönemde toplam aktiflerini re-
el anlamda konıyan banka, sermaye
ve likidite rasyolannı hafif ölçüde
yükseltti.
YURTBANK
Interbank
bağlantısı
rj g P F ^ ^ İ t a ^ i YurtTicaretve
f ^ B i Kredi Bankası AŞ
1993 yılmda ku-
ruldu. Bankamn
kuruluş sürecin-
de ana hissedar-
lan arasında îh-
las Holding'in
yüzde 10 hissesi
bulunurken, şu
anda tamamı Ali Avni Balkaner'e ait.
Bankanın 26 şubesi, 596 personeli bu-
lunuyor. Ali Balkaner'in Emlak Ban-
kası'yla kredi ilişkileri daha önce gün-
deme gelirken, Yurtbank'a kamu ban-
kalanndan yüksek oranlı kaynak ak-
tardığı ileri sürüknüştü. tnterbank'ta
sermayenin 30 trilyon liraya çıkanlma-
sı sırasında Ali Balkaner'in sahibi ol-
duğu Yurtbank ile yapüan 4 trilyon li-
ralık alışveriş, Hazine tarafindan kabul
edilmemişti.
Hazine Kambiyo Genel Müdürlü-
ğü'nden gönderilen yazıda, Yurtbank'a
yapüan işlemler sonucu Interbank'a
nakit giriş olmadığı, arttınmın 4 trilyon
liralık kısmınm sermayeye eklenme-
yeceği belirtilmişti. Hazine Banka Kam-
biyo Genel Müdürü Adnan Yaytaa'nın
imzasmı taşıyan yazıda şu görüşlere
yer verilmişti:
"Yiırt Ticaret ve Kredi Bankasf nca
4 trflyon lira kredi kullandınldığı. bu-
na karşüık bankanızca Balkaner gru-
buna dahil finnalara a>ıu tutarlarda
kredi verfldiği tesph ediimiştir. Bu çer-
çevede, bankanıza gerçek anlamda na-
kitgDTşisağlama>-aniştemdos\ası>iaöde-
nen sermayenin 4 trihon lirahk kısını-
mn serma> e hesabma alacak kaydedfl-
mesi uygun görülmektedir."
Yurtbank, Türk bankacılık sistemi
içinde 189.7 trilyon liralık aktifbüyük-
lükle 31 'inci sırada yer alıyor.
DevletBakanı Önalfona devredilen bankalann genel müdür, yönetim kurulu ve denetçilerinin beürlendiğini söyledi
Yeniyöneâmler belirlendiDevlet Bakanı Recep Önal, Tasarnıf Mevdu-
aü Sigorta Fonu'na devredilen bankalann genel
müdürleri, yönetim kurulu üyeleri ve denetçile-
rinin belirlendiğinı söyledi. Önal, belirlenen
isimlerin yemin ettikten sonra, en kısa zaman-
da görevlerine başlayacaklannı behrtti. Bu ban-
kalann sadece yönetimin değiştiğini, tasfiyesi-
nin söz konusu olmadığını da vurgulayan Dev-
let Bakanı Recep Önal, devri gerçekleştirilen
bankalannyönetimininbankacılık geçmişi olan
uyumlu insanlardan oluşturulduğunu ifade etti.
Sümerbank'a vergi tahsflaft yetkisi
Öte yandan Maliye Bakanlıgı'nın vergi tah-
süaü yetkısı verdiği 14 bankadan bir tanesinin,
Bakanlar Kurulu karanyla el konulan Sümerbank
olduğu ortaya çıkn.
Birkşik Yatınm Bankası'nın tasfiyesi
Bakanlar Kurulu 5 bankaya el koyma karany-
la birlikte yatınm bankası olarak daha çok bor-
sada aracı kurum gibi işlem yaptığı belirtüen
BirleşikYaunm Bankası'nın da bankacılık işlem-
leri yapma iznini kaldırdı. Birleşik Yannm Ban-
kası hakkında tasfıye süreci başlatıldı.
Bir şubesi ve 5 personeli bulunan bankanın 1998
yüsonu aktif büyüklüğü 4 tnlyon 659 milyar li-
ra. Hazine yetkilileri, bankanın 1994 krizinden
sonra sıkınüya düştüğünü belirterek bu tarihten
sonra dönem dönem birtakım faaliyetleri üzeri-
ne çeşiüi kısıtlamalar getirüdiğini ve kredi aç-
ması, teminat mektubu gibi bazı faaliyetlerinin
çok daraltümış olduğunu kaydettiler.
Fona geçan
maiî yapffif'
'1996 yılı
Şube sayısı
Personel
Özsermaye{mi/yarTL.}
Faiz^elirteri [ra/ya/' 7Lj
Toplam aktifter Ipnilyar TL)
Krediler(m//yarTL)
Takipteki krediler{m/fyar 71.)
Net kar
Toplam mevduat
banl
Yaşarbank
84
1722
33290
307225
843.996
525.965
7.152
694.422
csfenn
tyl. â
—W>
Egebank Esbank
73 94
1464
27.536
77.976
289.268
134.349
472
900
229.562
2241
53.879
296.831
869.053
236283
819
3.056
722.416
mSumerbank
871686
24.605
109.906
549.598
138.774
2.927
6.050
450.853
YufSânk
28
596
10.948*
13.274*
189.693*
81550*
4.656*
22*
158.816*
• Bankalar
Birligi
verileri el
konulan
5 bankanın
mali
durumunu
ortaya
koyuyordu.
Fondaki üç bankanın
mali yapısı (99 Eyl.)
(Milyar TL.)
Toplam aktifter
Mevduat
Net kar - zarar
Takipteki alacaklar
1.498.827
1.712.016
(-244.881)
346.551
Egebank'ta kuyruklar
Devtetin dün bir gece operasyonuy-
la Tasamıf Mevduatı Sigorta Fo-
nu'na devrettiği Yurtbank, Sümer-
bank, Esbank ve Yaşarbank şubeie-
rinde olağan dışı bir hareketlilik göz-
lenmezken Istanbul'daki bazı Egebank
şubelerine paralannı çekmek üzere
gelen banka müşterilerinin uzun kuy-
ruklar oluşturduklan belirlendi.
Devir operasyonunun bu sabah
Hazine taranndan açıklanmasımn
ardından. "bubankalardakin>e\du-
atuı sınırlama olmakstzm dev tet gü-
vencesi ahmda otdnğu" açıklamala-
nnuı, tasarruf sahiplerini rahatlattı-
ğı göziendi.
Yurtbank'm Harbiye şubesine pa-
ra yatırmak için gelen Güleda Dur-
moş, durumdan rahatsız olmadığını
belirterek "Paramızın devlet güven-
cesinde olması iç raharJatıcı'" diye
konuştu. Fona devredilen bankalann
şubelerine gelen bazı vatandaşlann
ise yeni karardan haberdar olmadık-
lart ya da içeriğini bümedikleri gö-
rüldü.
5 bankanın yöneticileri değiştirildi, kötü durumdaki diğer bankalar için birleştirme düşünülüyor
Banka operasyonu devam edecek
HAZAL ATEŞ ÇAKIR / HACER GEMİCİ
Hükümet, Uluslararası Para Fonu (MF) ve Dün-
ya Bankası'na verilen sözler doğrultusunda 5 ban-
kaya el koyarken, operasyonun ikinci ayağuıda ba-
zı bankalar, likidite ve mali durumu iyi bankalarla
birleştirilecek. Yaşarbank, Yurtbank, Sümerbank,
Esbank, Egebank, Tasarruf Mevduat ve Sigorta Fo-
nu kapsamına alınarak bubankalannyönetiminin Ha-
zine'den sorumlu devlet bakanı taraiindan belirlen-
diği bildirildi.
Mali sistemin iyüeştirilmesi çerçevesinde, banka-
cüık sektörüne ilişkin beklenen operasyon önceki
gece gerçekleşti. Bu arada bazı bankalann birleştı-
rilmesi yönündeki kararlann ambargolu olması ne-
denıyle açıklama yapılamıyor. Ancak, zayıf banka-
lann güçlü kamu bankalanna devrınin de gündeme
geleceğibelirtüiyor. Hazine Müsteşarlığı'nın yemin-
ü murakıplannın gecen hafta bankalardaki para trans-
ttımnc \)~**rfgtp ntay
Operas^onda geri
3!
ferlerini gözaltına alma-
lanna ilişkin haber ilk kez
Cumhuriyet gazetesinde
yer alırken, operasyonun
ikinci ayağının da bugün
yannyapüması bekleniyor.
Tiükiye Bankalar Bir-
liği Başkanı ErsmOzince.
sektördeki rekabetın art-
masıyla birlikte birleşme-
lerin gündeme gelebile-
ceğini belirterek, kısa vadede endişeye sevk edecek
oluşumlar bulunmadığmı söyledi.
Bankaiart
._ 5 ajriiyan
« = Ş S S ncdcnfcr
Uç banka satüıyor
Ekonomiden sorumlu Devlet Bakanı Recep Onal,
fona alınan banka yöneticilerinin de katıldığı Fi-
nans Kulübü toplanüsmda, bir gecede yapdacak ope-
rasyonun Bankacılık Denetleme ve Düzenleme
Kurulu atandıktan
sonra yapılacağuu
söylemişti. Operas-
yon beklentisinin ba-
zı bankalar tarann-
dan uydurulduğunu
ifade eden Önal'ın
açıklamalannın erte-
sinde yapılan devir
işlemleri sektörde
şaşkınlık yarattı. Bu
bankalann da devri ile fonun mali yükü artarken
Önal, Interbank, Türkbank ve Bankekspres'in yer-
lı ya da yabancı bankalara satılacağım açıkladı.
Halen fonun elinde 600 trilyon, yani 1.1 mil-
yar dolar para bulunduğu belirtilirken söz konusu
kaynağın 5 banka için yeterli olmayacağı ifade
ediliyor. Ancak hükümet söz konusu bankalar
için fondaki paradan çok, Dünya Bankası'ndan
iki kalem halinde gelecek paraya güveniyor.
Dünya Bankası ile yapılan görüşmeler sonrasın-
da söz konusu operasyonda kullanıhnak üzere
ilk etapta 750 müyon dolar, ardından da 1.5 mil-
yar dolar kredi gelmesi bekleniyor. Bu para ile
bankalann rehabilite edileceği ve fonun destek-
leneceği kaydediliyor.
Devredilen bankalar
Fona devredilen bankalannaktif toplamlan, Türk
bankacılık sistemi içindeki payuı yüzde 5.43'ünü
oluştururken, mevduatuı yüzde 7'sini ve kredile-
rin de yüzde 5.50'sini kapsıyor.
80'i aşan banka içindeki sıralamalanna bakıldı-
ğmda, Esbank 15, Yaşarbank 17, Egebank 24, Sü-
merbank 26 ve Yurtbank 31 'inci sırada yer alıyor.
Fona devredilen bankalar, piyasanın en yüksek fa-
iz veren bankalan olarak biliniyorlar.
İŞÇİNİN EVRENtNDEN
ŞÜKRAJV SONER
Kazancı Ozele, Zararı
Devlete
Bir miltetin vekili çıksa, değerinin çok altındaözel-
leştirilen, sonra yasadışı, hukuk dışı bir durum ya
da itlas nedeni ile yeniden kamulaştınlan işletme-
lerden vurgunun, devletin kaybının hesabını sor-
sa.
örneğin dün kötü yönetildikleri, ödemeler den-
gesi açıkları olduğu için el konan 5 bankadan bi-
ri olan Sümerbank, kimlere hangi koşullarda ve-
rilmiş, kamu mali peşkeş çekilmişti? Şimdi han-
gi koşullarda zaran devlete yüklenerek kamulaş-
tınlıyor?..
Dün daha önce el konulanlarla birlikte 8'i bu-
lan 5 bankaya devletin el koyması, ikisinin daha
birieştirmeterie kapatılması kararına ilişkin, libe-
ral ekonominin, küreselleşmenin ideologlannın,
bankacı uzmanlann yorumlannı dikkatle izledim.
öncelikle söz konusu kamulaştırmanın IMF di-
rektifi, uyanları doğrultusunda olduğunu öğreni-
yoruz. Sonra da bankalann kamulaştınlmasının
liberalizm, serbest piyasa ekonomisi adına çok
ciddi destek gördüğünü. Her şeyin özelleştirilme-
sini, her yerden kamunun elini çekmesini isteyen
serbest piyasacılar, sıkışan bankalann yükünün
devleteyüklenmesinde nedense birsakınca, ide-
olojileri adına da çelişki görmüyorlar.
Laf aramızda, bizim liboşlann liberalliği oldum
olası sınırsız, serbest kazanma anlayışı için ge-
çerti oldu. Nerede işler ters gitse, zarar söz ko-
nusu olsa, devletin sırtına yüklemenin bir yolunu
bulurlar. Vergi indirimleri, bağışlar, özel destekler,
hep bu kân özele, zaran devlete anlayışının ürü-
nüdür.
Karara konu olan bankalar, daha çok kazanma
hırsı ile hesap kitap işinde ipin ucunu kaçıranlar.
Bankacılık ilkelerini çiğnemişler. Bu bankalarla iş
yapanlann bankazede olmamalan için, ortaya çı-
kan zaran devlet yükleniyor. Burada da bir etik
sorun var ya.. Siz daha ucuz kredi ya dadaha yük-
sek faiz uğruna, bankacılık ilkelerini çiğneyen,
büyük bankalardan farklı yol tutturan bankayı se-
çeceksiniz.. Ama paranız devletin güvencesinde
olacak.. Zaran devlet üstlenecek.
Hoş tek neden bankazede yaratmamak değil
elbet. Asıl kaygı bankalar sistemi ile borsalar, pa-
ra sistemlerini ayakta tutmak. Dünkü uzman yo-
rumlanna baktım da, "Sunca zarar neden dev-
letin sırtına, sonuçta bize?" diye sorgulama zah-
metine katlanan bile yok. Bankalar sisteminin ko-
runması, paranın kaygısız dolaşması, devletin
güvencesinde olması kutsal, mutiak değer ola-
rak kabul ediliyor. Görebildiğim kadan ile tek kay-
gılan, bankalan ayakta tutmak için ayrılan fonla-
nn bu işe yetip yetmeyeceği idi. Açık söylemedi-
ler ama satır aralanndan, "Eldeki kaynaklar8 ban-
kadan doğan zarahann kapatılmasına yeter mi,
arkadan başka bankalar da gelirse bu işin altın-
dan nasıl kalkılacak?" derdine düştükleri anlaşı-
lıyordu.
Savunmam söz konusu olamaz, ama şeytanın
avukatlığını yapmak üzere soruyorum:
Aynı mantıkla, batan işletmelere de el koymak,
kamulaştırmak gerekmiyor mu? Hiç değilse her
gün zarar, iflas gerekçesi ile yüzlerce, binlerce iş-
çinin, hak edilmiş emek, alınteri alacakları da
gasp edilmiş olarak sokağa atılmaları önlenmiş
olur. Gülümsediğinizi, "Paranın kutsal, insanın, he-
le de işçinin değerinin söz konusu olmadığı bir
düzende.." diye itiraz eüiğinizi görür gibiyim.
Özelleştirmelerdeki yağmanın, banka kamu-
laştırmalanndaki devlete, bize bindirilen yükün,
hiçbirsoygun ve vurgunun hesabının sorulmaya-
cağını, böyle bir milletin vekilinin ortaya çıkama-
yacağını tabii ki biliyorum. "Laf olsun, bir özlem
dile gelsin" diye de gündeme getirmedim. Sade-
ce ve sadece tek ideolojinin, çarpık vurguncu uy-
gulamasında, medya yönlendinnesi koşullanma-
sında, bankalann özelleştirilmesi karannın ne an-
lama geldiğini dahi düşünemeyecek konuma
düştüğümüzün aynmına vardım.
"Çok doğru, çok haklı, çok gerekli bir karar"
vurgulaması ile bize giren kazığı göremez hale düş-
tüğümüzü bir anımsatmak istedim. Belki birka-
çımızda olsun, hâlâ "Ama bu haksızlık, vurgun"
diyebilecek, kimi hak, hukuk dürtüleri kalmıştır.
Adaletin tüketildiği bir düzende, yargının Ça-
kıct'yı kurtarmak, çocukları içeri atmak üzere iş-
letildiği günlerde, hâlâ haksız bir şeylere isyan
etme duygusunu yitirmemek, insana ait kimi de-
ğerieri koruyabilmek bile çok değerli.
e-posta: sukransoner(g yahoo.com
Bankalara hangi
şartlarda el konuluyor?
• Bankanın yapısını düzeltmesi için alınması
istenilen tedbirlerin kısmen ya da tamamen
aünmadığı, bu tedbirlerin kısmen veya tamamen
alınmış olmasına karşın mali bünyesinin
güçlendirümesine imkân bulunmadığı ya da mali
bünyesinin bu tedbirler alınsa dahi
güçlendirilemeyecek derecede zayıflamış olduğu
durumlarda.
• Bankamn yükümlülüklerini vadesinde yerine
getirmemesi durumunda.
• Yükümlülüklerinin uygulanmasmda Üst Kurul'ca
belirlenecek değerleme esaslan çerçevesinde
yükümlülüklerin toplam değerinin, varhklannm
toplam değerinin altında olduğunda.
• Bankanın faaliyetine devamının mevduat
sahiplerinin hakları ve mali sistemin güven ve
istikran bakımından tehlike arzettiğinin tespit
edilmesi durumunda. . ,
Değirmenin suyu
nereden geliyor?
• Sigorta primlerinden,
• Zamanaşımına uğrayan mevduat, emanet ve
alacaklardan,
• Yeni kurulan bankalann asgari sermayenin yüzde
onu tutannda Fon'a yatıracaklan sisteme guiş
paytndan,
• Bu kanun hükümlerine aykınhk dolayısıyla
hükmolunacak adli para cezalan ile idari para
cezalanrun yüzde ellisinden.