Catalog

r 6 EKİM 1999 ÇARŞAMBA CUMHURİYET SAYFA J j j J v U i ı U İ T İ J . / ekonomi@cumhuriyet.com.tr 13 ; Verginin yüzde 8'uiade • ANKARA (ANKA) - Menkul sermaye ıı gelirlerinin ı vergilendirilmesinde uygulanan sıstem nedeniyle son iki yıldır hızla büyüyen vergi gelırlerinden çeşıtlı adlaria yapılan iadeler, vergi gelirleritoplamının yüzde 9'unu buldu. Vergi iadeleri bu haliyle, bütçe harcama kalemleri ıçinde de önemlı bir büyüklük oluşturmaya başladı. MaJiye Bakanlığı'ndan edinilen verilere göre, vergi gelirlennden yapılan ret ve iadeler bu yılın ilk sekız ayında, geçen yılın eş dönemine göre yüzde 147 oranında büyüyerek 770.1 tnlyon liraya ulaşt. GAP, pamukta umutoldu • GAZİANTEP(AA)- Kahramanmaraş Sütçü Imam Üniversitesi Rektörü Prof. Dr.Osman Tekinel, Türkiye'de en fazla pamuk ekim alanı ve üretıminin Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nde olduğunu bıldırdı. Prof. Dr. Tekinel, Güneydoğu Anadolu Bölgesi'ni Ege ve Çukurova bölgelerinin izlediğini, en yüksek lıf veriminın de Güneydoğu Anadolu Bölgesi'nden elde edildiğinı söyledi. IMF güdümüne tepki • ANKARA (ANKA) - IMF'nin ücretlılere ve tanm kesımine kemer sıktırma yönünde hükümete yönelttığı direktıflere muhasebecilerden tepki geldı. Ankara Serbest Muhasebeci ve Mali Müşavırler Odası Başkanı Mehrnet Çelik. IMF Başkan Yardımcısı Stanlev Fischer'ın 2000 yılı bütçesınde 'tanm kesımine ve ücretlilere kemer sıktırma, harcamalan kısma' yönünde önkoşul getırdigini belirtti. Çelık, "Bu, bağımsızlık anlayışına vurulan bir darbedir. Bütçeyi IMF mi hazırlıyor, hükümet mi?" diye sordu. Belediyelerde çevne envanteri • ANKARA (AA) - Devlet Istatistık Enstitüsü (DlE). çevre ıstatistıklen kapsamında 1995 Beledıye Çevre Envanteri Anketı'nin geçici sonuçlannı açıkladı. DlE anketi. Türkiye'de tüm belediyelerde ıçme- kullanma suyu şebekesi, kanalizasyon şebekesi, antma tesısleri, katı atık hızmetı ile ilgılı venlerin derlenmesi amacıyla yapıldı. Akkuyu Santralı ihalesinin 15 Ekim'de sonuçlanacağmm açıklanması üzerine gözler konsorsiyumlara çevrildi Nüldeerlobfler ydmıyor• Dünyanın nükleer enerjiden vazgeçtiği bir dönemde reaktör satmak için müşteri bulmakta zorlanan ve Türkiye'deki ihaleye can simidi gibi sanlan bu şirketlerin sicili hiç de parlak değil. HACERGEMİCİ Enerjı \ e Tabiı Kaynaklar Baka- nı Cumhur Ersümer'ın "15 Ekim'de bu işi bitirecefiz" dediğı Akkuyu Nükleer Santralı ıhalesi- ne teklif veren konsorsiyumlar re- aktör satacak ülke bulamadıklan için olası bir ertelemeye karşı hazırlık yapıyor. Ihalede yer alan Sıemens şırketı temsılcilerirun 26 Agustos 1999'da Almanya'da bir meslek dergısine yaptıklan, "Türkiyeıızat- ma isterse bunu anlayışla karşıla- nz" açıklaması. soz konusu şirket- lerin pazan kaybetmemek ıçın dep- remi dahı bahane etmeye hazırlan- düdannı gösteriyor. Bu arada ABD temaslan sırasmda enerji şirketle- ri ile yapılan görüşmelenn ardın- dan Akkuyu 'nun kurulacağı Büyü- keceli beldesı beledıye başkanının pazartesı günü apar topar Anka- ra'ya çağnlması, "Akkuyu'da so- na doğru mu gjdihyor?" şeklinde yorumlara neden oldu. 35 yıl önce reaktör almaya ka- rar veren ve dünyanın nükleerener- jiden vazgeçmeye başladığı bir dö- nemde halen bu inadını sürdüren Türkiye'de Akkuyu yeniden gün- demde. Bakan Ersümer'ın Akku- yu Nükleer Santralı ihalesinin 15 Ekim'de sonuçlanacağını açıklama- sı üzerine gözler ihalede yer alan konsorsiyumlara çevrildi. Dünya- nın nükleerenerjiden vazgeçtiği bir dönemde reaktör satmak ıçın müş- ten bulmakta zorlanan ve Türki- ye'deki ihaleye can simidi gibi sa- nlan bu şirketlerin sicili ise hıç de parlak değıl. 195O'lı yıllarda nükleer sant- rallann devletler tarafından süb- vanse edıldiğıni belırten Green- peaçe Akdeniz Ofisi Enerjı Kam- panyası Sorumlusu Melda Kes- kin, Akkuyu için 3 şırketler gru- bunun ihalede yer aldığını ifade ederek ne olursa olsun sonucun "siyasi bir karar" olacağını dile ge- tirdı. Bu arada 4 yılda bitırileceğı ve 5 milyar dolara mal olacağı savlanan Akkuyu'daki bu rakam- lar da inandıncı gelmiyor. Yapılan araştırmalarda en hızlı biten nükleer santralın 6 yıldan önce tamamlanamadığının alunı çı- zen-ve 15-20 yıldır yapımı süren santrallann bulunduğunu kayde- den Keskin, maliyetın de iş bıtti- ğinde genelde ikiye katlandığını söyledi. Türkiye'nın 10 reaktör satın almak ıstediğıni ve bunun 50 milyar dolar demek olduğunu anımsatan Keskin. "Türldye gibi 100 milyar dolar dış borcu olan bir ülke, 50 mihar doian sokağa atmadan önce düşünmeli" diye konuştu. Keskin. şöyle devam etti:"Tüm bu şirketlerin ülkelerindeki du- rum ortada. DiyeBm Kanadah şir- ket kazandı, bunlar kendüeri 7 re- aktörii bir anda kapaürken aynı reaktörleri bizesatmaya çahşıyor- lar. Kanadalılar düzgün işletemi- yorsa biz nasıl işleteceğiz. Bu nok- tadan yüklenme\e çahşacağtz." Öte yandan Başbakan Bülent Ecevit'in ABD ziyaretinde ön pla- na çıkan 15 milyar dolarlık ener- ji evliliği planlan içinde nüldeer santral ihalesinin de yer aldıgı tah- min ediliyor. Nükleer santralın ku- rulacağı Akkuyu'nun bağlı oldu- ğu Büyükeceli Beldesi Belediye Başkanı Himmet Büyük'ün pa- zarîesi günü acil olarak Ankara'ya çagnldı. Belediye çalışanlan Bü- yük'ün Ankara'da olduğunu doğ- nılarken hangi amaçla gittiği ko- nusunda herhangi birbilgılen ol- madığını ifade ediyorlar. Ü*e ArjanrJn Brezitya ÇekCum. HindJstan Iran Romanya Slovakya Ukrayna Reaktör Atucha-2 Angra-2 Temelin-1,2 Kaiga-1,2 Rajaslttan-3,4 Bushehr-1,2 Cernavoda-2 Mohovce1,2 Khmelnitskı-2 Khroelnfeki-2 Rovna-4 Spariş 1974 1974 1982 1987 1986 1974 1979 1982 1979 1983 1983 Süre 20 yıl 25 yıl 17 yıl 12 yıl 13 yıl 25 yt 20 yıl 17 yıl 20 yd 16yı) 16 yıl NükleerKarşttlarından uyan Gerçekten nükleer santralyapılıyor mu? NAZMİAKDAĞ MERStN - Içel Nükleer Karşıtı Platform. nük- leer enerji kullanılması yönündekı karann halkı dışlayarak alınmaması gerektiğinı açıkladı. Akkuyu'da kurulması düşünülen nükleer santral için açılan ihalenin sonuçlanması öncesinde bir açıklama yapan lçel Nükleer Karşıtı Platform Söz- cüsü Doktor Necdet Tamamoğullan. yöre halkınm nükleer santral ıstemedığını dile getirdi. Tamamo- ğullan, "Uygulanan ve uygulanmakta olan yanlış poütikalar sonucu Ulkemiz enerjide dışa bağunlı hale getirümekte, daha da kötüsfi çok fazla sorun- lu ve pahalı olması nedeniyle gelişmiş ülkelerce terk edilniekte olan nükleerteknoloji iÛkemize grtirilmek istenmektedir" dıve konuştu. Günumuzde OECD ülkelennin nükleer santral yapımını durdurduğu- nu ve birçok ülkenin de nükleer santral projelerini ertelediğini belirten Dr Necdet Tamamoğullan, bu- güne kadar ülkemızde nükleer santral kurulmama- sının bir eksiklik değil. şans olduğunu söyledi. Tamamoğullan, nükleer karşıtı mücadelenin Ak- kuyu ile ilgili ihalenin sonuçîanmasından sonra da süreceğini belirtti. Nükleer enerj i savunu- culan, dünyanın birçok yerinde yapımı devam eden reaktörleri göstere- rek kendilerine taraf top- lamayaçalışırkenbu sant- rallardan çoğunun inşa- sımn yılan hikâyesine döndüğünü arka plana aüyorlar. Halen inşaat ha- linde buîanan 33 reak- törden bazılannın 15, ba- zılannın ise 25 yıldır ya- pım aşamasmda olduğu göz önüne alındığında kaynak israfı dikkat çe- kiyor. Greenpeace tarafin- dan yapılan çahşmaya göre Arjantin, Brezilya, Çek Cumhuriyeti, Hin- distan, Iran, Romanya, Slovakya ve Ukrayna gi- bi ülkelerde devam eden reaktör inşaatlanrun bitip bitmeyeceği tartışılmaya başlandı. Buûedeyer alanşirketlei' sabıkalı vvestinghouse: •ABD'de Washington, Ohio, Idaho ve South Ca- rolina'da nükleer silah te- sisleri işleriliyor. Sadece Washington'daki (Han- ford) radyoaktif kırliliğin temizlenebilmesi için ıyimser bir tahmınle 30 yıl boyunca 30 milyar dolar gerektiği öne sürülüyor. •ABD'deki en son si- panş 1970'liyıUaraait. Sı- panş olmadığı için fırma yeni iş yokluğundan Or- ta ve Doğu Avrupa'daki Sovyet tasanmı reaktör- lerinin tamamlanmasına yöneldi. • ABD'de VVestingho- use reaktörleri olağanüs- tü gecikmelerle ve büt- çelerinı kat kat aşarak ya- pıldı. Ortalama bütçe aşı- mı yüzde 432.8, gecık- me ise 5.3 yılı buldu. • Public Cıtızens gru- bunun 1996 Ekim'inde yayımladığı "Nükleer Ii- manlar" raporunda 12 performans ölçütüne gö- re ABD'nınenkötü lOre- aktörü içinde 1., 7.. 8. ve 9. bu firmaya ait. • Westinghouse, Fili- pinler'in Bataan Yanma- dası'nda 1976 yılında al- dığı sipariş için diktatör Marcosile 1.1 milyar do- larlık kontrat imzaladı. 1985'te inşaat bittiğınde santralın Fıyatı ikiye kat- lanarak 2.2 milyar dola- ra çıktı. Bu rakam, Fili- pınler'in dış borcunun yüzde 8'i demekti. İnşa- at sırasında 13 bin yoksul köylü yer değiştirmek zo- nında kaldı. MrtsubJsm. • Malezya'daki ortak- lığı Asian Rare Earth şır- keti, maden işletmesınde oluşan nükleer atıklann depolanması ve idaresi konusundaki büyük ih- mali yüzünden halk tara- fından mahkemeye veril- di. Mahkeme, şırketin yol açtığı kirlilıgi temizleme- si karannı verdi. • Westinghouse ile bir- likte çalıştıklan Mihama- 2 reaktörü 1992'de dev- reye gırdi. tki buharjene- ratöründen birinde ani- den patlayan bir borunun onanmı 3.5 yıl sürdü ve 200 milyon dolara patla- dı. AECL: • Kanada'daki tüm re- aktörleri yapan bir KİT olan AECL, 1978yılın- dan beri kendi ülkesinde tek bir sipanş altnadı. • Kanada'nın en büyük elektnk ıdaresı olan On- tario Hydro'ya ait 19 adet Candu reaktörle ilgili ba- ğımsız bir bilım kurumu tarafından yapılan ince- leme sonucunda 11 reak- törün 'standardmalnnda' ve 'zor kabul edilebilecek düzeyde' olduğu belge- lendı. 13 Agustos 1997'de 7 reaktörün birden kapa- tılmasuıa karar verildi. Siemens: • Avusturya'da halk oyuyla açılmadan kapatı- lan Zwentendorf santralı- nın yapımcı firması. • Son yıllarda Rusya, Çek Cumhuriyeti, Slovak- ya, Macaristan ve Bulga- ristan'da ıyıleştirme ve onanm çalışmalan yapı- yor. Siemens bu tip işler- de "nükleer kazalardan sorumlu ounadjgmı" be- lirten bir madde ile ken- dıni güvence altına alıyor. • Nuclear Fuel'in 26.2.1996 tarihli sayısm- da, Uluslararası Atom Enerji Ajansı'nın 1995 yılındaki teftişinde Si- emens ve Interatum'un 1979 yılında Irak'ın gız- li atom sılahlan programı- na katıldığının belirlen- diğı ifade ediliyor. Ancak Siemens bunukabul etmış değıl. Framatome: • Siemens ile birlikte- liğınin adı NP1 (Nucle- ar Power International). Bu grup tarafından üre- tilen Avrupa Basınçh Re- aktör(EPR), Türkıye'de- ki ihale şartnamesi satın alınacak reaktör için en az 5 yıl işletme deneyi- mi aradığı için ihaleye sokulmadı. Bazeru . bıöir F marka * unlatır... l O bir marka; hayata bakışınıza tercüman olur, seçiciliğinizi ortaya koyar, gösterişsiz ama sıradışı beklentilerinizi anlatır, ulaşabilmeniz için bir çok ( yerde sizi karşılar, farklı ihtiyaçlarınıza farklı çözüm anlamına gelir, sizi bire bir temsil eder... . O, bir "marka"dır. , .. Sizin markanız! Budget. Budget ••••• w -^İSTM MU izafT > 3?< 51 n • KUVA. ED33 MMÜWUI«IV »TLU t (G?52t 31G 73 SZ BI6I M9 36 mıı?)39aıs ^.JHTMTK; mvtm 1 1 T : n • ALTtt SOLF OTEL I 2) 41? 4 17} m V 58 - MKU tCZTHZ?iewM*IIA.iW23«0OW > « « . « . <tE<2 2<3 3DD6wmTamaniLJMKia?4n33O9an ?75 42 42 SİDE [02471 İ5 14 86 • tZHİR 10232} « 2 05 05 5 > ÛWÛf i J » MT S5 <(f <î . fOŞİMSt ftCS*! 61' *9 5« • DEHlnJ rC2SB) 2M M «3 • MZJMTEF (C3JÎ) 33S '2 30-31 CarRental Amaçlar çeşitli.araçlar Budget... Hedef: Türkiye-Avmsyaeneıjıkoridonı Ekonomi Servisi - Türkiye'nin, Türk devletleri arasında yatınm ve ticari ilişkilerin geliştinlmesi ama- cıyla ikıncisini düzenlediği "Av- rasya Ekonomik Zirvesi"nin gün- deminde, geleceğin silahı "enerji" vardı. Türkiye-Avrasya enerji ko- ridonınun öneminin vurgulandığı zirvede Türkiye, Bakû-Ceyhan pet- rol ve Hazar geçişli doğalgaz hattı projeleri konusunda Türk devlet- lennden de destek istedi. Marmara Grubu Vakfı tarafın- dan düzenlenen 2. Avrasya Ekono- mi Zirvesi lstanbul'da başladı. Tür- kiye, zirvede 11 ülke temsilcıleri- ne ev sahipliği yaparken ABD Ha- zine Bakanhğı, OECD ile İsrail, ABD. Rusya, Japonya. AB, Avru- pa Konseyi ve Birleşmiş Millet- ler'den üst düzey yetkililer de göz- lemcı olarak katıldı. • Prof. Dr. Erdal İnönünün oturum başkanlığı yaptığı zirvenin ilk gü- nünde, ağırîıkJı olarak enerji konu- sunda işbirligi gündeme getırildi. SSCB'nin dağıhnasından sonra ser- best piyasa ekonomisine geçen Türk devletlerinde yaşanan sorunlar ve çözüm önerilerinın de dile getiril- diği zirvede, Türk Ortak Pazan'nın oluşturulması için biraraştırma gru- bu kurulması hedefleniyor. Zirve- ye yazılı bir mesaj gönderen Cum- hurbaşkanı Süleyman DemineL Ba- kû-Ceyhan petrol ve Hazar geçişli doğalgaz boru hattı projelerinin ya- şama geçmesiyle bırlikte Avras- ya'nın Türkiye üzerinden dünyay- la bütünleşeceğini söyledi. Demirel, Avrasya enerji kaynak- lannın en güvenli, ekonomik ve kı- sa yoldan dünya pazarlanna ulaş- tırılmasının önemine değinerek "Küresel ekonominin yeniden yapı- landmlmasu paylaşılan değerlerin Avrasya'nın yeni siyasi coğrafŞası- na taşuımasu demokrasi ve serbest pazar ekonomilerinin buralarda kök salması gibi konularda ABD üe ortakhğunızı karşılıklı yarar ze- mininde geüştireeegiz*' açıklama- sını yaptı. Enerji ve Tabii Kaynaklar Ba- kanı Cumhur Ersümer de Türk cumhuriyetlennde en önemli pro- jelerin enerjı alanında yoğunlaştı- ğmı belirterek, perrol piyasasınm canlandınlması için yapılan çalış- malan anlattı. Enerjı sektöründe kamu payınm daraltılması ve reka- betin arttınlmasma çahştıklannı kaydeden Ersümer, ''Türkiye-Av- rasya enerji koridonınu kurrnak istiyoruz. Bakû-Tıflis-Cey han ham petrol boru hattı son aşamaya gel- ĞL Doğalgaz konusunda da Türk- menistan'la anlaşma imzaladık. Ül- kenüzde yeıii kaynaklar yetersiz ol- duğu için ithal enerjiye bağunulık artö" diye konuştu. Ersümer, Tür- kiye'nin, Doğu'nun zengin kay- naklannı Batı'ya aktarmada köp- rü olacağmı kaydettı. Azerbaycan Ticaret Bakanı Ser- had Aliyev, Azerbaycan kaynaklı Hazar petrolleri için anlaşmalar pa- ketinin imzalanmakta olduğunu be- lirterek, 19 boru hattı yapımı için 14 ülkeden 33 petrol şirketinin 60 milyar dolarlık yatınm yapılacağı- nı söyledi. Zirvede konuşan Istanbul Tica- ret Odası Başkanı Mehmet Yıkfanm, Türk cumhuriyetleri ile 8 yıl önce başlayan doğrudan ekonomik iliş- kilerin henüz tatminkârdüzeye ulaş- madığını ifade etti. Türk dünyasının akılcı politika- lar ve etkin entegrasyon ile A\Tas- ya bölgesinde önemli birkutup oluş- turabihne gücüne sahıp olduğunu kaydeden Yıldınm, "Sorunlar çö- zünıe kavuştuğunda Türk devleüe- ri arasındaki ticaret hacmi 20 yıl içinde 100 mihar dolan aşacakür" dedi. Istanbul Sanayi Odası (tSO) Yönetim Kurulu Başkanı Hüsamet- tin Kavı, dünyada gittikçe büyük boyutlara ulaşan mali fonlan Avras- ya'ya getümek ve yatınma dönüş- türmenin, yeni firsatlan beraberin- de getireceğine dikkat çekti. Mar- mara Grubu Stratejik ve Sosyal Arastırmalar Vakiı Başkanı Akkan Suver de yeni yüzyılda, yeni ener- ji coğrafyası Avrasya'nın dünya ekonornisi ile bütünleşmesinin ilk işaretlerinin verildiğini belirtti. Yahoo artık Türkiye'de ANKARA (ANKA}- Dûnya- nm en büyük internet guiş ka- pısı olarak isimlerKİirilen Yahoo artık Türkiye'de de faaliyete ge- çiyor. Türkiye temsilciliği için Etm AŞ ile anlaşan Yahoo, böylece Türkiye internet pazanna da gi- riyor. Yahoo, dünya internet pa- zannda 70 milyona yakm kayıt- lı kullanıcı sayısı ve ayda gÖ- rüntülenen 8 milyar sayfayla dünyanın en önemli internet şir- keti olarak tanınıyor. Tüm dünyada yaklaşık 300 icerik sağlayicı ile çalışan Yahoo, kayıtlı kullanıcılanna ücretsiz oyun oynama, sohbet etme, ran- devulannı düzenlemek için tak- vim servisi gibi hizmetler su- nuyor. Içerisinde 24 saat ahşveriş yapılabile- cek sanal mar- ketlerbulu- nan Yahoo"nun açık arttırma sayfalannda müzayede bile yapılabiliyor. Etm Enformasyon. Teknolo- jüeri AŞ'den yapılan açıklama- da, 2002 yılında 320 miryon kul- lanıcı ve 426 milyar dolarlık bir elektronik ticaret hacmine ulaş- ması beklenen internette, 7.6 milyar dolan bulacağı tahmin edilen reklam pastasından en büyük payı şu anda Yahoo alı- yor. Yahoo ile ilgili bazı ilginç is- tatistikler şöyle: -Yahooyabirgündegöruntü- lenen sayfa sayısı Türkiye nûftı- sunun 4 katuu asıyor. -Dolaşan insansayısıABD'nin en büyük dört kentirtde bulunan insan sayısmı geçiyor. -Ekonomi bölümünü zîyaret edenlerin sayısı VVall Street Jo- urnal okurianndan fazla.