Catalog

SAYFA CUMHURİYET 24 HAZİRAN 1998 ÇARŞAMBA 8 DIŞ HABERLER rangakıs aktf • ANKARA(AA)-Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Büyükelçi Necati Utkan, Yunanistan Dışışleri Bakanı Teodoros Pangalos'un Türkıye kompleksinı her firsatta sergilediğini belirtirken "Savın Pangalos'un bu kınk plağı tekrar dinletmesinden sıkıldık" diye konuştu. Dışişleri Bakanlığı'nın olagan haftalık basın toplantısında konuşan sözcü, Yunanistan Dışişleri Bakanı Pangalos'un Körfez ülkeierine düzenlediği gezi sırasında çeşitli medya organlanna verdiği demeçlerinde "küstahça ve cüretkâr" bir üsiup kuilandığına dıkkatı çekerek "Saym Pangalos, bu kurgu mülakatlarda Türkiye kompleksinı bir kez daha sergilemiştir" dedi. Viyana'da Krims Konferansı • \TYANA(AA)-KKTC fahri temsilcisi ve Avrupa Kıbns Türk Demekleri Konseyi Başkanı Küfi Seydali, her iki tarafin da (milli dava) olarak nitelediği Kıbns'ın, hiç kimsenin arzulamadıgı sıcak bir çatışmaya sahne olmasının NATO Güney Kanadı'nın çökmesine neden olabileceğini. bu durumun da ezelden beri Akdeniz'e yerleşmeyi hayal eden Rusya'nm işine geleceğini söyledı Seydali, şu ana kadarkı uluslararası çözüm önerilerinde takınılan Rum yanlısı tavır içın BM Genel Sekreterliği'nden aynldıktan sonra Perez de Cuellar'a verilen 900.000 dolar tutanndaki Onasis Vakfi ödülünü örnek gösterdi. VaHye laüdik dersi • WASHENGTON(AA)- ABD'de laikliğe ters düşen talepleriyle zaman zaman gündeme gelen Alabama eyaletinin Valisi Fob James, Amerikan Yüksek Mahkemesi 'nden iaiklik dersi aldı. James'ın, kamuya ait okullarda öğrencilerin ginşimleriyle toplu dualar yapılmasına ilişkin başvurusu. Yüksek Mahkeme tarafmdan geri çevrildi. Yüksek Mahkeme, hiçbir yorumda bulunmadan Vali Fob James'in şiddetle karşı çıktığı bir Federal Yargıç karanna hukuksal destek vermiş oldu. Uayton Anlaşması değişsin' • SARAYBOSNA(AA)- Bosna-Hersek Devlet Başkanı Alia tzzetbegoviç, Dayton Banş Anlaşması'nın tamamıyla uygulanması ya da değiştirilmesi gerektığini söyledı. lzzetbegoviç, eylül ayında yapılacak genel seçimlerde Bosnalı Sırplar ile Hırvat sertlik yanlılannm zafer kazanmalan halınde Boşnaklann Dayton Anlaşmasrnın ya tamamıyla uygulanmasını ya da devletin düzgün bir şekilde işlemesini garanti altına almak için değiştirilmesini isteyecekJerini söyledi. tzzetbegoviç. Dayton Anlaşması'nın değıştınlmesinin ne kadar güç olduğunun bilincinde olduğunu da belirtti. Çin'desete 450kurban • PEKtV(AA)-Çin'in güne\ mde son haftalarda, şiddetli yağışlar sonucu meydana gelen seller ve toprak kaymalannda ölenlerin sayısı 450 ye yükseldi. Yönetim tarafmdan yayımlanan Çin Gençlik gazetesinin haberine göre ülkenin güneydoğusundaki Fujian bölgesindeki Min Nehri'nin sulannın rekor derecede yükselmesi ve toprak kayrnalan sonucu, binlerce kişi de evsiz kaldı Kotomb Mamla yargılanacak • TEGUCIGALPA(AA)- Honduras yerlileri, Amerika'yı keşfederek Yeni Dünya'nm kapılannı lspanyol işgalcilere açan Kristof Kolomb'u sembolik nitelildi bir mahkemede idam talebiyle yargılayacak. Ünlü kaşifın yargılanacağı Yerli Halk Mahkemesi, lspanyol sömürgecilere karşı bağımsızlık savaşı veren kabile şefi Lempira adına • kutlanan 20 Temmuz Lempira Günü'nde başlayacak. Yargılamanın son bulacağı. 12 kasımdaki Kolomb Günü'nde Kolomb'un infazı sembolik olarak ok ve yayla yerine getirilecek. ABD Başkanı, Çin ziyareti sırasında muhalefet liderleriyle görüştürülmeyecek ömlon'a görüş yasağı!PEKtV (AFP) - Çin. ABD Baş- kanı Bill CKnton'ın yann başlaya- cak olan Çin gezısi sırasında mu- haliflerle görüşmeyeceğıni açıkla- dı. Clmton'ın Çin'deki muhalifler- leyapacagı her türlü görüşmenin Çin tarafmdan engelleneceSı kaydedil- di. Çin Dışişleri Bakanı Tang G- asuan, ABD Başkanı Bill Clınton'ın Çin'deki muhaliflerle görüşmek nı- yetinde olmadığını belırterek "Clin- tonflegörüşmek isteyen muhalifkr • Çin Dışişleri Bakanı, Clınton'ın muhaliflerle görüşme niyeti olmadığını öne sürerken sözcüsü Clınton'ın muhaliflerle yapacagı her görüşmeyi engelleyeceklerini söyledi. Çin'deki yasalan ihlal eden insan- lardır" dedi. Çin Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Tang Guokiang ıse ülkesinin Clin- ton'm muhaliflerle yapacagı her türlü görüşmeyi engelleyeceğini söyledi. Guokiang, Clinton'ın Çin ziyaretinde meydana gelebilecek protesto eylemleriyle ilgilı soruya verdiği yanıtta ise "Clinton'uı seya- hat programı Çin ve ABD tarafin- dan ortaklaşa hazırlandı" dedi. Clinton, I989'da Tiananmen Meydanf nda demokrasi yanlısı gösteri yapan yüzlerce öğrencinin öldürülmesinden sonra Çin'i ziya- ret eden ilk ABD Başkanı olacak. Uluslararası Af Orgütü, Glinton'ın Çin ziyareti sırasında Tiananmen Meydanı'nda ölen ögrencilerin ai- leleriyle ve muhaliflerle görüşme- sini istiyor. ABD Başkanı'nın Ti- ananmen'de yapılması planlanan törene katılmasına ise başta insan Güney Koreliler, bir deniz üssüne çektikJeri denizalbda buiunan Kuzey Kore askerlerini dışan çıkarmaya çalışıyor. Ruzey Kore denizalüsı bath TONGHAE (Ajanslar)- Giiney Kore açık- lannda önceki gün kaza geçirdikten sonra bir deniz üssüne çekilen Kuze>- Kore"ye ait deni- zaltının battığı ve mürettebatınm akıbetının bi- linmediği açıklandı. Güney Kore Genelkurmay Başkanlıgı söz- cüsü Albay Hwang Dong-Kyu önceki gün ül- kenin doğu sahıllerindeki balıkçı ağlanna ta- kılarak ele geçirilen denizaltının, su seviyesi- nin altına indiğini söyledi. Dong-Kyu, denizal- tımn sadece burnunun su üzerinde olduğunu belirterek yeniden yüzdürmeye calışacaklan- nı kaydetti. Bir başka genelkurmay yetkilisi de denizal- tı mürettebatının gemi içerisinde hayatta kal- mış olabiieceğını belirtti. Bu tür olaylarda şimdiye kadar bir süre sus- kım kalmayı tercih eden Kuzey Kore, küçiik bir denizaltısının eğitım sırasında kaza geçirdiği- nı bildirdi. Kuzey Kore resmi haber ajansının haberin- de, denizaltıdan en son Güney Kore'den yak- laşık 60 kilomerre uzaklıktaki Kuzey Kore sa- hil kasabası Kosong actklannda haber alındı- ğı ve mürettebatın akıbetının bılinmediğı be- lirtıldı. Haberde. denizaltının cumartesi günü öğleden sonra deniz gözlem teçhizatı ile yağ basınç sistemindekı sorun nedeniyle battıgı yönünde bılgı verdiği kaydedildi. Güne> Kore SavTinma Bakanlığı önceki gün kuzeydoğu açıklannda, Kuzey Kore'ye ait ol- duğu sanılan küçiik birdenizaltı bulunduğunu ve kıyıya çekildiğıni açıklamıştı. haklan örgütleri olmak üzere ABD'deki muhalifler ve Kongre'de- ki cumhuriyetçiler karşı çıkıyor. Çin Dışişleri Bakanı Tang, Clin- ton'ı karşılama töreninin Tianan- men'de yapılması konusunda ka- rarlı olduklarını söyledi. Tang "Çin'de konuklan Büyük Halk Bi- naa'nın doğu kapısında karşılamak yıUardır u>gulanan bir protokot- dür. Clinton"nın da burada karşıian- ması ga>et normal. Buna başka ne- denierjüklemek gereksiz" dedi. ÇinOrdusu'nun 1989'da Tianan- men Meydanı'nda yaptıklannı 'ge- rekli' olduğu gerekçesiyle savunan Tang, ABD'nin buolaylann ardın- dan Çin'e uyguladığı yaptınmlan kaldırmasmı istedi. Tang, ABD ve Batı'lı ülkelerin Çin'e uyguladığı yaptınmlann hata olduğunu belir- terek bu yaptınmlann işe yarama- dığını ileri sürdü. ABD'nin Çin'e uyguladığı yap- tınmlar arasında silah satışına ve as- keri alanda alışvenşe son vermenm yanı sıra bu ülkeyi uluslararası fi- nanspiyasalannda desteklememek ve uydu ihracatı ıçın gerekli ızni vermemek yer alıyor. ABD eski Başkanı George Bush'un 1989 yı- lmın şubat ayında gerçekleştirdiği Çin gezisı sırasında, ağırlıklı konu iki ülke arasında nükleer teknoloji alanındaki işbirligıydi. ABD Baş- kanı Bill Clınton'ın yann başlaya- cak Çin gezısınde gündemın insan haklan ağırlıklı olacağı belirtilıyor. Çin'in, muhalif liderlerden Wei Cingşeng'ı ve VVang Dan'ı serbest bırakrnasının yanı sıra BM insan Haklan Anlaşması'nın ikıncisine imza atmaya söz vermesi ABD ile arasmdaki ilişkilerin yeniden can- lanmasında önemlı adımlar olarak kabul ediliyor. Çin, Tianamen'de demokrasi yan- lısı gösten yapan öğrencilere as- kerlerin müdahele etmesi sonucun- da yaşamını kaybedenlerin tam sa- yısını bugüne kadar açıklamadı. Çeşitli hastanelerden alman bilgi- lere dayanılarak yapılan tahminle- re göre katliam sırasında yaklaşık 800 kişi yaşamını kaybetti. Netanyahu referandumu da yokuşa sürdü Dış Haberler Senisi - tsrail Başbakanı Benyamin Netanyahu, lsrail'in Batı Şeria'nın bir bölümünden çekilmesine dair yapılacak bir halkoylamasının ancak halkın en az yüzde 60'ının destekJemesi halinde bağlayıcı olacağını söyledi. Israil'de yayımlanan Haaretz gazetesı dün yayımladığı bir haberde, Netanyahu"nun, Turizm Bakanı Maşe Katzav 'a pazartesi gecesı " Yüzde 60'lık bir çoğunluk mu sadece hükümet üzerinde değil, aynı zamanda pariamento üzerinde de bağlayıcı olur" dedigini duyurdu. Filıstinlilerle Israil'de anamuhalefeti oluşturan lşçi Partisi, halkoylamasına, Batı Şena'dan çekilmeyi bir süre daha ertelemek için ortaya atılan birtaktik olduğunu öne sürerek karşı çıkıyorlar. Öte yandan .Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri Kofi Annan Israil'e Kudüs'teki Yahudi yerleşim alanının genişletilmesine son vermesi çağnsı yaptı. BM Genel Sekreterliği'nden önceki gün yayımlanan bir bildiride, Israil'e, "talihsız" olarak nitelendirilen karan uygulamadan kaldırmaya ve banş sürecine geri dönme çağnsı yapıldı. lsrail. bu kararla Kudüs'e 30 bin Yahudi "yi daha yerleştirmeyi amaçlıyor. Iran Cumhurbaşkanı Muhammed Hatemi de lslam Konferansı Öıgütü'nü (f KÖ) bakanlar düzeyinde yapılacak özel bir toplantıya çağırdı. tKÖ'nün dönem başkanlıgını yürüten Hatemi, önceki gün üye devlet başkanlanna gönderdiği mesajda, toplantının Siyonist rejimin Kudüs karanna dair sergilenecek uygun tavn kararlaştınnayı amaçladığını bildirdi. 293S9 7.Si.UlaH < >SİTEBANK israil ' Suriye VXgazı üretecek' KUDÜS (Ajanslar) -Suri- ye'nin çok yakında VX tipi sinır gazı imal edecek du- rumda oidugu ileri sürüldü. Israıl'de yayımlanan Ha- aretz gazetesinin haberine göre lsrail askeri haberalma teşkilatından üst düzey bir yetkili, Pariamento Savun- ma ve Dışilişkilier Komis- yonu'nda yaptığı açıklama- da Suriye'nin vx üretebilece- gini söyledi. Gazetenin ha- berine göre toplantıda söz alan lsrail Savunmâ Bakanı Izak Mordeha>' da Iran'ın, Rusya'nın yardımıyla 1.300 kilometre menzillı Şıhab 3 ve 2.000 kilometre menzilli Şıhab 4 balistik füzelerini üretme yolundaki çabalannı sürdürdügünü ifade etti. BIÇAK SIRTI EROL MANİSALI Medya Düzeni ve Düşünürlerimiz Türkiye'de medya sektörünün ve düzeninin po- litik, ekonomik ve toplumsal olarak ağırfığını art- tırması, hem nitelik hem de nıcelık olarak boyut- larının büyümesi "düşünürile medya arasında ye- ni tür birörgütlenmenin" ortaya çıkmasına yol aç- tı. Düşünürler bu sistemin bir "parçası" durumu- na geldi. Düşünüriin tanım gereği "itelenen değil, yerri yollar açan" bir konumda bulunması gerekir. Çünkü düşünür, günlük kargaşanın, küçük hesap- ların üzerine çıkıp bilimden, sanattan, toplumsal olaylardan, araştırmalardan yararlanarak toplumu her yönü ile "ilen'ye" götürmek durumunda olma- lıdır. Öyle değilse zaten düşünür olarak tanımla- namaz. Düşünürlerin bir kısmı kapalı kutular içinde kilit- li kalır, diğerleri gazete, kitap, TV, radyo gibi araç- larla düşüncelerini yayarlar. lletişimi kuran, sağla- yan bu araçlaradı üzerinde "araçtıhar, "araç olmak zorundadııiar. Bir kısım düşünürler, bu araçlardan yararlanma olanağına sahip değildirier. Bazen şans, bazen politik ve ekonomik koşullar iletişim araç- lannın kullanılmasına olanak vermez. Bugün Türk düşünürünün iletişim araçları (medya sistemi) kar- şısındaki durumu nedir? Medya sistemi düşünü- re açık mıdır? Düşünür bu sistem içinde "bağım- sız" olabilir mi? Kitap ve konferans türü araçlar gö- receli olarak daha özgürce düşünüriere açıktır; an- cak gazete, radyo ve televizyon düşünürlerin st- nırlı olarak girebilecekleri araçlardır. Sınıriılıkta bi- çim ve nitelik doğaldır, bu tür araçlann bazı tekrük ölçüleri vardır, sorun burada değil. Sorun, bu do- ğal ölçülerin dışındaki ölçü ve düşünce kalıpların- dadır. Işte burada, düşünürün "piyasaya çıkmasını" medya sısteminin belirler hale gelmesi "medyanın eleme sistemıni" ön plana çıkarmaktadır. Düşü- nür "beliriigörüşleri" savunduğu zaman talep edil- mekte ya da belirii çizgiler arasında kalma koşulu ile sistemde yer alabilmektedir. Düşünür açısından medya düzeni denetim altındadır. Burada söyle- mek istediğim, yasalardan doğan denetim degil- dir, onun dışında, medya sısteminin getirdiği de- netimdir. Açık olalım: Gazete, TV ve radyolar be- lirii gruplann (kişilerin) elinde bulunuyor. Bunlann etkinlik açısından % 85'i 3-4 kişinin (grubun) de- netimindedir. O halde düşünür bu sistem içinde yer alabilmek için bu dar çevrenin "sınavını" geçmek zorundadır. Düşünürün ele aldığı konularya da bu konulara bakış açısı, bu gruplar ile ters düşmeme- lidir. Bu sınav, "düşününjn düşünce sınırlannı" beliriemektedir. Dar bir ekonomik çevrenin medyayı denetimi attında tutması hem iç sorunlarda hem de dış iliş- kilerde etkili olmaktadır. Son yıllarda Türkiye'nin içi- ne girdiği "tıkanmalarda" bu öğe en önemli etken olmuştur. Medya özellikle son 8-9 yıl içinde çok büyük ekonomik boyutlara ulaştı. Boyutu büyüdükçe iç politika ve iç paylaşım üzerindeetkileri arttı, poli-' tik ve ekonomik boyutlan iç içe geçti. Türkiye'nîh" uluslararası politik ve ekonomik sistem ile "ilişki- lerinde ve bütünleşmelerinde" belirii gruplann is- tekleri doğrurtusunda çalıştı. Çok uluslu şirketler ve bazı dış çevreler, medyanın bu yapısından ya- rarlanarak kendi çıkarlan doğrultusundaTürk med- yasını rahatlıkla kullanmaya başladılar. Biraraştır- macı son 8 yılı araştırırsa bu gerçeği, hiçbir kuş- kuya meydan vermeyecek biçimde somut ömek- leri ile ortaya koyabilır. Tabii bu sonuçları nerede yayımlayacağını, önceden, biraz düşünmesi ge- rekir. Medyanın artan ağırlığı Türkiye'nin çıkarlan ile uyum içinde midir, yoksa önemli sapmalar mı or- taya çıkmaktadır? Bugün bu soruna yanıt bulup ortaya koyma noktasına geldik. Medyanın artan et- kinliği, eskiden ortaya yeterii ağıriıkta konamayan birçok sorunun, bugün sonuç alınacak bir biçim- de deşilmesine yol açtı, bu işin olumlu yanı. Bü- rokrasideki yağmadan siyasilerin hırsızlıklanna ka- dar. Ancak öte yandan medya, siyasal ve ekono- mik çıkar sağlamak için kullanıldığında artan ağır- lığı, sistemi tıkanıklık içinde tutan bir ortamı da ke- mikleştirebilmektedır. Bu alanda önlem getirme konusunda, TBMM'nin "elinin kolunun bağlı olma- sı" bile başlıbaşına "tıkanmanın" en somut örne- ğidir. Türk düşünürü, bu medya düzeni içinde ancak ait ve üst sınırlan belirlenmiş bir koridorda ilerle- yebilir. Düşünürün iki seçeneği vardır: Ya bu kori- dor içinde kalıp "düşünüriük" özelliğini kaybede- cek ve yalnızca cebini dolduracaktır, ya da dışlan- mayı göze alıp medyanın belirlediği sınırların dışı- na çıkacaktır. Bırinci grup yalnız içerde değil dışar- da da "itibar" görebilmektedir. Çünkü dış "talep- ler" ile uyum içinde bulunmaktadır. Son üç dört yıl içinde bunun somut örneklerini gördük. Bazı ya- bancı TV kanallan, onların "hoşuna giden söz ve yazılann sahiplehni" allayıp pullamadılar mı? Bu yalnız medyada olmadı, politikacılar düzeyinde de oldu. Bugün Türk düşünürü, medya ile ilişkileri açısından, bağımsız değildir; ya oligopol piyasa- sının kurduğu etkili düzene uyup onun bir parça- sı olacak ya da dışlanacaktır. Ccımhuriyette, B'çak Sırtı köşemde bunlan yazar- ken "Istisnalarkaideyibozmaz" diye düşünüyorum. Hava korsanını psikolog ikna ettiMADRÎD (Ajanslar) - Ispanya'nın tberia Havayollan'na ait Boeing 727 tipi yolcu uça- gını dün sabah iç hat seferi sırasında kaçıran bir hava korsanı psikologla görüştükten son- ra teslim oldu. Sevilla-Barcelona seferini yapmakta olan ucağı zorla Valencia havaalanına indiren ha- va korsanı 124 yolcu ve 7 mürettebat buiu- nan uçagın Israil'e gitmesine izin verilme- mesi halinde havaya uçuracagı tehdidinde bu- lundu. Hava korsanı önce 11. daha sonra da 9 ka- dın ve çocugu serbest bıraktı. Pazarlık sürer- ken hava korsanı teslim oldu. Yetkililerin verdikleri bilgiye göre hava korsanı bir psikolog ile görüştükten sonra po- lıse teslim oldu. lspanyol uyruklu olan ve kimligi henüz açıklanmayan hava korsanının akli dengesinm yerinde olmadığı sanılıyor. Devlet televizyonunun verdiği bilgiye gö- re uçakta kalan diğer yolcular da tahliye edil- di. Havakorsanı, Sevilla- Barcelonaseferi ya- pan uçağı. yakıt ikmali amacıyla zorla Valen- cia Havaalanf na indırmış ve Tel Aviv'e git- ınek istediğini açıklamıştı. Hava korsanı teslim olmadan önce lsrail Baş- bakanı Benyamin Netamahu'nun danışmanı David Bar Ilian Reuters'e yaptıgı açıklama- da, halen ortaya çıkan durumu inceledikleri- ni ve uçagın Tel Aviv'dekı Ben-Gurion hava- alanına ınmesı içm hazırlık yapmadıklannı be- lirterek -AJınmışbirkararvok,şunoktadadu- rum bdirsizligini koruyor" dedi. tsrail Dışiş- leri Bakanlığı'nın da durumu değerlendirmek üzere bir kriz masası oluşturdugu açıklandı.