Catalog

SAYFA CUMHURİYET 28 OCAK 1998 ÇARŞAMBA EKONOMI7PARA RAPORU BORSAVERİLERİ Endeksler Bıleşık Endeks Malı Endeks Sanayı Endeks Hızmetler End 3517 4505 2756 3969 3516 4493 2782 3926 Değişim (%) -0 03 -0.27 0.94 -1.08 IşlemHacmı 44 0O8 289.2591O0TL 3515 4464 2800 3958 Değişj'm (%) -0.03 -0 65 0.65 0.82 BORSA(I.SEANS) IneSoe* incekı ü Eı Eı «j^t ıttsck b p ı ; mmv~ XIAMM mJkn HIMFnn 211 bsgonz tllttîiiima StSAoı CuajOfBMi Îi-Mtettttç cvAtafüMı G17Wto3wMUl OIIAMMAJ' «lOBİJO» eıtatttn ~Mct3nc» 1S.1I 1İXO •T8 3S.5OO C59&A IRMMılv 173 MCa • Enİ 'EFFi 'jıSns^j .4o»l«r i M l M t !3 S b t M 1730 İ"SD VTC •71 3Ü0C 1U0C 7» "13* •a» 1UK ası17X t H Ui toaıtiCC 4430 HJX UOO İTO saJJOC Ui sstSJİ •ıa:'22C •İX SSOC <K na ."a1,05 ıst ım4«0 İ M •aac asoc1 1 JOG ıst 3L2E 1S£ •l'SO i . * 1120 •6CDO0 «xoÎİ30C SJOC est &a&JO: ;aSüt Ui ' f » •11» '120 IİÛOC iso naM K ;a• Ü 1 » 435C m32JOC aooe11J0I 131 amİEO 14J50 SJİ 13» •asr «as S J I uoo6K vt SSC m£T[ Ui •IÜO ZJI t«0 19.SU ıJB nm rac Ui 4JK6 ıa33M ISİal 30.U na ıs» •SS "58 rjoc 'ifi,'(B 11Ü0C M0J3OC l ? £ 44Û0JKE 3UIK 1rîDDD ÎJCC Z30C ! • US,ffl ıa tı« SJi n j t * 900 U m 3M IFİOC '»«3 vm intrn ss ncıji 2UO0 33931 7JO0 " 1 « im aı« I»SL ucırc sa ınsisı Ui •• ui nm İM &M '••jOO 1KM 1JE 1JMI Ui UBIfl xst tjsıat •sjı reat sjoc nw !'I '3MX UOC SS430C fim :ı*7« rjî -jııao !• SIJ5» Ui m SJOO 'jD-ar 12750 SU03 1I2S JOOt 4.Iİ MJ&B «JK '13U0C ( * 2EJ01 »m tsnm GM 2JSJI jffl HflMjffi 1» !JB« IX H ıa ajn.71 IB IM ı-TSO K U O 1 K ÎTUeo 741X0 I * 1W1JOC 1J0UK SJff 1UX S2JK -s» •ıse • t* 35JCS TS &SZS •34 M IT4 Ui «Ji 13J5J 1 -jgj ( '£^QC' 326 jOC «m 2S45K 33J0C J1ISJ1C 5İCC Î.' 1 3L3OC tSt 123631 ttfli BJt 2UK tClfit UI 1SX,1P sse iajso Ui »• nac 25JB] 1U50 5K.M 1İ5I 43*600 1920 6tM • J 3 C^JOC - " ' " * 1« '»» 11JM »7li» •5£C M3CD a j i S7ji 15J50 <38ja: •ıa 2»ım BvMmısvA BnBsVtt 27OCH1M 2 jx n ijs IJS '17 m 1İ1J6 İS30 j 4115 'U04 «••2 S l « l « * 13G SDJK 5M XIKI 7 JB *77aK •2C SJ» sji uûi 31ÜC li^ffl ?1^00 ZU00 Ui «BJI 17J0C 179UD0 raı ıutcoc İ7X 1J1J0D ıa ınuı i30jn se-s Ui i«Ui İKC İ1JB nji ı*« ux iouı 117» tUİ is IJMI ! • SMMJI 12 İ1992I iSt WJI ÎSI üEoacc &• tnui ».• «a C30 JÜ7İO0 1 İ * 13«ÛÛC ^İOC TOJO 18 Ksm *m ıı»a 7iı 't-oo IUOG rjot 4JR tnac aa nmsB "71 2SÎOT BORSA (2. SEANS) ISStitMİI iıutı k XI <dnjn-bık SSTlS* 9 C 2U« aot «Ui CCSobÇmsı mtaaTtSr 125HBtt ISkab ınTJîenı m Aaa>lta MibMM 5 GCUzC • Nvli rac 3Ö0C oa îî iıjıo aa na »a 14.» rja ırjs na U i na nj» •ÜC İS£ CjOC <T SI ÜJ» »73 «m sK-go Ma ıa 1310 42C «1» S4K 1779 11x0 22J0C I7B na tım 'J' Mi 88 98J0E "81PDC ın sia 4« İKJt BtM 1JS-» 9100 3S1JÜE ıa »«• iüt İ544JCC 17S OT7J7S «a ısa •«( 4D1DS İI -C.3K 1 8 %MSS •ıa. ıi7M 14X 4r £11JX uoo nauOE ISDO mm İU. 367IB 2SJ0E İS " « <4ssa i:r« OSi UUS (M •J£ "JIS94 ' . 0 Iİ75C 7HB 'itCS trjtc »ıa 'JSJOC ta laa ıı» ii tsoo îsr ıa una Bİ ıao ZT7» "i» UOC 4JCJ-t !>• IK ÎITJK 1351 » U U 3fi: İ'İK -İ7! *55Û 2İ54ISG0 4J37 ta 7J8a 12 ıa laa ta •a s.aa ıa na aa »n ie.3oo ~&at -.iT5 l a 1K.M UM İTJOC 9-.L0OC 3*ül % a3•125C T2İ» ır; UI«OB a-» «a &30E LJ2ÛD0 ıa ııiTi 5UK 2Ü1J0C -ioo aut na uı 4TC ısıg 2U0C I'JBSII "73C Ü6C.330 Ui 'XM 0 ! MM 1UC 1 ı 2UX 2KSC 2J5C I'İKBI 2T5 22ÜUI0 ISK »m 5,7X 2S7JK nja IJ»7» a ıcjst unac •• saa m M B ımc 301in IJCC 535J0O uso 'iTme 15ü njoc ixo mciGC UOO ÎMM m sa ıa üsa :a uua 7a fljiM 19-5C0 Ef! ıa tsa 5.1» I13U0C ıa maa ıa MLM a5oc mm "t t'UOO iv: mm ı-sc '»ooo aa ıiTia 7100C * » UG0 4İDJ •JDC 41&90C UG KJII tsa na SOK JÎCSfi «a «a ısa -uEa '"SD SO.JI ÜDC 2,^6iûtt ıao 'Ş3oc aa : -ua 1BÜ0C «tOCC ta ma njgs smm 17^00 B13JBC m iaui Süt itSİTC ızs. ıgw® ucc im ıa taa 2JS Ui UOO 2J4&CCC ^fly l rflîûOB iS uraoo 32J0C 70100 iî a «SSna «a ua ı»j-f na auue «a na 4a wa ıa ea jco 3jrim ıa ıjea KOOD 14TUK İK IJUOC l'oc « u n 3iüt miwı İ5GC 1C1IH s U0O ta taa na 4«;B l i « 1I1İD0 1 Eî 2!v7Bİ1 ÎS «a 1J na •*o asi» "H0 1345İKC lA 3j«a AsUıÇnento 9SÜ0O 90,000 950» 9 2 M 544900 92.264 002AftnyııuÇqın! 3900 8 « 0 İ90C 8J0S 16,051 S70C • &• K.İSI 14.M »M 1S.M41İH,9I 14.714 5490ü 53Û00 54,000 54,000 56,000 53.44S OShakSıcjora 7İ00 "500 7500 7.503 19300 7,500 1300 12» 1JO0 1.250 8.48Ü0O m 415DC Y?)K«tfiransalK.495O 4.650 4.S00 4.650 ZOOO 4775 Heyet, yapısal reformlann gerçekleşmesi konusunda ikna olmadı IMF kesin koşuDar istiyorANKARA (Cumhuriyet Biirosu) - Uluslararası Para Fonu {IMF) ve Dünya Bankası heyetleri. sosyal güvenlikle emeklilik yaşı- nın 58- 60'a yükseltılmesı ve özelleştirme taleplerini yineleyerek Ankara'dan ay- rılıyor. Hükümet IMF ve Dünya Bankasfnı, yapısal reformlann gerçekleştirile- ceği konusunda ıkna ede- mezken; 3 >ılhk orta vade- li istikrar paketinın daha sert önlemlerle 1-1.5 yıla indirilmesıne ilişkin çalış- malardan da kesin sonuç alamadı. IMF ve Dün\a Bankası yetkılıleri, yapısal reform- lar içın "geniş kapsamb bir anlaşma" >apılması gerek- tiğıni belirterek. "stand- b>'" gibi kesin koşullar ıçe- • IMF ve Dünya Bankası yetkilileri, yapısal reformlar için 'geniş kapsamlı bir anlaşma' yapılması gerektiğini belirterek, 'stand-by' gibi kesin koşullar içeren bir anlaşma istediklerinin mesajını verdiler. ren bir anlaşma istedikleri- nin mesajını verdiler. IMF ve Dünya Bankası yetkılılerıyle görüşmeler. şubat ayının 3. haftasında Washington"da sürdürüle- cek. Başbakan Mesut Yıl- maz'ın ABD'de gerçekleş- tirdiği temaslarına dıkkat çekilerek, IMF'nin anlaş- ma yapmayacak olmasına karşın Türkıye ıle görüş- melerı sürüncemede bıra- karak "uluslararası pryasa- larda olumsuz etki" oluş- mamasına çalıştığı savlan- dı. IMF Türkıve Masası Şefi Martin Hardy'nin ön- ceki gün yapılan basın top- lantısında, "Türkiye'nin içinde bulunduğu sonınlan çözmesini arzuluyoruz. IMF olarak buna gerekli olan katkıyı. görüşmelere devam etmek suretiyle yap- raak istiyoruz" demesi de dıkkat çektı. Hardy'nin. kamu açıkla- nnın kapatılması için kısa ve uzun erimli önlemler alınması gerektiğini söyle- mesi. "Bu >il içinde ücret- lerin daha da düşüriilmesl destekleme alımlannın sı- Filipinler Merkez Bankası Başkanı Gabriel Singson» ülkedeki kadın dernek- lerinin Merkez Bankası'na sattığı dolarlan sayıyor. Ülkedeki dö\1/ sıkıntısıru gidernıek için yardım eden kadınlar, bankaya sattıklan ber bir dolar için 42.70 peso aldı. (Fotöğraf: REUTERS) Bankacılığa düzenleme EkoDomi Servisi - Banka- ların ödenmış sermayeleri 3.6 trilyon lira olan alt sının enflasyon oranı göz önüne alınarak 6 trilyon liraya çı- kanldı. Yürürlüğe giren teb- liğe göre bankacılık kesimi- ne uygulanan parasal bü- yiiklükler toptan eşya fiyat- Urı endeksine göre artünldı. Sektörde faaliyet göste- ren kurumların ödenmiş sermaye limitleri 6 trilyon liraya çıkanlırken tamamı ısme yazılı olan hisse senet- lerınin ıtıbari değeri 1 mil- yar lirayı geçmeyecek. Borsada düzeltme Ekonomi Servisi - Önceki gün borsada yaşanan dalgalı yükse- lişin ardından, dün ya- tay bir seyir izlendi. ABD Başkam Biil CBn- ton'ın kendisiyle ilgili skandalları örtbas et- mek üzere dikkatleri başka alanlara çekmek için Irak'ı uyaıması pi- yasada paniğe neden oldu. Takas avantajına rağmen yatınmcılar el- lerindeki hisseleri sata- rak piyasâdan çıkmayı tercih ettiler. Hisse baz- lı hareketlerin yaşandı- ğı borsada, alımların genele yayılmaması ve piyasaya taze para giri- şinin olmaması, endek- sin gün boyu 3468- 3530 puan aralığına sı- kışmasına neden oldu. Endeks günü 2 puanlık düşüşle 3515 puandan kapatırken, işlem hac- mi 43.9 trilyon olarak gerçekleşti. Geçen haf- tadan beri 3450-3550 puan aralığına iyice sı- kışan endeksin bayram sonrası siyasi ve eko- nomik gelişmelere pa- ralel olarak bu aralığın dışına çıkması bek- leniyor. nırlandırılması, yatınmla- nn durdurulmasının yanı sıra uzun erimde sosyal gü- venlik ve özelleştirmeler gj- bi konuiarda sert önlemler ahnmasınr istediklen bıçi- minde değerlendirildi. Dünya Bankası Türkiye Temsilcisi Ajay Chibber de "Türkiye'nin yapısal re- formlannı. vergi, özelleştir- tne, sosyal güvenlik, tannı alanında gerçekleştirmesi için, geniş kapsamh bir an- laşmaya varılması gercki- yor" dedi. Yapısal reformları, enf- lasyonla mücadeleyi ve IMF'yle anlaşma sorumlu- luğunu CHP'ye yıkan Dev- let Bakanı Giineş Taner ise Çalışma ve Sosyal Güven- lik Bakanı Nami Çağan'ın emeklilik yaşının yükseltıl- mesine karşı görüşünü ve Bakanlar Kurulu'nda 50-55 yaş üzerinde alınan ilke ka- rannı yok sayarak, bu ko- nuda IMF'yle değerlendir- melerin süreceğini ve CHP'nin tavnnı soracakla- nnı söyledi. Özelleştirmelere ilişkin yargı kararlanm uygulama- yan 55. hûkümetin Devlet Bakanı Taner. "Türktye'nin içinde bulunduğu kosullar- da özelleştirmenin ne kadar önemli otduğunu. fakat Da- nıştay'ın kararda gecikme- siyle ekonominin zararlan- niifadeettik"dedı. Taner, Türkiye'nin 1998'de yabancı sermaye akınına uğrayacağını, an- cak Danıştay sorunu bulun- duğunu söyledi. Hazine'nin şubat programı Ekonomi Servisi - Yüklü itfa dönemine gıren Hazine, şubat ayı ödeme programını açıkladı. 26 Şubat'ta kesinleşen şubat ayı iç borç servisi ıse 1.114 İcatrilyon olarak be- lirlendi. Programa göre 10 Şubat'ta açılacak 89 günlük ihalede 370-420 trilyon, »17 >.Şubat ; ta yapılacai- üiale 182 günlük ve 340-370 tnl- yon ve 20 Şubat'ta ise 364 günlük, 120-160 trilyon arasında borçlanma ger- çekleşecek. 20 Ocak günü yapılacak ihale 1 yıl vadeli, TUFE tahvil ihalesi olacak. ISTANBUL ALTIN BORSASI 27 OCAK 199e TUGram Doiar KapanışFiyatı$/ons 2.090.000 299.70 Toplam işlem Sayısı 28 8 Toplam İşlem Mıktan 395 250 MERKEZ BANKASI Emısyor. 884 tnlvon 436 mılyarTL InteffeanK faıaen 60 00-79 75 GunlukRepo %79 92 6 Gunlutc Repo %79 93 30 Günluk Repo: %80.70 DÜNYA BORSALARI AltınınOnsu 29915$ Dolar-Mark Pantesı 1 7853 Dolar-Yen Parıtesı 125.95 Sterlın-Dotar Parrtesı 1 6513 Ham Petrol(vanl): 15.73$ YATIRIM FONLARI 27 OCAK Katılma belgesi adı A TtM FONLAR 1; Bank Hisse Fon 1; Bark Iştırak fı» 1; B«n> O«£ışkeıı Fon Interbanh A Tıpı Karpia Intntunk A Tıpı Oetısken Inteı r#OTfn 4 rıp« Karma Mer Tjt Hose Fı» IkîısatATıpı Degış*e*T F Garanlı A Tıpı Hamıa Fon Ga-ıntı A I p Dejıfkm F Esüait A Tım Dejışke" YKY A Tın Hisse Fon YKY A Tiö» Harma For YKYATi8ıTeks!«S<* F YKTATıpıMalıKurjral F YKYATıftMetalSei F flO'A TıfiıGKla iç S f VaW Hisse for ftjfcannATıp.Kjrmjftn Dı;bank A Ttpı fcjrşur F; rj^arDmlı A Tıpı Dctışken c ınans A Tıpt Def ısker, Fon CUSıjortaATrnOefısten Zi'aat A T«. Detısten Fon rtalk Fon 2 PamuKbanâATıpı Oefıskeıı Emıatlunk Hisse ScnedıF imliibink De^Şken F StıMf Kajırıa Fw Ege Farv-J Hal*ınflia A îı$ ı De|tşttfl F Demırfon-: DemırYat A Tıpı De^ışten Turtiuu Hisse Senajı Fon TSKB A Tıpı feîışker Fon AU>aıU A T.[H OeeısKn Fon Tekstı A Tıj Hısse For Ata A Tıpı Ha'ina Fw AlaArıtıHsseSeneoıf ItoçU* A Tu Oej sken f façltönk Kann3 For Knçlunk Hısse F«i GlobalATıpıDeiısieiıFoıı KûHe/ A Tıpı Dp|ısken krfçı Yar A Tıpı to'ma F TEBDeî.şken* TFJUmıaA IEB Y« Dejısttn A Kentbank A Tıpı Karnıa For «leınalilf-i Hak A Tıpı DegıŞMfl Fon^ Şe*wArıpıOefskBi OpkfH-i Eczacıbaşı A Tıp' Oegışker Gedtk A Tıpı Karma Fön fcpsî' A Tıpı Dejısker F Toprak A Tıpt Dsgışker TekienFon-I Nurol Fon-1 IşıUîıp Hısse for A1İ3 A Tıpı Degı>tusi fona Evgınfon 1 Yalırtn Fın Defışten Fonu Tacfflö A Tıpı Kirma fm SîratejJ A De|ışte»F Is Ya< Oeiışten Fm Ösman Karma Fon HalkîıgortafjjelFoıı EGSATpıKarmsFoıı A8N Altım Kama F TAie Ya'ırını Oe|ısler A F B TİPİ FONLAR 1; Ban* L M For \ş Banl 0t(ısk« Foı Iş Baoı Yabancı M K. Foıu Iş Bafik-Taitvil ve Booo Fon Ir.tî'isnk B Tıpı l>(ışktrı Inierdan* B Tıpı L*ıî Fon Gunlük 1S13Î40 1095294 172862 22482 24323 !452t 11488 1808244 548538 1300494 773350 25028 12597 10832 12991 10249 İİM.î 1097695 5125357 1364213 658007 2368130 26137! 2138452 381193 11440 489494 59193 29641 114518 156037 632605 127(8 395732 251065 54819 : 52568 4S3128 25008 685973 185117 2"325 513758 277039 10359 243465 53249 15961 102382 108475 .32585 48778 69479 58351 52481 27097 37052 23514 25152 24?» 25121 27430 19917 33208 24132 17372 İ7İİ2 17604 11354 16654 11552 35O61S2 573SS2 325315 1200044 1450689 32814S Değ 0 71 -014 0 35 061 025 06? 110 060 054 065 0?6 043 0 03 «41 159 0 52 191 0 73 014 0 61 107 -013 016 V ÛJJ9 0 53 009 029 -0 71 0.31 090 033 125 129 086 C29 068 0 47 Ü74 084 131 123 S4' 0 97 154 1 46 041 0 46 039 S43 10? 145 083 117 1 1JJ i J3 0 ^5 0 74 ıs;0 69 02C 0 36 067 046 0 56 048 182 0 51 054 041 091 104 (150 047 llll [63 019 0İ5 019 . Katılma Günlük belgesi adı * t sat 6 TıO Talm'-Boı» httsat B Tıpı Degıshen F Ga'aırtıB Tıpı Tahvıl fon GauntıBTıpı Lıkıt F M Glrantı B Tıpı lUnnj Fon GjfantıMK Otfıstaıfor Esteıfc B Tıpt Def ıstefl EsbanlıBTıSıKar'na Fon YKBBTipıUı'Fon YKBBrpıDeJışkenfoB TKBBTıpıTjtıyılBOToFl» YKBBTıpıYab M b)«l F YKY B Tıpı Lıkıt Fon YKYBTj TalMl-Boı» fonıı Vakıf Talıvıl « Bonc Foou VnılOetısAnıFl» »an: Yatıancı MenkuJ Fsnu Vakı' ülıt F M Vıkıf B Tıpı Karnıa Fon Oıstant B T pı Degısten F Yaşafbank B T pı Defısken rjsartankl>WFor Fınans B Tıırı TaM-Bono Fı«ans8 Tıpı De{ış«n Fon FtnansBTıpıL'lutFoflu Zıraa(BTı>De«şteııFo(i iıraat 8 Tıoı Un: c or ftaat Fon 4 HaNıFsn-1 Ha» Fon 2 Fanıuk B Tıpı Lıkıt For Paoııı» B Tıpı Detısken For EmlaUufilıTatvıIBoKFaı Em.aktıank DeSışieıı Fgn Emıaktank Lıkıl Fcn Surao Deiıskes Fon Sjmer Ltkı* For Sumer Tanvıl Bono fonu E|e Fon 1 Kallınna B Tıpı Otiısken F Ooru Fon 2 Dornr rat B Tıpı Oejısken Tarış Fon 1 Tanıfarî Tûrttıank Tafıvı veBomFs Etıtnn TSKB B r.p. Oejışker Fon M a n k B Tıpı Talw,l-Boı» TetstılBTll» Lıkıl Fon Tetstıl B Tıp De{ısui Fon Ata B Tıpı T a M B o n o F K D Ç K * B Tıpı Deiışten F Korte B Tıpı Dejtştei Fsn «rfaYat BTıpıOeJısF TEB Degışten B Keiîtbank Tahvı) Bono Fonı, AltmatıtF-2 Aitematıf F 3 ŞetefBTıp<teeışkenf« Eczacıbaş B Tıpı De|ısken EkspresBTıpıOe|ışkenF İYBOejıskjııFjoL GaJılı 8 Ttpı T3İwI-8wıc F FJııncılefDeiışiıenFon Kagıtal B Tıpı Defıj.f- F Toptsk B Tfpı DeJ,s«en MY2 Fon-1 Isıklar B Tıp, Yaüancı Men AIİ3 B Tıpı Dej ş«en fnı Tsc rter B Tıpı Oefışker F OyjktankFon-l Bayındır B Tıpı Degısken F Osmaniı Tahvn-Bpno Fonu ESS 6 Ftpt lanv«l Scw fGT ABN Amrt Dejışken Fon TAJgratımıOeJısteııBF MNllandBaikBTp Oegışk Yürttıa'HBTıpıDejıskerF 1807575 2033028 4399032 1580515 97637C 127043 2843326 804050 3629269 3109999 13B3209 1117991 20991 22113 6807283 1332608 906638 594000 13544 3281292 586056 65061 1868812 1114694 1128575 1550448 1544054 1413188 1704720 966430 1305460 1D03219 154251 534722 1720695 764160 15143 14954 813549 1020851 62336? 1I1C2 1053714 406748 50169 943398 36456 382011 180607 228683 178764 27757 10842 288882 95842 12547 52287 19025 66623 32800 18833 108595 28882 62555 30862 46098 »8415 32935 21422 1123? 22351 18743 18383 19786 17398 İÎ923 14665 1137C 12328 11171 1996 Değ. 018 017 326- 021 130 031 042 019 020 D17 022 -110 0 20 025 0 21 021 088 0 20 £55 016 069 019 019 -005 019 023 020 0 21 035 048 021 022 017 0 27 016 015 019 026 020 021 0 23 0 27 021 015 -0 55 021 0?6 0.2C 0 22 019 oıs»37 034 0 24 f. 5 1 ! v J 3 3 20 018 015 0 24 015 0 29 015 -002 020 0 23 0 2! 060 0 2] 022 019 C46 316 058 0 24 0 25 0 26 033 03; 0 08 a ı9 or MERKEZ BANKASI KURLARI CİNSİ 1 ABD Dolan 1 AJman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şılını 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 Fransız Frangı 1 Fın Marfckası 1 Hollanda Flonnı 11ngılız Steriinı 1 Irianda Lırası 1 Ispanyol Pezetası 1 Isveç Kronu 1 Isvıçre Frangı 100 Itaryan üretı 1 Japon Yenı 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Luksemburg Frangı 1 Norveç Kronu 1 Portekız Esküdosu 1 S Arabıstan Rıyalı 1 Avrupa Para Bınmi DÖVİ2 A1I5 214,190 119,990 144,400 17,057 5,803 31,474 35.765 39,219 106,240 353,650 300,190 1,409 26,912 147,600 12,073 1,691 148,100 697,490 5.803 28,848 1,167 57,278 235,250 SAT1S 215,220 120,570 145,340 17,124 5,840 31,629 35,970 39,816 106,890 355,500 301,700 1,421 27,192 148,550 12,206 1,702 148,770 706,680 5,840 29,043 1,177 57,181 237,340 28 OCAK 1998 EFEKTİF ALIŞ 213,930 119,690 142,600 17,014 5,788 31,358 35,676 39,074 105,970 352,770 297,940 1,402 26,812 147,230 12,013 1,649 144,430 680,190 5,659 28,741 1,152 56,562 SATIŞ 215,500 120,870 147,160 17.167 5,855 31,749 36,060 39,967 107,160 356.390 303,960 1,428 27,295 148,920 12,267 1.706 149,140 724,490 5,855 29,153 1,192 58,098 SOYLESILER KORKUT BORATAV Kore Niçin Tökeztedi? Güney Kore ekonomisi niçın tökezledı? Bu soru önemlidir. Zira, 196O'lı yıllara Türkiye'nin gensınde başla- yan Güney Kore, otuz küsur yıl içinde dünyanın on birinci ekonomik gücü haJine gelmış; pek çok ekonomik ve sos- yal gösterge bakımından Batı ülkelenne ulaşmıştır. Daha- sı da var: 1980 sonrasında dünya ekonomisi genel bir durgunluk ve çalkantı dönemine girerken Güney Kore, milli gelirinin en az üçte birini sermaye birikimine ayırabil- miş ve bu sayede yüzde 7'nin altına düşmeyen büyüme hızian sürdürebilmiştir. Turgırt Özal, bir ara, yan- cehaletten olsa gerek, Tür- kiye'ye "Kore modeli"m örnek göstermişti. Gerçekte ise bu model, Özal'ın temsil ettiği "serbest piyasa ekonomi- si" anlayışıyla taban tabana zıt özellikler taşımakta idi. Kore'nin başansı, belli özellikleriyle "planlamacı" diyebi- leceğımız bir kalkınma stratejisine ve ekonomik yönetim biçimine dayanmakta ıdi. Bu yaklaşım, müdahaleci ve yönlendiriciydi. Devlet, özel sanayi ve bankalar arasında çok sıkı bir işbirttği içermekteydi. Oyle bir işbırliği ki ama- cı, sektörel önceliklere dayalı bir sanayı politikasını yürüt- mekti. Bu polrtika seçilen üretim kollannın dış ve iç piya- salarda etkıli bir biçımde korunması yoluyla gerçekleşti- rilmekteydı. Ana ışlevı, öncelikli endüstrilerin destekten- mesi olan bankacılık sistemi, bu çerçeve içinde hayati bir rol oynamakta idi. Yatınm eğılimı çok yüksek bir burjuva- zi, disıplınlı ve eğitimli bir işçi sınrfı ve Batı tüketim norm- lannı hedeflemekte bir hayli geciken orta sınıflar, bu tab- loyu tamamlayan toplumsal öğeler idi. Kore'nin tökezle- mesi, böylece, "serbest piyasacı" reçetelerle büyük öl- çüde çatışan bir ekonomik modelin de son bulması; hat- ta "iflası" olarak yorumlanıyor. ••• Kore krizini açıklayan şımdılik üç görüş var. Birincisi; krizi, parasal genişleme ve aşın iç borçlanma ile finanse edilen devlet harcamalanna ve bunlann sonunda yükse- len kamu açtklanna bağlıyor. Işın tuhafı, Kore'de kriz-ön- cesi koşullann hiç de böyle olmadığını; kamu kesiminin dengede olduğunu herkes bılıyor. Ne var kı IMF'nin Ko- re'ye getirdiğı istikrar programı, kriz sanki kamu açıklann- dan kaynaklanmış gibi hazırlanmıştır. Kısacası IMF, krizin faturasını, krizden sorumlu olmayan bir kesime, yani ka- mu kesimine çıkararak eski alışkanlıklannı sürdürmekte- dir. Ikincı açıklamaya göre Kore, esas olarak bir "aşın yatı- nm" krizine sürüklenmiştir. Bu sürecin oluşumuna, "para- mtz nasıl olsa devlet güvencesi altındadır" diyen tasarruf sahipleri; "deWef bizı batırmaz" diyerek iç ve dış banka- lardan dövizle borç alan şırketler ve "Kore devleti sonun- da alacaklanmızı üstlenır" dıyen bankalar katkı yapmışttr. Sorumsuzca genişleyen banka kredileri, bir de döviz ge- tirmeyen gayrimenkul türü alanlara yönelmişse, dolann pahalanması ve emlak fiyatlannda düşme, borçlu firma- ları köşeye sıkşıtınr. Sonuç, ödeme güçlükleri, iflaslar, dö- vize hücum ve finansal krizdir... Amerikalı ünlü iktisatçı Krugman'ın benimsediği bu senaryo (kredi genışlemesi- nı, sanayi yatınmlan ıçın kullanan Kore'den çok) tayland- Endonezya krızınden ızler taşıyor. Üçüncü açıklama, Kore'nin, "aşın yatınm" sorunlanyla karşılaştığını yadsımıyor. Batı ekonomileri yüzde 2-3 oranlannda büyürken bu pazarlan hedefleyen Kore sana- yinin yüzde 8-10 hızla genışlemesının, atıl kapasite, yer yer talep yetersizliğı ve nakit akımındaki daralma sorun- lanyla karşılaşması kaçınılmazdı. Kore'nin geleneksel ekonomik yönettmı, bu türden güçlüktere karşı çeşrtli gu- venceler içermekteydi. Şirketlerte bankalar arasında (ne- redeyse ortaklığı) andıran uzun dönemli bağlantılar ve kader birliği, geçicı ödeme güçlüklerinin finansal krizlere dönüşmesini önleyebilryordu. Ne var ki G. Kore hüküme- ti, üç yıl önce (OECD üyeliğinin bir bedeli olarak) serma- ye hareketlçri wz«fjndeki kontrollen gevşetmeyi vaat et- miş ve bu sürecı özel şırketienn kısa dönemli dış borç- lanmalarına izın vererek başlatmış; dahası, dövızi ucuz tutarak kısa vadeli dış borçlanmayı teşvık etmıştı. Bugün Kore'den 70 milyar dolar cıvarında kısa vadeli alacakh olan uluslararası bankalar ise dünya piyasalannda saygın yeri ve rekabet gücü olan Kore şırketlennı ayakta tutma gibi bir sorumluluk hıssetmıyoriar. Kore, 1994 sonrasın- daki genışteme sürecınin fınansman yükünü eskiden ol- duğu gibi ulusal bankalarla yürütseydi, bugünkü kriz hiç doğmayabilirdi. UNCTAD uzmanlannın, iki Amerikalı ikti- satçının (Wade ve Veneroso'nun) ve Financial Times Ya- zan VVolf'un paylaştığı bu açıklamaya göre sorun, yeter- sız lıberalleşmeden degil, aşın liberalleşmeden kaynakla- nıyor. Ana aktör de uluslararası bankalar. * • * Bu üç açıklamanın Kore'ye önerdigı reçeteler de farklı: IMF'ciler, "krize kim yol açmış olursa olsun; faturayı dev- let üstlenecek. Hem kamu harcamalannı kısarak hem de şirketlehn uluslararası bankalara borçlannı Kore hazine- sıne yûksek faızlerie yıkarak..." Ikinci yaklaşım, "hizaya gel; durgun bir dünyada bu hızla buyûyemezsın; bu yûz- den devlet-sanayı-ulusal bankalar üçgenine dayalı ön- celikli (selektıf) sanayi politıkalanna artık son ver" reçete- sini içeriyor. Üçüncü takım ıse "çağdışı" önenler getiriyor "Serma- ye hareketlerinin liberalizasyonunu dondurun ve genye dönün. Kore'deki kadar yüksek tasarruf oranlan varken bir de sermaye kaçışı başlarsa belinizi doğrultamazsınız. ûzellikle kısa dönemli dış borçlanmalan önlemek gerek. Daha sonra da yûksek bırikime dayalı sanayı polıtıkalan- nı iç talebe yönelecek biçımde düzenleyin" demeye geli- yor. Gorüyorsunuz: Ikttsat, çok renkli, çok sesli bir disiplin- dir. "Başka seçenek yok" dryenler ya cahil ya da sahte- kârdırlar. Kore krizi, başka şeylenn yanı sıra, bu basit ger- çegi bize bir kez daha öğretti. CAPRA2 KURLAR 1 ABD Dolan 1.7850 1.4808 12 568 36.850 6.8046 5.9833 5.4054 2.0134 151.50 7.9149 1.4488 1763.25 126.45 1.4467 36.850 7.4103 182.79 3.7507 1 Kuveyt D.: 1 Sterlin: 11rianda L. 1ECU: 1SDR: ISDfi: Alman Markı Avustralya Dolan Avusturya Şilini Belçika Frangı Danimarka Kronu Fransız Frangı Fin Markkası Hollanda Florini Isoanyol Pezetası Isveç Kronu Isviçre Frangı Italyan Liretl Japon Yeni Kanada Doları Luksemburg Frangı Norveç Kronu Portekiz Esküdosu S. Arabistan Riyali 3.2835 ABD Dolan 1.6518 A8D Doları 1.4018 ABD Dolan 1.1028 ABD Doları 1.3563 ABD Doları 291.900 TL. SERBEST DÖVİZ ABD Doları AJman Markı Isvıçre Frangı Fransız Frana Hollanda Flor Ingılız Steriinı S.Arafc R'>alı 214500 215000 120000 120500 147600 148600 35800 36100 iı 106250 107250 354000 357500 56900 57500 Avusturya Şılın' 17025 171500 1001ta! üretı ALTIN CumhuTyet Reşat 2i ayat amn 22 a>ar t>te«< 12125 12250 13600000 13800000 14300000 15500000 2060000 208OO00 •8500O0 2060000 Paranızın değerini önce Esbank'a sorun! Yatınmlanna deger venenler için Esbank'la çalışmak en doğru seçim. Hemen Esbank'la görüşün, paranızın gerçek değenni ögrenin! 1 Banka BESBANK Aynntılı bılgı ESBANK KAYNAK GELİŞTİRME MÜDURLÜĞU (0-212) 245 49 22 vc tüm Esbank şubelerınde.