Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
Cumhuriyetfmtivaz Sahibi: Berin Nadi
Genel Yayın Yönetmenı Orhan Erinç
9 Genel Yayın Koordınatöra. Hikmet
Çetinkava # Yazuşlen Müdürlerv İbrahim
Yüdız - Dinç Tavanç 9 Sorumlu .Müdur
Fikret İlklz 9 Haber Merkezı Mudürü
Hakan Kara 9 Göısel YöneteKn. Fıkret Eser
Dış Haberier Şinasi Dantşogiu 9 tsahbarat Cengiz
Yddnnn 9 Kultur Handan Şenköken 9 Spor
Abdûlkadir Yücelman 9 Ekonomı Seda Oğuz
9 Makaleler Sami Karaören 9 Duzeftme AbduBah
Y«na#Fotograf ErdoğanKössoğlu 9BUgı-Belge
EdibeBuğn9YıntHaberien MehmetFaraç
Yaym Kunılu. tDıan Sdçuk(Başkanj.
Orhan Erinç, Oktav Kartböke.
Hikmet Çednka>a, Şökntn Soner.
ErgunBala,Din(Tayaııç, İbrahim
Yıldız, Orhan Bursalı, Mustafa
Balbav, Hakan Kara.
Ankara Temsılcısi- Mustafa Balbav Ataturk Bulvan No
125,Kat:4,Bakanlıklar-AnkaraTel 4195020 (7 hal), Faks
4195027 9 Izmır Temsılcısi: Serdar Krak, H Zıya
Blv. 1352S Z'3Tel 4411220, Faks:44191179Adana
Temslcısı ÇetmYiğenoğhı, inomıCd 119 S.No:l Katl,
Tel:363 12 11,Faks:363 12 15
Müessese Müdürü Üstön Akmea #
Koordınatör Ahmet Konıisan 0
Muhasebe Bûlent Yener«Idare Hüsnın
Gfirer • işleüne Önder Çefik • Bılgı-
Işlem \ail Inal # Bllgısa>ar Sıstem
Mûrüvet Çikr#Sanş FazfletKuza
MEDYA C: • Yönetun Kuruhı
Başkanı - Genel Müdür Gûlbin
Erduran # Koordınatör Reha
Işıtman • Genel Müdür Yaıdımcısı
Mlne Akdağ Tel 514 07 53 -
5139580-51384«Wl,Faks 5138+63
Yayımla\an ve Basan: Yenı Gûn Haber Ajansı, Basın ve Yayıncıhk A Ş
Turkocajı Cad 39 41 Cağalogiu 34334 Ist PK 246 Istanbul f el (0 212) 512 05 05 (20 hat» Faks (0212)513 85 95
24EYLÜL1997 Imsak: 5.20 Güneş: 6.46 Öğle: 13.03 tkindi: 16.25 Akşam: 19.06 Yatsı: 2027
Sezen Aksu tek
celsede boşandı
• İstanbul Haber Servisi -
Sanatçı Sezen Aksu,
gazeteci eşi Ahmet
Utlu'dan tek celsede
boşandı. Sarıyer 2. Asliye
Hukuk Mahkemesi'nde
açılan boşanma davasına
Aksu ve Utlu'nun
avukatlan katıldı.
Mahkemeye gelen tanıklar
çiftin yoğun işleri
nedeniyle uzun süredir
görüşemediklerini, bunun
da şıddetli geçimsizligi
doğurduğunu söylediler.
Hâkim, Sezen Aksu'nun
açtığı ve nafaka talebinde
bulunmadığı davayı
yerinde görerek ilİc celsede
çiftin boşanmasına karar
verdi.
Türkkaya
AtaöVün kitabı
• Haber Vlerkezi - Prof.
Dr. Türkkaya Ataöv'ün,
soğuk savaş sonrası
Kudüs'ün durumunu
inceleyen araştırması.
Birleşmiş Milletler'e bağh
uluslararası bir örgütçe
Cenevre'de yayımlandı.
Ataöv kitabında bugünkü
Kudüs bunalımının
nedenleri olarak, Israıl'e
özellikle Rusya ve
Yugoslavya'dan yeni
Yahudi göclennı, kentteki
nüfus dağılımını,
Amenka'nın parasal
desteğıyle fakat hukuka
aykın olarak değişen yeni
yerleşım bölgelerinin hızla
inşasını ve tsrail'in 1996
yılını Kudüs'ün ılk Yahudi
devletinın başkentı
oluşunun 3000'inci
yıldönümü olarak
kutlamasını göstenyor.
TCDD'nin kunuluş
yridonumu
• ANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Ulaştırma
Bakanlığı Müsteşan
Süreyya Yücel Özden ve
TCDD Genel Müdürü
Tekin Çınar, TCDD'nin
kuruluşunun 141.
yıldönümü nedeniyle dün
Başbakan Mesut Yılmaz ve
Yardımcısı Bülent Ecevit'ı
ayn ayn ziyaret etti.
Yılmaz, demiryolu
taşımacılığının geçmişte
ıhmal edildiğini
vurgulayarak
demiryollannın çağdaş,
normlara uygun duruma
getinlmesi için gerekli
yatınmlann yapılacağını
söyledi.
Elektrik kesmtisi
• İstanbul Haber Servisi -
Sanyer-Çağlayan işletme
müdürlüğü bölgesınde
\apılacak trafo calışmalan
nedeniyle bazı semtlere
bugün elektrik
\erileme>ecek. 07.00-
18.00 saatleri arasında
Istınye Harman Sokak,
Dereboyu civan ve İSKİ
pompalan istasyon
bolgeleri elektnk
alamayacak.
Tam bir kâbusa dönüşen trafik sorununun çözümü konusunda kamu kuruluşlan ve uzmanlar ortak görüşte
Istaııbııliçiıı çözüm metro• istanbul Büyükşehir Belediyesi, Türkiye Denizcilik
İşletmeleri, Mimarlar Odası, Şehir Plancılan Odası ve
ulaşım uzmanlan, kısa vadeli çözüm için, otobüs, raylı
sistem ve deniz yollannın entegre hale getirilmesini istediler.
İstanbul Haber Servisi - İstanbullu-
lar için tam bir kâbusa dönüşen trafik
sorununun çözümü konusunda kamu
kuruluşlan ve uzmanlar ortak çözüm-
lerde buluştular. istanbul Büyükşehir
Belediyesi, Türkiye Denizcilik İşlet-
meleri, Mimarlar Odası, Şehir Plancı-
lan Odası ve ulaşım uzmanlan,tt
uzun
vadeli tek cözömün metro" oldugunu
belirttiler. Kısa vadeli çözüm için de
"tophı taşun araçlanna öncelik tanı-
yan, otobüs, rayh sistem ve deniz yoüa-
rmuı entegrasyonu fle gereksiz otomo-
bil işgalini önlemeye yönelik uygula-
malargetirflmesi gerektiğmi" vurgula-
dılar.
Ulaşım uzmanlan, bilim adamlan
ve yerel yöneticiler İstanbul'un sürek-
li gündemde bulunan "ulasım sorunu-
nu" gazetemize değerlendırdıler. Şehir
Plancılan Odası. beton bahçeli okul
bahçelerinin altına otopark yapılması-
nı, Mimarlar Odası 3 kişiden az yolcu
taşıyan araçlann sadece ikinci köprü-
den geçişlerine izin verilmesini öner-
di. Mimar Sinan Üniversitesi Şehir ve
Bölge Planlama Bölümü öğretim üye-
si tsmafl Acar, temel hareket noktası-
nı araçlann değil, insan hareketini alan
projelerin çözüm olabıleceğini belirt-
ti. istanbul'da, 7 yılda ancak 7 kilo-
metre uzunluğunda metro yapıldığuıa
dikkat çeken Acar, "tstanbul için 200
kmTikmetrogerekfi. Bunun için 200yıl
beklejemeyeceğimize göre acfl önlem-
ler ahnmasının zonınluluğu ortada"
dedi. Acar kısa vadeli çözüm önerile-
rini şöyle sıraladı:
"Toplu taşnnaya öncelik veren sis-
temler bemen uygulamaya konabflir.
Her ild boğaz köprüsü ve köprükre
bağlanüh \ ollarda karşıhkfa birer şerit
toplu taşım araçlanna aynlmalı ve top-
lu taşım filosu büyütülmeli. Mevcut
tüm ulaşım sistemteri bir an önce bir-
birine entegre edflmeti. Otopark kont-
rotu,otomobü girişini caydıracakölçü-
de ciddi şekilde yapılmalıdırf
Okul bahçelerine otopark
Şehır Plancılan Odası Genel Sekre-
teri Kadem Karaağaç da uzun vadeli
çözümün hızlı tramvayla desteklenecek
metro oldugunu savundu. Özel otobüs
yollan projesinin oldukça yararlı ola-
cağınınaltını çizen Karaağaç'ın, diğer
kısa vadeli çözüm önerileri de şöyle:
İstanbul Devlet Opera ve Balesi, Carousel'de, Kuğu Gölü, Spartacus ve Çeşmebaşı balelerinden keshler sundu.
HAYDAKPAŞA GAM ÖNÜNDE PANEL DÜZENLENDİ
'Demiryoluna önem verilmeli'
İstanbul Haber Servisi-Türkiye' nin
ulaşım yatınmlannda yaptığı yanlış-
lar bitmiyor. Yıldız Teknik Üniversi-
tesi Öğretim Görevlısi Zerrin Bay-
raktar. 1976'da başlanan Ankara-İs-
tanbul demiryolu inşaatının hâlâ bıti-
rilemediğini, bugünkü rakamlarla 400
milyon dolann toprağa gömüldüğünü
söyledi.
KESK ile Birleşik Taşımacılık Ça-
lışanlan Sendikası'nın (BTS) ortak-
laşa düzenlediği "Yaşamısevryonım,
demiryolunu isuyorum" başlıklı pa-
nel, dün Haydarpaşa Gan önünde ya-
pıldı. Panelde, Dünya Bankası kredi-
siyle TCDD'nin tasfiyesinin ve yağ-
malanmasının amaçlandıği belirrildi.
BTS Genel Başkanı Orhan Altuğ'un
yönettiği panele, Yıldız Teknik Uni-
versitesi Öğretim Görevlisi Zerrin
Bayraktar, İstanbul Teknik Üniversi-
tesi Öğretim Üyesi Prof. Güngör Ev-
ren, tnşaat Mühendislen Odası tstan-
bul Şube Sekreteri Mutlu Öztürk ile
TCDD 1. Bölge Müdürü Ömer Yıl-
maz katıldı.
Ekonomik yapı ile ulaştırma siste-
mınin yakından ilgili oldugunu belir-
ten Prof. Bayraktar, petrole bağımlı
ulaştırmanın ekonomik sorunlan ve
enflasyonu arttıncı bir rol oynadığını
söyledi. Yolcu kapasitesinin yüzde
94'ünün, yük kapasitesinin de yüzde
91 'inin karayolu ile yapıldığını anım-
satan Prof. Bayraktar, can ve mal kay-
bıyla ortaya çıkan tablonun akıldışı bir
politika uygulandığının kanıtı oldugu-
nu belirtti.
TCDD 1. Bölge Müdürü Ömer Yıl-
maz da devletin demiryollanna çok
önem vermesi gerektiğıni belirterek
tstanbul'da her gün 5 milyon kişinin
hareket halinde oldugunu ve demiryo-
lu ile her gün sadece 300 bin kişinin
taşınabildiğini anlattı. Üçüncü Boğaz
köprüsünün. insan değil araç taşın-
masına hizmet edeceğine değinen Yıl-
maz, "Tüp geçitsiz istanbul, taşuna-
ahktavanmkalmışkentdemekür'' de-
di.
Yılmaz, devam eden Haydarpaşa-
Gebze ve Halkalı-Sirkeci arasındaki
3. hatlann yapımı tamamlandığında bü-
yük bir rahatlama olacağını kaydetti.
Prof. Güngör Evren de Avrupa'da sa-
atte 250-300 kilometre hız yapan tren-
lerin seyredeceği 2000'e kadar 9 bin,
2030'a kadar da 30 bin kilometre de-
miryolu döşeneceğim belirterek "Dün-
yada yeni bir demirvolu çağı başfayor"
dedi. Prof. Evren, İstanbul'a üçüncü
köprü-tüp geçit tartışmalanna da de-
ğindi. Tüp geçidin, yeni bir köprüden
birkaç kat daha fazla yolcu taşıyaca-
ğma dikkat çeken Prof. Evren. "He-
sap bu kadar basit Ama hükümetin
bu konudaki tsrarun anlamak müm-
kün değfl" diye konuştu.
Panelde, Dünya Bankası kredisıy-
le yeniden yapılanma adı altında
TCDD'nin tasfiyesinin ve yağmalan-
masının amaçlandığı belirtılen. BTS
tarafmdan hazırlanan bir de rapor da-
ğıtıldı. Raporda, Dünya Bankası'nın
planınm TCDD'nin yağmalanması,
on binlerce personelin ışten atılması,
yüzlerce istasyonun kapatıhnasi! on-
larca trenin kaldınlması. birçok hat-
tın iptali ve demiryolu taşımacılığı fi-
yatlannın fahış biçimde arttınlması
olduğubelirtildi.
C a r i p ' , İ z m i r d e k o r u m a a l t ı n a a l ı n d ı
Kaplumbağa emin ellerde
CELAL YILMAZ
İZMİR - Göcek'te çocuk-
lartarafindan bulunan çift baş-
lı kara kaplumbağası koruma
altına alındı. "Garip" adı ve-
rilen yavru kaplumbağa bun-
dan sonrata yaşamını Ege Üni-
versitesi Fen Fakültesi Biyo-
loji Bölümü Hidrobiyolojı
Anabılim Dalı 'nda doğal ko-
şullara uygun biçimde hazır-
lanan bölümde sürdürecek.
Göcek'in İnlice Plajı kum-
salında çocuklar tarafindan 'Garip'. arük yaşamını doğal koşullarda sürdürecek.
e-posta : tan (d prizma.net tr
bulunarak evde bakımı sürdürülen çift baş-
lı kaplumbağanın
u
ikizlenmeola>ı
r
' tamam-
lanamadan yumurtadan çıktığını belirten
EÜ Hidrobiyoloji Anabılim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Mehmet K. Atatür, ender görülen
ve tıp dilinde "anomaM" denilen çift başlı kap-
lumbağanın, uygun ısı koşullannda "kış uy-
kusu"na da yatacağını belirterek "Tekomur-
gaya yapışık çift metabolizmadan oluşan ve
bu nedenle de çift başb olarak yumurtadan
çıkan bir kaplumbağa oldugunu sanıyoruz"
dedi.
Yumurta içındekı embriyondaki gelişim-
lenn çogunlukla doğasına uygun biçimde
sonuçlandığını ve çift başlı kaplumbağa ör-
neğındeki olaylara çok az tanık olunduğu-
nu belirten Atatür şunlan söyledi:
"Dünyamn ügisini üzerlerine çeken 'si-
yam ikizleri'nde okhığu gibi bir ikizİenme ob-
yı söz konusu. Ancak. bu kaplumbağa. emb-
riyon içinde iktye bölünemeden ve tekomur-
gaya yapışık iki metabolizma halindeyu mur-
tadan çıkmış. Çift başlı olması. çift metabo-
tizmaya sahip olduğu savını da güçlendiriyor.
Bunu anlamakiçin kaplumbağayı açmakge-
rek. Oysa, henüz yaşamını sürdüren ve en-
der görülen bu olay üzerinde böyle bir dene-
yi gerçekleştirmek düşünülemez."
"Çok sayıda okulungenişbeton bab-
çelerivar. Bu babçelerin attma otopark-
lar yapüsm. Parkometre uygulaması
yaygnüaşunlsın; bu uygulama avm za-
manda gereksiz işgali önlemede yar-
Öuna olur. Deniz yoDan daha verimh'
işler duruma getnilsia Tüm sistemle-
rin entegrasvonu insan yaşamını daha
kolaviaşormak açtsından da çokönenv
fi." "
tstanbul Büyükşehir Belediyesi APK
Daire Başkanı Mustafa Ibcah, Boğazi-
çi köprüsünde sadece İETT ve halk
otobüslerinin kullanacaklan '^erahü
yX" uygulaması için Karayollan 'nın şe-
rit genişletme calışmalan yaptığını
açıkJadı. Ilıcalı, tüm toplu taşıma sis-
temlerinın bırbırine entegre edilmesi için
çalışma yürüttüklerini ve şimdilik be-
lediye toplu taşıma araçlannda kulla-
nılan "Akbfl" uygulamasının şehir hat-
lan vapurlan ile banliyö trenlerinde de
kullanılması konusunda ilgili kurum-
lardan olumlu tepki aldıklannı belirt-
ti. Yaptmı tamamlanan 14 adet katlı
kavşağm trafik akışını rahatlattığım
savunan Ilıcalı, yapımı süren 12 adet
kavşağm da yakında hizmete gıreceği-
ni söyledi. Yeni kurduklan bir sistem-
le 11 noktadakı trafik hareketini görün-
tüyle, 160 noktadakinı de telefon hat-
tıyla merkezden izleyıp yönlendirdik-
lerini kaydeden Ilıcalı şöyle devam et-
ti: "Görüntü ve telefbnlarta aknğmuz
bügflerden sinyalizas\on süresini ayar-
layabûryoruz. Bu projeninikinciaşama-
sında sistem sinyâtizasyon süresini oto-
matik olarak kendisi yapacakmf
Mımarlar Odası İstanbul Büyükkent
Şubesi ise Ulaştırma Bakanlığı'nca ha-
zırlanan ve tRTC firmasının yükleni-
ciliğini üstlendigi ulaşım projesinin
uygulamaya konulmasını istedi. Oda
adına yapılan açıklamada, bu proje
kapsamında, Yenikapı 'da metro ile en-
tegre olmayı öngören "BoğaziçiTüpGe-
çişF'nin de bulunduğu ve mevcut tram-
vay sistemirun yüzde 60'nm bu proje
kapsamında yapıldığı vurgulandı. Söz
konusu projede Kabataş ve Yenika-
pı'daki deniz ve raylı sıstemleri buluş-
turan "santral noktalan"nın yer aldı-
ğı kaydedilen açıklamada kısa vadeli
çözümler kapsamında şu önenlerde
bulunuldu: "Anadohı ve Sirkeci banli-
yö sistemi 3 hatta çıkanlmalı: bir harö
tramvay geçişleri için, diğer ikisi banfi-
yö hatn olarak kullanılmah. Köprüler-
de 1 şerit bağlanü yoDarmı da kapsa-
yacak şeldkle tophı ulaşım araçlanna
aynlmaİL Böyieöf saatte 10 binolan ka-
pasite30 büıe çıkanlabflecek. ABD'de-
Idu>-gulamayabenzerşeldlde3 kişiden
azyolcu tasryan araçlar ikinci köprirye
transfer ediİmeH. Tarihi >anmadada-
ki imalathanelersur dışma çıkanlarak
bölge turizm. küKür ve ticaret merke-
zine dönüştürüldükten sonra otomobfl
ghişine \asaklanmaİKhr."
Carousel 2. yaşında Tiirk balesinin 50. yılını kutluyor
Bale çarşıya indiKüHür Servisi - Carousel
Alışveriş ve Yaşam Merke-
zi'nin 2'ncı, Türk balesinin
de 50'nci yıl kutlamalan,
önceki gün başladı. İstanbul
Devlet Opera ve Balesi or-
taklığıyla düzenlenen etkin-
liklerde, 1947yılmdaMuh-
sin Ertuğrul'un davetiyle ba-
le okulu açmak üzere ülke-
mıze gelen Dame Ninettede
Valois'nın ilk bale okulunu
gerçekleştirdiği yer olan Ye-
şilköy Pansiyonlu İlkoku-
lu'nda plaket çakımı gerçek-
leştirildi.
Bugünkü adı Yeşılköy Ha-
lil Vedat Fıratlı llköğretım
Okulu olan okulun duvanna,
"1947 yılında Atatürk Tür-
kiyesi'nin çağdaşlaşma sü-
recinde Türk balesinin te-
meOeri Dame Ninette de Va-
loistarafindan bu binada aoJ-
mışür"yazılı plaketi Kültür
Bakanlığı Müsteşan Prof.
Dr. Osman Tekin Aybaş
çaktı Carousel'de düzenle-
nen, açılış temsili öncesi dü-
zenlenen ödül töreninde de.
Türk balesine katkıda bulu-
nan kişi ve kurumlara ödül
verildi. Törende, tlk Özel
Bale Kurucusu Yıldız Alpar
ödülünü Aybaş'tan, Devlet
Sanatçısı MeriçSümen ödü-
lünü Bakırköy Beledıve Baş-
kanı Dr. Ahmet Bahadır-
fc'dan aldı. Halen İngıltere"de
yaşayan Dame Ninette de
Valois'nın ödülünü tngilte-
re Başkonsolosluğu Basın
Ataşesi Neil Frape, İstanbul
Valisi Kutlu Aktaş'tan aldı.
İstanbul Devlet Opera ve Ba-
lesi adma İstanbul Devlet
Opera ve Balesi Müdür ve
Genel Sanat Yönetmeni Yek-
ta Kara'ya ödülü, Baymer
Yönetim Kurulu üyesı ve
murahhas aza Süleyman Çe-
tinsaya, T.C. Kültür Bakan-
lığı adına ödülü alan T.C.
Kültür Bakanlığı Müsteşan
Aybaş'a ise ödülü Baymer
Yönetim Kurulu Başkanı
Muzafler Mermer verdi.
Ödül töreninin ardından İs-
tanbul Devlet Opera ve Ba-
lesi sanatçılan. "Kuğu Gö-
lü",''Spartacus" ve "Çeşme-
başı" balelerinden kesitler
sundular.
Türk balesine katküarmdan ötürü ödüle değer görülenier toplu halde. (UGUR GÜNYÜZ)
SÖYLEŞİ ATTİLÂ İLHAN
'Milletlerin Afyonu' mu?
Bilinmez kaçıncı sigarasının mavi tüllerine sannır,
gözlüklerinde ince ışık çakıntılan, dudaklannda
vartayokarası birtebessüm, gerektiği takdirde söy-
lediktennize dakikaiarca kulak verirdi. Ben llhami (Soy-
sal) gıbi dinlemesini iyi bilen bir gazeteci görmedim.
O akşam üstü, neredense Kubilây Olayi'na takıl-
mıştık: Menemen'liyim ya, nasıl hatırladığımı anla-
tayım istedi: çocukyaşımdaydım, Karşıyaka'da (Iz-
mir) oturuyoruz, babam o tarihte avukat; Mene-
men'de o sabah duruşması varmış, fakat askerler
arabasını Menemen'e sokmamışlar, gerekçe 'mür-
teciayaklanması'. Irkilmiş vetedirgin, alışıkolmadı-
ğımız bir saatte, alışık olmadığımız bir yüzle eve
dönmüştü. Bir süre sonra Menemen'e ninemlere git-
miştik; Menemen çarşısında, sıra sıra darağaçlan,
beyaz gömlekli asılmışlaıi
'Anadolu Ihtilâli'nin hiç komünist asmadığı doğ-
rudur; o 'Ihtilal'e 'muhalefet olmak' isteyen, her si-
yası hareketin, 'irtıca'dan medet umduğu da, doğ-
ru! Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası, ihtilal kad-
rosunun muhafazakâr kanadınca kurulmuştu; Ser-
best Fırka ise liberal kanadınca kuruldu; ikisinin de
dağılma sebebi, irticaın siyaset yapma hürriyetini, şe-
riat'a gidecek yol diye kullanmak istemesi oldu. O
yumuşak sonbahar akşamı burun deliklerinde ınce
duman çizgileriyle llhami, Demokrat Parti'nin de,
benzer bir yanlışı 'meşrulaştırdığını' ılerı sürmüştü.
Haksızdı diyebilir misiniz?
Eski gazeteciler hatııiayacaktır llhami Nurculuk
'vak'asına' el atan ilk gazetecilerden binsidir: Said-
i Nursi ile akıl almaz bir röportaj yapmayı başarmış-
tı, sanınm başı belaya da girdi. O akşamüstü, so-
nunda şöyle bir soruya bağlanmıştık: Türkiye'de Nur-
culuk potansiyelinin, 'Küçük Amerika' olmak
hayaliyle birtikte ve aynı zamanda ortaya çtkma-
sı, bir tesadüf müdür? Bence hayır! 'Sistem', (ABD
anlayınız), Kemalist Cumhuriyet'injakoben lâıklikan-
layışını, ne anlamış, ne onaylamıştır: Onlar yalnız
komünizme karşı panzehir olarak değil; 'vahşi
liberalliğe' karşı sosyal tepkiyi önlemek için de
'dindarlığın' yaranna inanryorlardı:
Öteki dunyadaki refah ve saadet (Cennet), bu
dünyada mahrum bırakıldığınız rahatlık ve imkânla-
nn tesellisi olacaktır.
İlk işaretlerden birisi neydi?
Oyüzden Refah Partisi'nin devre dışına kaydı-
nlmış olması, Şeriat tehlikesini ortadan kaldır-
maz; ötekinin yerine berikinin, Nakşibendi'nin ye-
rine Nur Talebesi'nin geçmesini sağlar. 'Alafranga'
ve 'lâik' koalisyonu iktidar olur olmaz, Media'da
başlayan Fethullah Gülen fırtınası boşuna mı sa-
nırsınız? Bu hem yeni yönetiminin 'ılımlı islamcı'
mahiyetinin göstergesidir; hem de -Papa ile bu-
luşacağı hesaba katılırsa- 'mumaileyh'in 'sis-
tem'ce de makbul ve muteber sayıldığının gös-
tergesi! 'Özelleştirilmiş' ve 'küreselleşmiş' yeni
dünya düzeninde din ya liberal toplumun 'maya-
s/'dın ya da o iflah olmaz sosyalistlerin hanidir tek-
rariadığı gibi, 'milletlerin afyonu!'
Paşalararası din tartışmasına, acaba bu nedenle
mi o kadar aldınş etmedim? Zürih'te 12 Eylül'ü 'di-
nikullanmak'lasuçlayan Amiral, 'lâik' ve 'alafranga'
Yılmaz koalisyonunun, Gâzi'nin jakoben lâikliğine
döneceğini mi sanıyordu? Yanılmıştır: olaylar, Was-
hington'ın da, ülkemizdeki lâik burjuvazinin de; -kök-
tendinci teşhısın koyduğu Nakşibendi iktidan yeri-
ne, 'ılımlı islâm' bir 'Nur Talebesi' iktidannın yerieş-
tinlmesi yolunda gelişiyor. Sanınm daha o zaman al-
tını çizmiştim: Graham Fuller 'cenaplan', YDD'nin
ilk işaretlerini verirken, bunun böyle olacağını -ke-
mal-i safiyetle- açıklamamış mıydı:
"... Atatürk'ün düşünceleri, çağı için son de-
rece güçlü düşüncelerdi; ama onun sayesinde
yaratlmış bugünün, kendisine güven duyan güç-
lü Türkiye'si, artık ulusal kimliğini, yörüngesini
dunyadaki rolünü, hatta islâmın günlük hayat-
taki yerini, yeniden düşünebilmelidir..."
"... son elli yılda yapay olarak bastnlmasımn,
bazı meşru nedenleri olabilir, ama artık Türkiye
bu bakımdan kendi kendisiyle banşmalıdır (...)
geçmişteki radikal lâiklik politikalan dönemin-
de, İslâm'ın hayatınızdan nasıl dışlanacağı, ade-
ta bir saplantı haline gelmişti; bence bugün bu
daha az lazım bir reaksiyon!..." (Cumhuriyet, 26
Şubat1990)
Yapılan o değil mi?
*
Her ikisi de 'yanlış'
Türkiye 'yanlış'ı, Tevhid-i Tedrisât Kanunu'nu
'delerek' yapmıştır, din görevlisi yetiştirmesi ön-
görülmüş (hidemât-ı diniye) Imam/Hatip Meslek
Okulu'nu, 'tekke, zâviye, medrese' düzeyınde 'Şe-
riat' telkini yapan 'din lisesine' dönüştürür; hele
'mezunlanna' lâik fakültelerin yolunu açarsan, gel-
diğimiz memaleye gelinmemesi imkânsızdı. Bere-
ket sekiz yıllık öğretim uygulaması bile öğrenci ve-
lisini uyandırabiliyor. Imam/Hatip kayıtlan yan yan-
ya düştü; Imam/Hatip mezunlannın geleceğini llâ-
hiyat Fakültesi ile sınırladınız mı, eski ve gerçek se-
viyesini bulacaktır. Ama gerçek çözüm Türkiye'nin
İmam/Hatip ihtiyacına cevap verecek miktar ve çap-
ta, din meslek okuluna dönmektir.
Öteki 'yanlış'\ unutmadım: ulusal devlet, başka
bir devletin 'ulusal' diliyle, 'ulusal' öğretim ku-
rumlannda tedrisât' yapamaz! Bu ancak sö-
mürgelerde görülür. Tezelden Anadolu liseleri de
ciddi olarak ele alınmalı, ecnebi dil öğretimiyle, ec-
nebi dille öğretim farkı anlaşılmalıdır: Türkiye'de
Türk okulunda, öğretim ve eğitım Türkçe yapılır. Ne
var ki asıl 'ecnebi' değerler sisteminin ve mallannın
'çığırtkanlığını' yapan, komprador 'Media'nın aklı-
nı başına devşirmesi! Yıllardır öyle haber tercihleri
ve sunuşlan, öyle başyazı ve köşeyazılan okuyoruz
ki, insan kendisini Mütareke yıllannda Dersaadet'te
sanabiliyor.
Işte böyle llhami, hâl-i pür-melâlimiz buduıi
http:// www. prizma.net tr/ A İLHAN
http://www.eda.tr/-bilgiyay/yazar/ailhan.httm