Catalog

8 MAYIS 1997 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA HABERLER Gazetemizin kuruluş yıldönümü kutiamalanna CHP İstanbul Mflktvekffleri Ahmet Güryüz Ketenci, Mehmet Sevigen, CHP İstanbul İl Başkam Mehmet AK Özpolat, CHP Kadın Kollan Genei Başkanı Güldal Okuduçu, TGC Başkanı Nail Güreti, TGS Başkam Ziya Sonay, Fatih Belediye Başkanı Sadettin Tantan, Esenyurt Belediye Başkanı Gûrbüz Çapan'm yanı sıra çok sayıda sanatçı, yazar, siyasetçi, bilim adamı ve okurumuz kaüldı. (Fotoğraflar: ERDOĞAN KÖSEOGLU) 74. yıbmızdaokıırlarla el eleH Baştarafi 1. Sayfada Özkü, Hasan İlhan, Nurcttin Balkan ve h- ker Keskin'e teşekkür plaketı venldı. Cumhuriyet'in geleneksel kutlama ye- meğine, aralannda CHP İstanbul milletve- killeri Ahmet Güryüz Ketenci ve Mehmet Sevigen, CHP Pa/ti Meclisi üyesı Bedri Baykam, eskı tstanbul Belediye Başkanı Nurettin Sözen. Fatih Belediye Başkanı Sa- dettin Tantan. Esenyurt Belediye Başkanı GürbüzÇapan. Türkıye GazetecilerCemi- yetı Başkanı Nail Gürefi, Türkiye Gazete- ciler Sendikası Başkanı Ziya Sonay, CU- MOK lstanbul üyelen, tiyatro sanatçısı Ma- cide Tanır. karikatür sanatçısı Turhan Sei- çuk, ses sanatçısı Arif Sağ, yazar Erol Toy ve Muazzez Menemencioğhı. Prof. Dr. Coş- kun Özdemir, Hasan Âli Yücel'ın kızı Ca- nan Yücel, CHP İl Başkanı Mehmet Ali Öz- polat, CHP Kadın Kollan Genel Başkanı Güldal Okuducu, CHP İstanbul Kadın Kol- lan Başkanı Muazzez Çetebi'nın de yer al- dığı çok sayıda sanatçı, yazar, siyasetçi ve biüm adamı katıldı. Cumhurbaşkanı Süky- man Demirel, gönderdiği telgrafla 74. yılı- mızı kutladı. Demirel, mesajında, "Türk basuı camiamızın degerli üyelerinden Cum- huriyet gazetesinin kuruluş yıldönümünde, sizi ve Cumhuriyet gazetesi yazı ailesini teb- rik eder, başardannızın devamını dilerim" dedi. Başbakan Necmettin Erbakan da bir telgraf göndererek "Yayın hayaünızda ba- şanlar dilerim" dedi. DTP Genel Başkanı Hüsamettin Cindoruk ıse gönderdiği me- sajında, Cumhunyet gazetesinin Türk top- lumunun çağdaşlığa ulaşmasında büyük katkısı bulunduğunu vurgulayarak şunlan söyledi: "Atatürkçü laik çizgiden hiçbir zaman ödün vermeden yayın hayaünı sürdüren Cumhuriyet'in yüzüncü vılını da aynı coş- ku, inanç ve aynı sevecenlikle kudamak. he- deflerimizden biri olmalıdır. Her gün böy- lesine muhteşem bir eser sunan arkadaşla- nmızı yürekten tebrik eder, sevgi ve saygn lanmısunanm.'" Cumhuriyet'in eski ve ye- ni çalışanlan ise akşam Armada Otel'de dü- zenlenen gecede bir araya geldiler. Gazete- mizin 74. yılı Ankara, Izmır ve Adana bü- rolanmızda düzenlenen törenlerle de kut- landı. Sabah Ankara büromuzu kanyaklı ve çikolatalı bir paketle zıyaret eden TBMM Başkanvekılı Uhıç Gürkan, gazetemiz ça- Kuruluş yıldönümü töreninde, çalışanlanmızdan, emekli olan İlker Keskin, Hasan bhan ve Nurettin Balkan'a teşekkür plaketi verildL lışanlannı kutladı. Ankara bürosunca dü- zenlenen kokteyl ve yemeğe çok sayıda da- vetli katıldı. tzmir Ege Palas'ta düzenlenen kutlama- da.bu.araya gelen "Cumhuriyet dosdarT da, 7.4,. yılımızı kutlarken bugünkü ortam- da bağımsızhğını koruyarak üstüne düşen görevi yerine getiren Cumhuriyet'in bu özelliğıyle hep var olacağını vurguladılar. Izmır Temsilcısi Serdar Kızık, kutlamada yaptığı konuşmada. Cumhuriyet'in okurla- nyla bırlikte, ükclermden ödün vermedea - deynmcı, çağ<jaş5 demolqat çızgisinı süfdij.- receğini söyledi. Gecede konuşan Alpaslan Berktay Cum- hunyet'ın önemıne vurgulayarak, ülkenin ıçinde bulunduğu duruma değındı. Bektaş, "Karanlık güçlerin tehdidi giderek bü- yüyor. Bu ortamda, a>dınım diyenlere önemli sorumluluklar düşüyor. Cumhu- nyet gazetesinin ışıtılması ve daha da ge- nişletilmesi bu anlamda çok önemli'" de- di. Gecede, vali yardımcılan Ramazan Ur- gancıoğlu, Fahir Işıksız, DEÜ Rektörü Fethi İdiman, rektör yardımcısı Prof.Dr. Kemal Açıkgöz. Ord. Prof. Ekrem Akur- gal, gülmece yazan Muzaffer tzgü. CHP PM üyesı Gülseren Alçı. CHP Izmır eskı İl Başkanı Osman Özgüven. Bornova Be- lediye Başkanı Aysel Bayraktar. Aliağa Belediye Başkanı Hakkı Clkü. Prof.Dr. Türkan Sürcn. Prof Dr. Orhan Süren. Prof.Dr. İbrahim Armağan. ÇYDD Izmır Şubesı Başkanı Asuman Boyacıgiller. Prof.Dr. Mehmet Yalçm, Prof. Dr. Veli Lök ıle çok sayıda Cumhunyet dostu bir a- raya geldi. Mesajlar _4talarmjd^.çok sayıda okurumuzun da yeraldığı birçok kışi, kuruluş. siyasetçi ve Gazetemizin ilk baskı ustalanndan Abdurrahman Mengü, 74. kuruluş yıldönümü törenlerine katıldı 'Cumhuriyetdiğeıierindençokfarkh' BARIŞDOSTER Adı Abdurrahman Mengü. Kurtuluş Savaşı'ru yapan, onurlu ve erdemli bir kuşağm, 'vazife kuşağı'nın temsılcılennden. Yunus Nadi Bey'ın, Türkiye Cumhuriyeti ile yaşıt anlamdaş ve özdeş Cumhuriyet gazetesinin öncüsü olan Yeni Gün'ün ılk makinecilerinden. Dün, gazetesinin 74. yayuı yılında, eskı-yeni Cumhuriyetçileri görmek, Kuvay-ı Milliyecilerle kucaİdaşmak, iman tazelemek ıçin aramızdaydı. Mengü. 1907 doğumlu, ama her an Samsun'a çıkacakmış gibi dinç duruyor. Bize o günlerin Ankarasrnj ve gazetecilik anılannı, bugünü nasıl değerlendirdiğıni anlattı. — Kurtuluş Savaşı'nın Ankarası'ndan ve gazetecilik ortamından söz eder misiniz? —Ankara yangın yeri gibiydi. Taş Han'da 3 mebus aynı odada yatarlardı. Yeni Gün'ün matbaası Hükümet Caddesi'nde, 2 katlı, alt katı ahır olan bir binaydı. Üst katta 2 oda vardı ve biri Yunus Nadi Bey'in odasıydı. Diğer odada ise sekreterler, 15 mürettıp, Yazıişleri Müdürü Kemal Salih Bey, Matbaa Amıri Fahri Bey, Müdür Agah Bey otururlardı. Sonradan gaz motomna dönüştürülmüş kolla dönen eskı bir matbaa makinesi bulunurdu. Ben 18 yaşındayken makinist olarak işe başladım. Yeni Gün'ü gece basardık. O günler yaklaşık 3 bin tane basıyorduk. îkdam, Tanin, Tasvir, Zaman, Memleket, Akşam, Tan gibi gazeteler vardı. Yansı Ittihat ve Terakki, yansı ise Hürriyet ve Itilaf yanlısıydılar. Îkdam Ingilizleri, Tan Fransızlan tutardı. Bunlar yüzünden 1. Dünya Savaşı'na gırdik ve Osmanlı yıkıldı. — Birkaç anmızı anlahr mısınız? — Bir gün Yunus Nadi Bey ortadan kayboldu. Polıs Müdürü Dilaver Be>- anyor, ama bulamıyor. Gazetenın çıkması için başmakale lazım. Oysa çok gecikmişiz. Meğerse Yunus Nadi Bey Atatürk'ün yanındaymış. Hemen telefonla çağırdık ve gelıp yazıyı yazdı. Bir seferinde de bir Gazetemizin kurucusu Yunus Nadi'nin. İstanbul'un işgalinden sonra gizüce Ankara'va götürdüğü Yeni Gün gazetesinin Karaoğlan Caddesi'ndeki ker- piç binasL 1923 yılı başlannda çekilenfotoğrafla.at üstünde baskı ustası Ya- ni usta; ortada pedal makinesinin kaput vericisi Mengeneh' Mehmet, sağda da o günfcrde 18 vaşında olan ve daha sonra baskı ustahğmı üstienen Abdur- Veni Gün'ün ilk makinecilerinden rahman Mengü göriUüyor. suikasta uğradık. Meclis Matbaası'nın başmürettibi olan Ahmet Ulus misafır geldi. Ben arkada makinenin ayannı yaparken o. öndeki çemberin memelerini gizlice çıkarmış. Tabii, baskı başlayınca bütün yazılar dökuldü. Çok şükür makine kınlmadı, ama rengim de bembeyaz oldu. Abdurrahman Mengü, gazetemizin kuruluş yıldönümünde eski ve yeni çahşanlaria bir araya gelerek sohbet etti. Mengü, gazetemiz tmtiyaz Sahibi Berin Nadi ile bir süre göriiştü. gazeteyi alsınlar diye bizim Ramazan'da gazeteyi erken basmamız ve bu yüzden Hâkimiyet-i Millıye gazetesinin sahlmamasıydı. Bir gece de gaz motomnu çalışnnrken pıston yapıştı. Yunus Nadi Bey hemen Muhafız Kumandanı tsmail Bey'e telefon etti. 10 tane asker geldi ve baskısı, yetkin yazarlan. vatansever çizgisiyle çok ayn, çok etkili. Cumhuriyet'i aldın mı, başta Ilhan Selçuk, her yerini okuyacaksın. Bugün Cumhuriyet'ten başka okunacak gazete bulamıyomm. Camıye gidiyorum. kimsenin elinde Cumhunyet yok. Boyuna gazete çıkıyor, ama çoğu da • Abdurrahman Mengü, eski-yeni Cumhuriyetçileri görmekten son derece mutlu olduğunu söyledi. Mengü, günümüz gazetelerinde fîkir, tarih ve felsefe yazısı bulunmadığım, buna karşın çıplak kadın resimleriyle dolu olduğunu belirterek 'Cumhuriyet; yetkin yazarlan, vatansever çizgisiyle çok ayn, çok etkili. Cumhuriyet'in her yerini okuyacaksın" diye konuştu. Hemen Yunus Nadi Bey geldi, kımin geldığini sordu. Biz de Ahmet Ulus'un geldığinı söyledik. Bize Ahmet Ulus'u sokmamamız gerektiğinı ve bu işı onun yaprjğını söyledi. O gün 15 mürettip, yevmiye almadan gazeteyi yeniden dizdiler ve gazeteyi çıkarabildik. Ahmet Ulus'un bu işi yapmasının nedeni, camıden çıkanlar matbaayı kolla çevirerek gazeteyi çıkardık. Gazeteyi o şartlarda tek gün bile aksatmadık. — Şimdiki basmı nasıl görüyorsunuz? — Şimdiki gazeteler boyalı. Çıplak hanım resmi koyuyorlar. Hiç fıkir, tarih, felsefe yazısı yok. Ama ne yazık ki hanım resünleri satıyor. Fakat Cumhuriyet temiz farkında olmadan gericılik. bölücülük yapıyor. Osmanlı'nm son günlen de böyleydi. Önlem alınmah. Şımdı gericıler çoİc örgütlendiler. çok geliştiler. Fakat ben, çok daha kara günler gördüm. Çok kan dökülür, ama Cumhunyet yıkılmaz. — Biraz da kendinizi anianr mısınız? — 1907'de Trabzon'da doğdum. 1 yaşında tstanbul'a geldim. 1. Dünya Savaşı'nda Şehzadebaşı'ndakı Evgaf-ı İslamiye Matbaası'nda çalışıyordum. Anam babam olmadığı için. oranın müdürü Yusuf Mahzer Aren Bey, beni manevi evlat edinmışti. Kendisi Erzıncan Ziraat Bankası Müdürü olunca Yunus Nadi Bey'den bana yardım etmesini rica etti ve Yunus Nadi Bey'le böyle tanıştık. Ankara'daki birçok matbaadan başka Servet-i Fünun Matbaası, Tekel Ambalaj Matbaası'nda çalıştım. 75 yaşında çahşmayı bıraktım. Eskı Türkçe. Fransuca özel dersler alıp kendimı yetiştirdim. Edebiyat, felsefe okudum. Tekkelere, Me\levıhanelere devam ettım, dervişlik yaptım. Basın Sendikası'nı kuranlardanım. Grevlerde konuştum. 3 kez evlendim. 3 oğlum var. 2'si Sayıştay'da uzman denetçı. Öteki Balıkesir'de avukat. Ilk eşimden dolayı Meclis üyesi AbdülhaKk Rcnda'nın damadı Sun Sayan'nın eniştesi olurum. 2. eşim Heybelıada Sanatoryumu Başhekımi Turgut Targa> "ın kızkardeşiydi. Son eşimle geç evlendim. 3 eşimin resımlerini de cüzdanımda taşınm. sanatçı, kuruluş yıldönümümüzü çıçek, te- lefon, telgraf ve faksla kutladı. Kutlama- larda bulunan bazı kişi ve kurumlar şöyle. CHP Genel Başkanı Deniz BaykaL DSP Ankara Milletvekili Uluç Gürkan. DİSK Genel Başkanı Rıdvan Budak, eskı DİSK Genel Başkanı Kemai Nebioğlu, Izmir Va- lisi Kudu Aktaş, Adana Büyükşehır Bele- diye Başkanı Aytaç Durak, Başbakanlık Basın-Yayın Enformasyon Genel Müdür- lüğü İstanbul tl Müdürü BülentUğur, Çağ- daş Yaşamı Destekleme Derneği Atatürk- çü Düşünce Kolu adına Zühre Özdogan, Devlet Bakanı Gürcan Dağdaş, Ankara Ta- bip Odası Genel Sekreteri CihatOğan, Sa- natçı Filiz ve Mücap Ofluoğlu. Kadıköy Belediye Başkanı SelamiOztürk, Türkiye tş Bankası Genel Müdürü Ünal Korukçu. Eminönü Belediye Başkanı Ahmet Çetin- saya, Sultançiftliği Belediye Başkanı Su-- nÇeük, Buca Belediye Başkanı Cemil Şe- boy, Milas Belediye Başkanı Ali Doğan Serçek, Bornova Belediye Başkanı Prof. Dr. Aysel Bayraktar, İstanbul Üniversitesi Kadın Araştırmalan ve Uygulama Merke- zi Başkaril Prof. Dr. Necjs» Ar^f, 'MHStafa Kemal Derneği Genel Sekreteri Çetin Yh- mener, Atatürkçü Dü- şünce Derneği Keçıören Şubesi, Başçakmakçı Şubesi, Karacaahmet Sultan Derneği, istanbul CUMOK, Tüm Öğrerim Üyeleri Derneği Genel Yazmanı Prof. Dr Mus- tafa Amntaş, tstanbul Üniversitesi tletişim Fa- külteliler Derneği. Türk Anneler Derneğı İstan- bul tl Başkanı Nezahat Köksal. Çağdaş Eğitim Vakfı 2. Başkanı Ali Kurt, Anadolu Ajansı Yönetim Kurulu Başka- nı Ekrem Karaismailoğ- lu, Millıyet Gazetesi, Gazete Sahıpleri Birliği. Anka Haber Ajansı Ya- zıişleri Müdürü A. Ti- mur Türkan, Emek Ga- zetesi tmtiyaz Sahibi Haüt Keskin, Yeni Ada- na Gazetesi, Hürses adı- na Zeid KenteL, Zaman Gazetesi, Günaydın Marmara Gazetesi Ge- nel Yayın Yönetmeni NeşeDoster, istanbul Er- kek Lisesi Okul Müdürü Leyla Bilgin, Akbank, Anadolu Hayat Sigorta Adana çalışanlan. Ekin- ciler Holding, Yurtbank, CHP Samsun tl Başkanı SezaiÖnder, CHP Fatih tlçe Kadın Kurulu Baş- kanı CevriyeSehna Bay- saL CHP Kadıköy Genç- lik Kolu adına Sertaç Bayraktar. Beşiktaş Cimnastık Kulübü Bas- ketbol Şubesi, Fener- bahçe Demeğı Yönetim Kurulu üyesi Kemal Dinçer, Haseki Hastane- si'nden Dr. MustafaSüt- hıtaş ve tstanbul Lepra Hastanesi çalışanlan, Rize Gazeteciler Derne- ği Başkanı Ömer Şan, Kütahya Ketenci Kız Yurdu öğrencileri, okur- lanmız Hicran Karabu- dak, avukat Mustafa Bfl- bay, Dr. Hüsnü Bozkurt, Dr" Metin Güvener, Füız Aydaş. Mustafa Aksoy, Ercan Çidioğlu, Naim Kıhç, Nazmi Şaşmaztin, Seyhan-Seval-Mehmet Büyükbörekçi, Atilla Taşkıran, Eli Acıman, Mustafa Hazar, Ayşe Ozalkuş, Sandra Bes- ken, Sema Açıkgöz, Mehmet Atilla, Ahmet Cemal., Çetin Süer, Mu- rat Sezgin, Turgay Türk- vılmaz.