Catalog

SAYFA CUMHURİYET 29 ARALIK 1997 RAZAF EKONOMI Borsa Anafizi BracM taadofu Btracıl* tt\w m* m n üracı Kurumlar ûûtal MeıDeğer Ortâiama 4150 154 986 154 986 2 78 9963 2 78 9963 Bankalar Atöank Altemabfbank Ester* Rransbar* Gaantı Bartos Şetertank TKafcnroaanfcas TlşBar*.(B)O TlşBaık.|Cj Tekstı/ba* TSKB VaşarbaıK Yao Kreflı S Ortalama 5'50 ?000 5400 3650 1400 3750 9400 2.275 11750 830000 34O0C 3050 2600 1100 6800 4 13 3 07 '41 2036 532 1780 888 5 82 107 1558 300 757 5 86 19.21 112 7 77 280 2 31 145 85 1924 (9188 238 487 2.26 4S1 100 1011 4.28 17 97 75' 2959 911 14 70 402 458 434 411 7 01 450 2721 2 76 366 aoo 10 75 '2-28 11764 884 72 40900 43994 16716 35166 475 78 71 7 6 25002 16.21 4831) 639 74 95910 15848 1 731 28735 Cam ve Cam Urünteri Sanayii AnaOoiu Cam OenızfıCam fcocam T/akyaCam Ürtalara 2950 7300 7.200 10750 245 2"72 4.27 235 1540 549 6202 4 74 51 54 6701 933 42.25 3906 31587 248 72 120 04 68 36 '10 72 BoyaSanayf BavramBoya 8900 181 48136 617 23877 ÇBSBoya 3 750 0 75 1068 4320 293(9 Marsrıai 29000 294 1896 718 7732 MegesBoya 5400 177 3(81 697 8950 Yasaş 41000 339 1499 560 146(7 Ortaöma 250 1871 677 14954 g Erayas&raol* GureyBracı* T Tuborg Ortalamâ 4650 18 750 29000 13500 4000 158 1367 698 78(6 12 09 32 40 5.28 25 20 29' 37 385 6 95 « 4 6 916 7359 2995 4688 '2 86 (9057 1837 101.26 4839 14881 4009 106 7' BöyükMağazafar Gıma Kıpa Tansaş Ortaana •3GO0 10 '50 6600 185000 80000 3013 3861 8'36 1002 7068 3045 12995 14 53 6113 2- 58 13174 4080 614 76 33208 4563 2(464 6842 37308 22 87 5(806 6930 42235 Çfmento Sanayfl Aaana Ç ift AdanaÇ (Bj AdanaÇ (C, AfyonÇ ttçansa Batıçım Bursa Çtnento BoluÇımeftto Çmentaş Çmsa Goteş Kcnya Çm MriÇ 9Ç UnyeÇm Oialama 8.800 1625 31000 28.000 80000 22-250 31500 3350 4.250 22.250 10 750 37500 3600 5300 6400 5900 9S3 3265 130 2486 098 3306 739 73 59 483 16657 753 8262 369 1812 441 34 17 (74 1194 1 73 11 76 287 2632 4 16 39 78 3.12 2(09 216 1935 200 1543 294 1088 269 143b 3 53 32 5' (5 72 56 49 1 97 56 49 15 92 5649 14 70 13047 2200 5466 4957 144 56 723 30 76 9 75 40 93 644 2650 1230 7741 '7634 1290 5186 812 3288 8.01 4415 604 42 72 668 62 90 601 3265 12 ~5 56 34 Hava Taşmaofeğı ve Yan Hranetter î&eûıHavaSer 86000 1136 2374 1466 11739 THY 360O0 717 131 "4 103 83 JSAŞ 440000 559 852 452 (2072 Ortalama 7 2 ' 15669 4450 10547 Perakemte ve Toptan ficaret EGSDışrearet 25.250 Mipa 4650 SaMı Pazartna 2850 Toöş Oto f c ûrtalama 642 4809 1682 174473 194 3214 902 13843 143 740 469 3451 43O0C 6507 115' 18 20973 124397 10.29 117 41 3710 '01.28 Dokuma Sanayf 7500 8400 (4 500 5.200 22 750 15000 8300 3960 7000 2050 8'00 8600 4850 18'50 (5 750 2(250 7900 82000 11000 (2000 4 950 27000 (.250 10 750 3450 10500 3000 8500 13 750 9000 4800 5300 11500 5 400 167 6 90 139 604 383 1353 '32 910 2 99 1422 262 2848 068 978 171 7.25 119 19 35 121 7 74 071 1298 1a2 1129 131 (148 2 74 14 40 2.29 2131 0 81 13.29 2 91 +4 70 5 00 83 71 4 84 24 50 433 2012 241 1604 9 7 1 66 33 042 3494 505 3959 (42 5392 311 '223 3 74 46 80 (28 1015 2 96 36 31 112 4486 234 5153 (44 16 43 253 1346 2 05 14 75 2 48 14 92 640 761 751 840 1280 5.25 8.02 1(30 535 14.22 (151 610 275! 16(7 25(1 949 711 -50 24 36 22063 1213 1598 63Û 980 634 (5 71 10 50 869 5937 74 686 11790 9876 5046 5988 16609 40019 6632 (2990 (5065 9898 7093 (3127 12510 210.57 38989 3412 9715 85382 243 89 9686 102 40 94638 (799 32(14 334 31 87 35 232İ8 14049 93 94 2809 303'9 652 97 6199 12134 (38 70 Lastik Urünteri Sanayii 8raa Sood Vear Ortalama ) M ii. 15 8 90000 606 1291 4 1 14 36 94i 962 45 41 165 44 '4 96 EnerjiArtaş Etektr* 157500 3522 4873 3994 26773 ÇuttırovaElettf* 485000 798 «s2 21.20 26331 KepezEtekB*. 480000 1337 43 7) 1169 20057 Ûrtaöms 2055 45 78 2254 25205 mts m \w KIM FtM Seramik ve Porseten Sanayf cge s»r 4 3UC 160 2 80 105 17665 Evap 5 700 145 '2 03 21 ^ (06 90 Gortonlşjl 53000 1049 4206 2845 49667 KgtafıyaPor 5 600 162 58711 13.99 113 90 UşakSer 7900 218 32 80 1545 107.55 Ortalama 161 1'51 12 62 130'9 Dayamkft Tüfcetim Mabemeferi Artfefn Arçeik Emsan Bcş\*to Erea/ı Pas Çeiık has£v Al Kmasan PsflProto BateEvA) Vestef Ortalama 20000 18000 (775 850 14000 14750 10.250 7.200 16250 4 91 4 70 256 763 450 198 430 163 462 455 22.22 20 93 2075 56(2 3448 '313 31.27 2452 916 1143 737 634 10.38 1171 1178 86 115 1563 3926 455 43 276 354 298 11.24 17919 îupizm ÇeşAtnyunus MamansAlî MamMartı Net Tırerr Petrakaıt Tur Ortabra 8600 288 285652 20448 28.35 3800 195 1417 37 45 2325 133 2579 579 4657 17750 459 1765 12.58 25731 8400 073 3785 2 72 26 V 12 75 123 76 Beklrft Makheteri ve Jfygrttan Sanayf AfcanaEtek. Setotefnık Netaş TSıemens Orîafama 12 750 5 32 1a3 81 2018 1419 12000 244 1935 1561 23165 10750 3o5 1152 811 17534 77 000 6 75 23 53 16.29 84 33 30000 638 3518 911 9305 14000 380 527 1741 105 7 8 482 2268 '215 (37 02 Gufa, İçki, fiitün Sanayii Sanvıt Dardanel Fngo-Pafc KentGda Kerevsaş KnstalKote KonfrufGıda Maret Memo 3ös Mudunu Tavun PrarEI PınarSu PınarSul Pmar Un Ta( Konserve UrvalTanm Tuteş Koosove Orölama 175OC 12000 20500 4800 6800 24=00 25 000 10250 4.200 (a 750 3100 6.200 6300 7203 13250 18 750 9300 8800 4350 3 76 1507 226 5769 748 42781 316 4685 206 6126 507 2084 576 3835 3.64 205 832 1 42 13 96 140 10 00 218 18 56 134 2056 763 28538 367 1951 335 1489 3 72 4' 01 190 2865 3 46 84 31 3 29 27 V 826 746 (=95 2129 10(7 942 24 85 20 05 (862 1424 12 54 868 '23 12 84 1065 1726 832 345 40 1340 16010 15210 17007 23416 305 70 21624 45396 15 68 (2842 70 77 (24 40 (2662 8621 70935 1997 4 96 25 13724 157 65 204 60 16=82 Hohfflfl Alarno HoMıng Borusanrat ş Yat &l«ıHoMng IhlasHotiıng KoçHotthg MazharlHd Medya Hol NetHottıg SabarcıHoting Transturt Hdt) TŞışeCam Ortaiama 41500 11500 •900 75O0 107500 2aooc 46500 2950 4000 5300 (1000 2100 14250 (1.27 60 84 248 1261 <Û3 5844 2 73 19 12 7058 38497 4 80 74 73 1840 11161 214 225 4022 199 424« 562 10846 104 15643 926 5099 806 9036 3250 584 52 12 27 02 130 91 53 81 54 75 1843 2264 1759 43 70 5914 4141 1179 1618 3733 865 •294 455 59 1307 2311 14311 342 = 50 23 58 2224 50 56 Demir, Çeiîk, Metal Ana Sanayf Burça* ÇeftHaö Çanfcş Demsaş Doktaş E Metaş Ortalama (0O0 7200 4350 3300 7800 30000 2450 7 400 334 363 224 2 77 3 70 239 103 193 223 20 43 6 42 2100 18 95 1969 851 1657 1265 6730 1922 311! 36096 8201 6233 3428 7486 11755 5018 4813 50(3 (5106 154 02 32(6 32(7 12157 Bastn Yaym Sanayf Bugtn Yaync I 13 47 1713 72 ÇBSPnntaş '500 199 697 1490 36297 ftraiCHs» 8200 6 75 25190 HumyetGaz. 39500 363 2821 623 9554 Intermerjya Yay 1050 101 4 44 8 ' 6 5047 M«Sya Gaz (1000 5 89 (18 73 32 52 179 70 Sataf Yayreıl* 2700 129 '502 1105 12453 Ortaöma 3.51 33 96 1009 154 70 Metal Efya, Malüne ve Gereç Sanayf Aöfko Sanayı 1 000 315 1(64 «.15 10324 MakmaTetom 2 300 188 2S34 1 2 1 3 3 3 1 5 Tezsan 20 750 ' 1 0 1697 24 75 33909 Ortalana 233 1399 982 13 57 Gayri Menkul Yatmm OrtaMMan AlartoGYOrt J30 1'1 =05 342 113 VaMGYatOrt 4250 6 ' 5 2270 2241 044 Ortalana 235 1130 4 75 105 Mobfya ve Döşeme Sanayf G91İ3Ş Kaet** Mot*ya Oıaana Otomotiv Anaddu Isuzu ataş Ooğan BgebtAıstn İMP Kordsa MufluAto Ototar Otosan Parsan ToöşT OroFab UzelMakns BûSh rfÇP Ortaama 14 750 8 700 288 331 301 1229 14 34 12 93 ve Yan Sanayf 18 250 18250 13000 22 000 14 750 6600 22.SO0 162500 10000 10100 33 000 420 «30 653 4 78 455 344 326 3 2a 1032 787 431 3 78 784 '69 .,68 3135 28'4 1779 897 1086 1896 4383 23 74 33 00 2 ' 79 2033 5' 32 2312 Plastik Ürürter Sanayf Egeplast EgePro» Pnaş RateasUronfe Ortaiams 8300 15 000 20500 47 300 314 373 7 70 152 303 640 1300 42 55 960 1408 653 818 702 12 04 1054 891 7 76 739 28102 9 70 1010 1453 aa? 1711 '091 618 555 149' a39 ' 8 ' 3114 , 21(23 87 53 54 07 16929 14427 6952 16957 11634 (70 70 7266 6289 (1218 10227 772' 100 76 315^6 357 15 25257 135 57 1980' rafNMabemeleri Borma Yapı Dogusan Haznedar Tuğta ,'rtara TDemr Ookum OrtalâTO loOOO loOOO 6900 6100 11000 605 (0 02 343 149 428 397 3a 32 13 89 34 65 4883 41'6 862 915 26.76 1920 1906 26451 !(8!0 5313 355 99 204 19 21816 Peü^vePetrolÖranteriSaııayi Avgaz Pettam PfSroKMsı Tucas Orıa^na 35 0OC ((2500 47 000 4 700 2 250 762 254 (194 239 9191 7 49 LeasmgfiFactoring AkW Fnans FaaoFınans FransLeasng fıtefnans IkieatLaîsıng Ozfrans Faö Rant Leasng Topraktact Topıak Laasıng Vatof Leasıng YapıKnedıUas Ortalama Sigorta Aksgoia Arado*jS<gort3 Commercıâf Itovon Emek Sgorta Guneş Sİgorta RaySıgorta Ha/k Sgarta Ortalama < r C 2900 3400 4200 6600 3050 5400 3 40ü 4400 2600 4550 12250 6200 4000 1600 5900 44O0 '300 (55 290 098 4 01 161 280 165 196 2.20 151 2 70 '92 789 447 3(7 105 4 16 351 534 5 29 2383 13 81 3111 927 6348 S25 1256 536 989 1605 b55 (088 1268 2527 496 1'40 945 6717 1137 691 74 78 739 953 2326 2053 25 74 1317 1936 933 35364 36" 499 280 541 631 816 3 47 3 70 3 42 439 553 433 1733 619 580 22 05 403 4 7) 6 76 8 71 7638 2432 12613 4255 254639 135 74 4 ^ ^ 2076.12 29461 36442 88650 237 30 790.21 41503 20205 23536 (257 79 482-7 13901 29931 25)85 47 47 23862 23947 49(58 23481 Demir, Çeft Drçında Metal Ana Sanayii Borusar Ertwsan FenşAlumnyum Saricuysan Ortatema Cııhıuk TOMMH biıopc larHn Bagfaş EoeGufere GuüreFab Hettaş Ortaama laç Sanayii DeraHoldng Eczacıbaşı teç Ortalama YSstmm AJtemstfYûrt AtaYatOrt Aflante Vat Ort AteYafm AmsyaYa(.Ûr1 BumerangYatOrt CtemrYat Ort Evren Yafjnm FransYatnmO GarantıYa Ort. Glotal Yattrn Iş Yatınm Ort M Y*7«£ Yat. Ort. Vafcf Yatran TaçYat.Ort YKBYatnm Ort Ortaöma 9600 0600 JOOO '7000 •açii 32 300 4'50 12500 3400 (900 9 500 2 525 17» 4 300 3 750 2600 1100 222S 3350 1200 175 3800 2175 212= 5400 2225 1700 2 42 338 332 311 29; ılM O 1 26 1709 2416 1187 1250 ffMHBjm5^ 236 288 1 ?8 3 61 U8 2 50 206 149 122 084 075 124 0 76 . ~2 0 79 1 18 0.93 089 136 085 286 1 18 077 117 KâğrtveKagrtÜnmler Çtma Kagr Kaplaov) KâTtonsâfi Kav Olmutea Tire Kutsan ı'*ınc Kağı-, Ortalama «ğep A0e(Ka)emc!İ* Oenmod Esem Spor Emraş Ambabı Sev9i Hastaneter Gumuşsuyu Yataş Ortalarra İMKSOrtaiaTOsı 0500 5800 12000 4700 8.200 6.500 17000 12 030 24 "50 7 900 17(50 9100 1725 T4D00 522 115 227 345 269 3 51 303 275 382 608 340 314 267 102 418 258 5 81 39 72 2874 14 15 6 "^ 2018 1431 23 59 2056 o02 469 305 504 462 1414 3-29 480 808 290 635 462 12 78 647 2 81 536 B807 1857 887 15 00 39980 219/ 10 09 1523 16.42 24 61 looi 1185 3141 15 09 14 00 14 87 33 99 8 70 8.55 674 7 J 1 1291 3746 7563 609 1334 33 70 1530 1746 2.90 110 0.98 199 256 636 102 183 1s0 114 301 136 6.26 244 117 206 1199 55^2 642 2106 2430 2524 52 62 1184 794 4467 761 2741 997 923 816 907 1705 ^15W 144 33 SC331 6139 144 9/ 16560 17005 270 42 8788 16842 9493 11384 10682 662 494 0.47 038 014 066 797 048 12 08 2 77 054 488 057 088 119 304 345 46794 19 79 28 8S 1935 4757 3181 27140 53 58 7600 541.26 20901 32011 2186 5499 105 38 102 53 1764? 6 la u aç kianmayanla.' Bu sayfada yer alan tabfolar. ESYATIRIM tarafından hazırlanmıstır. Gürdere amaç dışı çalışmalarm sorun yaratabileceğini söyledi Vakıflar dal budak salıyor TARIK YILMAZ Vakıflardan SorumluDev- letBakanıVfe- tin Gûrdere, vakıflann gı- derek daJ bu- dak saldığını ve vakıflann bugünkuboyu- tuyla değıl ge- lecektekj şek- Iıyle bırtakım problemJerçikarabıleceğınıdıJegetır- dı Dev let Bakanı Gurdere, "Bugün- den önünü almazsak daha büvuk problemler çıkabüir" dedı Vakıflardan Sorumlu Devlet Baka- nı Gûrdere oncekj gun VaJüfbank'ın Egjtım Merkea 'nın açıJışında Curahu- rijefın sorulannı yanıtladı Bakan Gurdere, "AmaçJan dışına taşan va- kıflarla ilgiJi neleryapılıvor" şeklın- dek) soruya, yanlış yapıldığma ılışkın bılgı geldığınde müfettışlen gorevlen- dırdıkJennı, ancak mahkemedekararve- nlene kadar kapatılması gıbı bır du- rumla henüz karşıîaşmadıklanni be- lırttı Bakan Gurdere, bırtakım yanlış- lıklar tespıt ettıklennı ve dunıma hâ- kım oJduklannı da vurguJadı Gurde- re, "Aslında yanlış vaptığı diişunu- len vakıf sayısı çok az. Çok olumlu işler vapan vakıflar var. Turkive'nin vakıflarla ılgilı probleminin bugûn- ku boyutları değıJ gelecekte ulaşabı- leceği bo.vutlandır. Bugunden önü- nü alamazsak ıleride daha biiyök problemler çıkarabilir" şeklınde soz- Jenne devam ettı Mıllı Guvenlık Kunılu'nun vakıfla- ra bakışını nasıl değerlendınyorsunuz sorusuna ıse Bakan Gurdere, MGK'nın vakıflan gûv enJık açısından eJe aJdığı- nı ve böyle duşûnülmesınjn gayet do- ğal oldugunu belırttı Ancak sorunlannzaman zamac baş- ka boyutJannın da oldugunu söyleyen Gurdere "Hükömete duşen görevin gıivenlikle ilgili olanlarla olmayan- lann sentezıni yapmaktır" dedb Gûr- dere "Hükumetın görevi bu baksız- lıklann önunü kesmek olduğu ka- dar olumlu hizmetler yapacak in- sanlann da dnüodeki engelleri çöz- mek olmalıdır" dedı Bakan Gurdere, valaflann büyûk bır ekonomık potansrvel taşıdığını ancak tapu kadastro daıresı gıbı burokrafık bır yapı içınde oldugunu da belırttı Eko- nomık potansıyelı değeriendjrmek ıçm faızsız fınans kuruınu kuracakiannı ve çaJışmaJann surduğunu beiırten Gur- dere, aynca yurtdışında barıka açacak- larını söyledi DUJVYA EKONOMİSİNE BAKIŞ /ERGfN 1998'e Girerken Dünya Ekonomisi 7- Genel bir değerlendirme 1998 bır taraftan kuresel duzeyde ıstıkrarsızlık eğı- lımienmn arttığı, dığertaraf- tan ekonomı ve sıyaset ı/ış- k/sı uzenne soo20yıldır ege- men oian duşuncetenn gıde- rek daha fazla sorgulana- cağı bıryıl olacak gıbı goru- nuyor Asya krizi ile kısa döneme kilittendik 1997 yılı dovız pıyasala- rında ve borsalarda buyuk çalkantılarla kapanıyor Yıl ortasındaTayland'da başla- yan ve sonra hızla yayılan dovız ve borsa krızı, Guney Kore'yı de etkısı altına a/- dıktan sonra dunya ekono- misi ıçın cıddı twr tehdıtoluş- turmaya başladı Geçenon yıl boyunca "dunya ekono- misinın motoru", "gelecek yûzyılın merkezülkeien" vb olarak gorulen "Asya Kap- lanlan" şımdı olumcul bırya- ra almış gıbı gorunuyorlar Ekonomık analızçevrelenn- de, 7)sys/vfüozes/"nınbıt- tığı, hatta aslında boyle bır mucızenın olmadıgı yonün- de "bılgıç" tespıtler hava- larda uçuşuyor Dığertaraf- tan bu krızın dunya ekono- mısını son tahlılde ne kadar etkıleyecegı meçhul Ancak bırşey kesın, dunya ekono- misi yavaşlamaya başlıyor, 1998 yılına ılışkın bektentı- leryuzde 3 5 ıle yuzde2 ara- sında değışıyor Asya knzı- nın dennleşerek Batı borsa- lannı bır knze ıtmesı halın- de kuresel buyume hızının dahadaduşmesı hıçde ım- kânsız değıl Avrupa Bırlı- ğı'nın başlayacağı, bılgısa- yar yazılımlannda 2000 yılı- na ılışkın ışlem sorunlannın çozulmesı ıçın son tanh oJan 1999 yılını ıse şımdılık pek düşunmek ısteyen yok gıbı Knzlenn dennleşmeye baş- ladığı "anlann" bır ozellığı olarak hepımızkısa doneme kılıtlenmış durumdayız Asya krizi Wall Street'e yaradı Bu kısa donemın bır par- çası olarak kafafan kurca- layan en buyuk soru şu Bu sene 8000'ın ustunde tu- tunmayı uç kere denedık- ten sonra duşen Wall Stre- et Borsası daha ne kadar bu duzeydetutunabılecek 7 Borsa'nın az da olsaartma- ya devarn edeceğını soyle- yen hâlâ çogunlukta Kısa donemde bunlara bırdere- ceye kadar hak vermek mumkun doğrusu Asya kn- zı malısermayenın "gûvenı- iırlımanlara"kaçmaya baş- lamasınayolaçtı ABDeko- nomısı gorece en ıstıkrarlı lıman ve dolar da halen bır yukselme trendınde As- ya'dan kaçanparaNewYork Borsası nı yenı yılda, bırsu- re daha desteklemeye de- vam edecekgıbı gorunuyor Ancak bu desteğın orta do- nemde surmesını tehlıkeye sokacak olan karşıt basınç- larda var Asya knzının ser- maye hareketlennde yarat- nğı yon değışıklığı ıledestek- lenecek olan NewYork Bor- sası, aynı knzın ıhracat pı- yasalannda yarattığı daral- maya bağlı olarak şırket ge- lırlennı olumsuz etkıleme- sıyle kolaylıkla dırencını kayb(edebılır)edecektır Oolar pek düşecek gibi görünmüyor Dolara gelınce eğeraksı yonde bır G7 mudahalesı olmazsa yukselme eğılımı- nın devam etmesı beklenı- yor, 145 yen duzeyını telaf fuz edenler dahı var Dığer taraftan, dolann gerılemesı ve yenın yukselmeye başla- ması, reel faızlenn Japon- ya'da artması, ABD'de ıse duşmesı anlamına gelır kı bu da beklenmedık bır ge- selmeye başlaması olabılır Bırçok ulkenın yonetıcı ve emekçı sınıfları, GüneyKo- re nın başına gelenlen ıb- retle ızlıyoriar Kısaca hatır- latalım Yenı devlet başka- nı IMF'nın tum ısteklenne uyacağını ve malı pıyasala- n sonuna kadar açacağını açıkladı (Bu malı pıyasalar- da ABD bankalannın ege- men oldugunu aktarmıştım) Aynı devlet başkanı, hapıs- tekı soyguncu, faşıst gene- rallen affettı ve sendıkalar- dan ışten çıkarmalara, bu- nu kolaylaştırmak ıçın yapı- lacakyasal değışıklıklere dı- renmemelennı ıstedı (Ko- rean Herald, 27/12/97) Küresefleşme ateş hattında 1997 yılında yaşanan şıd- detlı malı çalkantılann etkı- sıyle, son 15 yılın uluslara- rası ekonomık duzenleme stratejısı olarak kabul gor- muşoian kureseltesmeyada sermaye hareketlerının ve uluslararası tıcaretm ser- lışme olur Ancak, ABD'nın Japonya ıle dış tıcaret açı- ğı, bır sıyası sorun yaratma potansıyelı taşıyarak genış- iemeye devam edıyor Bu noktada beklentı, ABD'nın dolann daha da yukselme- sıne katlanması (Bu sureç 1995-96 arasında dolann sorgulanmaya başlayan uluslararası hegemonyasını konsolıdeetmedımı?) ama buna karşılık Japonya ve Asya ulkelerını, (knzın ABD'ye /MFyoluyla sağla- dığı avantaian da kullana- rak) ıç pıyasalannı daha da açmaya zorlayacağı doğ- rultusunda. Bu, zaten burJa- ralma yaşayan bu ulkelerie, ama ozellıkle Japonya ıle ABD arasında tıcan gergın- lıktenn onumuzdekı yıl arta- bıleceğını duşunduruyor Bu madalyonun obur yuzuyse, geneldeazgelışmış ulkeler- de, ozeldeAsya ulkelennde, ABD ve IMF polıtıkalanna karşı eleştıreJ seslerın yuk- bestleştınlmesı polıtıkalan- na yonelık eleştınlerşıddet- lenıyor Bu eleştınler esas olarak 1996 yılında başla- mıştı O yıl yayımlanan ba- zıaraştırrnalann "kötumser" ongorulen, orneğın "fazla kapasıte sorvnu"', bır "dep- resyon tehlıkesı", "dış tıca- rette kureselleşmeye karşı polıîıkaların guçleneceğı" vb 1997 sonuna doğruçar- pıcı bırşekıldedoğrulanma- ya başladılar Kureselleşme ve serbest tıcaret stratejısı- nın en onemlı kurumsal du- zenleyıcısı IMF'nın ve ıkız kardeşı Dunya Bankası'nın reçetelenne olan guvensız- lık yıl sonunda ozellıkle As- ya knzınden sonra had saf- hayaulaştı Daha geçen se- ne Güney Kore'nın ekono- mı yonetımıne ovguler du- zen IMF'nın şımdı 100 mıl- yardolarlık kurtarma paket- lerınden bahsedıyorolması kafalan karıştırdı Ya IMF gorduğunu anlamıyordu (kı Asya'da bır banka knzının gelmekte oiduğu ABD ban- ka sıstemı dovız kontrolor- lerı tarafından Dünya Ban- kası'na 1994'te bıldırılmıştı International Herald Tri- bune, 23/12/97) ya da IMF, gerekçesı kendıne saklı ne- denlerden dolayı gorduğu "öazı şeylen" açıklamıyor- du Kuresel yatınm bankala- nndan Morgan StanleyDe- an VVrtter'ın analıstlennden Jeoûuınlan GlobalEcono- mıc Forum'un 22 Aralık sa- yısında, "Kureselleşme sü- reanden hıç kımseABD ve ABD çokuluslu prketfen ka- darfaydalanmadı" dıyor ve eklıyordu "Seımayenın kü- reseldolaşımının hız/anma- sı, ABD'yedûşukıçtasanvf- lannyarattığı delığıkaparna olanağısağladı vemalıpıya- salar ıçın lıkıdıteyı arttırdı Kısacası kureselleşme, ge- nel olarak dünya ekonomı- s/, ozellıkle de ABD ıçın bü- yûtucübıretkıyaptı "Nekı, "vVashıngton Consensus'un bu açık yureklı kabulu, su- recın sadece bıryanına ışa- ret edıyor Surecınöburyu- zundeyse ABD ve ÇUS'ler buyurken gelışmekte olan ulkelerde, 1993'ten bu ya- na şıddetlı maJı knzlerve ke- mersıkma polıtıkalannın uy- gulanıyor olması var Sure- cm bu ıkıncı yuzunün daha bır gorulur olmasının yanı sıra, 1997 yılında dev şır- ketlerarasında hızlanan ev- lılıklerın, "serbest pıyasa" çağnlannınaslındabırdema- gojı oldugunu, gerçekte ıse çok az sayıda şırketın kure- sel pıyasalara egemen ol- dugunu ortayaçıkardı Boy- lece serbet tıcarete ve ku- reselleşmeye tepkılen art- tırdı Şımdı, azgeJışmış ulketer ıç pıyasalannı maJı sermaye- ye karşı nasıl koruyacakla- nnıduşunurken gelışmış ul- kelerdeçalışanlar ucretlen- nı ve ışlennı kureselleşme surecıne karşı korumanın yollannı anyorlar Bu çaba- lann yarattığı basınç, Asya ulkelennde sermaye hare- ketlennın kontrolune ılışkın taleptenn yukselmesıne, La- tınAmenka'daMercosurul- kelerının korumacı tedbırle- n uygulamaya koyması,ABD senatosunun CKnton'a hız- lı tıcan anlaşmayapma yet- kısı vermemesı, Çın'ın gum- ruk tanfelennı arttırmaya nı- yetlenıyorolması bu eğılım- lere ornek gosterılebılır 1998 de bu yondeaJınan sı- yası kararlann ve yapılacak tartışmalann artacagını go- receğız ûuınlan'ın tespıt ettığı gıtH 1998 yılında ABD ve çokuluslu şırketler ıçın en buyuk tehlıke belkı de 'Dunyaekonomısınınyavaş- laması değıl, kureselleşme eğılımlennın tersıne çevnl- meye başlaması" olacak (Haftaya daha yakından bır bakış.) ANKARA PAZAR YAKUP KEPENEK Değerlendirme Geçen yılın ulke ıçı sıyasal ve ekonomık gelışr lerı, buyuk ınış-çıkışlar gostenyor Ulkesryasetı 1997ortalarında "kendıne ozgü" hukumet değışıklığı yaşadı, RP-DYP ortak huf metı yerını, ANAP-DSP-DTP hukumetıne bıraki Yaklaşık bır yıl suren RP-DYP hukumetı, ne "ek nomıde" bır çozum getırebılmış, ne de "demokt tıkleşme" konusunda somut adımlar atmıştı, bu ca başarısızlığı, bır bakıma "kendı sonunu" getı dı Ancak RP-DYP ortaklığı, toplumu islamcı-la duzlemınde yenıden bolunmelere yol açabılecek tı tumuyla, kendısıne karşı bır "ortak toplumsal mt ha/efet" oluşmasına yol açmıştı TBMM'nın hukt metı denetleme ve ış yaptırmada yetersız kalmaî MGK'nın kımı somut ıstemlerınde bulunması, hu kumetın gıdışını hızlandırdı Kısaca RP-DYP ortaklığı once "kendı kendın aşağı ıttı", sungtı bunu ızledı Bu nedenle, ANAP- DSP-DTP hukumetını yalnız "sungünun ucunda' saymak çok yuzeysel ve yanlış bır değerlendirme olur Genış kamuoyu desteğını arkasına alan şımdıkı hükumetın, sıyasal bakımdan yapabıleceğı çok şey vardı Orneğın, Susurluk ve buna bağlı "karanlıkor- taklıklann" açıklık kazanması, gozaltında kayıplar ve ışleyenı bulunmayan cınayetler sorunlannın ço- zumu, duşuncenın suç olmaktan çıkarılması ve ış- kencenın onlenmesı yonunde adımlar atılmafıydı. Bunlar gıbı en azından hapıshanelerın koşuflarının lyıleştınlmesı sağlanabılırdı Bunlar yapılmadı Bunların yapılacağına ılışkın de bır belırtı gorul- muyor Ulke "bıçak sırtında bır sıyasalıstıkrar" do- nemınden geçıyor Son genel seçımlerın uzenn- den ancak ıkı yıl geçmış olmasına karşın her an ye- nı bır genel seçım gundemde tutuluyor Bıçak sır- tının hıç de guvenlı bır yer olmadıgı, açıklama ge- rektırmıyor ••• "Ekonomıyonetımınde"\se hukumet "tamanla- mıyla başansızdır" Aslında ekonomı polıtıkası ola- rak ortada hıçbır şey yoktur, yalnızca, hükumetın kendısının yarattığı "hızlandınlmışenflasyon"'sure- cı yaşanmaktadır KİT urun ve hızmetlerının fıyat- larının altı ay dondurulacağı konusunda verılen sozler, "altı aylık sure başlamadan" gerı alınmıştır Toplumda haklı olarak buyuk umutlar uyandıran "vergı reformu"nun ancak 2000'de yapılabıleceğı- nı Malıye Bakanı açıklamaktadır Kısaca, hükume- tın "bırsozu oburunü tutmuyor" bu şaşkınlık ha- vası, tek başına ekonomıyı çok olumsuz etkılıyor, gıderek açıkça "zarar verıyor" Yıllık enflasyon oranı "yuzde yuzlere" ulaşırken kamuçalışanlarının "maaşveucretartışı", 1997ba- şında yuzde 30 ve hükumetın ışbaşına geldığı gun- lerde, yanı yıl ortasında yapılan yaklaşık yuzde 35 artışla "bırlıkte" toplam yuzde 65 dolayında kalı- yor Yuzde yuz ıle yuzde 65 arasındakı "fark", ışçıle- rın, memurların, bunların emeklılerının ve oburdar ve sabıt gelırlı çalışanların "son bıryılıçındeJayokT sullaşma oranıdır" Anlaşılan kamu çalışanlannmyok- sullaşması, 1998'dedeartaraksurecektır, çunku, hükumetın yenı butçe ıle verdığı, yuzde 30'un bı- raz uzenndekı "maaş artışı oranı, hıçbır enflasyon ongorvsuyle ılıntılı değıldır" Ucret ve maaşlar boyle artarken ekonomıye ılış- kın tek bır sayı, "nelerın ve kımlerın nasıldeğerlen- dınldığım" gosterıyor, bır yıl once 1 Ocak 1997'de, bırABD Dolan'nın Merkez Bankası satış fıyatı 108 045 lıraydı, ıkı gun sonrakı yılbaşında bu sayı yak- laşık "ıkıye katlanmış olacaktır" Ve bıçak sırtındakı sıyaset, yenı yıla bıçak sırtın- dakı bır ekonomıyle gırıyor, yıne de bu yoksulla- şan toplum kesımlennden ozven ve destek ıstemek- tedır • • • Onca olumsuzluklara karşın, geleceğe umutla bakılması ıçın kımı nedenler var Bunların başında, temel eğıtımın suresının sekız yı/a çıkarılması gelıyor Ek olarak sınema filmlerı yapımında ulke bır "nı- telıkselatılım" gerçekleştırmektedır "IstanbulKa- natlanmın Altında, Eşkıya, Hamam, Usta Benı Öl- dürsene" ve "Ağır Roman", bu sanatsal uyanışın onemlı adlandır Duşun ve sanat alanındakı obur "yerfı üretımler" de goz onune alındığında, yenı bır gundoğumunun ılk ışıkları belınyor Reel sektör Merkez Bankası büyütecinde Sektör Endeksleri Bânkaa Aracı Kufyrrto Leasnglfaüonng Hddırıg Yabnm Gavmıefikul YaLOrt Sigorta Gıda. Içto Tutun Sarayıı Mo&ılya ve Doşeme Sanayir Dokuma Sanay» aracıiık KâğrtveKâğıtUnjnler Basm Vaym Sanayii Gubre latm liaçfen Sanayii llaçSanay» Boya Sana>iı Petrol ve Petrol ürunten Sanayii Last* Urunlen Sanay» Rastık Urunler Sanayii Seram* ve Porseled Sanayıı CamreCam Urunlen Sanayıı Çmento Sanay» D a m Çejk Meta/ Ana Sanayı 0 Ç Dı^ndaUetalAnaSan DayanıMı Tuketım Malzemeter SeMrkMak veAygrtlanSan Otomofrv ve Yan Sanay» Metal Eşya, Makıne ve Gereç San Enajı Yapı Malzemeten Perakende Tıcaret ve Toptan Tıcaret Buyuk MagazaJar Oıjer Tunzm Hava Taşımacıiığı ve Yan Hızm 26/12/87 54975 35319 1K3JJ1 392 43 308 74 33987 33236 19946 195.29 192 66 19607 181.53 60715 24942 154 17 352 83 35940 19519 22516 131 12 18947 28901 24132 13380 24195 32033 34615 19702 44622 19168 46960 26104 t94 49 236 02 154 Od Sektorier 27 12.1996 gûnü 10O'e endekjtemırçtB 19/12/97 486 49 365 96 187 50 415.23 309 32 35789 352 79 20430 20132 20032 19442 18757 58172 264 42 16353 354 89 358 76 212-28 22039 13985 202 72 306 17 236.27 19962 25250 33285 355 64 187.2S 46319 193 90 508 49 27103 194 49 236 02 154 08 HaftaJık Faı*% 1300 3 49 229 5 49 -019 504 5 79 237 300 383 0.85 322 4 37 566 -5 72 -0 58 018 -8 05 217 -625 -654 5 61 2 39 292 4 19 3 76 2 67 5.22 366 114 765 3 70 060 000 000 Yıllık Far*% 44975 25319 8321 29243 208 74 23987 23236 99 46 93.29 9268 96 07 8153 50715 14942 5417 252 83 25940 9519 12516 3i 12 8947 189 01 14192 9380 14192 22033 24615 9702 34622 9168 369 60 (8104 9449 13602 54 08 MERKEZ BANKASI KURLARI 29 ARALIK 1997 CİNSİ 1 ABD Dolan 1 Afman Ma/kı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şı'ını 1 Belçıka Frangı 1 Danımarka Kronu 1 FransE Frangı 1 Fın Markkası DÖVİZ _M EFEKTİF -lollanda Flonnı ngıfe Sterlını rtanda ürası spanvol Pezetası sveç Kronu svıçre Frangı 100 Italyan üretı 1 Japon Yenı 1 Kanada Do/arı 1 Kuveyi Dınan 1 Luksemburg Frangı 1 Norveç Kronu 1 Portekız Eskudosu 1 S Arabtstan Rryalı 1 Avrupa Para Bınmı 141 120 11572 1555 141340 659860 5536 27 726 1112 54193 224 920 203 f .. 114 780 133690 16315 5 571 30128 34 306 37 895 101 850 339 940 294 200 1357 26 222 142 030 11700 1565 668 550 5 571 27 913 1122 54 291 226 920 202420 16210 5 522 29 869 34 025 37189 289 800 25 856 140 770 11514 1545 140 460 643 500 5 467 27 623 1098 53 516 2041__ 115 010 135 030 16356 5 585 .'100 ..J790 297140 1362 26 322 142 390 11 774 1575 142 870 685 400 5641 28 019 1 136 54 970 ÇAPRAZ KURLAB 1 ABO Doterı 1 7741 15232 12 482 36 555 6 7591 5 9360 55338 19994 150 09 7 7661 14338 1740 50 Alman Mariu Avustralya Dolan ' ' - Sılım lollanda florım spaımıl Pezetası sveçKron* 13013 14""' 3 6 . . . 72954 18142 3 7509 IKnveytD ,1 Stertın fsar Portefc Eskudosu S Aratıstan Rıvalı 3 2830 ABD Dolan 1 6693 ABD Dolan 1 4447 ABD Dolan 11143 ABD Dolan 1 3547 ABD Oolan 275 870 TL Ekonomi Servisi - Turkı- ye'nın en buyuk ven banka- sına sahıp olan Merkez Ban- kası (TCMB). 10 bın 877 firmanın malı tablolanndan yararlanarak 1994 ve 1996 donemını kapsayan 2 cıltlık "Reel Sektör Raporu" ha- zırlada Merkez Bankası 'nın "Re- el Sektör Raporu"nun de- ğerlendınldığı sonuç bolu- münde, ozei sektör firmala- nnın 1995-1996 yıllannda ozkaynaklan reel olarak ar- tarken, kamu kuruluşlannın oz ka>nakiarının 1996 \ı- lında azaldığına dıkkat çefaJ- dı AA'nın habenne gore, ıkı cılt olarak hazırlanan "Sektör Bilançolan Rapo- ru", her bır sektör ıçın ge- nel bılgıler, bılanço yapısı gelır malı>et>apısı, oranlar, fon akımı \e ülke genel ıne aıt verıler ıle bılanço merke- zı tarafından yapılan değer- lendjrmeler sonucu elde edı- len sektorel bulgulann yer venldığı sonuç bolumünden oiuşuyor Raporda, ıncele- nen firmalann ekonomık fa- alıyetlennın sektorel sınıf- landınlmasında Avrupa Bır- lığı tarafından benımsenen NACE sektör sınıfiandırma- sı esas almırken, değerlen- dırmeler 14 ana. 26 alt sek- tor bazında yapıldı Rapordaki saptamalar • 1995 vılında Turk Lı- rası "nın değer kav bınrn ya- va$laması, reel faızlenn duş- mesının yanı sıra gumruk bırlığı sonrası dış pıyasalar- da yaşanan durgunluk, fır- malan ıç talebı karşılamaja yonelttı ve firmalann net sa- tış paylan azaldı • Gumruk bırlığı once- sınde ozel sektör ve kamu sektorii, yatınmlara hrz ver- dı 1996'daözeJkesımdeya- tınmJara devam edılmekle bırlıkte buyüme hızı yavaş- ladı Kamu kesımınde ıse bazı tesıslenn ozelleştınl- mesı sonucu maddı duran varlıklarda kuçüJme oldu • 1996 yılında oz kay- nakJarkârlıhğı ımalatselrtö- ründe artarak, en yuksek öz ka)7iak kârlılığı makıne ve teçhızat sanayımde goruldu. Bunu ulaşım araçlan sana- yii ıle elektnklj ve optıkalet- ler sanayıı ızledı • îmalat dışı sektorlerıçın- de en vuksek oz kaynak kâr- lılığı sağlayan sektorler sıra- sıyla madencılık sıgortacı- lık, tıcaret ve factonng oldu Yazarımız Tİ'RKEL MftJNIBAŞ'ın yazısı sayfa du- zenındekı geçıcı bır değışıklık sebebıyle çarşam- ba gunu yayımlanacaktır