Catalog

SAYFA CUMHURİYET 8EKİM 1997 ÇARŞAMBA EKONOMI / PARA RAPORU BORSAVERİLERİ E n d e k s l e r B i l e ş i k E n d e k s M a h E n d e K s S a n a y ı E n d e k s H ı z m e t l e r E n d Önceki seans 2849 3191 2565 2797 1. Seans 2875 3233 2686 2812 Değişim (%) 0.91 1.32 0.79 0.54 2. Seans 2854 3208 2669 2833 Değişim (%) -0.73 -0.77 -0.63 0.75 Işlem Hacmı 70.237.702.905.325 BORSA(1. SEANS) HsseSene* öııcekı l En üı Dttştt jritaek iı 79 vmm i3.tiı 3,000 65~*X 9017 :s» a r a o l 36 130O3 6456,000 111B £T0 2M0CC 1729 IRJİ 17» 39530C £ K '136,500 39025C 383)0 31ÛO0 3S1S0C 38.397 2SOO3 25399,O0C 29144 •7H0C 1İ1EJ3* 17W7 2^2SC 1C63CÜC 25,1=7 3300 42756.000 '52 2,K.0D0 1 4 3 S.JJ5* 6E0GC 621J00 SSJU 2550C '32.X0 <7î KlnnT»W 15.* '200C 11JSI aCsre £00C l 1 kphjMl* 7JM 3,5*5 1161,000 9.361 122.500 2£[B0 12537' -4.93J 2.387İO0 5JC1 621547980)0 £,«< 5 V 889 000 11SJİ 36H1 H6COOO 3735C O00 HJ.393 16750 TjûO 13,000 •97S M» H29 6100 5,400 117i 1 22.75C 23J0C 3O0OC 93XC 17.00C 2,66-000 i9XC13,35â.M0 Xfaocfirare 'EFransfiraraallC 103firBstHrtı OSariYam " SobsÇnrto "2 3oof& 13 i t 'GutrcFabUai *S(înjawı !'6 Gtrejlîra* H 7 & S t :s'3530 *4^OC lac 4.450 365C 175C 43,000 44İ00 10OC 32,000 2,'50 I766JÛC 3,179 •6İÛC 436000 16.53C 3.400 5,573,000 3J54 ıı~ 365C UUC 3.656 O00C 3092.310 43,817 7300C 536JO0 R514 1.SJ5 İJBp 1İ7I 110OC ' •ÂŞOÇ 13500 i3,oçç mu •& :^ Baros ir;bh«aJ) laiitaC] fjXXC a* HJI K99H£l)0 •35KarWaı i*ta '37 ItoçHOare 1»WM 395.10 157M 23750 4435,000 m an» T,H lİar.Si a İ 335O-07aS1»S 3J364 1 İSfö| 1S 67,0X3 5 H ^ « 67348 1!,79 31C.4S4 1 1 4 i ux 'T T 5C îaas11» U41Jİ •6,750 113700C 6200 'J740OO 4j9 U.I71JM t B 4 15.Sİ 7R1M 154B 95J0C r OOC 95.-9S 1750014320000 7 « ' l« «Mi 8TC 639 tB4 154B 95.9S '7«' 1» M 54 M iş*sş *nrsl«t HmCsMı 165Mai5ıî 166IMU» 7İÖ0 3935000 7 J I 1 4 . M * 12,500 '.«8.40C 4,650 583.385 5,300 2341 OOC 1 w *mm ;ao âooc 4B17İJI S 1725 i.a 2500C 66 OOC 25,044 67J47 S4 0CC m 2is •2.5X '2753 AN 11,751 83X0 SSÜOÛ , . S70C 200C Î Î Z 2 B 25,0 66 OOC 207,300 67J47 8.3OC iUX 1336 «750 8832,300 '6.354 177* 7 , 2 1 * 11,(72 Z75û 4462,44? 2,306 .S» « « 8, 81000 2C7:,49C 53534 'S3fl t94 3atı EJK) 3 300 2.750 2,850 21300 22,000 1 ( * 1 1 , * 5,100 5*00 1 1 * » * 11,* 3600 3J3G £-00 2130 11J Ifc- 1 •: « «flmtMÜMB 1!.S 2'6T»HS 6*000 2 ' 7 T Ö b l F 13J0O 221TSKB 222Ti»D8rrDıXir 223'JBE »Mfelıtt 22Î lins 226 TraPactaât 2nıw 2SMRwll> 1,19 234 VOW 16250 235«WVMı 440C 236 V M G U r O U0C €3000 65,000 •JCO: Racc 177i 13 "5C 1JM 21,500 2.614.0DC 2\745 Ijf.79 1 7 S I * 1IH 52DC •1152,300 52*9 *4000 •'5.316,00c HJB1 -----s - ım ,._ JJB 11751 17K.M 11711 8fi iJ» fö 9.600 3,446,000 ' " 1100 ""• SS4JÖÖ 3ÜSÖ "'"• SS9 TSSI »M 2!»,* li.H H917SM* 1.B3 3,400 İ H S S 1*77 14000 4j92.4X 14194 '3,474 BORSA (2. SEANS) 7 Bduias? 5KMI EI kOouıa 6.TB 38J30C 21OX E7HnlT KAsatar 2V 042 BooâTt S n NtHlnaal 35C B U O J V M I * Bbiaittaı 054 BMsanTss» EİX 4,450 «İOO uoo 4.75i 1Cİ0C « 2 * 4DC S.20C '15.J0C 29J0C ':JOO 8,400 3400 5,000 -JMO 38İO3 1125 ıw itjonc 2İT 1* iBbaıZnMi^ "69 NapsHottng '72lielha*v •n W7ıran 1T 4 OkanTetslf 176 OtokarOtDtusKar A. 'a7K 177*» -V5O0 171 OzfiBiFatal 2.751 nPssı 'Î.750 U S P M P T * "1500 1Î1 Pson 5E.CC01 32 Pmas 23253 1.1 7,0CO '4000 yoo 1300 IMhtaMTnı tSEPmE 186PraSJ '57Prerij- 198 Satem '99 5ASA 206 Soms flamert 2 Tâkstte Klem 2 3 T * "4 TreKuSan 15TUta 22 p ş 22STuraP*»iC* 22' ıJSAS 22! ÜBÎmnMr 229 Ursl Tanr LfurtBi 236 23' 240 24' âKreoaanlaı 242»j>fao'*Ol 243 V JSS 1L29 «C 3Î50C »78 İİ1L29 1.725 32,500 3Î50C 129 »78 3.40C 960C 15,000 15İ0C 29,DX 33.5a 3100 320C •ÜCO 13J0C E.EO0 6800 37503 38000 2MC0 2S5CC a6X S.177ÎÖC 1528 1 5 S 34867695 15,334 29iX 8.06İOHJ 29.783 111 '4»J)00 3,146 13.000 4,-4Sİ»0 13,10 STC 2.3CJJM E.E32 «l^â ^ 3" 500 1204,406 37,503 29000-3333)0 25,840 4650 -15^X0 4,728 16(50 1T333 16J06 25,751 1JS'« İM 3S0C2Or530C 354' :4i 12(7721 5S m 171* iâ 14,5(1 1147,JCC 14İ72 2331 1 7 58768 Z173J '4JK 2.ÎÎİ1C 14,138 222,503 Z:Î4,545 225351 •2İ0O ZEG4D0O 1ZST rASÇAMns :5X U0C 082 E * # 363 E^CDFBCK C65 EgsErtluSn Ge6Ex»GMH IS7SGÛER OBi|ePıctTc 090&n»Saıt3 CS3 EgePbs* "• OanrÇ* jtm 099 EwnV«m Jıt 100 FKt.fi»» 111 F M CtaitaıHL l f 1Q3 Rnandantt Î75C 194 finreYftm 1.55C '05Fİn>P*SriaMxi E.1DC -06 iSnrtftmj Hİ5C 0 aoM 11 GaagÇtıMı '12 ĞööSYİ 113 GataneYatOn 11< GubrFatritalaı 115 (îjniSMi 22|iteRrare 23 tetııjrç U'kKaFrans 32 â D 133 Socam 137 KoçHoöng E7JM0 138 Mtâda 19750 •39<4KB«t 390000 14ÇKgj|G«j>Siu Itm 143 KoMâA m •50 ıCisnjPcrafcr 151 u«sÖle 152 MamsMnyuus '59 kktz İ90C 161^5 165.300 •63 ItanmtoJOb İ90C '64IMnÇmno 6.400 Î2O0 11250 ~4,15C 1010C «Z50C £JOC §2,375 3,000 2.750 1C750 5^00 '40CO 2.400 •C7S3 •8750 1 1 » 14JX0 9600 2.100 115O0 1200 46J0C 1% 13X0 '85C 221 TSKB 222 TırtDenrDoojır 2211*1 21 VtaelKÖ 3400 '18 7İK 26,500' 5M3 550X0 •1000 •Û'OD ıa 4250 3 3703 15.500 11250 5JO0 1.725 9J0O 1200 £300 İ6O0 1600 176 000 1900 118,000 37,000 İCSMJ 65JO0 442.000 25.300 384OJ0 '5.750 '259JK0 •1250 4 70.000 370.300 147000 1500 5-2JOC 4450 21.361250 4.500 6.3TOO0 ^3CC '"{OOC IJM I.K.M '::« zarocc 1ZJH « M 11X0 24S300C s* ta* "3CC " 5 6 O X '2CC '1550 30C uS vSA 'İ25C 94.000 1: K 12.0CC 4500 1J75 '7500 5200 4250 1700 5700 12,300 £.703 13,750 5,400 EJİOO 16.500 2J25 2,750- 2JÎO0 •-000 1-S3 KJGü 15,000 3 ^ 6İ323 25106 15.767 11201 366,122 8.583 4.427 1İ34.MI 15,475 if,I8 ••;MC ''7S10 2900C 29500 5İ0C =700 3B.M E5JI 3.500 'C25C 9J0C 5.500 3'50 3,450 4.9CC 5.1K 1CJ0C 113O0 38J0C 39a) 2.075 2J25 1J5I U M •5İO0 16250 •425C 14750 •1000 HjOO 7.60C 7OT L7İ I * 26300 27D00 22,5X 25250 21* 2 i 9 16,530 rjX 'ra i9aıe 4JO0 4,650 13750 1400C 5J00 620C' 1175 '200 1550 1650 1100 3203 2750 2 « C 1İO0 1İ5C 5,300 S1I 11250 11750 29JO0 30jûC 13310 1401 'M m«JO0 43'500 VSD eoooc •ae i,£oc 105)0 110CC 2225 2J00 '2İO0 '2.750 •100 7JO0 171 ] * 2 1 * 717Jİ 8S0C J.TM zua s * 52X 5.40C rStt 2M00 250C m "600 "3D0 M BMH 15750 1525C E C 2325ü 23.50C '775 1350 2,950 3 ^ 0 m * iş»M ıCOOO 2İ58.000 5,400 26İ29JD0 3200 55,Q63JS SOOC 1JS2.00G ioac 'aaaoo 3S50C JH4.OO0 " H 2İ440OC it.'â 15.753 98 3K i'ioc ! î12.500 465C 1550 1S30C 1.İ5I !üf749 ;,« U43,a 36OE 14.-3CC mİ4M i m « ıa ÎYl U122J0C 2.7» 15X14,319,000 1S2 5İO0 )76C.DX İX 112501C.186J517 11,413 33.300 1,721000 29» 11'S 2JSW 11731 (25C 4S71300 4İ61 1600 441258 3,631 43.30C 2.725D0C <3-C 7S.30C 352Ü0C 78.948 1,575 1.37İ00C -,573 13,750 1.13900C 1074! 225032J530K 2255 12.750 1946000 '2741 n 7s» u e * t\m EffC 13C0C0 5.662 25* lia.M ÜM 5.300 5,463.08: 5258 27j0012,679'î 27704 26O312,3CC00 2S1 7703 3,797030 "668 • * 1SUİ (71.B5 16253 32.654.994 16,098 o o : 23250 646.000 23293 1,30016272000 • 806 !XC35j85i6e 3004 "500 '43ÎO00 '99" 6.900 51500C 6.864 MŞi (mst H» 6.D0C 57*300- 5,991 565a -0"'34C 66,-84 19750 1051068 '9373 390.000 '611336 39rç 16.000 UT1 'i! •jSZE 11,79 « , « * Hj52 185)3 ICTJJOC 18.475 •İ25C «183,-OC 96000 910OO 1725013,03£J355 •ooc S4aox 1225C 706,000 4600 -481462 '«C52306J75 1901 ' 0"3.XC 5300 4462400 24.30- 600 6'055.300 7 * ÎJ5UÜ 4350 20441JOC aTOC 6T4XC 165,0a 85.M 2 J 9 2 H 0 * 4J5C •Î6ÎÎ.İ10C 5.90C 59870OC 6.400 3.822.E20 !7* lîffi* IM ımm • 1 ^ 0 0 3 1B B.JMI ÜXC 1S7OX ( 7 * 2 5 1 * «JSİ '2.5X 595,000 12,36' 19G01-.81C22 1 5.543 14,300 E246JO0 1439 İ5ÛC 2.B7UO0 5,50ü 32X Î8C4J00 8,103 15 TC 4İ71CD3 16,680 11500 ÎF56293 171560 12,'5CC 506J0C 13,500 515J0C S3DO0 SV0X 23,000 Î328T6 23,077 Ü62 13,502 5.2CO 3.327 XC n,acc 2^9.30c 21,500 KBflC 4,100 '1559.167 3,700 559,300 4İ.5CC 3,:«.0O: 62,030 1J4SJ0C EJDO 2İiOOC m ma ?a twa 2,375110,556,400 »O3O1C3245IJX) 2,750 1JDZXC 212M 1,38021 8 1O500 7204.000 10J82 5.100 15,87- 392 5133 135» 1t.8C2.0O1 2.37512 JT 000 1O5O0 'E9OI laao 2otox 56 10323 P451 4.164 SJ334 4Â067 62253 6164 •S 1362 8«5 2.757 2i 3 6 1Î625 2396 105K 135K ' 004003 3,600 2İ741000 itsOÖ EJROOI 320012,1-9203 2,90014 669 O00 ;tm I M * 465» 4U5299 62,000 223 0X 940C 1357Î 959C 2.024 11254 VB1 46252 1 ^ 61-61 •1-25 İ7J53 •2İO£ '806 1408 25 »55 5445 535 9'4 11625 '3013 M9 162K TSSO 16,1^ 4200 7875.O30 4295 860C 3261.000 3,614 """" 15,349 Î62K ''blm 16273 520C 93,9O9ira 5256 1.675 4J96JC0 1,694 9IX '958.000 3148 12753 2714.00C ' 825 54.512,97- 3403 5165,000 '3 "53 2M>'57 1JI51İ7I.MT 1Q3 4-89CC0 26X0316,67i'BOS 550316240.686 54OS00 236,050 1£"5: 2,703,01 Mark, liradan yüz binlere koştu 24 Ocak kararlanndan bu yana mark, TL karşısında 2 bin 500 kat değer kazandı Ekonoıni Servisi - Alman Maıkı, Tûrk Lirası karşısında sürekli devalûasyon politikalan nedeniyle 198O"lerde başlayan yükselişinde bır dalya daha dedi. Bir süredir İOO bin lira dolayında dolaşan Alman Markı, en sonunda duvan aşarak İOO bin 500 lira dûzeyıne ulaştı. 1960 yılından bugüne kadar yaklaşık 46 bin kat artan Alman Markı, 24 Ocak kararlannın uygulanmaya başladığı 1980 yılından bu yana da yaklaşık 2 bin 500 kat arttı. Mark yılbaşından bu yana ise yüzde 43.5 oranında değer kazandı. 1980 öncesi kalkınma stratejisi olarak kabul gören ithal ikamecı sanayıleşme çabalan sırasında uzun dönemler sabit kalan döviz kuru, hükümetlenn 2aman zaman yaptıklan devalüasyonlarla ayarlama yoluna gidildi. Serbest piyasa ekonomisine geçişi simgelediği nvayet edilen 24 Ocak 198Otarihiyle birlikte markın TL karşısında yükselışı hız kazanmaya başladı. Gelışmelen hep dolann arkasında kalan mark, 1980yılına40 lira olarak girdi. 1 Mayis 1981 yılından itıbaren döviz kurlannın günlük olarak belirlenmeye başlamasının ûzerinden üç yıl geçmeden, 3Arahkl983 tarihınde N Markın öyküsü Mark, X. yüzyıldan beri çeşitli Avrupa ülkelerinde ve değişen değerlerde bir para birimi olarak kullanılmaya başlandı. XIII. yüzyıldan sonra Almanya'da Köln Markı ve imparatorluk Markı olarak adlandınldı. 1873'ten sonra basılan altın mark 1. Dünya Savaşı'na kadar tedavûlde kaldı. 1914-1923 yıllan arasında Almanya'yı kasıp kavuran enflasyon maiiu da ezdı. 1923 yılında piyasaya sürûlen Rentenmark, 1924'te basılan Reichsmark'a kadar kullanılabildi. 1948 yılında ise her iki Almanya'run para birimi olan ve bugün hâlâ yûrürlûkteki Deutsche Mark kullanıma girdi. tki Almanya'nm birleşmesine kadar Doğu Almanya'da Ostmark. Batı Almanya'da Westmark adı alrında kullanıldı. mark üç haneli rakamlara ulaştı. ANASOL-D hükümetinde ekonomiden sorumlu Deviet Bakanı olan Güneş Taner'ın 1989 yılındakı ekonomi bakanlığı döneminde yoğun tartışma konusu olan konvertibiliteye geçildigmde. mark dört haneli rakamlan çoktan aşmıştı. 1994yılınagelindiginde herkes kriz teonleri üzerinde yorumlar yapıyor, ancak boyutunu kimse kestiremiyordu. TL'nın yabancı paralar karşısında erimesinin en hızlı dönemlerinden biri olarak tarihe geçen 1994 yılına girildığinde 8 bin 575 lira olan mark, dönemin başbakanı Prof. Dr. Tansu Çiller'ın uygulamaya koyduğu 5 Nisan kararlannın ardından 23 bin lira dûzeyıne ulaştı. Döviz büfeleri önünde halk uzun laıyruklar oluştururken, bankalardan döviz kredisi alanlar borçlannı ödeyemedıkîeri için •açlıkgrevleri yaptılar. Yabancı paralar karşj- sında değer kaybetmesıne alıştığımız TL. dün mark karşısında İOO bin psikolojik sınınnı geride bırakarak yeni bir dönemece girmiş oldu.' ÖzatDdnemi 1983-91 ANASOL-D Dönomi 1997Temtma '"^ler PYP-CHP) Dönemi 1993-96 10OOCX 90000 - 8O0O0 r 70000 - 50000 - 40000 60000 30000 *- 20000 - 1OO0O o *- CNJ $ S S r- w n Ur m Ko s eo a> > O) Oİ O)CTlO5 O> Oî Ol O) CC CO 00 CO 00 CO OiCT)Oi Oî Ol O> iû k co o o ı- U eo 'co 'oo &çD&'<nl İhalede 313.2 trilyon liralık satış düzeyi gerçekleşti Hazine, umdügunu bulduEkonomi Servisi - Hazi- ne'nın düzenlediği 231 gün vadeli ihalede stopajsız bile- şik faiz 103.7, stopajhbile- şik faiz ise 121.71 düzeyin- de gerçekleşti. Faizlerin pi- yasanın beklentisinin üze- rinde gerçekleştiği ihaleye 465.9 trilyonluk teklif gelir- ken. 313.2 trilyonluk satış yapıldı. Böylece geri öde- mesi 27 Mayıs 1998'de ya- pılacak bono ihalesinde Ha- zıne'nin beklentisi doğrul- tusunda satış yapılmış oldu. İhalede yıllık stopajh ba- sıt faiz yüzde 103.6, stopaj- h bileşik faiz yüzde 121.71, stopajsız basit faiz yüzde 89.92, stopajsız bileşik faiz ise yüzde 103.7 olarak hesap- landı. Pamukbank Menkul Kjy- metler Müdürü Nalan Ya- vaş. ihalede faizlerin bekle- nenin üzerinde olduğunu be- lirtırken, Hazine kâğıtları- nın bu ihalede prim yaptığı- Satış miktarı ve yıllık bileşik faiz Satış miktan (Trilyon TL) £ Yıllık net bileşik faiz nı ve zarar gerçekleşmedi- ğini söyledi. Yavaş. dün 102 civannda olan pivasadaki or- talama faizlerin birkaç gün içınde 1 OO'ler düzeyine ine- bileceğine dikkat çekti. Fi- nansbank Türk Lirası Bölü- mü'nden Zeynep Türk ise ihalede yabancılann da alım yaptıklarmı tahmtn ettıkleri- ni belirterek, ihale kâğıtlan- nın açıldıktan sonra iki pu- an kadar prim yaptığmı kay- dettı. Türk, ihalenin Hazine açısından başanlı sayılabi- leceğini de sözlerine ekledi. Kentbank Fon Yönetimi Müdürü Diler Karya da sa- bah saatlennde pıyasada 98- 100 aralığmın konuşulduğu- nu, ancak 103 düzeylerine ulaşan bono faizinin piyasa ve Hazine açısından makul sayılabileceğini kaydetti. Böylece Hazine'nin son iha- lesi için uzmanlann genel yorumu "Alan da memnun satan da" biçiminde oldu. Borsa durakladı Öte yandan dün borsada- ki yükselme eğiliminde bir miktar yavaşlama görüldü. Bileşik endeks sabah seansın- da 2875 puana ulaştıktan son- ra ikinci seansta genele ya- yılan satışlarla 2854 puana geriledi. Böylece bir önceki güne göre 5 puanhk bir ar- tışla günü kapatmış oldu. SÖYLEŞİLER KORKLT BORATAV Sayılarla 1996 Bu yılın ortalarında birkaç ayhğına yurtdışına gıttim. Avrupa baskısı yapan gazetelerimiz sağolsunlar; insan yurtdışında ıken de Türkiye ile iç içe yaşamaya devam edebilıyor. Gazetelerimizin giderek zenginleşen, renklenen ekonomi sayfalan ve iktisatçı köşe yazarlan sayesinde de ekonomının u gjdişatı"nı ve iktısat polıtikası tartışmalannı izleyebildim. Ancak bunlar yetmıyor. iktisadi gelişmelerin bazı girift sorunlannı algılamak için aynntılı bulgular gerekiyor. Türkiye'ye döndükten sonra 1996-97'nin bazı temel verilerine ulaştım. Bunlardan bir bölümü, milli gelir hareketlerine ilişkin ilgınç saptamalaryapmamıza imkân veriyor. Cumhurıyet okurları ile köşemde yeniden bir araya gelirken bunları tartışmak ıstedim. • • • DİE verıleri, 1996 yılında gayri safi yurtiçi hasılanın yüzde 7 arttığını, 1997'nın ilk altı ayında da yüzde 6.6'lık twr buyume hızının gerçekleştığini ortaya koyuyor. Demek kı 1995'te başlayan büyüme konjonktürü hâlâ sürmektedir. Son on yıl boyunca ekonomimiz "iki yıl hızlı büyüme, bir yıl durgunluk veya gerileme" salıntısı içinde gelişmekte idi. Daha açık söyleyeyim: Büyüme hızının zirvede seyrettıği bir yılı, bir veya iki yıllık bir durgunluk-gerileme dönemi ızlemekte, bundan sonra da bir veya iki yıllık bir hızlı büyüme dönemine girilmekte ıdi. Dönemleri zirveden zirveye tanımlarsak, bunlar 1987-1990,1990-1993,1993-1997 yıllanndan oluşuyor. Durgunluk-gerileme yıllan ise 1988-89,1991 ve 1994'tür. Büyüme konjonktürünün bu yıl son bulacağı ve 1998'in bir durgunluk yılı olacağı konusunda hemen hemen görüş birlıği vardır. 1994-1997 yıllarını, önceki iniş-çıkışh iki çevrimle karşılaştınrsak, içınde yaşadığımız büyüme konjonk- türünün bir yıl fazla sürmesine rağmen, öncekilerden daha dınamık bir süreç ıçermediği ortaya çıkıyor. Önceki ıkı çevnmde milli gelinn büyüme hızını zirve yıllan arasında hesaplayalım: 1987-1990 arasında yıllık yüzde 4.0'lık; 1990-1993'te yüzde 4.3'lük büyüme hızlan gerçekleşmıştir. 1997'nın büyüme hızının ilk altı aydaki gibı yani yüzde 6.6 olacağını kabul edersek, içinde yaşadığımız çevrimın iki zirve noktası, (yani 1993- 1997) arasındaki büyüme hızı, yıllık olarak yüzde 3.7 olacaktır. Bu çevrimin üç büyüme yılı içermesi ve dört yıl sürmesi ortalama büyüme hızını yükseltmemiştir. Iniş-çıkışlı bu üç çevrımde (yani 1987-90, 1990- 1993 ve 1993-1997 yıllarında) bitim yıllan ile zirve noktaları arasındaki otalama büyumenin birbirineyakın (yüzde 3.7 ile 4.3 arasında) çıkması ilginçtır. Kısacası, son on yıl boyunca şöyle bir gelişim çizgisi içinde yaşıyoruz: Yüzde 7 dolaylarındaki bır büyüme hızı, iki veya üç yılın sonunda kapasıte sınırianna ulaşmakta; artan dış açıklar ve hızlanan enflasyonla birlikte ya kendilığinden ya da bir istikrar programının da katkısıyla bir veya iki yıllık bir durgunluk-gerileme konjonktürüne girilmektedir, Ve iki zirve arasındaki ortalama büyüme, yüzde 4 civannda oluşmaktadır. Bu oran, bugünkü koşullarda ekonominın potansıyel büyüme hızı olarak da yorumlanabilir. • • • Istikrarsız, yani ınış-çıkışlı bır büyüme süreci... Faturası halk sınıflan tarafından ödenen istikrar programlan ve krizler; canlanma konjonktürlertnde bunlan telafi için yapılan mücadele ve uzlaşmalar... Bölüşüm ılişkilerinin zorlanmasından kaynaklanan gerginlık ve sıyasi belirsi- zlikler... Ve istikrarlı bır biçimde gerçekleşmış olsaydı dahi Türkiye toplumu ıçın yetersiz (yüzde 4'lük) bir büyüme hızı... lşte, 20. yüzyrtın sonlanna gelirtcen Türkiye ekonomisinin genel görünüşü budur. Ekonomınin büyüme potansiyelini yukarıya çekebilmek için sermaye bınkım oranlannı ve yatınmlann verimlıliğini yükseltmekten başka bır yöntem yoktur. Yatırımlann verımliliğınde 1980 sonrasında gözlenenj düşme, yatınmların dağılımının en venmli kesim olan • imalat sanayıi aieyhmde seyretmesiyle ve kamu' yatınmlannın aşınmasiyla ılgilıdır. Neo-liberal fanatıkler, kamu yatınmlannın ekonomının sırtına bır yük değil, büyumenin vazgeçilmez bir öğesı olduğunu, enerji dartK>ğazı kapıya dayanınca fark ettiler. 1996 milli gelir istatıstikleri bu bakımdan ilgınç bir yeniliğı ortaya koyuyor. 1994 ve 1995, kamu yatınmlannın reel olarak gerilediğı. buna paralel olarak toplam yatınmların milli gelir ıçındeki payıntn da üst üste düştüğü iki yıl olarak dikkatı çekmiştir. 1996 içinde bu eğilim terse dönüyor* Reel olarak kamu yatırımları yüzde 24.4, özel yatırımlar ise yüzde 11.4 oranlannda buyümüş; sermaye birikiminin milli gelirdeki payı da yüzde 25.8'e yükselmıştır. Bu iki yatınm türtj arasında rekabet değil, ışlevsel bir tamamlayıcılık olduğu bir kez daha ortaya çıkmıştır. Ne var ki ufukta IMF güdümlü bir istikrar programı görülmektedir ve sermaye bırikimı bakımından 1996 yılının istisnai bir yıl olarak tarihe geçeceği anlaşılmaktadır. Önümüzdeki yıl kamu kesiminin reel olarak daralması hedeflenecektir. Ve en ağır kısıntının kamu yatınmlannda gerçekleşeceği; canlanma belirtileri gösteren sermaye birikiminin bir kez daha aşağıya çekileceği ortadadır. Bu durumda, potansiyel büyüme hızını yüzde 4'ler civannda kilitleyen ağır-aksak gelişim temposunu yaşamayı sürdüreceğiz. Ne yazık... MERKEZ BANKASI KURLARI 8 EKİM 1997 CİNSİ DÖVİZ ALIŞ SATIŞ EFEKTİF ALI$ SATIŞ 1 ABD Dolan 1 Alman Markı 1 Avustralya Dolan 1 Avusturya Şilini 1 Belçika Frangı 1 Danimarka (vonu 1 Fransız Frangı 1 Fin Markkası 1 Hollanda Flonnı 1 Ingiliz Sterlinı 1 Irlanda ürası 1 Ispanyol Pezetası 1 Isveç Kronu 1 Isviçre Frangı 100 Italyan Ureti 1 Japon Yenı 1 Kanada Dolan 1 Kuveyt Dinan 1 Lüksemburg Frangı 1 Norveç Kronu 1 Portekız Esküdosu 1 S. Arabıstan Riyali 1 Avrupa Para Birimi 174,420 99,730 126,130 14,182 4,822 26,180 29,621 32,934 88,394 283,110 255,130 1,176 23,041 120,730 10,075 1,430 127,020 568,640 4,822 24.769 974 46,646 194,490 175,260 100,210 126,960 14,238 4,853 26,309 29.791 33,436 88,937 284,590 256,410 1,186 23,281 121,510 10,186 1,439 127,590 576,130 4,853 24,936 982 46,730 196,220 174,210 99,610 124,870 14,165 4,810 26,049 29,547 32,769 88,288 282,770 252,580 1,147 22,926 120,590 10,013 1,416 126,070 554.540 4.810 24,645 950 46.063 175,700 100,460 128,550 14,274 4,871 26,441 29,904 33,603 89,275 285,300 258,970 1,216 23,397 121,810 10,250 1,453 128,550 590,650 4,871 25,061 1,007 47,314 CAPRAZ KURLAR 1 ABD Dolan 1.7489 Alman... 1.3805 Avustura 12.309 6.6615 5.8830 1.9706 147.82 7 5281 14423 olan Kvusturya Şilini lanimarka Kronu ransiz Frangı lollanda Florini spanypl Pezetası sveçKronu sviçre Frangı 1720.55 121.83 1.3736 Italyan Lireti Japon Yeni Kanada Dolan 3.2873 / 1.6238 i 1.4630 J 1 1196/ an loarı loları loarı 1.3690 ABD Dolan 239.930 TL. İSTANBUL ALTIN BORSASI 7EKİM1997 Kapanış Fıyatı $/ ons Toplam Işlem Sayısı Toplam Işlem Mik. (Kg.) TUGratn 1.875.100 57 819 Dotar 331.90 28 770 SERBEST DÖVİZ CİNSİ ALJŞ SATIŞ ABD Dolan Alman Markı Isviçre Frangı Fransız Frangı Hollanda Florini Ingiliz Steriini SAab.Riyali Avusturya ŞHİni 100 rtal. üreti 175250175600 100200100500 121400122000 29700 29900 88650 89300 284000285500 46500 47000 14200 14300 10160 10280 MERKEZ BANKASI Emısyon 690trtyor686"nıı>arTL Interbankfazlen- 70.00-75 75 Gecelik Repo %72 09 7GunlûkRepo:%74.52 31GunlükRepo:%75.54 DÜNYA BORSALARI Altının Onsu: Dolar-Mark Paritesı: Dolar-Yen Parrtesı: Sterlin-Doiar Paritesı: Ham PetroKvaril) ALTIN CİNSİ ALIŞ 332 00$ 1.7510 121.90 16261 20.62 $ SATIŞ Cumhunyet 12350000 12550000 Reşat 131000000 13800000 24 ayar altın 1873000 ' 883000 22 ayar bılezık 1687000 "860000 Hazinenin yeri belli. Hazine Bonosu alırken Esbank'ı mutlaka arayın. Yüksek verimden yararianın Basit Faiz (Brüt): % 101,95 Vade Tarihi: 27 Mayıs 1998 (231 gün) BankaBESBANK Saaşlar, Esbank Genel Müdtırldgıj'nde ve tum Esbank şubelennde Genel Müdüriük Te! (0-212) 251 72 70 (19 hat), 252 74 01, 249 10 33, 249 34 52