Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 9 MAYIS 1996 PERŞEMBE
12 DIZIYAZI
Bakanlığııt İlköğretime Yönelik Türkçe (Cenel, Hayat Bilgisi) Kitapları üzerîne Bir inceleme
'Kitaplarda savaş çığırtkanlığı yapılıyor'Türkçe kıtaplanmız birinciden sekızinciye kadar, bayrak, \atan. mıllet.
savaş. kahramanlık, şehitlık yazıları ıle doludur. Verilen manzumeden ya
da düz>azıdan sonra gelen çalışmalar ve sorular da aynı doğrultudadır.
Türk ordusu, Türk askerı. vatana \e komutana bağlılık aynca vurgulanıyor.
Kıtaplardaki Atatürk'ün kışılığı konusunda bundan sonrakı yazılar da esas
bakımından aynı karakterı taşıyorlar. Kahı-amandı. cesurdu, büyük bir
askerdı. Ama Türkıye ıçın asıl anlamı ne idı belırtılmış değıldır. Inkılap
sözüne bir tek yerde rastlıyoruz.
-2-
JALEBA^SAL
Fasızm her turlu yenılığe kars,ıdıı
Değiş.klıkten korkar. uzun saçlı
delıkanlılardan bıle korkar Ikıncı sinıf
Türkçe kıtabında bırotobus >olculuğa
ovkusıi \ar (Kıup II. sayta I(W| Otobuse
>aşlı bıı amca bını\or O\kuyu anlatan
çocuğun onundekı sırada otuıan ıkı uzun
saçügenç. hıç oralı olmuyorlaı Bızıın
çocıık kalkıp \ermı \eıı\oı Lzunsaçh
bırgençsenız Mzden hertuılu sasgısizlık.
her turlu kotu davranis beklenebılır
Sızieıı mımiıyoıuz Bu bıı modadır.
bazisina pek de yakisiyor islam
tıkıhçılaıı bıle boyle se\ler ıçın
"insanların haklan \e menfaatlandır"
dıvebıimı>lcıdıı dneıııı_\oruz Türkçe
kıtaplanmız bııııitiden sekızıncıye kadar
bayıak \atan mıllet. sa\as. kahramanlık
jehıtlık vazılaıı ıledoluduı Venlen
manzuıııeden \a da duzyazıdan sonra
gelen çalışmalar \e sorular da aynı
doğıultudadır Turk ordıısu Turk askerı
vatana \e komutana bağlılık ayrıea
\uıgulanı\or Bu konuda kalıp duvarlıklar
asılanma\a çafişilı\or Orneğın "Bugun
birhaşkaaydınlıkyenuzıT dıye ba^lavan
bw 2•* \isan manzumesı okutulu\or \e
soma soı ulu\or ~23 Nisan gunu hertaraf
niçin a\dınlıkfır?~ (III 85. 86)
2^ \isan gunu onemlı bıı gundur ve
bugtın ıçın sovlenetek pek çok lyı ^e\
\ardir Buıada belırtmek istedıgım kotu
metınleı. kotu bıredebıyat beğenisi \e bu
metınleıe davanarak oğrencıye dayatılan
kalıp dıt> jrlıklaıdır 23 \isan gunu her
tarat hergunku kadaı a\dınlıktır daha
fazladeğıl "Bayrağım' manzumesının
ıkıncı kıtaM da so\ledıyor
Bayrak elde ko>anz.
Yuce dağlar asarız.
Bız bayrakla yasanz.
Benımguze! bavragıın (I 19)
Manzume\ı \anlisW soru ızlıyor
~Ba\ rağınıı/ olmasa bugunku gibi hur
\asa\abilır mi\i/?~ (I. 20ı Bu sorunun
"Bugunku gibi hur \ası\orolmasak
ba>ragınıı/olur ımndu.'" bıçımınde
olmaM geıekndı " Biz bayrakla.«asanz"
dızesinın de akıllı bırçocuga. soıu
sorabılen bıı çocuğa naMİ açıklanacağı
bellı değıldır
Dayatmalar
Ayrıca bayıak elde kosmayız \e yüce
dağlar ajinayız Bunu ancak lS)\1ayıs
torenlgrı once-sindjgjjefiç sporcularımız v
yapar Burada açrkçaortaya çıkan. oEçuytı
\ e kosuğu ızleyerek rastgele bir sey ler
soyleyen kotu manzumeler aracılıgı ıle
nasıl davatmalara gıdıldığıdır A^ağıya
aldıgım \azı başlıkları. soru tumcelen \e
ornek tumceler duıumu daha yakından
ızlememıze \ardımcı olabılır
Ba\rağımız renmnı nereden almis' (1.
20) Şehıt KanMl. 73) Once \atan (I.
7
S
resim) Iste Bavraklann En Guzelı En
Şanlisidl 154ı Bauak \e Cumhurıyet
(III 2~) Şehıt vatanımız mılletıınız \e
ınançlanmız ugruna sa\asirken olen
kıınsedll 28) Alparslan'ın Buyuklugu
(III 10ı) Malazgırt \e AlpjrslandV
1311 "Bu toprağın insanlan Malazgirt'e
selamdurur" dı\e basla\an bir \azı
Bıldığınız Turk buyuklennden bırkaçının
adını detterınızeyazınız (III 104) Turk
Taııhı kahramanlıklaıla Doludur (IV. 27)
K.urtulııs Sa\a^ı ıle ılgılı yazılar bulup
sınıfınızda okuyunuz (l\- 2"') Burada
ben bıı soru sorma gereğını duyuyoıum
Bana gore Kurtulus Savaşımız ıçın en
guzel dızelerı ortaya koynıus olan Nâam
Hikmetın Ku\ayı Mıllıye Destanı ndan
orneğın "Atatıirk Kocatepe'de bolumu
sınıfta okunabılır nıı'
Kıtaplanmızı ızlemevı surdurehm
Çanakkale'de Turk Askerı \atan
Hızmetı. Kahraman Vlehmetleı (l\ 34)
Bu savasta kullanılan en etkılı sılah
aşağıdakıferden hangısıdır Top. tufek.
gaz bombası. sunau (IV 54) (Sorunun
>anıtı sungudur ) Istıklal Marsımızın
konusu a^ağıdakılerden hengısıdır'a-
bavrak a^kı. b-bağımsızlık ınancı. c-
kahramanlık d-ordu sevgiM (l\ 109)
Çağdas bilimcilere yer yok
Tarıhe un salmı^ Turk buvuklerınden
bırının hayatını arastıııp kısaca \azınız
(IV. 135) Okuduğunuz \eya dınledığınız
sa\a$ anılan sızde ne gıbı du\gulaı
u\andırı>or' (IV. 149)\lıllet Malı (Bir
Kurtuluş Sa\a^ı o\ku;>u. IV. 169) Veyıne
okunmasi gereken bir manzume
Irmakların buklum bukluın bukulur
Kaşalardan berrak sular dokulur
Kotulukler bırer bırer sokulur
Sungu sungu. mızrak mızrak Turkıyem
(V 12) Sungu ıle mızrak anılmadan ne
ırmaklar bukuluyor ne berrak sular
dokuluyor Sava^ çığırtkanlığı heradımda
kaı>ımızda "Yangın sondumıeve
gıtmekten kaçan erkek. ;>a\.ai)tan
kaçanlaıa benzetılır. kınanırdı (V 123)
Cepheden mektup (sehıt haberı \eren ~ne
muttu** larla kariMk bıı mektup V II ^9|
Ve \ıne bir manzume
Şu gelınlık kızıın
Şu bıukları >enı terleyen delıkanlım
kımden oğrenecek ınsan gıbı se\ ılme\ ı
se\ me> ı
Vatan ıçın mıllet ıçın bayrak ıçın
ûoz kırpmadan olmeyı (V II. 94)
Daha da çogaltılabılecek bu orneklerı
Öm^erSejfettin'ın V ne (IV |S3)\e
Kutuk (V. 140) adlı o\kulerı tamamlı\or
Omer Se\ fettın ııı \anında Dede korkut
masallaıı \er almaktadır SalurKazan ın
oğluLruz(IV H9) Bamsı Beyıek (V.
7
8)(VIII 142) onlaıın da yanında ıkı
ayrı yazı ıle Oğuz Kagan De->tjm (IV
158 VIII KB) \e butun bupaıçalar
sava^la \ urup kırmay la dolıı
Oğıencılere "Turk bilim adamlanndan
İbni Sina hakkında bilgi toplay ını/"
denılıvorllV. 121) İbniSına dişinda
Hezarfen Ahmet Ç clebi >e Ali kuşçu \a
L luğ Be\ e Nasireddin f ûsî \ e de a\ 11
ayrı yerler \eıılı\or ama çağdas bılımın
vol açıcılanndan hıçbııı Calile. Bacon.
Kepler. Kopernik. Pastor. Einstein
kıtaplaıımızda lıiv anılmıyoılaı Tıpkı
Kırgızıstan \e Taskent vjnında Paııs'ın
ya da Londıa'nın anılmadıgı gıbı (V 1
^2 VIII 15) Bu mıllı \e mane\ı Jegerleı
zıncııı ıçınde benı en ı,ok lahatsız eden
"*Nene Hatun" konulu yazı olmustuı (III
64) >azıdan bırkaı, tumceyı bıırava
alıyoı um "L ç a\lık bebeğini enızirip
beşiğine \atırdı. \anaklanndan optu u>
•jo\If tısıldadı: VaMnıcuğum. seni bana
\llah Mrdi. Ben de seni Allah'a emanet
edıvor \e »afanım ıçiıı smaşmata
gidiyorum... Naşlı gozlerle mutfağa koştu.
satın kaptığı gibi karanlığa daldı... Nene
Gelin'in elindekı satır durmadan işliyor.
onune çıkan duşmanı dt'Mriyonlu... Genç
gelin Nene de >aralanmıştı. \aralanna
aldırmıyor. ayakta gut,- durduğu halde
satınnı işletiyürdu. Sununda busbuhın
takattan dıiNiınce \ervdcMildi. Mne bo^
durnıadı. Surunerek birkaç duşman
askcrinı daha hakladı."
Bu tuı yazılaı yazmak. bunları çocuklaıa
okutmak her se\den oıiı-e Nene
Hjtun un jnı>ına vngisizlıktır Buyazı
dupeduz bıı siddet koıııklcvıcısıdır Vatan
sasunmasımn kutsallığı bo\le yazı larla
dıle getııılemez
Türkçe kitaplarımızda
Ataturk
Vtatuık e ılıskın olarak bırıncı kıtaptan
sekızıncı kıtaba kadar pek çok vazı
Ataturk ten pek çok alıntı pek çok
ozdeyıs \ardn llk bes kıtabın hepMnın de
kapağında bıı Atatuık lesmı bulunuyoı
^azılaı daha çok Atatuık un kisilığı
uzoıınde duruyoılaı ilk yazı "Mustafa
Kemal" baslığı ıle siınuluyoı \e Atatuık
adı yazının son satırında bir kez geçıyor
(I. 21) Bıııncı kıtaptan asağıdakı yazı ılk
tanıtımın nasil yapıldıgı konusunda tık.ıı
verebılıı "Sana Ataturk'u niçin se\diğimı
anlatayım. Ataturk çok i\ı bir insandı.
Kahramandı. cesurdu. merhametli idi. O
ağlayan bir çocuk gorse kucağına aürdı.
Memleket turkuleri dinlediğinde gozleri
dulardı. İ\ilik ernıt\ i se\erdi. Vatanımız
için çok çalıştı. Turk bıı\ uklerini i\ i
tanırdı. Milletini se\er \e ona gu\enirdi.
Turk milleti çalışkandır derdi. Alçak
gunulluy du. kibardı." (I ^ I)
Ataturk'un kışılığı konusunda bundan
sonrakı yazılar da esas bakımından a\nı
karakterı taşiyorlaı Kahramandı. eesurdu.
buy uk bu askerdı Ama Turkıve ıçın asıl
anlamı ne ıdı belırtılmış değıldıı inkılap
sozune bıı tek \erde rastlıvoruz "Kısacık
\aşamına. ulke\i kurtarmak. de\let
kurmak. ınkılaplar \apmak gibi bu\ uk
olaylarısığdırmıştı" (IV. 51)
Kıtaplaıımızda salnızca hartdevnmıne
Ataturk le bağmtisı belırtılmeden şo\ le
bir değınılıyor (IV S) "Çağdaş uygarlık
duze>i"deyısıne de ılk olarak dorduncu
kıtapta rastlı\oruz ancak deyışin
açıklamasi \ok (IV. 51) Dorduncu kıtapta
"Ataturkçuluk" başlıklı bir yazı \ar
Buıada "Ataturkçuluğun temel amacı
ulusumu/u çağda^ u\garlık du/e\ine
çıkarmaktır" denılıyoı "Ataturkçuluk
sureklidir... \taturk bizden oncekilere
gore\ler >ııklımisti. Şinıdı bu gore\leri
yapmak. sonuna kadar \ urutmek.
başanya ulastırmak hi/lere duşmektedir"
dıye suıdurukiNOi "Bugore\. aklın\e
biiimin önderliğinde milletçe
yapılacaktır" dıve bıtırılnoı Yızımn son
paragıatında "A^aturkçuluğun belli başü
nitelikkrindcn bınsi de sonınlara akıkı
çozum aramayı istemesidir"
denılmektedıı (loıulduğıı gıbı
Ataturkçuluk konusunda butnn so\lcnen
"akılcıiık. çağdaş u\ garlık duzey ine
ula>ma \v sun'kliJikrtr." > me de
"Dıımada her şe> için. u\garlık için. hayat
için. başarı için en gerçek >ol gosterici
ilimdir. fendir" dıye bıteıı bu yazı ıçın
Ataturk konusiındakı en olumlu ornektır
dı\ebılıri7
Yanıt kestirilemiyor
Nazısa ıliskın
"Okudugumu/u anladık nıı.' C e\ap
\erelim"bolumunde ogreiKilere
\oneltilen "Bu va/nagore Ataturkçuluğe
uygun da> ranan bir ılkokul oğrencısi.
neleryapmalıdır" sorusuna oğıencılerın
ne \anıt \eıebıleı.ekleıını kesiııemı\oıuz
(V " , i4) BCSHKI kıtapta "Aşağıdaki
rcsimde gorduklennızi anlatan bir yazı
\a/ını/. Bu \a/ıda Vtaturk'un kadın
eğitimine >erdiği onemi belirten
s<)zlerinden vararlanınız" denılıyor (V
1^1
u
Ataturk bir askerdi. ha\atının
buyûk bolumu sa\aşlarda geçmi^ti. Ama
hiçbir zaman kan dokulmesinden
hoslannıamıştır" ıV X5)ıtadesıde
olumlu L aık sozcıığu bir tek kez
gorunııvor "\lemnuni\etle tekrar
goruyorum ki I aik C umhuriyet esasında
beraberiz" ( Ataturk ten bıraiıntıdır V II
23) Atatuık konusunda sekız kıtabın
\uzlerı.e savtasina dağılmiş bu ıvı
oınekler. Ataturk uzennetam \e
kapsaucı anlamlı bu tanımlama yapmis
oldıığumuzu gostemııyoı HüseyinCahit
\alçın ııı "Ataturk İnkılabı" başlıklı
eskımıs dıllı yazisi da bu konuva anlamlı
bir katkı getırebılmis değıldıı (VI ^S)
"Milletimizin gelenek >e goreneklerini
benimserdi" ıll 4^ı Herkesin
du^uncesine \e ınancına sa\gı gosteıııdı
(II. 46) tumcelen de sınıf oğıetmenının
ınancına \e dola\isi\l.ı ırisatına kalmis
sozlerdır
Sürecek
SON ON YILI1985-1995
Birinci basamak sınavının (ÖSS) niteliği
ALİ ARSLAN
BırıiKi Basamak Sına\ı dığer adıvla oğrencı seçme sına\ı. bılgı
duzeylen \e zıhınsel becerılerı yukbekoğrenım yapmaya yeterlı
oğrenolerı seçme amacıvla yapılır Bu sina\ın suresı ISOdakıkadır
Aday lara ıkı ay rı bolunıden olus.an bırtest uygulanır I Bolum -sözel".
II Bolum "saMsardıı
SOZEL BÖLL \1: 88-90 sorudan oluşur llk 45 soru Türkçe. dığer
43-45 soru Sos\al Bılımler'den oluşur
SA^ ISAL BÖLUM: 88-90 sorudan oluşur llk 45 soru Matematık.
dığer 43-45 soru Fen Bılımlen'nden oluşur Nıtelık olarak sorular
Turkçe'de "Turkçe>i kullanma gucü"nu. Sosyal Bılımlerde "temel
ka\ram \e ilkelerle düşünme"yı. Matematık'te "ilişkilerden \arar-
lanmagucu" ıle Fen Bılımlerı nde "temel ka>ram\eilkelerledıişıin-
me"y ı olçen sorulardır OSS'de uygulanan testın sozel-say ısal bolum-
lerınden alıııan puanlar kullanılarak uç OSS puanı hesaplanır
Bunlar:
1- Sozel Ağırlıklı OSS Puanı (OSS Sozel)
2- Sayısal Ağırlıklı OSS Puanı (OSS Sayısal)
3- Eşıt Ağırlıklı OSS Puanı (OSS E \ )'
OS^ \1 değerlendırmelerını dıkkate alarak OSS (Bınncı Basamak
Sına\ıl soru adedı \e oğrencılerın çıkarabıldıklerı sozel \e sayısal
netler a>ağıda gostenlmıştır
ÖSS Sözel Türkiye ortalamaları
OSS'de yıllara gore soru sayıları
Y1LLAR
1986
1987
1988
1989
I99O
1991
1992
1993
1994
1995
SÖZEL
Turkçe
33
35
34
35
35
35
36
36
36
44
Tanlı
18
18
18
18
18
18
18
18
18
19
Coğrf
15
15
15
15
15
15
15
15
15
15
Felsefe
5
8
7
8
8
8
8
8
8
10
SAYISAL
Mate
35
35
33
32
32
32
32
32
32
44
Flük
16
16
20
20
20
20
20
20
20
19
Klmya
13
13
12
14
14
14
14
14
14
13
Blyo
7
7
9
9
10
10
10
10
10
12
Yıllar
1991
1992
1993
1994
1995
Soru Sayısı
76
77
77
77
88
Ortalama
35 02
32 53
32 77
29 54
37 46
Ba$vuran Aday S
898 928
979 082
1 088 393
1 190000
1 212 580
| ÖSS Sayısal Türkiye ortalamaları
Vıllar
1991
1992
1993
1994
1995
Soru Sayısı
75
77
77
77
88
OrtaJama
9 67
10 62
9 67
9 60
10 82
Başvuran Aday S
898 928
979 082
1 088 393
1 190000
1 2 12 580
Oğreneıler bu sina\da sozel bolumdekı sorulann yuzde 38'ını
sayısal bolumdekı soruların yuzde 9"unu yapabılmektedır
ÖYS'de neredeyiz?
II. BASAMAK SINA\ ININ (ÖV S) NİTELİĞİ
Ikıncı Basamak Sınau (OYS) Bırıncı Basamak Sınavfnı
kazanan ogrencılerı sına\ sonuçlarına gore y uksekoğretım pn>
gramlarına yerleştmr'
Bu sinaun suresı 210dakıkadır Adaylara 5 ayn bolunıden oluşan
bırtest uygulanır
Testler Fen Bılımlen Matematık. Türkçe Sosyal Bıhmler \e Dıl
sorularındaıı oluşur
FENBİLİMLERİTESTİ:62sorudur Fızık kımya\ebıyolo|ider-
slerının konulanm içerır
MATEMATİK TESTİ: 52 sorudıır Cebır geometrı ı^lem ant-
nıctiL'i \e problemlcrınden oluşur
Tl RKÇETESTİ:62-65 soruduı Paragrat dılbılgısı anlamvcedc-
bı\at konulanm ıçerır
SOMAL BILİMLFR TESTİ: "2 soıudur Taııh coğratya \e
felsefe guıbıı soruİJiını içenr
^ ABANCI DİL TESTİ: ^5 sorudıır Ingılızce-Almanca-Fransizca
soıularmdan oluşııı
Yukarıddkı OSV VI \enlermc goıe y uksekoğıcnım için bas\uran
gençlerımızın I basamak siıuiMiıda basaıılı olamadıklaıını goınıck-
teyız
Çızelgelerde son 5 yılın oıtalamalarına bakıldığmda St)/el'de(75-
88 soru) ortalanıa net: 34-35, SaMsal'da (75-88 soru) ortalama net: 9-
lüolduâu üorulmektedır
SON ON YILIN ÖYS SORULARI
Yıllar
1986
1987
1988
1989
1990
1991
1992
1993
1994
1995
Fen Blllm
48
60
59
60
61
62
62
62
62
62
Matematık
32
52
50
53
52
52
51
52
52
52
Türkçe
38
62
62
65
65
66
67
67
63
64
Sosyal Bıl
47
70
70
71
71
71
72
72
72
72
Dıl
30
75
75
75
75
75
75
75
75
75
ANKARA NOTLARI
MUSTAFA EK.MEKÇİ
• ••
Tevfik İleri'nin
Tonguç'a Saldırısı
19 11 1951 Cuma gunku TBMM'nın kapalı oturu-
munda konuşan Mıllı Eğıtım Bakanı Tevfik İleri, Koy
Enstıtulerıne en ağır saldırılarda bulunur Bunu da tu-
tanaklardan ızhyorum
Başkan - Lutfen sukûnetı muhafaza edelım Soz
Mıllı Eğıtım Bakanı Tevfik llerı 'nındır
Mıllı Eğıtım Bakanı Tevfik llerı (Samsun) - Muhterem
arkadaşlar. Reşat Şemsettin arkadaşımızın bir husu-
su tavzıh (açıklama) sadedınde benı kursuye davet
etmelen dolayısıyla huzurunuzdayım
Şu cıhetı bırçok yerlerde soyledım Burada bızzat
huzurlarınızda ve heyetı umumıyenızın huzurlarında
tekrarda fayda goruyorum Eskı ıktıdarzamanında, kı-
sa birmuddet ıçın dahı olsa, Mıllı Eğıtım Bakanlığı'na
Reşat Şemsettın'ın gelmış olması bu dava hesabına,
memleket hesabına ve bızım bugun yapmakta oldu-
ğumuz ışlerı bırparça olsun hafıfletmek hesabına da-
ıma şukranla kayıt ve yad ederım (Bravo seslerı al-
kışlar)
Kendılennın temas ettıklerı hususta ben de ısrarla
duracağım Komunızmle mucadele gıbı cıhan şumul
bir dava karşısında, mutlaka partılerın ustunde bir y-
er almak hepımıze duşen bir vazıfedır Bunu kendıle-
nnden ve butun arkadaşlarından bu nokîada hassa-
sıyet rıca ederım Konuşacagım mevzu çok samımı
olacaktır
Reşat Şemsettın'ın bu davadakı hızmetlerını boy-
lece tespıt ettıkten sonra şunu açıklayayım kı, herşe-
ye rağmen devraldığımız muesseselerı bılhassa Koy
Enstıtulerını bırçok hastalıklarla bırçok mıkroplarla
malûl (sayrı) olarak devraldık Demın askerı yargıç ar-
kadaş burada Koy Enstıtulennden ve Hakkı Ton-
guç 'tan bahsettı Bana sorarsanız Reşat Şemsettin ar-
kadaşın, Koy Enstıtulennden ve Hakkı Tonguç'tan
bahsedışı ıle onun bahsedışı arasında bir fark vardır,
onun yanında bu çok hazındır Hadıseyı çok korkunç
mahıyette burada aksettırdı/er Bunlar burada zapta
da geçmış bulunuyor
Bir şeye temas edeceğım Demın burada İsmet
inönü'yu ıgfal etmış olmakla onu kandırmış olmakla
lyı bir dava ugrunda onu yanlış yollar
a sevketmış ol-
duğunu açıkça soyledıklen Hakkı Tonguç'a Reşat
Şemsettin, bu mıllı hıslerle acaba ne yapmak ısterdı?
Çok şeyyapmak ısterdı Ama kabul etmek ıstemedık-
lerı o destek ıstedığını yaptırmamıştır llk tednsat u-
mum mudurluğu gıbı çok azız bir mevkıden alınarak
ancak ıkıncı azız bir mevkı olan talım terbıye heyetıne
nakletmekle ıktıfa etmışlerdır Bunu kabul etsınler Bu,
Reşat Şemsettin ın kendı arzusu değıldır Fakat Hak-
kı Tonguç 'a destek olanın arzusudur (Bravo seslerı).
Bu Hakkı Tonguç bir muddet talım terbıyede kaldık-
tan sonra Ataturk Lısesı'ne resım hocası yapılmıştır
Hakkı Tonguç, degıl ılk tednsat umum muduru değıl
talım terbıye azalığı, degıl resım hocalıgı Turk çocu-
ğunun karşısına çıkamayacak kadar bu memlekete
hıyanet etmış bir adam olması sıfatıyla onun oradan
tutulup atılması şukurolsun, bıze nasıp olmuştur (Bra-
vo seslerı)
Bir hadıse anlatacağım bılmıyorum, Reşat Şemset-
tin Bey bılıyorlar mı
7
Kendılerı çok şey bılıyorlar Bir
seneden ben ınceden ınceye yaptıgımız tahkıkat so-
nunda komunızm manıfestosu tercume edılerek Ha-
sanoğlan Enstıtusu nun bırtakım talebelerıne dağıtıl-
mış oldugunu tespıt ettık Bu ış bu kadar sıstemlı, bu
kadar haınane ıdare edılmıştır Hakkı Tonguç'ur\ bu
derece laubalılık, musamahalı teşvıklerı olan dosyası
hazırlanmış ve Şûrayı Devlete (Danıştay'a) verılmış
bulunmaktadır (Not Danıştay da Tonguç un savun-
ması unludur 30 Eylul 1950 gunlu savunması sonun-
da Danıştay Tonguç u cezalandırmak ısteyen Tevfik
llerı nın başvurusunu reddettı Tonguç u bakanlık em-
rıne alma ıstemını de gulunç bularak ışleme koymadı.
Tonguç'a. Tevfik llerı "Seni hapıslerde surundurece-
ğ;m'"demıştı Kendısı 27 Mayıs 1960 tan sonra Yas-
sıada'ya gonderıldı Vatana ıhanet suçuyla yargılandı
31 Aralık 1961'de cezaevınde oldu )
Tevfik İleri'nin eleştırılerı arasında Koy Enstıtulenn-
de kız-erkek oğrencının karma eğıtım gormesı de var-
dır Kız ogrencılerı izmır'de ayrı bir okulda toplamak-
la ovunur Tonguç un bir oğretmene Italyan yazar İg-
nazio Silone'nın 'Fontamara" kıtabının çevırısını ar-
mağan ettığı gerekçesıyle cezalandırılmasını ıster
Tonguç aklanır çıkar llerı Koy Enstıtulerının kentler-
den uzakta kurulmasını da eleştırmekte bunu da da-
va konusu ıçınde gundeme getırmekteydı
Tevfik llerı 1944 yılında Samsun da bayındırlık mu-
duru ıken,Samsun'daçıkan '79Mayıs derqısının66
sayısına Koy Enstıtulen ıle ılgılı bir yazı yazarllen, bun-
da ozetle şoyle der
Bunların herbırı yakında bir koye oğretmen gı-
decek Bir yandan o koye çıftçılıgı. demırcılıgı, en lyı
şekılde sokacak, bir yandan da koyun kuçuk çocuk-
larına bu enstıtuden aldığı bılgıyı ruhu aşılayacak
Evet, tesadufen gormemış olanların katıyen bılme-
lerıne ve tasavvur etmelerıne ımkan olmayacak şekıl-
de yepyenı bir gençlıgın yepyenı bir neslın bu Koy
Enstıtulennde yaratılmakta oldugunu zevk alarak gu-
rur duyarak gorduk Bugun dıleğımız Turkıye ıçın çok
faydalı olan bu Koy Enstıtulen davasının muvaffak ol-
ması gerçekleşmesıdır Bu guzel, bu hayat dolu, ıs-
tıkbalımız ıçın çok umıt vencı bu enstıtuden ayrılırken ,
şoyle duşundum ',
Şehırlerın kasvetlı, mufsıt (bozucu) ınsanı bedbın
edıcı havasından bunalanlar buraya ugramalıdırlar. •
Burası, hasta dımağ ve ruhlar ıçın bir şıfa kaynağı'
olacaktır
B U L M A C A SED İT > LS 11 1 \
1 2 3SOEDANSAÖV
1/ 'i uze gulen dal-
ka\uk II Iretımle
elde edılen kullanma
degerı > apıi 5ı
Testlk l-ıkıet ın K-
tanbul a ianetler
sagdırdıgı unlu >ı
ırı Aksama aksak-
(ık 4/ Tohunılaıın-
dan kandıl\ ıgı ı,ı-
veklerınden sarı bo-
\a ı,ıkarıl ın oisu bıı
bıtkı 5/Halkdılınde
sogukalgınlıgına\e-
rılen ad Eskı dılde
ınıltı 6/ Bir ııota
Parola Guzel kokulu olan
H') 7/Mğınn Jgzından akan
•.aha !>a>nıa belirten bir un-
lem Hl Shakespedre'ın tr.ı- 2
ledisi Oth«.llo nun
rınden bırı \ uı_ut>,j hıı,bır
eksigı olma\an saglıklı 9/
Guttedekı \uıgulu \e \urgu-
suz heı.elerle ınuzıgın ku\- 6
setlı \e za\ıt zanunlarının
tam u\umlu olnusını sagla-
\an kuıallaıın lunıu
Mk\RID\N V^AĞIN \. 9
I lıınlı kaharıik kjlın bu-
kulnıus sKinı 2/()\lumlu \<, e'le >u/e Nurulan tokaı 3/ kı-
mı ınto nloıııı ıapımınd.ı kullanılan snah hır jidt, • k.t^ının oz
benlıgı 4/Taıla MIIIII Tıpdılınde "•bere" anlanıında kullanılan
s07i.uk 5/ K.ıtı gelmeven E \kmluıolumsiı/\ ıpmakta kullanı-
lan ok 6/ Dedını akı,a — ı,olde ne gı./e. ( K.ıı U.IOJIJIII Ahı
kumlu^larına gırenlerın loıenlc bellerıne baglaıuın ku^ak II
Hamanı Bırnota S/ Babaılıgın kolu olan bıı m<./hep 9/Ikı anı
ayıran zanıaıı dılımı Bıtkılerden elde edılen kokulu \e u^ucu