Catalog

4 AĞUSTOS 1995 CUMA CUMHURİYET SAYFA KULTUR 13 Einstein'ın çöpçatan olduğu sevimli bir romantik güldürü: 'I.Q.' 4 Beynmiz kalbinizi efldlemesnıP SUNGU CAPAN Çağdaş fiziğin temellenne harç koyan, insanoğlunun evrende olanı-biteni nasıl yorumlayacağına ışık tutan. sadece yüzyılımızın değil bütün insaniık ve uygarlık tarihinın en büyük bilim adamlanndan olan, sevgi ve banştan yana Albert Einstein'ın çöpçatanlığa soyunduğu "Aşk ve Zekâ", oldukça şirin bir duygusal komedi. baştan belırtmek gerekirse. Sikıntılı bir ruh haliyle, paldır küldür. bıkkm ve umarsız. gün ortasında karanlık salona dalıveren benim gibi bezgin ve kaşarlanmış seyirciye bıle neşe terapısı uygulayan, masalımsı. hoş bireğlencelik. Filmin müziğinin ana aşk ve zekâ ikilemı üstüne hoş bir romantik güldürü \Jr l . I 3 ri I k ı ^ ^ «* - J H I k l i l » \ P " ^ 1980'liOzalyıllannınbizde ^ ^ ^ < — " — " " ^ -*•«• • * " — »Ni m de popüler kıldığı Amerikanca deyişlerin en yaygınlanndan birini isim edinmiş filmin kendi zekâ katsayısı da esprili. tatlı çağdaş bir masalın içerdiğinden pek yüksek değil doğrusu. Izafiyet teorisinin Alman asıllı. alçakgönüllü sahibine. bu kez 'Beynin kalbi etküemesine izin vermeyin!' yollu. sevgiden yana mesajlar verdirip, ne istediğini bilmeyen güzel yeğenini, bilimkurguya fena halde kafasını takmış, tutkulu. saf ve koç gibi bir araba temircisi oğlanla mercımeği fınna verdirme üstüne kurulu bir çöpçatanlık entrikası, Einstein"la kuşkusuz. Yahudi kökenli. 20. yüzyılı değiştirmiş çeşitli buluşlanna karşın ampul değiştirmekten Aşk ve Zekâ (I.Q) Yönetmen: Fred Schepisi / Senaryo: Andv Breckman, Michael Leeson / Kamera: Ian Baker/ Müzik: Jerry GoMsmithV Oyuncular: Meg Ryan, Tim Robbins, "\Valther Matthau, Charles Durning. Stephen Fr>, Lou Jacobi, Gene Saks / 1995 ABD(UIP) Maslak Mövenpick, Beyoğlu Atlas, Altunizade Capitol, Osmanbey Gazi, Kadıköy Süreyya. Bakırköy Renk, Etiler Akmerkez sinemalannda. teması da ister istemez ilkokul çağlannı şöyle bir çağnştınyor, çocukluğumuzun çaîıntı 'Daha dün annemizin kollannda yaşarken. çiçekli bahçemizin vollannda koşarken, şimdi okuüu okhık! sımflan doldurduk, neşeliyiz hepimiz, yaşasın okulumuz' şarkısının aslını leitmotif gibi kullanmış. ünlü babasının işini devralmış müzikçı Jerry Goldsmith. Geçmiş yıllardan "Cry in the Dark- Karanhkta Bir Çığlık". "Plenty- Bolluk" gibi Meryl Streep fılmleri ya da "Roxanne", "Rus Evi" gibi nispeten ilginç sayılabilecek çalışmalarıyla hatırladığımız. Hollyvvood'a kapağı atmış Avustralyalı yönetmenlerden Fred Schepisi'den, yerini iyice saglamlaştıran. acız üç >a^lı bılım adamı arkadaşının sevimli hınzırlıklan ve gönül alıcı. ustalık gösterisi oyunculuklar, klasik Amerikan komedısi geleneğinın çağdaş uzantısı niteliğindeki bu komık. pembe masalı çekici kıhyor.Özellikle uzayın sınırlan. zaman-mekân sorunsalı ve fizik problemleriyle uğraşmasının yanı sıra bu kez feleğin çemberinden geçmiş, bilge bir aşk tannsı ve sevgi havarisi olarak birtakım aşk denklemleri üretmeye kafa yoran Albert Einstein rolündekı VValther Matthau, unutulmaz bir oyun döktürüyor gerçekten. Einstein'ın bılimle uğraşmaktan doğru dürüst yaşamayı unutmuş. güzel matematikçi yeğeniyle (Meg Ryan). zorla aralannda kimyasal reaksiyon oluşturan. 'Comks^ kafalı, bilimkurgunun gözlükleriyle hayata bakan. liseyi bile biteremış ama cin gibi mekânısyen, irikıyım tamırcinin (Tim Robbins). Kuantum mekniğınden Zeno paradoksu ve zekâ testlerine kadar yayılarak tozpembe bir mutlu sana ulaştınlıyor bu evlilik masalı. Oyküye bilimi kullanmaya bakan, çıkarcı politikacı tiplemeleri (Charles Durning) ve tamirhane sahibi. Italyan asıllı, uyanık özel girişimcilerle. hatta 1950- 60 arasının. uzayda Sovyetler'le kıyasıya bir rekabete kalkışan ABD Başkanı Ike'ını dahı kanştırmadan edememiş Schepisi-senarist Andy Breckman ikilisi. Kişisel olarak en hoşuma giden sahnenin, dâhi çocuklar doğurmak için Meg Ryan'ın neredeyse evleneceği. fena halde dalga geçilmiş, çokbılmiş psikoloji profesörü, züppe Ingilizin (Stephen Fry). fare, maymun vb. bütün kobaylannın. üç dâhi kahramanımızca özgürlüklerine kavuşturulduklan sahne olduğu "Aşk ve Zekâ", kaçınılmaz C+E formülüne bağlanıyor sonuçta. (Burada C, masaldaki adıyla Catherine-Meg R> an. E de. sevimli yaşlı bilginlerimizin. uzay yolculukiannı gerçekleştirecek bir nükleer motor keşfeden genç deha olarak yutturduklan, oto tamırcisi, tosuncuk Edward-Tim Robbins oluyor efendim!) Ve bu bıraz şişirilmiş tozpembe mutlu sonda, tabıi ki kaçınılmaz onlar ermiş muradına. biz çıkalım kerevetine vaziyetlen... 'Komik ve kozmik bir kazanın kurbanlan olmaya aday" çağımız ınsanına. aşkın önemını. Einstein'vari çöpçatanlık formüllenyle naçizane hatırlatarak 'Duygu mu, mantik mı" sorusuna. şen, şirin. gırgır bir güldürü boyutlan ıçinde cevap arayan filmde. aşİcla (duyguyla) mantık arasındaki sarkaç, tabii ki aşkın üstünde duruvor sonunda. Film. Nazı çizmesinin tehdit ettiğı 1930'lann Avrupası'ndan kaçarak ABD'ye göçen \e Princeton'da araştırmalannı yapıp derslerini veren, çağımıza özgü. dalgın bilim adamı imajının da baş temsilciliğini kimselere bırakmamış, ünlü Einstein'ın, deneysel psikoloji profesörü, gıcık bir akademisyenle evlenerek mutsuz olacağına inandığı yeğeninin gönlünü tam anlamıyla dolduracak, yeni bir damat adayı arayıp bulma çabalan üstüne özetle. Einstein Amca'nın. bir dâhiyle evlenmek saplantısı gösteren. I.Q.'su yüksek ama bılimin keskinleştirip güdükleştirdiği hayatının 'yaşama katsayısı' oldukça düşük. aklı hayli kanşmış. matematikçi yeğenıne aşkı tattırmak, kızı planlı-proglamlı takılan. soğuk, burnu büyük. kibirli, 'Fare Adam' nişanlısından kurtarmak için verdiği savaşımdaki baş yardımcılan da muzip ve haylaz sokak çocuklan çetesi gibi vakit geçiren, uçuk kaçik, ama olgun. deneyimli, hayat filozofu tavırlı, peygamber gibi üç yaşlı arkadaşı, Prof. Godel, Podolsky ve Liebknecht (Lou Jacobi, Gene Saks ve Joseph Makr). Adeta sihirli değnekleriyle bilimkurgu tiryakisi, biraz safkeriz ve gürbüz tamirci delikanlıyı, güzel yeğeni baştan çıkarmak üzere dayanılmaz bir genç dâhiye çeviren yaşlı kahramanlanmızın sürüklediği "Aşk veZekâ", iyi yazılmış. ustaca anlatılmış ve oynanmış, hafif, ama keyifli bir masal. Güldür güldür güldürmeyip minik minik gülümsemelerle tüketiliveren, beynine ve yüreğine ışıltılar saçtığı seyircisini hoşnut bırakan, esprili ve duygusal bir güldürü. Çok bilinmeyenli matrak bir aşk denklemi ya da bilim soslu, romantik bir komedi. Her ne kadar 'Aptalca bir yimserliğin. haklı bir kötümserliğe veğlenmesi gerektiğr gıbısınden mesajına katılmasanız da. 5 2 V E N E D İ K F İ L M F E S T İ V A L t Bütün yoflar Venedik'e çıkarBu yılki Venedik Film Festivali'ne Wo- ody AİIen. Hal Hardey, Spike Lee ve Sean ftnn gibi yönetmenlerin yenı filmlennin yanı sıra Quentin Tarantino, Roberto Rod- riguez, Ale\andre Rockwell. Allison An- dersın skeçli "Four Rooms" fılmı de ka- tılyor. Michelangelo AntonioniAYîm Wenders ortakyapımı "BeyondtheClouds" festiva- le yetiştinlebilirse. bu yılki Altın Aslan ya- nşmasının açılış filmi olacak.30 ağustos- 9 eylül arasında gerçekleştırilecek festiva- lin direktörü Gillo Pontecorvo "Bu garip iküiden (Antonkmi-Wenders)cok şey bek- liyoruz" dıyor. Bu yıl 52.sı düzenlenen festivalin kesin programı hâlâ bellı değil. Ama "Apollo 13". "Bnneheart", "Crimson Tide", "Do- lores Claiborne", "First Knight" ve "\Va- terworW" gibi Amerikan filmlerinin gös- terileceğme kesin gözüyie bakılıyor. Fes- tıvale gelmesi beklenen ünlülenn arasında Tom Hanks. Mel Gibson, Gene Hackman. Denzel VVashington, Kathv Bates, Jennifer Jason Leigh, Meg Ryan, Kevin Kline. Sean Connery ve Kevin Costner var. Bu sanat- çılann katılımıyla Venedik Aslanı. bu yıl megastarlann pek katılmadığı son Cannes Festivalı'nin yitirdiğı itiban üstüne çeke- cek. Katılımı kesinleşmemesine rağmen kay- naklar, SeanConnery'nin festivalde bu yıl sinemanın 1 OO.yılı nedeniyle verilen 8 adet "Başarüı Kariyer Ödülü"nden birini ala- cağını belirtiyorlar. Festival direktörü Pon- tecorvo. şu sıralarda Los Angeles'ta, festi- val için gerekli film tenıaslanyla uğraşıyor. Pontecor\o'nun lıstesinde, MikeFiggisın Nicolas Cage'ı yönettıği"Lea>ing Las Ve- gas". Mkhael Hoffman'ın Meg Ryan ve Robert Downe> Jr.'ı yönettiği "Restorati- on",Kathr>n Bigekm'un. Ralph Fiennes, Hong Kognlu yönetmen YVong Kar-VVai'nin "Fallen Angel"'i de Venedik'te .\ngele Bassett ve Jutiette Lewis"i yönettı- ğı fılmı "Strange Days", Hall HartJevın "Fürt" ve Spike Lee'nın Harvej Keitellı "CLockers"ı yer alıyor. Bu yıl. başrollerinı Jack Nkolson ve An- gelica Huston'un paylaştığı ve Sean Penn'in yönettiği "The Crossing Guard" adlı film de Altın Aslan ıçın oldukça güç- lü adaylar arasında. Nicholson, 1994'îede "W»iria Lido'dabeğenilmişti. VVbodv Al- len" ın son fılmi "Mighty Aphrodite" de. bu yönetmenin daha önce Venedik'te gösten- İen "BulletsOverBroadwa>" \e "Manhat- tan Murder Vlysten -Bir Cinayetin Esran" gibı.bu yıl oldukça ıddıalı. Allen'ın yamsıra Heiena Bonham Car- ter ve Mira Sonino'nun rol aldığı bu fil- min bir bölümü, yönetmenin New York dı- şındaki endertercihlennden Sicılya'da çe- kilmiş. Pontecorvo, Variety dergisine fes- tıvalle ılgili en önemli problemin istediği iki-üç önemli filmin zamanında yetışme- mesi olduğunu belirtiyor. Festi\al yetkili- len şimdılerde. ılk seçimlennde festıvale dahil etmeye karar verdikleri Martin Scor- sese'nın "Casino"su \e Stephen Frears'm u Marr\ Reilhr sı üzerinde duruyorlar. Festivalin ısrarla peşinde olduğu, Jo- celyn Moorehouse'un Uînona Ryder'ı yö- nettiği "Hmv to Make an American Quilt" adlı fılmse. çekımleri tamamlanmadığın- dan festıvale yetışmiyor. Yenı fılmler ve deneysel çalışmalardan Gregg Arakis'in "The Doom Generati- on"ve Robert Epstein^Jeffrey Fried- man'ın. sinemada homoseksüellı&ın tari- hi konulu. "The CeUutoid CtoseTadlı bel- geselı oldukça iyı eleştirileralıyor. Bu alan- da Ingiliz Sinema Enstitüsü'nün "Sinema- nın Yüzyıiradlı projesınin birparçası olan ve Avustralya sinema tarihinı anlatan. Ge- orgeMiller'ın "40000 YearsofDreaming", Fransız yönetmen Agnes N'arda'nın birkaç yıl önce ölen kocası. yönetmen Jacques Demy hakkındaki belgeseh. VasiB Sikwiç- v e Oja Kodar' ın "Orson \Velles- The Ma- gician"ı, ve 1938"deyapılmış veyeni orta- yaçıkan "800Heroes"adlı Çın belgeseli de festivalin önemli filmleri arasında gösten- liyor. Amerikan fılmleri dışında.Agnieszka Holland'ın yönettiği Leonardo DiCaprio \e DavidThevvlis'ın oynadığı, Fransız şair Rimbaud'nun hayatını anlatan "Total Ec- lipse" ve Antonv Hopkins'ın yönettiği. Çe- ho\'un ">'anya Dayı"sından uyarlanan "August" da ödül adaylan arasında. Pontecorvo, "Bu >ılki Cannes ve Berlin festivalleriyle karşılaştınrsak, Venedik'te bu yıl büyük isimlerin imzasını taşnan ye- ni eseıier yok.Bağımsız yapımlar arasında, yeni ve iyi fılmler bulup sürprizter yapma- yı düşünü\oruz"diyor. Aralannda seçim yapılması muhtemel ikı lrlanda filmi Pat O'Connorın "CircleOf Friehds"i ve Tha- deus O'Sullivan'ın Kuzey lrlanda savaşı draması "AU Our Fault". tskoç GiDes Mac- Kinons'ın 1968 Glasgovv asi gençlıği hak- kındaki "Small Faces" filmi de seçilmeyı bekliyor. Italya adına yanşması muhtemel fılmlerden ılkı. MarcoTullioGiordana'nın "Pasolini-An Italien Crime" adlı, Pasolmı cınayetı soruşturmasını ve duruşmalannı konu alıyor. Ettore Scola'nın "Story of a Poor YoungMan" adlı kara mızah fıfmi ve Italya'nın Pedro Almadmar'ı denilen yö- netmen Pappi Corsicato'nun "Black Ho- les"u da öteki Italyan yapımlan. Fransız yönetmen Claude Chabrol'un, ünlü lngilizpolisiyeyazan RuthRendeU'ın "A Judgement in Stone" adlı romanından uyarladığı ve başrollerini Sandrine Bon- naire. Isabelle Huppert, Jacqueline Bisset ve Jean Pierre Cassel' ın oynadığı "The YENİ BAŞLAYANLAR... YENİ BAŞLAYANLAR... YENİ BAŞLAYANLAR... YENİ BAŞLAYANLAR... SALAK İLE AVANAK "Dumb and Dumber", güzel, genç bir kadınm peşinde ülkeyi baştan başa düşe kalka aşan, kalpleri büyük, akıllan küçük, salak Lloyd ve avanak Harry'nin başlanna gelenleri öykülüyor. Rhode lsland'lı salak ama sevimli limuzin şoförü Lloyd Christmas (Jim Camey), güzel yolcusu Mary Svvanson'ı (Lauren Holly) havaalanına götürdüğü zaman. kadınm kasıtlı olarak kalabalık terminalde bırakrığı, evrak çantasmı görüp alır. Çantayı ona iade etmeye çalıştığında arabasını çekerler ve ışinden olur. Aslında çantada Mary'nin kaçınlan kocasmı kurtarmak için gerekli olan fidye vardır ama. Lloyd'un bundan haberi yoktur tabii. Çanta Lloyd'un eline geçince, parayı almak için hazır bekleyen haydutlar da, hemen onun peşine düşerler. lşsiz ve arabasız kalan Lloyd kendinden de salak, avanak arkadaşı köpek berberi Harry Dunnedan (Jeff Daniels) onu arabasıyla Aspen'e götürmesini ister. Ikisi birliİcte Harry'nin, kocaman kuyruğunu sallayan bir köpek şeklindeki kamyonetiyle yola koyulurlar. Polisler. Mary'nin İcocasını kaçıran haydutiar, kamyon şoförleri ve salak ikilinin yoluna çıkma bahtsızlığına uğrayan herkes peşlerine düşer... tkili komedyenlerin tarihınde. Lloyd ve Harry kadar salak ve avanak bir çift yok. Onlannki hafızalara nakşolunacak bir salaklık. Eğer her ikisinin de birazcık beyinleri olsaydı. bunun toplamı bıle tam bir beyın etmez, yanm bevin olarak kalırdı... Jim Carrev. Jeff Daniels, Lauren Holly, Teri Garr ve Charles Rocket'ın başlıca rollerini üstlendiği, Peter Farrelly'nin yönettiği "Salak ile Avanak" komedisi, bugün sinemalarda gösterime sunuluyor. DÖNÜŞ YOK "No Escape" imkânsız gibi görünen bir fırann, geleceğın hapishanesinden kaçışın inamlmaz öyküsü. Yıl 2022. John Robbins (Ray Liotta), özel tim komutanı savaş suçlusu olarak tutulduğu güvenlik binasından. tehlikeli mahkûmlann atıldıklan ve kendi başlanna bırakıldıklan Absolom adasına gönderilir. Outsıders adıyla bilinen grubun insafsız lideri Marek (Stuart \Vilson) ile karşı karşıya gelir ve lider Father'ın (Lance Henriksen) yönettiği insıders grubunun bölgesine yönelır. Amacı adadan kaçış yolu bulmaktır.. Bugünden başlayarak gösterime gıren, Martin CampbeH'in yönettiği "Dönüş Yok", gerilimli bir serüven filmi. SATILIKKADIN Baştan çıkancı, güzel bir kadınla yakışıklı birgangster, 1920'lenn çürümeye yüz tutmuş Berlini'nde bir araya gelerek. ihanetlerle, aldatmalarla dopdolu bir dolandıncılık serüvenine atılırlar. "BitmejenÖjkö 2"nin yönetmeni Karin Howard'ın imzalâdığı, erotık bir masal niteliğindeki "TheTtgress-Satıbk Kadın". ıki haftadır gösteriliyor. "Giilün Adı"yla anımsanan Valentina Vargas, James Remar ve ölümünden öncekı son rollerınden birinde görünen George Peppard oynuyor "Sabhk KaduTda. VAHŞt DOĞU TATLI BATI (Wagen'b Erast) Yönetmenliğini Ptter Markle'nın yaptığı ve başrollerini John Candv ve Rkhard Lewis'in paylaştıklan \Vagons East (Vahşi Doğu Tatlı Bah) adlı film vizyona girdi. Amerika'nın batısında yaşayan küçük bir grup insanın, hayatlanndan sıkıldıklan için bir atlı araba konvoyu oluşturarak. doğuya doğru olan yolculuklannı konu alan filmde, başrol aktörü John Candy çekimler sırasında ölmüştü. The Crovv filminde Brandon Lee'nin ölümünden sonra gözüktüğü sahneler gibi bu filmde de John Candy'nin ölümünden sonra çekilen sahneler bulunuyor. günlerin en sevimli filmi "I.Q." kukusuz. Kısacası irili-ufaklı gülümsemelerin ve keyifli dakikalann belini doğrultan "Aşk ve Zekâ"da, dağınık saçı başı, dökülen üstü başı. belirgin Alman aksanı. kalender tavırlan ve sarsak jestleriyle. upuzun boyunun dışında adeta tıpkısının aynısı bir Einstein olmuş Walter Matthau'nun yanı sıra tamirci-Tim Robbins de çok iyi. Bir Capra güldürüsünden fırlamış Gary Cooper ya da Cary Grant'ın sanki modem bir versiyonu gibi. yüzüne biçtiği anlamlarla, çipil gözleriyle. kooa bedeninden ve patates suratından pek umulmayacak bir esneklıkle oynayan Tim Robbins, ondan daha çok oturaklı performanslar bekleyen hayranlannı memnun bırakıyor yine. Zekâ katsayısı pek klişelerden öteye geçemese de "I.Q" (yani "Intelbgence Quotient") sıcak günlerinizi tatlandtracak bir Hollywood şerbeti. Ceremom"si de başan bekleyen filmler- den. Henüz katılımı kesinlik kazanmamış öteki Avrupa filmleriyse Hollandalı Jos Stelling'ın "TheFhingDutchman", Ispan- yol Carlos Saura'nın "Flamenco" ve Por- tekizlı Joao Cesar Monteiro'nun "God's Comed\"sı. Afnka'dan katılan fılmlerin her an açık- lanması bekleniyor. Latın Amerika'dan sa- dece ıki film var. Meksikalı Carlos Carre- ra'nm "No Sender" ve daha önce "Straw- berrv and Chocolate-Çilek\e Çikolata"yla tanınan Kübalı yönetmen TomasGutierrez Alea'nm "Guantanamera" adlı filmleri- nin katılmalan kesinleşmiş. Festivalde yarışma dışı gösterilecek fılmlerse Arnaud Deplechin'ın "Comment je me suis dispute"ü ve Jacques Rivette'ın müzikal denemesi "Up Do»n Fragile"ı. Dırektör Pontecorvo "Sinemanın 100.yı- lında dünya sinemasına genel bir bakış ger- çeklestirmek istiyorum.Daha önce sunul- mamış Küba >e Kore fıimlerini bulabildi- ğim için çok muttuvıım" diyor. Kore'den "The People Dressed In \Vhite" adlı fıl- miyle festivale katılan yönetmen BaeYong- Kyun, eski bir ressam. Daha önce 1989'da yaptığı "Why Did Bodhi-Dharma Leave For The Orient" adlı fılmi. tüm dünyayı dolaşmıştı. Asya'dan da Vietnamlı Tran .4nh Hung'un "Cyclo"adlı fılmi gösterile- cek. Yönetmenın "The Scentof Green Pa- paya-Yeşil Papayanın Kokusu " adlı filmi. 19*93 Cannes'da "Alün Kamera" ödülünü almıştı. Hong-Kong'lu WongKar-Wai fes- tivale "Falling Angel" filmiyle katılıyor. Yönetmenin "Chungking Express" adlı filmi de 1996 yılı başlannda Amerika'da gösterime girecek. Çin'den kadın yönet- men Ning Ying'in yerel bir polisi hikâye eden komedı-draması "On the Beat" seçil- miş.(Derek Elley-Variety) KEDI GOZU VECDİ SAYAR Devlet ile Kültür Bir teşekkürle söze başlamak istiyorum. Geçen haftaki "KediGözü"çoksayıda kedinin duygulanna tercüman olmuş anlaşılan. Telefonlann ardı arkası kesilmedi. Bürokrasinin çeşitli kademelerindeki ke- diler somut örnekler vererek bana katıldıklannı belir- tiyorlar. Herbirinin kafasında cevap bekleyen yüzler- ce soru. iktidardakilerin şaşkınlığını hayretle izliyor hepsi de. Hele sosyal demokrat kedilerin durumu evlere şenlik. inandıklan ilkelere ters düşen politikalar kar- şısında tepkisiz kalmanın acısını içlerine sindiremi- yorlar. Geçenlerde gazeteler yazdı: "Kediler Azrail'i bile görebilir: Yaklaşan tehlikeleri önceden sezebi- lir" diye. Demek ki, iktidarda olmak bu sezgileri kö- reltiyormuş. Devlet aygıtında yönetici konuma gelen sosyal de- mokrat kedilerin ıhanetini affedemiyen kediler, sayı- sız sorunun yanıtını arıyor şimdi. Kültür alanında ön- celikler ne olmalı? Devlet kuruluşlannı güçlendirmek, her şeyi devlete bağlamak mı olmalı? Yöksa, bu ala- nın özerkleşmesi için çaba göstermek mi olmalı? Sosyal demokrat kediler bu doğrultuda hiçbir adım atılmadığından yakınıyor. Sonsuza kadar koltuklan- nı koruyacaklarına inanan - ya da inanmak isteyen bürokratlar sakin politikacıları yanıltıyor olmasın? Geçenlerde Anadolu'nun uzak bir kentinde bir kül- tür merkezinde ömür tüketen, günlerini kimselerin uğramadığı salonun bir köşesinde kıvrılıp uyumakla geçiren genç bir kediden bir mektup aldım. Şunlan yazmış: "Gazetelerde okudum, Çanakkale'nin Çan ilçesine 'Kültür Sarayı' yapılıyormuş. Anadolu'nun dört biryanında kültür merkezleri açılacakmış. Bina yapmakla kültürel gelişmenin nasıl sağlanacağım bir türiü anlayamıyorum. Şu anda Anadolu 'nun kaç ken- tinde bomboş duran salonlar olduğunu bilmiyor mu- sunuz? Bu salonlann nasıl kullanılacağına ilişkin bir projeniz var mı? Buraları sivil toplum örgütlerinin hizmetine sunmayı hiç düşündünüz mü? Yoksa, her birine birer müdür atayarak birkaç partiliye daha iş sağlamayı mı düşünüyorsunuz? Şu anda her ilimi- zin bir kültür müdürü var. Allah aşkına, ne işe yarar şu kültür müdürleh? Kültürün 'müdür'ü olur mu?" Kedi aklı bunları anlayamaz diyeceksiniz, haktısıntz. Ülkeyi "kültür merkezleri" ile donatmak çok güzel de, şu kapatılan merkezlere ne buyurulur? Son üç ay- da Diyarbakır'da MEDKOM Kültür Merkezi, Gazi Halk Kültür Evi, Izmir ve Adana Mezopotamya Kül- tür Merkezleri, Istanbul'da Ortaköy Küttür Merkezi kapatılmış. Belki, duymadığımız başkaları da vardır. Bunlann tek suçlan devletin kültür merkezi olmama- lan mı acaba? Geçenlerde ünlü ressam Duran Karaca Kültür Bakanlığı'na uğramış. "Sanatçı kartı"n\ istemek üze- re. Karşısına çıkan memur ne istemiş biliyor musu- nuz? "Sanatçı" olduğuna dair bir belge: Bu, bana sevgili Onat Kutlar'dan dinlediğim bir anekdotu anımsattı. 6O'lı yıllar. Bir avuç sinema dos- tu Sinematek'i kuruyor. En yakın destek Fransız Si- nemateki'nden geliyor. UNESCO'nun birmontaj ma- sası hediye etmesi sağlanıyor. Masa gümrüğe geli- yor. Tabii, bir sürü formalite. Kültür Bakanlığı'ndan bir yazı isteniyor. Onat, Bakanlığa geliyor. ismi lazım de- ğil, ilgili genel müdürü ziyaret ediyor. Genel müdür tam o sırada masasının üstündeki Atatürk resmini dü- zeltmekle meşgul. Konuya giriliyor. Genel müdür, "Tabii" diyor, "o işinizihallederiz. Ama, bana UNES- CO'nun bir kültür kuruluşu olduğuna dair bir yazı ge- tirmeniz gerek." Devlet ile kültür ilişkisi üstüne daha ne söyleyeyim. Tüm kedilere sabırlar diler, büyüklerimin ellerinden öperim. Halk tiyatposunun ilk dergisi ANKARA (ANKA) - Karagöz ve kukla sanatçısı Ünver Oral'ın geleneksel Türk halk tiyatrosuna ilişkin yazı, şiir, karikatür ve teknek bilgilerinin yer aldığı "Halk Tiyatrosu" dergisi yayımlandı. Geleneksel halk tiyatrosunun kaybolmak üzere olduğunu ve kendi imkânlanyla hazırladığı bu dergiyle yayın dünyasmdaki bir boşluğu doldurmayt hedeflediğini ifade eden Oral, dergınin halk tiyatrosu alanında ilk ve tek süreli yayın olma özelliğini taşıdığinı vurguladı. Denizli Şehir Tiyatrosu Ege turnesinde Kültür Servisi - Denizli Belediyesi Şehir Tiyatrosu kış sezonu boyunca gerçekleştirdiği etkinliklerinin yanı sıra yaz avlan boyunca da çevre il ve ilçelere oyunlannı taşıyor. Ağustos - eylül aylannda Şehir Tiyatrosu'nun gerçekleştireceği turneler şunlar: 10-14 ağustos Çanakkale 32. Troya Festivali. 12-20 ağustos 1. Bayramiç İDA Kültür - Sanat Festivali. 30 ağustos Çivril Kültür - Sanat Festivali, 16 eylül Acıpayam Kültür - Sanat Festivali. Aynca Sarayköy. Buldan ve Babadağ ilçeleri başta olmak üzere çevre il ve ilçelerde etkinliklerini sürdürecek. Turne kapsamında ise A. Turan Oflazoğlu'nun yazdığı "Gardiyan". Ali Meriç ve Metin Balay'ın yazdığı "Gozort", Tahsiıı Önal'ın yazdığı " Yaşam Oyunu" ve "Bir Çevre Masalı" adlı oyunlar sergilenecek. Barış Notası Kültür Servisi - Klas FM Bosna'da yaşanan katliama karşı bir albüm çıkanyor. Klas FM yetkilileri. dinleyicilerinden Bosna'da yaşanan vahşete, katliama duyduklan tepkilerini. şarkı sözü veya şiir olarak, hatta \arsa beste ve melodilerini radyoya göndermelerini, böylelikle bir albümün oluşturulacağını ifade ettiler. Albümden elde edilecek tüm gelir Bosna Büyükelçiliğini teslim edilecek. Beatrice Dalle gözaltında PARİS (A.A.) - Fransızlann ünlü sinema oyuncusu Beatrice Dalle uyuşturucu kaçakçılığı nedeniyle gözaltına alındı. Polis kaynaklanndan edinilen bilgilere göre, Dalle ile ilgili olarak soruşturmayı yürüten kaynaklar, sanatçının uyuşturucu kaçakcılanna yataklık ettiğinden şüphe edildiğini belirttiler. Sanatçının evinde yapılan arama da uyuşturucu hazırlamakta kullanılan bazı maddeler ve birkaç gram kokam ele geçirildiği belirtildi. Kültepe - Kaniş esepteri KAYSERİ (A.A.) - Kayseri - Malatya karayolunun 34. kilometresindeki Kültepe - Kaniş höyüğünde çıkanlan eserlerin bir bölümü Japonya'da sergilenecek. Japon hükümetinin isteği üzerine Kültür Bakanhğı, Kültepe - Kaniş kazılannda çıkanlan tarihi eserlerin bir bölümünü bu ülkeye gönderecek. Ocak - Nisan 1996 tarihleri arasında Japonya'nın başkenti Tokyo'da açılacak "Anadolu - Mezopotamya tlk Uluslararası Ticaret Sisteminin Unutulmuş Merkezi: Kültepe - Kaniş" adlı sergide. Kayseri Arkeoloji Müzesi'nden 98, Ankara Anadolu Medenıyetleri Müzesi'nden de 100 kadar tarihi eser Japonlar'a tanıtılacak.