Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
SAYFA CUMHURİYET 1 AĞUSTOS1995SAU
HABERLER
'Nâzım Hikmet
büyük şaip'
• ANKARA(\NKA)-
Devlet Bakanı Ayvaz
Gokdemır, Nâzım
Hıkmet'ın sıyası kışılığı ı!e
şaır kışılığını ayrı ayn
değerlendırdığını belırterek
"ŞaırNâzım Hıkmet'ın
şıırlennı her zaman se\erek
okudum" dedı Nâzım
Hıkmetie ılgılı goruşlennı
anlatan \e once 'İmaj
düzeltmeye çalışıvor
derler" dıyerek
yazılmasına karşı çıkan
Av\az Gokdemır,
kendısının de bır
edebıyatçı olduğunu
soy ledı Ay % az Gokdemır,
Nâzım Hıkmet'ın sıyası
goruşlennı hıçbır zaman
onaylamadığını. ancak
şıırlennı severek
okuduğunu belırterek.
"Nâzım Hikmet buyuk bır
şaır Tamam, en buyuk
Turk şaın değıl Bırçok
büyuk Turk şatnmız \ar"
dedı
Şeniatçılık
yapmadım'
• KO1NYA(AA)-Bıngol
Beledıye Başkanı
Selahattın Aydar (RP) bazı
basın-ya>ın organlannda
gorev den alındığı ve
teblıgat vapılamadığı
şeklınde çıkan haberlenn
asılsız olduğunu belırterek.
"Ben gorevımın
başındavım \e
kaçmıyorum Bugüne
kadar da herhangı bır
teblıgat yapılmadf dedı
Bır konuşma sırasında
kullandığı başkasına aıt bır
cumle dolayıstyla
şenatçılık ve tahnkçılıkle
suçlandığını kaydeden
Başkan Aydır, "Hıçbır
zaman şenatçılık
yapmadım, tahnkte
bulunmadım Şımdıye
kadar laıklığe, devlete.
mıllete \e demokrasıve
aykın soz \e davranışta
bulunmadım" dedı
Recep Koç
Parkı açıldı
• G\ZİANTEP(AA)-
Gazıantep'te. oldurulen
ANAP'lı Adalar Beledıye
Başkanı Recep Koç'un adı
venlen park. hızmete gırdı
Sangullek me\ kıınde
duzenlenen parkın
açılışında konuşan CHP'lı
Büv ukşehır Beledıye
Başkanı Celal Doğan.
Recep Koç'u "demokrası
şehıdı" olarak gorduklennı
\e ısmının yaşatılması
gerektığıne ınandıklannı
soyledı Bu arada, parkm
açılişına, Gazıantep Vahsı
Muammer Güler ıle Recep
Koç un oğlu Fatıh Koç da
katıldı
Gerekçesiz
gözaltı
• ADANA(Cumhuri>et
Güney tlleri Bürosu) -
Adana'da kebapçılık
yaptığı bıldınlen Omer
E>ı'nın, gerekçe
göstenlmeden gozaltına
alındığı one suruldu Insan
HaklanDerneğı(lHD)
\dana Şubesı'nde bır basın
toplantısı duzenleyen
Eyı'nın annesı Zelıha ıle
ağabevlen Mehmet \e
Fethı E>ı, "26 temmuz
gunü Hurnyet
Mahallesı'nde kebapçılık
yaptığı ışyennde Terorle
Mucadele Şubesı'nce
gozaltına alınan Omer
E>ı'den bılgı alamı\oruz
Savcılıktan bılgı
edınebılmek ıçın
aldığımız kâğıdı bıle
Emnıyet
Mudürluğu'ndekı yetkılıler
elımızden aldılar Aynca
çamaşırlannı
goturduğumuzde 'Bugun
gıt yarfn gel' dıye sureklı
oyalıvorlar Yakınımızın bır
an once ya serbest
bırakılmasmı ya da
mahkemeye
çıkartılmasını ıstıyoruz"
dedıler
Hacettepe'den
BM'ye suçlama
• ANKARA (ANKA) -
Hacettepe Unıversıtesı
Senatosu. Bosna-Hersek'te
Sırp saldınlan ıle yaşamak
zorunda kalan Bosna-
Hersek halkına karşı
BM'nın son derece
\ urdumduymaz bır tavır
sergıledığını bıldırdı
Unıversıte senatosu
yaptığı yazılı açıklamada,
BM'nın bolgede yalnızca
"kurşun askerler" ıle
temsıl edıldığını bunun da
21 yüzy ıl başında yaşanan
msanlık drammın
en kotu orneğı
olduğunu ılen surdu
Açıklamada, BM'nın
\ urdumduy mazlığınm
tanhe kotu bır leke
olarak yazılacağı ve hıçbır
zaman affedılemeyeceğı
belırtıldı
Burkay, solun büyük bir bölümünün Marx'ı ve Lenin'i dogmatik biçimde ele aldığmı söylüyor:
Sol maceracılığı sürdürüyor
K
emal Burkay. "Türkiye solu-
nun küçuk kuçük kistler için-
den çıkmasu birleşip bir guç
ve çekim merkezi oluşturma-
sı için >eni bir anlayişa, hoşgö-
rüye ve sorumluluk duygusuna ihtiyacı bu-
lunduğunu" sovluvor
u
Türkiye solunun gecmişteki hatalan ne-
lerdi?" seklındekı sorumuzu yanıtlarken
"Türkrve solu 1%0'u yıllarda iyi bir fırsat
>akalamıştı. legal bir örgüte sahipti ve hız-
İa kitleselleşmektev di. Ancak, türlu tuıiiı
ideolojik gerekçelerle bu orgutsel vapı par-
çalandı ve sol once veraltına. sonra ban ke-
simleriyle silahlı evlemlere yonekn"" dıyen
Burkay yanıtmı şoyle surduruyor
Bu, rejımın tam da ıstedığı şeydı Boy-
lece sol bolunup guç yıtırdı, kendı arasın-
da bır kor do\ uşune gırdı \e rejıme saldın
ıçın fırsat \ erdı
Uluslararası sosyalıst harekette ozellık-
Ie2 Dunya Savaşı sonrasındayaşananbo-
lünmeler \e vanlışlar genç Turkıye solunu
daetkıledı Solun büyuk bırbolumuMant'ı
ve Lenin'i dogmatik bıçımde ele aldı. ez-
berledı ve tekrarladı, dunden bugune değı-
şen koşullan goz onune almadı Bu tutum
duşunceyı dondurdu. yenılenmeyı onledı
Sol. bugun de aynı dağınıklığı. bırbolü-
muyle dogmatızmı. bırbolumuyle macera-
cılığı surduru>or Somurulen ve baskı go-
ren tum toplum kesımlennın ıstemlenne
cevap verecek ortak bır program uzennde
bırleşme>ı başaramıyor Oyle olunca da
marjınal, etkısız bır durumdan kurtulamı-
yor, seçenek olamı>or Iktıdarda olup yıp-
ranan duzen partılennın yenne >ıne. otekı
duzen partılerı seçenek oluyor Kıtleler
yağmurla dolu arasında gıdıp gelıyorlar
- Tıirkive solu onumuzdeki dönemde.
gıiçlenmek için nasıi bir strateji izlemeli?
Burkav -Turkıve solunun boylesıne ku-
çuk kuçuk kıstler ıçınden çıkması. birleşip
bır guç ve çekım merkezı oluşturması ıçın
yenı bır anlayışa. hoşgoruye ve sorumluluk
duygusuna ıhtıvacı \ar
Teonk mırasa bır dogma gıbı yaklaşma-
malı, değışen zaman ve koşullan goz onu-
ne almalı, vaşanan deneylerden dersler çı-
karmasını bılmelı lşçı smıfı dıktatorluğu
denen. tek partılı yonetımın sosyahzmı kur-
maya ehıl olmadığı. yozlaştığı, grup ve kı-
şı dıktatorluğune donuştuğu goruldu Bu
anlayış terk edılmelı
Kesıntısız devnm anlavışı da gunumüz
koşullannda gerçekçı değıldır Turkıye'nın
şu anda onundekı başlıca gorev. sosyalıst
toplumun kuruluşu degıl demokratıkleş-
medır kı bu Kurt sorununun adıl ve banş-
çı çozumunu de ıçenr Bunu, ekonomık ve
sosyal alanda, kultur alanında gelışkın bır
toplumun kurulması ızlemelıdır Toplum
ancak boy lece sosyalızmm eşığıne v anr v e
sosyalıst değışım ıçın olgunlaşır Bu ıse
şımdıden kestıremeyeceğımız uZunca bır
zaman alacaktır
Turkıve solu, bır güç ve çekım merkezı
olabılmek ve oncelıkle demokratıkleşme
gorev ını başarmak ıçın halka karşı sorum-
lu davranmalı ve toplumdakı tum demok-
ratık ıstemlen karşılayabılen ortak bırprog-
Düırvada ve Türki\e'de sos\alizmin gelecegi
SOSYALİSTLER
TARTIŞIYOR
SFVİ\Î 19
• Turkıye'nın şu anda
onundekı başlıca
gorev, sosyalıst
toplumun kuruluşu
değıl
demokratıkleşmedır kı
bu Kurt sorununun adıl
ve barışçı çozumunu
de ıçerır Bunu,
ekonomık ve sosyal
alanda.gelışkın bır
toplumun kurulması
ızlemelıdır
ram uzennde bırleşmesını bılmelı
- Turkiye tipi sosyalizmin nitetikleri ne-
ler ounalı?
Burkay - Kanımca, sosyalızmm gerçek-
leşme yontemlen ve gelecektekı sosyalıst
toplum her bır ulkenın tanhı \e somut ko-
şullanna gore farklı bıçım ve renkler taşı-
sa da. sosyalızmm nıtelıklenı evrenseldır
Bunedenle ben "Türkivetipisosyalizmin"
başkalanndan çok farklı olacağı vev. a olma-
sı gerektığı kanısında değılım
Bu nıtelıkler herturlu somuru ve baskı-
nın ortadan kaldırılması. herkese gelışme
olanaklannınaçılması. buanlamdatambır
eşıtlık ve ozgurluk. ınsancıl (humanıst) bır
kultur. barışçı bır toplum, barışçı bır dun-
ya ve enternasvonalızmdır
- Türkive'deki mcvcut sosyal demokrat
partilerin gelecegini nasıl goruyorsunuz?
Bugunku durumlannın kısa bir değerlen-
dirmesini vapar mısınız?
Burkav - Ben Turkıve'de şu anda sosyal
demokrat denen ve>a kcndılennı oyle nı-
teleyen partilerin gerçekte sosyal demok-
rat olmadıklan kanısındayım Hıçbın
Marksızmden esınlenerek oluşmamış ve
bır ışçı kokenıne de dayanmıvor Bunlar.
Turkıveburjuvazısı ve buyuk topraksahıp-
lennın. asker ve sıvıl burokrasının dunku
tek \e ceberrut partiM CHPden gelıyorlar
Şu anda da ışçılerden ve yoksul. emekçı
halk çoğunluğundan. baskı goren toplum
kesımlennden yanatutarlı kararlı bırpolı-
tıkalan. demokratıkleşme yonunde cıddı
katkılan yoktur Tam tersıne. ~>0 vıllık >o-
venıst polıtıka> ı sav unmakta ve merkez sağ
partılere koltuk değneklığı yapmaktadırlar
Boyle partılenn sol anlamda bırgelece-
ğı olamaz Bunlar ancak toplumun aldatıl-
masında bır roloyna> abılırlerve oyle yap-
maktalar Tek başlarına veya bır koalısyon
ıçınde ıktıdara gelseler bıle durum değış-
meyecektır ve bu kaç kez goruldu
Uzerterınde elbet emekçılerden ve de-
mokrası ısteyen toplum kesımlennden ge-
len bır baskı var ve saflannda gerçekten tu-
tarlı demokrat ve emekten yana kadrolar
da az değıl Ama bunlar polıtıkada tayın
edıcı olamıvorlar Bu nedenle de partıler
sureklı bunalımvebolunmevasiyorlar Ge-
lecekte de olacak budur
- Türkiye'de 2000'Ii vıllarda sosvalist ve
sosval demokrat partilerin gelecegi var mı.'
Hangisini daha şanslı göruvorsunuz?
Burkav -LJİuslararası sosyalıst hareket-
te son yaşananlardan sonra, sosyalızme ge-
çış ve sosyalıst toplumun kuruluşu bakı-
mından demokratık yontemlere ağırlık ve-
nlecektır v e bu anlayış daha şımdıden. geç-
mışın farklı dusunen komunıst partılenn-
de bıle ağırlığını duyuruyor
Oyle olunca da, sosyalıst ve sosyal de-
mokrat partıler arasinda ortak noktalar ar-
tıyor Sosvalizmin kuruluşu ıçın çok partı-
lı çok seslı bır toplumu öngormek. sosya-
lızme banşçı ve derece derece geçış gıbı
Kanımca bu onemlı bır gelışmedır ve ge-
lecekte sosyalıst ve sos>al demokrat partı-
ler arasında, ortak programlar ve koalıs-
vonlanngerçekleşmesı kolaylaşacaktır Bu
ıse değışım yonunde ortaya buyuk guçler
çıkarabılır
Ben sorunu salt nıcel buyume veya ıktı-
dara gelme olarak gormuyorum Sol bakı-
mından bu elbet onemlıdır. ama asıl onem-
lısı ıktıdara gelınce neyın değışeceğıdır Bu
açıdan ve Turkı>e bakımından, şu andakı
sozde sosyal demokratlann cıddı bır rol ov -
nayabıleceklen kanısında değılım Ancak.
sureç.kaçınılmazolarak.bıryandan Mark-
sıst solda >enılenme>e ve değı>ıme yol
açarken. dığer yandan bugunku sozde sos-
yal demokratlan da etkılevebıiır. en azın-
dan onlarda aynşmalara ve yenı oluşumla-
ra yol açabılır tkı kesım arasında bellı ıttı-
faklar oluşabılır
- Sosvalist partilerin - hareketkrin ilerde
birleşme olanağı var mı?
Burkav -Elbet var veolmalıdır Bırleşe-
bılenlerbırleşmelı ve bunun ıçınçabagös-
termelıdır
Bızım. Kurt solunun durumu elbet fark-
lı Bız legal çalışma hakkına ne y azık kı sa-
hıp değılız Bızım programımızla legal bır
partı şu koşullarda kurulamaz
Koçak, solun kitlelerle bütünieşmesi için teorik sorunlarını aşması gerektiğini söylüyor:
Sol, Sovyet deneyinden yararlanacak
T
urkıve Sosyalıst Işçı Partısı
(TSfP) Gen'el Başkanı Turgut
Koçak. butun olumsuzluklara
ve vardığı sona rağmen Sovyet
deneyımınden sayısız dersler
çıkarmanın mumkun olduğunu behrtıyor
ve "Biz inanıvoruz ki insanlık, sosvalizm
için veniden ayaga kalkacak ve Sovyet de-
neyinden vararlanacağı pekçokolumlu şey
bulacaktır" dıyor
Koçak, Türkiye'de sosyalıst bır partının
kıtleselleşmesı ve kitlelerle kucaklaşması
ıçın teonk sorunlannı aşması ve her koşul-
da ayakta kalarak teonlennı pratığe dökme-
sı gerektiğini soyluyor Bunun gerçekleştı-
nlebılmesı ıçın ıse sağlam bır kadro yapı-
sına sahıp olunması gerektiğini vurgulayan
TSIP Genel Başkanı Koçak. moral değer-
len ve >aşam bıçımıyle profesyonelce du-
şunen ve davranan bır kadro yaratıldığın-
da orgutlenme sorununun onemlı olçude
aşılacağını ve kıtlebağlannın genışleyece-
ğını soyluyor
Koçak, "DünyadaveTurkiye'de sosyaliz-
min gelişmesi" ıle ılgılı sorulanmıza şu ya-
nıtlan venyor ,
- Sosyalizmin bir ideoloji olarak geçeıii-
Hğini yitirdiği soylemine ne diyorsunuz?
Koçak - Bo>fe bır savın sahıplen ıçın
olumlu sozler bulmak mumkun değıl Ve
zaten. burjuvazı tanh sahnesıne çıktığı gun-
den bu yana kendı sınıfının ıktıdannı ayak-
ta tutmak ıçın, ışçı sınıfına karşı en ağır
saldınlarda bulunmaktan bır an bıle gen
durmamıştır Insanlığın yakın geçmışı bu-
nun sayısız orneklen ıledoludur Pans Ko-
munu sonrası yaşanılanlara bıle bakmak,
vahşetın bo>ııtîannı anlamaya yeter de ar-
tar
Bız ışçı sınıfı sosyalıstlen, burjuvazının
ıdeolojısıne karşı nasıl uzlaşmaz bır savaş
yurutuyorsak. burjuvazı de sosyalıstlere
karşı, çok daha kapsamlı ve donanımlı bır
ideolojik savaş venyor
Burjuvazinin idelojik saldınsı
Bu nedenle. sosyalıst ıdeolojının geçer-
lıhğını yıtırdığı ıddıasının kımler tarafın-
dan yaygın bır şekılde dıle getınldığını an-
lamak zorlaşmıyor Bızce bılım dışı olan bu
savı burjuvazının ışçı ve emekçılere karşı
ideolojik saldınsı olarak anlamak gerekı-
yor, çunku, ozel mulkıyetın ve kapıtalızmın
egemenlığının surduğu bırdunyada ınsan-
lar uretımde bulunduklan yere gore dere-
ce derece değışen bır şekılde somuruluyor-
lar Insanların bulunduklan yer ıse onlann
hangı sınıf ve tabakadan olduklanni orta-
ya koyuyor Başka bır deyışlesınıflıbır top-
lum soz konusu Sozunu ettığımız olgular
var oldukça sosyalızmm bır ideoloji olarak
geçerlılığını yıtırdığını soylemekbılım dı-
şıdır ve akla avkırıdır Bugun ıçınde bulu-
nulan koşullara bakıp bu soylemın tatlı du-
şune yatanlar unutmamalılar kı korkunun
ecele faydası voktur
- Sovyet deneyimini nasıl değerlendiri-
yorsunuz?
Koçak-1917 Bu> uk Ekım Dev rımı. dun-
vanın ıklımını ta kokunden değıştıren bır
gerçeklık olarak tanhtekı anlamlı yennı
önemınden hıçbır şev yıtırmeksızın koru-
maktadır
Stalin dönemi
Sovyetler'ın >ıkılı>ına bakıp bu gerçeğı
reddetmeye >onelenlenn sosvalizm adına
ne>ı sav unduklannı anlamak zor değıl Bu-
nunla bırlıkte kısaca değınmek gerekırse.
başlangıç donemını atlayarak Stalin done-
mı ve sonrasının üzennde durabılınz
Stalin donemı. sosyalızmm kuruluş do-
değerlenn bosa gıttığı uretımler yapıldı
Uzav teknolojısıne sahıp olunmasına
karşın uretımde teknolojı yetennce kulla-
nılamadı Butun bunlar paylaşımda sonuç
ıtıbanvla dengesızlıklen doğurdu
Dığer yandan sosvalizmin kuruluşu ıçın
sav aş veren komunıst partısınde de Lenınıst
anlavışa uymavan bıryapılanma ve ışleyış
soz konusu olduğundan Sov yet deneyımı-
nın yıkılisının onune geçılemedı Partının
yonetıcı kadrolan. vukandan aşağıva bır-
bırlennı kollayan bırer statukocu oldukla-
n ıçın soylemde ne denlı ılencı olurlarsaol-
sunlaryaşama ters duşerek bırer gencı ko-
numa duştuler
Bunu anlamak ıçın. partı ust kademele-
nndekı ınsanlann sosyalıst olmadıklannın
>ıkılıştan sonra ortava çıkmis olması da
durumu net ortaya koyuyor Işte yukanda
kısaca değındığım ekonomık uygulamalar
s ovyet deneyiminden bütün
olumsuzluklara ve vardığı sona rağmen
sayısız dersler çıkarmak mümkündür.
Biz inanıyoruz ki insanlık, sosyalizm için
yeniden ayağa kalkacak ve Sovyet
deneyinden yararlanacağı pek çok
olumlu şey bulacaktır.
nemı olduğu kadar tek bır ulkede sosyalız-
mm ne pahasına olursa olsun vaşatılması-
nı da ıfade edıyor Bunun sonucu olarak
zaman zaman ıradı davranıldığı unutulma-
malıdır Bununla bırlıkte uretım gereksı-
nımlenn karşılanması ve ıyı bıryaşam ıçın
yapılıyor
Daha sonra patlak v eren 11 Pay laşım Sa-
vaşı ıse sosyalızmm anajoırdu olan Sovyet-
ler Bırlığı'ne. ağır can vemal kaybınamal
oluyor Sav aş sonrasi empery alıst dunyanın
başlattığı soğuk savaşa karşın v ıne de o do-
nemın ekonomık venlenne bakıldığında.
uretımın arttığı ve fıvatlann sureklı olarak
aşağıva çekıldığıne. sana>ıleşmenın baş
dondurucu bır şekılde hızlandığına tanık
oluyoruz
Bıze gore Kruşçev'le başlayan donem.
Sovyet deneyımının bugunku sonucunun
başlangıcıdır Stalin dıyor kı "Hainlikka-
pısı bir kez açıldı mı bir daha kapanmaz."
Işte "hainlik kapısı" Kruşçev le bırlıkte
açıldı ve bır daha kapanmadı
Uretım kuçuk çapta da olsa pıyasa eko-
nomısı koşullarına gore >apılmaya başlan-
dı Fabnkalar. uretımı arttırmayateşvık edı-
lırken ıhtıyaç gozetılmeyerek emeğın ve
v e partının somut durumu. Sovyetler" ın v ı-
kılısinın nedenını gozler onune senyor
Sonuç olarak 70 kusur >ıl suren Sovyet
deneyımınden butun olumsuzluklara ve
vardığı sona rağmen savısız dersler çıkar-
mak mumkundur Bız inanıyoruz kı insan-
lık. sosvalızm ıçın veniden ayağa kalkacak
ve Sovyet denevınden jararlanacağı pek
çok olumlu şev bulacaktır
- Sosvalistlerin lurkive'deki konumlan
hakkında ne duşunuvorsunuz?
Koçak - Butun dunyada olduğu gıbı ul-
kemızde de sosyalıstler ınsanlığın yuz akı-
dırlar Sosyalıstlerın bulunduğu her orta-
ma bır sev lye getırdıklennı unutmamak ge-
rekı>or
Ulkemızde en çok yıpranmış bulunan
kurumlann başında gelen parlamentonun.
1965-1969 arası çalışma donemındeTİP'ın
15 parlamentennın savesınde sev lye kazan-
dığını soyleyen pek çok burjuva polıtıka-
cısı var Sosyalıstlerın savıca çok olmavışı
ve vetennce orgutlu bulunmayışlanna ba-
karak yanılgıya dusiılmemesi gerekı>or
Onların konumlan hakkında soz edılırken
unutulmamalıdır kı pek çok ornekten kal-
karak bır sonuca varabılınz Onlar 12 Ey-
lul faşızmıne karşı olmanın ve bu uğurda
canlarından olmak dahıl her şevı goze al-
manınonurunutaşıvorlar Sendıkalaronlar
aracılığı ıle orgutlenıyor Demokratık hak
ve özguriukler ıçın mucadeleyı onlar sur-
dürüyor Baskıya ve zulme karşı en onde
yüruyenler yıne onlar
Kitleseüiğe ulaşdamadı
Korku duvannı onlar yıktı Kısaca sos,-
yalıstlenn somunıye ve baskıya karşı ses-
lennı hıçbır guç kısamadı f urkıye'dekı
sosyalıstlenn konumlannı ve onemını an-
lamak. toplumdakı fonksıyonlannı doğru
degerlendırmekle mumkun Ben yukanda
bunu yapmaya çalıştım
- Sosyalist hareketin geçmişte \e bugun
kitlelerle vetennce bağ kuramanuş olması
durumuna ne diyorsunuz?
Koçak - Cumhunyet donemı sonrası.
başta TKP olmak uzere pek çok sos>alıst
partı kurulmuş ve ıstemlen orgutluluğe ve
kıtlesellığe ulaşılamamıştır Bugune gelın-
dığınde ıse aynı kaden yaşıyorolmamızbır
ra^lantı değıldır
Her şey den once bır sosyalıst partının
kıtleselleşmesı ve kitlelerle kucaklaşması
ıçın teonk sorunlannı aşması ve her koşul-
da ayakta kalarak teonlennı pratığe dokme-
si gerekıyor Bunu yapabılmesı ıçın de sağ-
lam bır kadro yapısına sahıp olunmalıdır
0>sa Turkıye solu. öteden ben ortalama
bır kadro ıle y a yetınmış ya da yetınmek zo-
runda kalmıştır
Kıtleselleşmenın onundekı tayın edıcı
engellenn başında. kım ne soylerse sovle-
sın. orgut yapısi ve bu vapının gereğı on-
derlık anlayışı gelıyor Turkıye solu. bazı
ıstısnalar dışında ortalama bır kadro yapı-
sına sahıptır Bu nedenle de orgutler, ne
ideolojik ne de orgutsel sorunlannı çoze-
bılme başarısı gosterebılmektedır Buyu-
yen sorunlann ustesınden gelınemeyışı or-
güt ıçınde statukoculuğu egemen kıldığı
gıbı. gunu kurtarma çabasına da donuş-
mektedır Ve dahası. bır program etratında
bır aray a gelenler, bu programı yaşama ge-
çırmek ıçın mucadeleden kendılennı uzak
tutmaktadırlar Bu açıkça yaşanan sorunun
uzenne gıdılmedığınde hıçbır sorun çozul-
memekte. canlı bır çalışma yapılamamak-
tadır
Sonuç olarak, Turkıve solunun cıddı bır
kadro sorunu bulunmakta olup moral de-
ğerlen ve yaşam bıçımı ıle profesyonelce
duşunen ve dav ranan bır kadro yaratıldığın-
da orgutlenme sorunu onemlı olçude aşıla-
cak ve kıtle bağları çok daha genışleyecek-
tır
SÜRECEK
GUNDUZ GOZUYLE
MELİH CEVDET ANDAY I
Kılık Kıyatet Üstüne
Unlu tarıhçı Robert Mantran'ın başkanlığında
bır kume bılım adamınca yazılmış olan "Osmanlı
Imparatorluğu Tanhı" adlı yapıtın (çevıren Prof.
Server Tanilli) II. Mahmud'un gununde başlatılan
yenılıklere ılışkın bolumunden şu satırları bırlıkte,
okuyalım \
Bu batılılaşma, bızzat sultanın yaptığını örnek
tutup, halkın çeşıtlı kesımlenne yayılır gıtgıde.
Gerçekten de sultan, Avrupa gıysısını kabul eder..
Topkapı Sarayı'nı terkle, Batı usulu duzenlenecek
ve 1853'te yeniden yeniden duzenlenecek olan
Dolmabahçe Sarayı'na yerleşır (1814), arabayla
dolaşır, halkın ıçıne gırer ve taşrada yolculuklara
çıkar Fransızca oğrenır davetler, şenlıkler orgut-
ler, unlu Italyan bestecısının kardeşı Giuseppe
Donizetti'n/n katılımıyla, konserlen, balelen, ope-
ralarıyla Batı muzığı gırer saraya ve orduya da Batı
turunde asken bır muzık Bu orneğe bakarak dev-
let gorevlılerı ıle eşraf, Avrupa gıysısıyle fesı kabul
ederler Aslında bu tur bır gıysı, 1829'da gorevhler
ıçın zorunlu kılınmıştır"
Yaklaşık yuz ellı yıl once başlatılan bu çağdaş-
laşma gırışımlerının bugun, ozellıkle kılık kıyafet ko-
nusunda, nasıl korkunç bır gerıcılıkle karşılaştığını
şaşkınlık ıçınde goruyoruz Bu gencı başkaldınnın
bayrağı turbandı "Avukatlar turbanla mahkemeye
çıkamaz" dedığı ıçın Gumuşhane Baro Başkanı'nı.î
Adana'dan gelen bır gozudonmuş olduruyor
Kımı Ataturkçu (laık) yazarlarımız ıse, ınsanlarımı-
zın ıstedıklerı gıbı gıyınmekte ozgur olduklannı, an-
cak asker polıs orgutlerınde, adalet kuruluşlannda
bellı kılıklara uyma zorunu bulunduğunu soylemek-
le yetınıyorlar Gencı tepkının gerçek amacı ıse or-
tadadır II Mahmud ıle başlayan ve Atatürk'te en
koktencı bıçımını alan çağdaşlaşmanın yıkılması,
şerıat duzenının egemen kılınması
Işte Danıştay, avukatlık mesleğıne yakışmayacak
tutum ve davranışlan hukme bağladığı son karann-
da bu konuya ağırlık vermekle çok yennde bır sap-
tamada bulunmuştur Bu kararın bır bolumunu bır-
lıkte okuyalım
"Bır kısım kadın ve kızlanmız, çağdaş gıyım ve
kuşama dışsal bır tepkı ve Ataturk ılke ve devrım-
len ıle laıklığe karşı koyma eylemı olarak başlannı
ortmektedırler Bu dunya goruşunde olanlann, dın
kurallannı vıcdanlardan alarak bır yaşam bıçımıne
donuşturmek ve devletı de yıne dın temellerıne
dayamak ıstedıklerı bılınmektedır Cumhunyet
devnm ve ılkelen sayesınde ozgurluk, eğıtım, oğ-
retım, yurttaşhk haklannı kullanabılme olanağını el-
de etmış olmalanna karşılık, bazı meslek sahıbı
kadın ve kızlarımızın da demokrası ve temel oz-
gurtuklerle bağdaşmayan bu dunya goruşunu be-
nımsedıklerı ve bunun sımgesı olarak başlannı ort-
tuklerı gorulmektedır"
Bu guzel kararı alkışladıktan sonra konumuzun
bamtelıne parmak basmak ıstıyorum
Evet askerlıkte, polıslıkte, adalet orgutu ıle ılıntılı
çalışmalarda bellı gıyım kurallarına uymak zorunlu-
dur, ama bunların dışında ınsanlarımızın ıstedıklerı
gıbı gıyınıp kuşanmakta ozgur olduklarını soyle-
mek bana hıç de doğru gelmıyor Bır ulusun da
bellı bır kılığı olması gerektığı gerçeğını yadsıyacak
mıyız?
Nasıl olur
1
Ulkemızın ortaoyununa donmesını
kım hoş karşılayabılır?
Şerıatçılarımız bu konuda çok tutarlıdıriar, devletı
ellerıne geçırdıklerınde tumumuzu bır ve benzer
kılığa sokacaklardır
Yüksek Secim Kurulu:
Anayasa olduğu
gibi uygulanaeak
• YSK'nın oncekı gün yapılan toplantısında,
anayasada \ apılan değışıkhklerdekı "tam açık'
hükumlenn. yasal değışıklıkler beklenmeden
yaşama geçınlmesı \e olası bır seçıme dönuk
çalışmalann bu \onde surdurulmesı
kararlaştınldı
BILENTS\RIOGLL
VNKARA - Yuksek Se-
çım Kurulu (YSK) anaya-
sa degışıklıklenndekı "tam
açık" hükumlenn yasal
değışıklıklere gerek duvul-
madan uygulanmasını ka-
rarlaştırdı \ SK Başkanı
NihatVavuz olası genel se-
çım takv ımlenne karşı ana-
yasanın zorunlu kıldığı ya-
sal duzenlemelerın aralık
ayından once gerçekleştı-
nlmesı gerektiğini soy ledı
YSK, oncekı gun yaptı-
ğı toplantıda, anayasanın
değıştınlen hukumlerını.
"ilke kararlan" v e "açık-
seçikhukumler**olarak ıkı-
veayırdı \SK mılletvekı-
iı sayısının 550'ye çıkanl-
ması. seçılme yaşının 18'e
ındmlmesı gıbı kesın hu-
kumler ıçın gereklı duzen-
lemelerı. yasal değışıklık-
ler v apılmadan başlatırken,
"ilke kararlan" ıçın TB-
MM'nın venı yasama do-
nemını bekleme> ı kararlaş-
tırdı
YSK Başkanı Nıhat Ya-
vuz Cumhunyet" ın soru-
lannı vanıtlarken. ılk aşa-
mada'2839 savılı Mıllet-
vekılı Seçımı \asasi. 298
savılı Seçımlenn Temel
Hukumlen ve Seçmen Ku-
tuklen Hakkındakı Yasa ve
2820 savılı Sıvası Partıler
\asası nın değıştırılmesı
gerektığıru, kısa bır çaliş-
manın ardından bu sayının
artacağını so>ledı \avuz.
"Şu andaki >asalann bir kı-
sun hukumleri, anavasava
ters duştu. Bu yasalar çık-
masa bile. anavasanın açık
seçik olan hukumlerini biz-
zat uvgulama kararı aldık"
dedı Yavuz yurtdışında
> aşay an Turk v atandaşlan-
na ov kullanma hakkı ta-
nmması ve "Türkiye mfl-
letvekilliği"
1
uygulaması
ıçın yasal duzenlemenın
zorunlu olduğunu anımsa-
tarak "Bunlar prensip. Biz
bunlara kanşamayız: çun-
kiı burada açık seçiklik yok.
Bunun teferruatını kanun
düzenleyecek. Eğer kanun
çıkmazsa,Tfirkive miltetve-
killiğini dikkate almadan
§50 milletvekilini Turkiye
sathına vayacağız. Kanun
çıkarsa, ona göre yeniden
düzenleme vapacağız"
açıklamasında bulundu
Seçım yasasında değı-
şiklık ıçeren tasanlarda uz-
laşma sağlanması duru-
munda, hukumet anayasa-
nın "Seçimkanunlan.tem-
silde adalet ve vonetimde ts-
tikrar ilkelerini bağdaştıra-
cak biçimde düzenlenir"
hukmune dayanarak, yûz-
de 10 ulke barajı ıle bolge
barajlannı da duşurecek
22 mılletvekılı uyelığı-
nın boş bulunduğu TB-
MM'nın tatıle gırmesı ne-
denıyle, herhangı bır uyeli-
ğın boşalması durumunda
ara seçıme gıdılmesı zo-
runluluğuna karşı hukumet
çozum bulmakta zorlan-
ma>acak Herhangı bır mıl-
letvekılının ölmesı veya ıs-
tıfasının TBMM Genel
Kurulu'nda kabul edılmes'
durumunda. parlamento-
nun toplanarak. 3 ay ıçınde
ara seçımm gerçekleştınl-
mesını ongoren bır yasa çı-
karması gerekecek TB-
MM "nın olağanustu top-
lanmayıp ekım ayında bır
aray a gelmesı ve yasa çalış-
malannı 13 ekım tanhıne
kadar uzatması durumun-
da ıse anayasanın. "Gend
seçimlere bir yıl kala ara
seçim vapılamaz"hukmune
gore seçım yapılamayacak