Catalog
Publication
- Anneler Günü
- Atatürk Kitapları
- Babalar Günü
- Bilgisayar
- Bilim Teknik
- Cumhuriyet
- Cumhuriyet 19 Mayıs
- Cumhuriyet 23 Nisan
- Cumhuriyet Akademi
- Cumhuriyet Akdeniz
- Cumhuriyet Alışveriş
- Cumhuriyet Almanya
- Cumhuriyet Anadolu
- Cumhuriyet Ankara
- Cumhuriyet Büyük Taaruz
- Cumhuriyet Cumartesi
- Cumhuriyet Çevre
- Cumhuriyet Ege
- Cumhuriyet Eğitim
- Cumhuriyet Emlak
- Cumhuriyet Enerji
- Cumhuriyet Festival
- Cumhuriyet Gezi
- Cumhuriyet Gurme
- Cumhuriyet Haftasonu
- Cumhuriyet İzmir
- Cumhuriyet Le Monde Diplomatique
- Cumhuriyet Marmara
- Cumhuriyet Okulöncesi alışveriş
- Cumhuriyet Oto
- Cumhuriyet Özel Ekler
- Cumhuriyet Pazar
- Cumhuriyet Sağlıklı Beslenme
- Cumhuriyet Sokak
- Cumhuriyet Spor
- Cumhuriyet Strateji
- Cumhuriyet Tarım
- Cumhuriyet Yılbaşı
- Çerçeve Eki
- Çocuk Kitap
- Dergi Eki
- Ekonomi Eki
- Eskişehir
- Evleniyoruz
- Güney Dogu
- Kitap Eki
- Özel Ekler
- Özel Okullar
- Sevgililer Günü
- Siyaset Eki
- Sürdürülebilir yaşam
- Turizm Eki
- Yerel Yönetimler
Years
- 2024
- 2023
- 2022
- 2021
- 2020
- 2019
- 2018
- 2017
- 2016
- 2015
- 2014
- 2013
- 2012
- 2011
- 2010
- 2009
- 2008
- 2007
- 2006
- 2005
- 2004
- 2003
- 2002
- 2001
- 2000
- 1999
- 1998
- 1997
- 1996
- 1995
- 1994
- 1993
- 1992
- 1991
- 1990
- 1989
- 1988
- 1987
- 1986
- 1985
- 1984
- 1983
- 1982
- 1981
- 1980
- 1979
- 1978
- 1977
- 1976
- 1975
- 1974
- 1973
- 1972
- 1971
- 1970
- 1969
- 1968
- 1967
- 1966
- 1965
- 1964
- 1963
- 1962
- 1961
- 1960
- 1959
- 1958
- 1957
- 1956
- 1955
- 1954
- 1953
- 1952
- 1951
- 1950
- 1949
- 1948
- 1947
- 1946
- 1945
- 1944
- 1943
- 1942
- 1941
- 1940
- 1939
- 1938
- 1937
- 1936
- 1935
- 1934
- 1933
- 1932
- 1931
- 1930
Our Subscribers Can Login And Read Original Page
I Want To Register And Read The Whole Archive
I Want To Buy The Page
13 NİSAN 1995 PERŞEMBE CUMHURİYET SAYFA
DIŞ HABERLER 11
Irak'a ambargo
tartışması
• NEVV YORK (AA)-
Irak'ın kitle imha
silahlannın tasfıyesi ve
silah sanayiinin
denetımiyle görevli BM
Özel tComisyonu Başkam
Rolf Ekeus tarafmdan
Güvenlik Konseyi'ne
sunulan raporun genelde
"olumsuz" olduğu,
dolayısıyla Irak'a
uygulanan petrol
ambargosunun kalkma
olasılığının kalmadığı öne
sürûldü. Irak hükümeti
Fransa, Rusya ve Çin'in
konseyin nisan ayındaki
gözden geçırme toplantısı
sırasında ambargonun
kaldınlmasını sağlayacak
girişimlerde
bulunacaklanna
inanıyordu.
26 Ruandah
oldumıUu
• CENEVRE(AA)-
Zaıre'de Ruandah
mültecilerin banndığı bir
kampa önceki gece
düzenlenen saldında 26
mültecinin öldürüldügü
açıklandı. BM Mülteciler
Yüksek Komiscrliği
sözcûsü Fernando del
Mundo, Ruanda sının
yakınındakı Birava
kampına otomatik silahlar
ve el bombalanyla
gerçeldeştirilen saldında
54 mültecinin de
yaralandıgını bildırdı.
Saldınyı
gerçekleştirenlerin
kimlikleri bilinmezken
Zaire hükümeti, olayla
ilgili soruşturma başlattı.
S. Arabistan'da
7Mam
• DUBAI(AA)-Suudi
Arabistan'da çoğunluğu
Pakistan ve Nijerya
vatandaşı yedi kişi idam
edildi. Görgü tanıklan,
uyuşturucu kaçakçılığı ile
suçlu bulunan bu kişilerin
Cidde kentinin
meydamnda başlannın
kesildiğini söylediler. Son
idamlarla birlikte Suudi
Arabistan'da bu ay idam
edilenlerin sayısı 18'e,
yılbaşından bu yana idam
edilenlerin sayısı ise 75'e
yükseldi.
Avrupa Konseyi,
Rusya'yı uyardı
• STRASBOURG (AA) -
Avrupa Konseyi Daimi
Delegeler Komitesi'nin
Rusya'yı Çeçenya
sorununa siyasi çözüm
bulması konusunda
uyardığı bildirildi.
Bakanlar Komitesi'ni
temsil eden
Strasbourg'daki daimi
delegelerin, Rusya
Dışişleri Bakanı Nicolas
Afanassievski ile yaptıklan
görüşmede, konu ile ilgili
olarak Avrupa Konseyi'nin
endişelerini dile
getirdikleri kaydedildi. Rus
Dışişleri Bakarn'mn
görüşmeler sırasında
Moskova'nın Avrupa
Konseyi'ne tam üyeliği
konusunda kararlılığını bir
kez daha belirttiği
bildirildi.
Atina'dan tepki
• ATtNA(AA)-AB
Komisyonu Dış Ilişkiler
Sorumlusu Hans Van Den
Broek'un Avrupa
Parlamentosu Dış tlişkiler
Komisyonu'nda çelik
harekatı ile ilgili
açıklamalan Atina'da
büyük tepki yarattı. Yunan
gazeteleri Van Den
Broek'un milletvekillerinin
sorulanna verdiği cevaplan
"AB Komiseri fes giydi"
ve "Van Den Tûrk"
başlıklan altında
yayımladılar. Hans Van
Den Broek konuşmasında
Törk hükümetinin sadece
AB için değil, halkının
önerrili bir kısmı da istediği
için demokratikleşme
çabası verdiğini ifade
etmişti.
K.Kope'nin
uyarısı
• SEUL(AA)-Kuzey
K.ore, ABD'nin Güney
K.ore'nin nükleer
reaktörlerini kabul etmesi
için baskjsını
sürdürmesinin savaşa yol
açacağını bildirdi. Kuzey
ICore'ninresmihaber
ajansı KCNA. ABD ile
Kuzey Kore arasında yeni
reaktörler konusunda dün
Berlin'de yeniden başlayan
görüşmeler öncesinde
yayımladığı yorumda,
ABD'nin bu son
görüşmelerde ciddi bir
tutum alması gerektiği,
görüşmelerin sonuçsuz
kalmasının "tehlikeli
sonuçlara" yol açacağı
belirtildi.
ABD'ye harekât güvencesiANKARA (Cumhııriyet Büro-
$u) - Başbakan Tansu Çiller ve
Dışişleri Bakanı Erdal İnönü ile
iki gün süren görüşmelerini dün
tamamlayan ABD Dışişleri Ba-
kan Yardımcısı Strobe Talbott
Türkiye'den aynlmadan önce dü-
zenlediği basın toplantısında
"Kuzey Irak'taki operasyonun
kapsamı ve süresinin suurlı olaca-
ğı konusunda Sayın Çiller ve Sa-
yın İnönü'den aküğımız güvence-
yi önemsiyoruz" dedı. 'Kuzey
Irak'ta güvenliğin bölgedeki
Kürt liderler tarafindan imzalan-
ması gerektiğini'belirten Talbott.
'nerede yaşarsa yaşasın, Kürt
halkının insan haklarına saygı
gösterilmesûıin, vaşadığı devletin
uzun vadeli güvenlik ve istikran
için de önem taşıdığııu' söyledi.
ABD Dışişleri Bakan Yardım-
cıları Strobe Talbott, Richard
Holbrooke, Savunma Bakanı
Yardımcısı Joseph Nye ve Savun-
ma Bakanlığı Müsteşar Yardım-
• ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Strobe Talbott, Türkiye'nin Kuzey
Irak operasyonunun kapsamı ve süresinin kısıtlı olacağı konusunda
güvence verdiğini söyledi.
cısı Jan Lodal'dan oluşan yüksek
düzeyli Amenkan heyeti, Anka-
ra'daki temaslannda Türk Silahlı
Kuvvetlen'nın Kuzey Irak'ta
sürdürdüğü harekâtın kısa sürede
sonuçlandınlmasını istedi. ABD
heyeti ile yapılan görüşmelerde
NATO'nun genışlemesi, Kafkas-
lar'daki istikrarsızlık, Bosna-
Hersek'teki gelişmeler ve Türki-
ye'nin Avrupa Birliği'ne tam
üyeligi konulan da ele alındı.
CHP Genel Başkanı ve Başba-
kan Yardımcısı Hikmet Çetin.
Ankara'da temaslarda bulunan
ABD Dışişleri ve Savunma he-
yetleriyle dün sabah Dışişleri
Konutu'nda görüştü. Çetin ile
ABD heyeti arasındaki görüşme
yaklaşık 50 dakika sürdü. Görüş-
meden sonra herhangi bir açıkla-
ma yapılmadı.
Amerikan heyeti daha sonra
Genelkurmay Başkanlığı'nı zi-
yaret etti. Genelkurmay kararga-
hına önce Savunma Bakan Yar-
dımcısı Joseph Nye, Savunma
Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı
Jan Lodalile birlikte geldi.
Nye'dan yaklaşık 20 dakika son-
ra Genelkurmay'a gelen Kanada
ve Avrupa tşlerinden Sorumlu
Dışişleri Bakan Yardımcısı
Holbrooke'a ise Ankara Büyü-
kelçisi Marc Grossman eşlik ettı.
ABD heyetinin, Genelkurmay
Ikıncı Başkanı Orgeneral Ahmet
Çörekçi ile bir süre görüştüğü
belirtildi.
Talbott "Muhataplanmız ha-
rekatm süre ve kapsamının suurlı
olduğunu, bölgedeki srvil halkın
insan hakları için azami özenin
gösterildiğini söylediler. Biz bu
güvencelere büyük önem veriyo-
ruz" dedı.
Türkıye'yi desteklediklerini,
Ankara'ya gelen heyetin büyük-
lük ve düzeyinin de Türkiye'nin
ABD için önemini gösterdiğini
belirten Talbott, "Biz Türldye'>i
mümkün olduğunca güçlü, istik-
rartı ve refah içinde görmek iste-
riz" dedi.
Kıbns sorunu
Basın toplantısında Holbrooke
ise görüşmelerde Kıbns sorunu-
nun da gündeme geldiğinı belir-
terek "ABD yönetimi, Türkiye,
Yunanistan ve Ada'daki iki toplu-
mun temsilcileriyle soruna fede-
rasyon yönünde çözüm bulunma-
sı için yakın çalışmaya kararlı-
dır" şeklinde konuştu.
Doğu Avrupa'dan başlayarak
Balkanlar. Iran, Irak. Çeçen-
ya'nın da bulunduğu Türkiye'nın
bölgesınin büyük bir istikrarsız-
lık içinde olduğuna dikkat çeken
Holbrooke, şöyle devam etti:
"İşte tüm bu geniş bölgede eşit
önemde iki NATO üyesi ülke var;
Türkiye ile Yunanistan. Aralann-
da büyük bir gerginlik var ve bu
sağuklı değil. Bize göre Kıbns so-
runu çözülmeden sağlıklı ilişki
oluşması da mümkün değü."
Dışişleri: Samimi ve yapıcı
Talbott başkanlığındaki üst dü-
zey heyet, Ankara'daki temasla-
nnı tamamladıktan sonra Türki-
ye'den aynldı.
Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü
Ferhat Ataman. düzenlediği haf-
talık basın toplantısında ABD
heyeti ile temaslan 'samimi ve
yapıcı' olarak nitelendirdi.
ABD Savunma Bakan Yardımcısı Joseph Nye dün sabah Genelkurmay Başkanlığı'nı ziyaret ederen I ürk yetküilerle görüştü.
ABD, Kürtlerin özerkliğine karşı
WASHINGTON (Cumhuriyet)
- ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü-
sü Nkholas Burns Türkiye"de ya-
şayan Kürtlere özerklik venlmesi-
ni desteklemediklerinı belirttı.
Burns, TBMM'nın öngördüğü 6
aylık görev süresı haziranda dola-
cak olan Çekiç Güç'ün 'devam
edeceğiıti' acıkladı.
Clinton yönetiminin dışişleri
bakanlığı söscüsü olarak görevine
salı günü başlayan Nicholas
Burns, düzenlediği ilk basın top-
lantısında çoğu Türk gazeteciler-
den gelen Kürt sorunu ve Çekiç
Güç'ün görev süresine ılişkin so-
rulan yanıtladı. Bir gazetecinin
basın toplantısı sırasında, Türkı-
ye'deki Kürtler ve özerklik konu-
sunda yönelttiği soruya verilen
yanıtın 'açık olmadığını' söyleme-
si üzerine Nicholas Burns şöyle
konuştu: "Türkiye'de yaşayan
Kürtler için özerküği desteklemi-
yoruz. Ancak Türkiye'de Kürtler
nüfusun yüzde 10'undan fazla ve
Türk hükümeti gibi biz de onlann
medeni ve insan haklannın korun-
masına ve ilerletilmesine büyük il-
gi gösteriyoruz."
Burns "Irak'ta Kürtler'e özerk-
lik verilmesini destekliyor musu-
nuz" şeklindeki soruyu da şu şe-
kilde yanıtladı: "Orada durum
belirsiz. Kuzey'de konıma alnnda-
Id bölgenin, Irak'ın toprak bütün-
lüğünün bir parçası olduğunu ta-
bü ki kabul ediyoruz. Ancak son
dört yıldır Irak'ın o bölgedeki yö-
netim-denetim hakkını uygulama-
sını tanımıyoruz. Bu nedenle Çe-
kiç Güç oluşturuldu."
ABD Dışişleri Bakanlığı'nın
yeni sözcüsü Burns, günlük ola-
ğan basın brifinginde, Çekiç
Güç'ün 'kahcı mı yoksa geçid mi'
olduğu yolundaki bir soruya şu
karşılığı verdi:
"Bildiğiniz gibi Huzur Operas-
yonu 1991'in ilkbaharında Irak
yönetiminin, Kuzey'deld Kürt nü-
ftısa yönelik acımasız saldınlan-
nın ardından oluşturuldu. Çekiç
Güç devam ermeU, devam edecek.
Kuzey Irak'a insani yardım akışı
ve uçuşa yasak bölge uygulaması
sürecek.
Çekiç Güç'ün sürekli olduğuna
inanmıyorum. Şimdılik kalacak.
Kuzey Irak'taki Kürt nüfusun
mevcut Irak rejimine karşı koru-
nabileceği zamana kadar orada
bulunmak uluslararası toplumun
yükümlülüğüdür"
ABD,
'brifing'
aldıANKARA (Cumhuriyet
Bürosu) - Ankara'da temaslar-
da bulunan ABD heyeti, Baş-
kan Bill Clinton'ın isteği üze-
rine, Türkiye'deki insan hak-
ları ihlalleriyle ilgili "bri-
fing" aldı. ABD Dışişleri Ba-
kan Yardımcısı Strobe Tal-
bott, İnsan Haklan Derneği
(İHD) Genel Başkanı Akın
Birdal, Türkiye İnsan Haklan
Vakfı (TtHV) Başkanı Yavuz
Önen, kapatılan DEP'in avu-
katı Yusuf Alataş, Helsinki
Yurttaşlar Topluluğu Üyesi
Murat Belge ve Siyasal Bilgı-
ler Fakültesi (SBF) Öğretim
Üyesi Doğu Ergil'le sabah
kahvaltısında bıraraya geldi.
Kahvaltıda Talbott'un,
"Sizkrle görüşmemiz, Başkan
Clinton ve Dışişleri Bakanı
Christopher'm isteği Ue oldu"
dedığı bildirildi.
Yaklaşık 1.5 saat süren gö-
rüşmede, Türkiye'deki insan
haklan ihlalleri, demokratik-
leşme ve Terörle Mücadele
Yasası'nın 8. maddesi konu-
lannın ele alındığı belirtildi.
Toplantıda Talbott'un,
DEP'in avukatı Yusuf Ala-
taş'a, "Demokratikleşme ger-
çekleşirse, cezaevindeki mil-
letvekilleri serbest kalacak
mı?"dıye sorduğu, Alataş'ın
da "Hayır" yanıtını verdiği
öğrenildi.
Başbakan Çfller ABD'yc gîdiyor
FUAT KOZLUKLU
HASHINGTON - Başbakan
Tansu Çiller, Türkiye'nın "Onur
Konuğu Like" olduğu uluslarara-
sı Houston Festivali'ne katılmak
ve bu vesileyle geldiğı ABD'de
Başkan Bill Clinton'la da görüşüp
"siyasi şov" yapmak amacıyla se-
kiz günlük *yeni dünya" gezısıne
çıkıyor. Kapsamı açısından bakıl-
dığında 15-22 nısan tanhleri ara-
sında gerçekleştırilecek gezi.
Başkan Clinton ile görüşme dı-
şında tümüyle "Amerikan bası-
nryla iBşküere" yönelik. Program-
da The New York Times, Was-
hington Post ve Washıngton Tı-
mes gazeteleri, Nevvsvveek dergi-
si, CNN, ABC ve PBS televiz-
yonlanyla söyleşi yer alıyor.
Başbakan Tansu Çiller'in gezi
organiza^yonunun, "işadamı"
olan eşi Özer Uçuran ÇîDer tara-
findan "bizzat koordioe edildigi"
belirlendi.
Bay ve Bayan Çiller'in. özel-
likle "basın ve etkin siyasi isimler-
le ilişkilerin" sağlanması için
Washmgton'da güç dengeleri üze-
rinde ağırlığı olan Yahudi lobile-
riyle yoğun bir ilişki kurdukları
da kaydedildi.
İki ayı aşkın bir süredir sürdü-
rülen temaslar sonucu, Amerika-
Israil Halkla Ilişkiler Komitesi
başta olmak üzere Yahudilenn sa-
hibi olduklan lobi şirketlerinin
n laıısuÇiller
) Başkam Bili
9 ııisanda Btrv;ı/
!
*da bir araya ..f
««eletek. ' .f
girişiminin etkinliği. New York
Times gazetesi ile Çiller arasın-
daki "'buzlan eritme" yönünde
alınan randevuda kendinı göster-
di. Aynca düne kadar üslubu iti-
banyla "çok ağn-" eleştirilerin yer
aldığı yazılara sayfalarında yer
veren The Wall Street gazetesi,
hafta içinde Türkiye'nin önemini
ve Irak operasyonunun haklılığını
vurgulayan geniş bir yazı yayım-
ladı.
Adımn yazılmasını istemeyen
bir yetkili, Türkiye'nin yaklaşık 4
milyon dolar yılhk ödeme yaptığı
resmi kontratlı lobi şirketlerine ek
olarak, lobi firmaları arasında
"koordinatörlük" etmesi için
Başbakan'ın eşınin arkadaşı Ya-
hudi Jay Krigeri devreye soktu-
ğunu söyledi.
Oysa lobi firmalanyla koordi-
nasyon ve yönlendirme, işın yön-
temi ve beklentilere yanıt alına-
bilmesi açısından yıllardan beri
Washington Büyükelçiliği tara-
findan yapılıyordu.
Konuyla ilgili Washington'dakı
çeşitli kaynaklar, Başbakan Çil-
ler'in gezi programı için Musevı
lobisi ile yoğun temaslarda bulu-
nulduğunu vurgulayarak "prog-
ram bir ay içinde en az dört kez
değiştirildi. Hâlâ da kesin prog-
ram bdli değiL Tam bir alaturka-
lık hâkim. ABD'li yetkililere de
kesinteşmiş bir metin verilemedi.
Başbakan'ın bir araya gelip >e-
mek yiveceği isimler de netleşme-
di. Alalurkalık hâkim, cünkü de\-
rede kimlerin olduğu da belli de-
ğil. Bayan Çiller'in eşi de, yakın
çevresindeki adamlar da kendince
program hazırbyor. Ortada iki üç
tane liste dolaşıyor. Dışişleri Ba-
kanlığı'nın listesindeki isimler
farklı, Başbakanlığın hazıriadı-
ğında ise daha başka" dıye ko-
nuştu.
Başbakan'ın gezisi için devre-
ye gıren Yahudi lobisinin, Gazi-
osmanpaşa olaylan ve Kuzey Irak
Harekatı ile birlikte Türkiye aley-
hine haberler yayımlayan basın
yayın organlan nezdinde çalıştığı
da, VVashington'da konuyla ilgili
yetkili çevrelerce dıle getirildi.
Girişimlerin sonucu da, yönetim-
lerinde Yahudılerin etkili olduğu
Nevv York Times ve VVall Street
Journal gibi gazeteler ile TV ka-
nallannın son bir kaç gündür yap-
tıklan yayınlarda kendini göster-
di. Bu durumun Çiller'in gezisi
boyunca süreceği belırtiliyor.
Tansu Çiller'in milyonlarca
dolarlık ev ve işyen ile yatınm-
larının bulunduğu ABD gezisi,
"başbakan" kimhğiyle bu ülkeye
yapacağı 4. ziyaret olacak. Baş-
bakan Çiller, geçen seyahatinde
olduğu gibi bu gezısinde de iki
gün süreyle "ortadan kaybol-
majı" amaçlıyor.
ABD'ye 15 nisanda ayak
basacak olan Başbakan ve eşinin,
17 nisana kadar ne yapacaklan,
Nevv York'tan nereye gidecekleri
kimse tarafmdan bilinmiyor.
Başbakan Tansu Çiller, 19
nisan günü yerel saatle lO.CKTda
ABD Başkanı Bill Clinton ile 45
dakikalığına görüşecek.
POUTİKADA
SORUNLAR
ERGUN BALCI
Optadoğu'nun
Diyalektiği
Ortadoğu, beyinsel jimnastiği sevenler için ideal
bölge.
Dilerseniz beyinsel jimnastiğe şu soru ile başla-
yalım: Kuzey Irak'ta bir Kürt devletinin kurulması
hangi ülkelerin işine gelir?
Soruna yüzeysel bir yaklaşımda bulunursak
Irak'a düşman tüm ülkelerin, yani Israil, Iran, Suudi
Arabistan, Suriye ve Kuveyt'in Irak'ın parçalanma-
sından memnun olacaklan düşünülebilir.
Israil için bir Kürt devleti, hem Tel Aviv'in en tehli-
keli düşmanı Irak'ın parçalanması anlamına gele-
cek hem de bu Kürt devleti bölgede Araplan kont-
rol edecek bir Amerikan üssü niteliğine sahip ola-
caktır.
Ama Kuzey Irak'ta bir Kürt devleti, bağımsız Fi-
listin devletinin bir an önce kurulmasını isteyen
akımların da güçlenmesine yol açacak, Israil ûfak
bir toprak parçasında (Gazze Şeridi ve Eriha) ver-
diği özerklikle Filistinlilen uzun süre oyalama imkâ-
nını yitirecektir. Tel Aviv, Kuzey Irak modelinden yü-
reklenen Filistinlilerin bir an önce bağımsızlık is-
temlerini zorla bastırmaya kalkıştığı takdirde radi-
kal akımlar güçlenecek, Arafat'la yapılan banş te-
mellerinden çökebilecektir.
Aynca Irak'ın parçalanması, Türkiye'de radikal
akımların güçlenmesine ve Ankara'nın Iran'a yak-
laşmasına yol açabilecektir. Israil böylece, bölgede
hem Batı'ya hem de Arap ülkelerine açılan kapısını
yitirmiş olacaktır.
Suriye'de Hafız Esad rejimi bilindiği gibi Sad-
dam Hüseyin'in baş düşmanı.
Ama Şam yönetimi, Irak'ın parçalanmasını ister
mi?
Hiç sanmryoruz.
Nüfusunun çoğunlugu Sünni olan Suriye'de ikti-
dar azınlıktaki Alevilerin elinde. Nüfusunun % 6O'ı
Şii olan Irak'ta ise iktıdarda azınlıktaki Sünniler bu-
lunuyor.
Irak'ın kanşıp iktidardaki Sünni yönetiminin dev-
rilmesi, Suriye için çok tehlikeli bir örnek oluşturur
ve Hafız Esad'ın azınlık iktidarı tehlikeye girebilir.
Irak'ın Körfez'deki büyük rakibı ve düşmanı Iran
da Irak'ın parçalanmasını istemez. Çünkü Kuzey
Irak'taki Kürt devletinin tümüyle ABD'nin etkinlik
alanına gireceğini çok iyi bilir. Aynca Kuzey Irak'ta-
ki Kürt devleti, Iran'ın kendi Kürt azınlığına da tehli-
keli çağnşımlarda bulunabilir. .
Ya Körfez şeyhlikleri, Suudi Arabistan, Kuveyt ve
diğerleri?
Bunlar henüz ulus devlet olamamış, aşiret düze-
ninden kurtulamamış ülkelerdir. Bir Arap ülkesinin
parçalanması, kendilerinin parçalanmasını da gün-
deme getirebilir. Üstelik Bağdat'ta merkezi otorite
yıkılıp güneydeki Şiiler ayrı bir devlet kurarsa, bu
devletin Iran'a yaklaşacağı kesindir. Iran'da halen
Saddam rejiminden kaçmış, 650 bin dolayında
Irak'lı Şii bulunuyor. Irak'lı Şiilerin lıderieri Iran'da
yaşıyor. Irak parçalanırsa, güneyde, Şii Iran'la çok
yakın ılişkiler içinde olan 12 milyonluk yeni bir Şii
devleti kurulacaktır.
Bu ne demektir?
Petrol bölgesinin tümüyle Iran'ın etkinlik alanına
girmesi demektir; 55 milyon nüfuslu, hızla silahla-
nan ve nükleer silah yapmaya çalıştığı öne sürülen
Iran'ın...
Böyle bir olasılık, gerek Suudi Arabistan ve Ku-
veyt, gerekse ABD için Saddam'dan çok daha teh-
likelidir.
ABD, bu nedenle Körfez'de Saddam'ın yanı sıra
Tahran rejiminin de boğazını sıkmaya çalışmakta,
Rusya'nın Iran'da nükleer santral kurmasını engel-
lemek için yoğun çaba harcamaktadır.
Ancak bu politikası da geri tepebilir ve Iran'la
Irak'ın birbirine yaklaşmasına yol açabilir.
• • •
1991'de Körfez Savaşı'ndan sonra ABD, güney-
de Şiilerin, kuzeyde de Kürtlerin ayaklanmasının
Saddam Hüseyin tarafindan ezilmesine seyirci kal-
mıştı. Bu konuda, Türkiye'de bazı çevreler tarafin-
dan bir komplo teorisi üretilmişti. Buna göre ABD,
yüz binlerce Kürt göçmenin Türkiye sınınna yığıl-
masını sağlamak amacıyla duruma müdahale et-
memış, böylece bölgede kendi kanatları altında bir
Kürt devletinin kurulması için ortamı hazıriamiştı.
Biz bu teoriye inanmıyoruz.
Yüz binlerce Kürt sığınmacının trajedisi televiz-
yon ekranlanna yansımasaydı, ABD güneyde Şiile-
rin ezilmesine seyirci kaldığı gibi kuzeyde Kürt
ayaklanmasının bastınlmasına da seyirci kalacaktı.
VVashington, güneyde, kolu kanadı kırılmış bir
Saddam'ı, parçalanmış bir Irak'a tercih etmişti. Ba-
tı kamuoyu, TV'de ızlediği sahneler yüzünden
ayaklanmasaydı Beyaz Saray aynı tercihi kuzeyde
yapacaktı.
Bölgede Suudi Arabistan dahil Saddam'ın düş-
manı tüm Arap ülkelerinin de tercihi aynı yoldaydı:
Bağdat'ta güçsüz bir Saddam'ın bulunması, par-
çalanmış bir Irak'tan daha iyidir. Çünkü parçalan-
mış bir Irak, hem tehlikeli bir örnek oluşturabilir
hem de Körfezin Iran'ın etkinlik alanına girmesi so-
nucuna yol açabilirdi.
Sanınz, bu görüş, gerek bölge ülkeleri gerekse
VVashington için hâlâ geçeriidir.
'Sürgünde Kürt Parlamentosu' Lahey'de kuruldu
ALİDEVELİOĞLU
LAHEY - 'Sürgünde Kürt Parlamento-
su', Hollanda'mn idan başkenti Lahey'de
dün kuruldu. Üyelerinin çoğunu PKK ve
eskı Demokrası Partısı (DEP) üyelennın
oluşturduğu 65 sandalyeli 'sürgün paıia-
mentosu'nun açılışına. Avrupa'nın çeşitli
kentlerinde yaşayan 1000 kadar Kürt ve
çeşitli ülkelerden gelen 100 gazeteci katıl-
dı. San-kıımızı-yeşil bayraklarla süslenen,
büyük bir konferans salonunda gerçekleş-
tirilen açılış törenınde "Başkan Apo"slo-
ganlan atıldı.
Törenin açılış konuşmasını yapan Berlın
Kürt Enstitüsü Başkanı Ismet Şerif Vanh,
'Kürt halkının tarihinde bağımsızlık ve öz-
gürlüğe hiç bu kadar yakın olmadığını'
söyledi. Tek tek kürsüye gelerek yemın
eden 'miBetvekiBeri', daha sonra üç karar
tasansını oylayarak kabul ettiler.
• Hollanda'mn Lahey kentinde ilan edilen parlamentonun kuruluş
töreninde 65 'milletvekili' yemin ederek 'göreve' başladı. Dışişleri
Bakanı tnönü, Hollanda'ya sert tepki gösterdi.
Oy birliğiyle kabul edilen karar tasanla-
n, 'Türkiye'nin Kuzev Irak'tan derhal çe-
kilmesini, dünya kamuoyunun Türkiye'ye
ekonomik ambargo uygulamasını ve Kuzey
Iraklı KüıHerin birbirierini öidürmelerine
son veriunesini'öngörüyor. 'Sürgün paria-
mentosu'nun açılışına bazı Kürt gruplann
katılmamalan dikkat çekti. 'Sürgün parla-
mentosu' kurulması için henüz çok erken
olduğu görüşünü savunan Kürdistan Sos-
yalist Partisi lideri Kemal Burkay, toplantı-
ya katılmadı.
ABD: Kanşmadık
Amenkan yönetimi, 'Sürgünde Kürt
Pariamentosu'nun kurulması konusunda
Hollanda'dan herhangi bır özel talepte bu-
lunmadığını acıkladı.
ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Nic-
holas Burns'e yöneltilen soruya, daha
sonra verilen yazılı yanıtta şöyle dendı:
"Lahey'de bugün 'Sürgünde Kürt Paria-
mentosu'nun kuruluş toplantısı yapılaca-
ğını öğrenmiş bulunuyoruz. Bu kuriıluşun
daha sonraki toplantılannın nerede yapı-
lacağı ise açık değildir. Konuyu olağan te-
maslanmızda gündeme getirmekle birlik-
te, söz konusu toplantıv la ilgili olarak Hol-
landa hükümetinden özel bir talebimiz ol-
madı. Hollanda'da ifade ve toplanma öz-
güıiüğünün korunduğunu not etmek iste-
riz." ABD'nin Ankara Büyükelçiliği,
Kürt parlamentosunun kuruluşuna ilişkin
bır soru üzerine yaptığı yazılı açıklama-
da, PKK'nin sadece Türkiye'de değil,
Batı Avrupa'da da terörıst faalıyetlerde
bulunduğu anımsatılarak. "ABD, sürgün-
de Kürt parlamentosu kurulmasına kesin-
likle karşıdır. Hollanda'da Kürt parla-
mentosunun kurulmasına karşı olduğu-
muza dair düşüncelerimizi, Türk hükü-
metine de bildirdik'"dendi.
Dışişleri Erdal tnönü, 'sürgünde Kürt
pariamentosu'nun kurulmasına izin veril-
mesı nedeniyle Hollanda'yı sert bir dille
kınadı. İnönü dün yaptığı yazılı açıklama-
da. PKK'nin güdümünde Hollanda'da
sözde Kürt parlamentosu ilan edıldiğinin
ajans haberlerinde yer aldığına işaret ede-
rek. Hollanda'mn bu girişime göz >aım-
masının, NATO'nun ortak değerlerine ve
iki ülke arasındaki ortak dostluğa ters
düştüğünü belirtti.
Cahar Dudayev
öldü mü?
• Pavel Graçov, Çeçenya Devlet Başkanı
Cahar Dudayev'in ölmüş ya da yaralı
olabileceğini söyledi.
MOSKOVA (A.A) -
Rusya Savunma Bakanı
Pavel Graçov, kendilerine
ulaşan ve henüz doğrulan-
mayan bilgilere göre. Çe-
çenya Devlet Başkanı
Cahar Dudayev'in ölmüş
ya da yaralı olabileceğini
söyledi. Interfaks'ın ha-
berine göre. Graçov bu
açıklamayı, Sibirya'daki
Irtkutst kentinde bulunan
füze üssündeki inceleme-
leri sırasında yaptı. Gra-
çov, bununla birlikte, Du-
dayev'in nasıl öldüğü ya
da yaralandığı, olayın yeri
ve bu bilginin kimler tara-
fından ulaştınldığını ko-
nusunda bilgi vermedi.
Dudayev'in yerini belirle-
mek ve yakalamakla gö-
revli, eski adıyla KGB
yeni adıyla Federal Gü-
venlik Servisi (FSB) ise
kendilerine böyle bir bil-
ginin ulaşmadığını duyur-
du.